ویژگیهای شخصیت خلاق
مقدمه
گاه دیده میشود که دانش آموزی از عهده انجام کاری برمیآید اما آن کار را به دفعات لازم انجام نمیدهد. مثلا سلام کردن را یاد گرفته است اما به ندرت به افراد بزرگتر از خود سلام میکند یا میتواند تکالیفش را انجام دهد اما در این کار سستی نشان میدهد. در این گونه موارد با استفاده از روشهای افزایش رفتار میتوان رفتار دلخواه را در او افزایش داد.
روش تقویت مثبت برای افزایش رفتارهای مطلوب
روش تقویت مثبت تقریبا همان روش متداول پاداش است که همه معلمان با آن آشنا هستند و غالبا آن را مورد استفاده قرار میدهند. با این حال بین پاداش و تقویت مثبت اندک تفاوتی وجود دارد که روان شناسان را بر آن داشته است تا به جای پاداش از اصطلاح دقیقتر تقویت مثبت استفاده کنند. در پاداش دادن افراد هدف ما بطور عمده قدردانی و سپاسگذاری از اعمال گذشته آنهاست و گرچه پاداش یک رفتار معمولا به تکرار آن میانجامد هدف ما از پاداش دادن رفتار ضرورتا تکرار آن رفتار در آینده نیست.
اما در تقویت مثبت هدف الزاما تکرار رفتار است یعنی اگر پس از تقویت یک رفتار احتمال وقوع آن رفتار در شرایط همسان آتی افزایش نیابد گفته میشود که تقویت صورت نگرفته است. تقویت مثبت بهترین و موثرترین روش افزایش رفتار است . فرایندی که در آن ارائه تقویت کننده مثبت بعد از رفتار منجر به نیرومند شدن آن رفتار میشود. وقتی معلم تصمیم میگیرد هر وقت دانش آموزان موقع ورود به کلاس به او سلام کنند با لبخند زدن به هنگام جواب دادن به سلام آنها رفتار سلام کردن آنها را تقویت کند در واقع از تقویت مثبت استفاده میکند.
اصول تقویت مثبت
اصل اول
از تقویت کننده مناسب استفاده کنید. تقویت کنندههای مختلف بر افراد مختلف تاثیرات متفاوتی دارند. همچنین تاثیر یک تقویت کننده واحد بر یک فرد معین در شرایط مختلف متفاوت است. بنابراین لازم است در استفاده از تقویت کنندهها در شرایط گوناگون و با افراد مختلف این نکته به خوبی مورد توجه قرار گیرد.
اصل دوم
فوریت تقویت یک عامل مهم است. تقویت فوری اثر بخشی بیشتری از تقویت همراه با تاخیر دارد و گاه تقویتی که با تاخیر انجام شده هیچ فایدهای ندارد. معلم باید بلافاصله پس از انجام رفتار مطلب از سوی دانش آموزان آن رفتار را تقویت کند و فاصله بین تقویت و رفتار را به حداقل برساند.
اصل سوم
مقدار تقویت را توصیه میکند. دانش آموزان اگر ببینند معلمی همیشه و در هر مورد با دلیل و بیدلیل همه را مورد تشویق و تمجید قرار میدهد رفتار تقویت کننده او نسبت به دانش آموزان اثر تقویتیاش را از دست میدهد بنابراین لازم است مقدار و میزان مناسب تقویت رعایت گردد.
اصل چهارم
توصیه میکند که از موقعیتها و تقویت کنندههای تازهتر استفاده شود. افراد موقعیتهای جدید یادگیری و انجام فعالیتهای تازه را به موقعیتها و فعالیتهای تکراری ترجیح میدهند. بنابراین معلمان باید بکوشند تا در آموزش و افزایش رفتارهای مطلوب روشها و فنون گوناگون را بکار برند تا دانش آموزان مرتبا خود را در شرایط تقویتی حس کنند. همچنین بهتر است معلمان سعی کنند تا از روشهای تقویتی متنوع استفاده کنند و برای مدتی طولانی از یک تقویت کننده بطور تکراری استفاده نمایند.
ویژگیهای شخصیت خلاق
هر چند خلاقیت یک توانایی همگانی است و همه ی انسان ها کمابیش از آن برخوردارند، اما افراد ی که خلاقیت بالایی دارند و به عنوان افرادی خلاق شناخته می شوند، دارای خصوصیات شخصیتی و رفتاری ویژه ای هستند که به وسیله ی این خصوصیات می توان آن ها را از سایر افرادی که از خلاقیت کم تری برخوردار هستند ، تشخیص داد. فایده ی اصلی آشنایی با ویژگی های افراد خلاق این است که می توانیداز آن ها به عنوان الگوهای رفتاری برای ایجاد و پرورش رفتارهای خلاقانه در کودکان استفاده کنید . در این قسمت با مهمترین و بارزترین این ویزگی ها آشنا می شوید:
دانش آموزخلاق رابشناسید
هرچندبسیاری ازویژگیهای کلی افرادخلاق که درقسمت قبل معرفی گردیدکمابیش شامل دانش آموزان خلاق نیزمیگردد،اماازآنجاکه تاکیداصلی این کتاب ،پرورش خلاقیت دانش آموزان خلاق که معمولا درمحیط مدرسه وکلاس درس مشاهده میشود،دربخشی مجزابرشمرده شود.درهمین موردسه دلیل دیگر نیزوجودداردکه این ضرورت راتاکیدکند:
نوع فایل:word
سایز :41.1kb
تعداد صفحه:18
ویژگیهای شخصیت خلاق
مقدمه
گاه دیده میشود که دانش آموزی از عهده انجام کاری برمیآید اما آن کار را به دفعات لازم انجام نمیدهد. مثلا سلام کردن را یاد گرفته است اما به ندرت به افراد بزرگتر از خود سلام میکند یا میتواند تکالیفش را انجام دهد اما در این کار سستی نشان میدهد. در این گونه موارد با استفاده از روشهای افزایش رفتار میتوان رفتار دلخواه را در او افزایش داد.
روش تقویت مثبت برای افزایش رفتارهای مطلوب
روش تقویت مثبت تقریبا همان روش متداول پاداش است که همه معلمان با آن آشنا هستند و غالبا آن را مورد استفاده قرار میدهند. با این حال بین پاداش و تقویت مثبت اندک تفاوتی وجود دارد که روان شناسان را بر آن داشته است تا به جای پاداش از اصطلاح دقیقتر تقویت مثبت استفاده کنند. در پاداش دادن افراد هدف ما بطور عمده قدردانی و سپاسگذاری از اعمال گذشته آنهاست و گرچه پاداش یک رفتار معمولا به تکرار آن میانجامد هدف ما از پاداش دادن رفتار ضرورتا تکرار آن رفتار در آینده نیست.
اما در تقویت مثبت هدف الزاما تکرار رفتار است یعنی اگر پس از تقویت یک رفتار احتمال وقوع آن رفتار در شرایط همسان آتی افزایش نیابد گفته میشود که تقویت صورت نگرفته است. تقویت مثبت بهترین و موثرترین روش افزایش رفتار است . فرایندی که در آن ارائه تقویت کننده مثبت بعد از رفتار منجر به نیرومند شدن آن رفتار میشود. وقتی معلم تصمیم میگیرد هر وقت دانش آموزان موقع ورود به کلاس به او سلام کنند با لبخند زدن به هنگام جواب دادن به سلام آنها رفتار سلام کردن آنها را تقویت کند در واقع از تقویت مثبت استفاده میکند.
اصول تقویت مثبت
اصل اول
از تقویت کننده مناسب استفاده کنید. تقویت کنندههای مختلف بر افراد مختلف تاثیرات متفاوتی دارند. همچنین تاثیر یک تقویت کننده واحد بر یک فرد معین در شرایط مختلف متفاوت است. بنابراین لازم است در استفاده از تقویت کنندهها در شرایط گوناگون و با افراد مختلف این نکته به خوبی مورد توجه قرار گیرد.
اصل دوم
فوریت تقویت یک عامل مهم است. تقویت فوری اثر بخشی بیشتری از تقویت همراه با تاخیر دارد و گاه تقویتی که با تاخیر انجام شده هیچ فایدهای ندارد. معلم باید بلافاصله پس از انجام رفتار مطلب از سوی دانش آموزان آن رفتار را تقویت کند و فاصله بین تقویت و رفتار را به حداقل برساند.
اصل سوم
مقدار تقویت را توصیه میکند. دانش آموزان اگر ببینند معلمی همیشه و در هر مورد با دلیل و بیدلیل همه را مورد تشویق و تمجید قرار میدهد رفتار تقویت کننده او نسبت به دانش آموزان اثر تقویتیاش را از دست میدهد بنابراین لازم است مقدار و میزان مناسب تقویت رعایت گردد.
اصل چهارم
توصیه میکند که از موقعیتها و تقویت کنندههای تازهتر استفاده شود. افراد موقعیتهای جدید یادگیری و انجام فعالیتهای تازه را به موقعیتها و فعالیتهای تکراری ترجیح میدهند. بنابراین معلمان باید بکوشند تا در آموزش و افزایش رفتارهای مطلوب روشها و فنون گوناگون را بکار برند تا دانش آموزان مرتبا خود را در شرایط تقویتی حس کنند. همچنین بهتر است معلمان سعی کنند تا از روشهای تقویتی متنوع استفاده کنند و برای مدتی طولانی از یک تقویت کننده بطور تکراری استفاده نمایند.
ویژگیهای شخصیت خلاق
هر چند خلاقیت یک توانایی همگانی است و همه ی انسان ها کمابیش از آن برخوردارند، اما افراد ی که خلاقیت بالایی دارند و به عنوان افرادی خلاق شناخته می شوند، دارای خصوصیات شخصیتی و رفتاری ویژه ای هستند که به وسیله ی این خصوصیات می توان آن ها را از سایر افرادی که از خلاقیت کم تری برخوردار هستند ، تشخیص داد. فایده ی اصلی آشنایی با ویژگی های افراد خلاق این است که می توانیداز آن ها به عنوان الگوهای رفتاری برای ایجاد و پرورش رفتارهای خلاقانه در کودکان استفاده کنید . در این قسمت با مهمترین و بارزترین این ویزگی ها آشنا می شوید:
دانش آموزخلاق رابشناسید
هرچندبسیاری ازویژگیهای کلی افرادخلاق که درقسمت قبل معرفی گردیدکمابیش شامل دانش آموزان خلاق نیزمیگردد،اماازآنجاکه تاکیداصلی این کتاب ،پرورش خلاقیت دانش آموزان خلاق که معمولا درمحیط مدرسه وکلاس درس مشاهده میشود،دربخشی مجزابرشمرده شود.درهمین موردسه دلیل دیگر نیزوجودداردکه این ضرورت راتاکیدکند:
نوع فایل:word
سایز :41.1kb
تعداد صفحه:18
معلم خلاق
تغییر نظام آموزشی به منظور سازگاری آن با مقتضیات دوران بازسازی نشان می دهد که ضرورت و نیاز خلاقیت ، پیش از پیش احساس شده است ، در تغییر نظام آموزشی به تجدید نظرهایی کلی و اساسی در زمینه های مختلف نیاز داریم . در این مقاله سعی بر تعلیم و تربیت خلاق ، به ارتباط خلاقی که یاد دهندگان با یادگیرندگان باید داشته باشند می پردازیم . برای ادامه حرکت به سوی تعلیم و تربیت خلاق و به منظور پرورش یادگیرندگان خلاق باید یاد دهندگان یعنی معلمان که ستون های اصلی نظام آموزشی هستند دارای خصوصیات خاصی باشند در این مقاله هدف آن است که بر مبنای دستاوردهای پژوهشگران و مطالعات و تجربیات اینجانب این خصوصیات را تحت سه عنوان بررسی می کنیم :
1- خصوصیات معلم در ارتباط با یادگیرندگان که در برگیرنده ارتباط عاطفی ، آموزشی و اخلاقی ( انضباطی ) است .
2- خصوصیات معلم در ارتباط با خود ( خصوصیات شخصیتی )
3- خصوصیات معلم در ارتباط با یادگیری و آموزش ( فعالیت های شغلی ).
1- خصوصیات معلم در ارتباط با یادگیرندگان
در زمینه خصوصیات معلم در ارتباط با یادگیرندگان سه زمینه عمده را مورد توجه قرار می دهیم .این زمینه ها به ترتیب عبارتند از :
الف : ارتباط عاطفی ب : ارتباط آموزشی
ارتباط عاطفی:
در ایجاد ارتباط عاطفی معلمان خلاق علاوه بر آنچه گفته شد به این گونه فعالیت ها باید بپردازند.
-تشویق و تقویت خلاقیت : بر اساس تحقیقاتی که در ایران توسط محققین انجام شده نشان می دهد که معلمان خلاق در کنار نگرش مثبتی که نسبت به خلاقیت دارند با ابراز علاقه و احترام به برقراری ارتباطی خلاق با یادگیرندگان بویژه یادگیرندگان خلاق ، این توانایی را به صورت های مختلف تایید و تشویق و تقویت می کنند.
-برقرار کردن رابطه عاطفی عمیق : بسیاری از معلمان خلاق مایل به برقرار کردن روابط عمیق و سالم بین خود و یادگیرندگان با یکدیگر هستند آنها بر این عقیده اند که این ارتباط صمیمانه و عمیق عاطفی محیط و شرایط مساعد را پرورش و توسعه خلاقیت فراهم می کنند .این معلمان نه تنها از انتقادات یادگیرندگان خود ناراحت نمی شوند بلکه آنها را تشویق به اظهار نظر و بیان انتقادات خود می کنند.
اارتباط آموزشی : نتایج حاصل از پژوهش ها و تجربیات عملی نشان داده که معلمان خلاق در ارتباط آموزشی خود با یادگیرندگان راههایی مثل استفاده از حواس ، استفاده از روش بحث و گفتگو ، امکان تجربه و خطا ، توجه به کیفیت تفکر ،تکیه بر کیفیت در مقابل کمیت یادگیری ، استفاده از روش کنکاش مغزی ، تکیه بر تفکر واگرا در مقابل تفکر همگرا ، توجه به تفاوت های فردی با یادگیرندگان و روش اداره کلاس را مد نظر دارند.
2- خصوصیات معلم در ارتباط با خود ( خصوصیات شخصیتی )
گوته می گوید ، اندیشیدن آسان است و عمل کردن مشکل ، اما مشکل ترین کارها عمل کردن به آن چیزهایی است که می اندیشیم پس بررسی و پژوهش های کوتاه مدت و بلند مدت نشان داده که افراد خلاق از جمله معلمان خلاق در ابعاد ذهنی ، عاطفی و اجتماعی دارای خصوصیاتی هستند که در ابعاد ذهنی می توان به کنجکاوی شدید توام با شک گرایی و روحیه تجربی (پویندگی ) تمرکز حواس و استمرار در اندیشیدن ، روان بودن در تولید اندیشه توام با روانی کلام ، انعطاف پذیری ذهنی به صورت آزمون ،استقلال فکر و عمل ، مهارت در بازسازی عقاید پشتکار و پایداری ، اعتقاد به خویشتن با نگرش مثبت ( خودباوری ) و ..... پرداخت .
3-خصوصیات معلم در ارتباط با یادگیری و آموزش
بیش از نود درصد از معلمان خلاق معتقدند که خلاقیت در نظامی پا می گیرد که یادگیرنده در یادگیری خود نفش فعال و سازنده داشته باشد و معلم راهنما و تسهیل کننده باشد نه این که معلم مطالب را کاملا پخته و خود نیز به فراگیر بخوراند بلکه بستر و راه را هموار و مناسب سازد آنان وظیفه مهم معلم را بنا کردن شناخت ، تربیت ذهن برای منطقی اندیشیدن و تقویت تفکر خلاق می دانند و یا تسلط بر آموخته های مختلف یا شناخت و به کارگیری روشهای ارزشیابی آموزشی و پرورشی .
خصوصیات معلم پرورش دهنده خلاقیت
مربی یا معلمی که می خواهد یک کلاس ویژ ه ی پرورش خلاقیت را اداره کند و یا این که علاقمند است در جریان تدریس روزمره ی خود به طور جدی پرورش خلاقیت دانش آموزان را هم مدنظر داشته باشد، اگر چنان چه از خصوصیات و نگرش های ویژ ه ای که با ماهیت و فرآیند خلاقیت مناسبت دارد ، برخوردار باشد ،مطمئنا در کار خود بسیار موفق تر عمل خواهد کرد. البته یک چنین معلمی حتما لازم نیست که خودش فردی خلاق باشد ،اما اگر چنان چه شخصا از مهارت های اساسی خلاقیت برخوردار باشد و بتواند عملا از آن ها استفاده کند ،بدون شک در پیش برد و هدایت کلاس و تاثیر گذاری بیش تر و بهتر بر دانش آموزان خود موفقیت بیش تری کسب خواهد کرد.
برخی ویژگی های معلم علاقمند به خلاقیت که داشتن آن ها به بازدهی بیش تر کلاس و تدریس او می انجامد، موارد زیر است :
1- فردی انتقاد پذیر باشد .
2-تحمل عقاید نو دانش آموزان را داشته باشد.
3-از صبر و تحمل بالایی برخوردار باشد .
4-به تفاوت های فردی و منحصر به فرد بودن تک تک دانش آموزان اعتقاد داشته باشد.
5-از انگیزه ای قوی برخوردار باشد.
6-پذیرای ایده ها و نظرات غیر عادی دانش آموزان خود باشد.
7-دوست دار هنر و زیبایی شناسی باشد.
8-تا حد امکان به دانش آموزان خود آزادی عمل بدهد.
9-در چند زمینه ی مختلف معلومات و مهارت داشته باشد .
10-برای هر دانش آموز احترامی ویژه قائل باشد .
11- خیال پردازی دانش آموزان را تشویق کند.
12-در مواقع لزوم بتواند کودکانه بیاندیشد و کودکانه عمل کند.
13-به دانش آموزان خود اجازه دهد که گاهی اشتباه کنند.
معلمان خلاق چگونه عمل می کنند؟
به راستی که این دلها خسته می شوند همانطور که بدن ها خسته می گردند پس نوبرها و تازه پیدا شده های حکمت ها را برای آن دلها بجویید. حضرت علی (ع)
بسیاری از معلمان خلاق بخصوص تا زمانی که یاد گیرندگان به تفکر ذهنی ، انتزاعی و مجرد در دوره ی ابتدایی نرسیده اند به پرورش حواس و استفاده از آنها در آموزش می پردازند. عده قابل توجهی از این معلمان در کنار استفاده از وسایل سمعی وبصری (که غالباً توسط یاد گیرندگان ساخته شده است) ، یادگیرندگان را به مشاهده طبیعت و پدیده های آن و مراکزمختلف علمی ، هنری ، صنعتی و ... تشویق و راهنمایی می کنند.
در بررسی های انجام شده ، بسیاری از معلمان خلاق بر این نظر بودند که یکی از اشکالات تعلیم و تربیت غیر خلاق و ایستا ، عدم ارتباط سازنده که بین یاددهنده و یاد گیرنده است . این رابطه که مبتنی بر انتقال یک رشته اطلاعات و معلومات معین از یاد دهنده به یاد گیرنده است ، باعث تسلط یاد دهنده بریادگیرنده و اتکای دانش آموز به معلم می شود. معلمان خلاق ، این ارتباط سلطه گرانه را درست نمی دانند زیرا معتقدندکه نتیجه آن عدم توسعه ذهن یادگیرنده است و با تولید تفکر منطقی و فعال که درخلاقیت نقش عمده دارد، مغایرت دارد.
معلمان خلاق برای ایجاد شرایط مساعد روشهای مختلفی دارد که در زیر به آنها اشاره می شود:
مطالعه عوامل مؤثر در افزایش مهارت نوشتن خلاق در دانش آموزان متوسطه
مقدمه
جامعهی پویا و پرتلاش امروزی یک لحظه درنگ نمی کند تا بتواند به فنون جدید و قدرت والای علمی دست پیدا کند . در چنین عصری که عصر شکوفایی و بهره جستن از نبوغ بزرگان علمی، پژوهندگان ،مخترعین ، مبتکرین، صنعتگران و... است برای اداره سازمانهای اجتماعی ـ فرهنگی ـ اقتصادی و آموزش جامعه به فکر و ذهن افراد خلاق نیاز است ، تا بتوان همگام و همپای پیشرفت جامعه به پرورش افراد خلاق اقدام نمود.
بسیاری بر این عقیدهاند که خلاقیت امری ذاتی است و فقط خداوند این ودیعه خود را به عدهای از انسانها بخشیده و قابل آموزش و آموختنی نیست . عدهای با این عقیده مخالفند و ابراز می دارند خداوند به همه انسانها یکسان نعمت بخشیده این افراد (خلاقان) از این نبوغ خدادادی خود ، بیشترین بهره را بردهاند و نیز معتقدند که خلاقیت صفت مشترک تمامی انسانها است که با پرورش آن می توان آن را از حالت رکود درآورد و از حالت بالقوه به بالفعل تبدیل کرد و بالعکس میتوان خلاقیت را با آموزش ناصحیح و غلط از ریشه خشکاند. تحقیقات ادعای گروه دوم را تصدیق کرده و خلاقیت را صفت مشترک تمام انسانها دانسته ، اما مقدار و نوع خلاقیت از فردی به فرد دیگر متفاوت میدانند و هر انسانی به نوعی از خلاقیت خود بهره میبرد یکی زیاد یکی کم(پیرخایفی،1376). این تحقیقات نشان داده است که رشد و پرورش خلاقیت از همان بدو تولد و دوران کودکی آغاز میشود و در دوران دبیرستان به مرحله شکوفائی خود نزدیک میشود. البته اگر این توانایی در انسان پرورش یابد تا پایان عمر به غنای والای علمی آن افزوده میشود.
پیرخایفی (1376) آموزش خلاقیت را امری حیاتی میداند که باید در سطوح مختلف تحصیلی به صورت همگانی انجام گیرد و این آموزش همگانی متضمن انعطاف پذیری ذهن ، توانمندی شخصیت انسان (پرورش روحیهی استقلال و اعتماد به نفس) و ایجاد زمینه و بسترهای مناسب اجتماعی فردی و خانوادگی است. جدای از آموزش همگانی و عمومی آموزش ویژه نیز از ضروریات است . با آموزش ویژه، فکر به طور خاص در یک زمینه ، مهارت مطلوب و مناسب را کسب میکندو به اصطلاح اهل علم تخصص مییابد. تفاوت اساسی موجود میان آموزش همگانی و آموزش ویژه این است که در آموزش همگانی فرد یاد میگیرد که چگونه در خدمت خود باشد و قابلیتهای خود را بشناسد و به استعدادهایش در زمینههای مختلف پی ببرد، امّا در پرورش ویژه فرد علاوه بر شناخت قابلیتهای خود به خدمات اجتماعی نیز توجه میکند و یاد میگیرد که چگونه در خدمت جامعه باشد و خود را وقف اجتماع نماید . فرد به صرف داشتن اندیشههای خلاق به ما تضمین نمیدهد که حتماً این اندیشه را در هر سطحی از خلاقیت که میخواهد باشد میتواند به مرحله بازدهی و تولید برساند قطعاً در این راه عوامل شخصیتی بسیاری وجود دارند که مانع از به نتیجه رسیدن اندیشه خلاق افراد میشوند. عواملی چون ـ اعتماد به نفس پایین ـ نبود اراده و پشتکار ـ اضطراب ـ تشویش خاطر ـ دل نگرانی ـ وسواس ـ خود کم بینی ـ حساس نبودن نسبت به پدیدهها ـ تمایل به همرنگی و یکنواختی فکر از عواملی به شمار میروند که راه را بر اندیشه خلاق میبندد . از این رو تدارک دیدن زمینهای که باعث برطرف ساختن عوامل شخصیتی ذکر شده میشود ، مهمترین قدم برای رشد اندیشه به شمار میرود. در این میان تأکید ویژه بر نقش خانواده و در مرحلهی دوم مدرسه است .
فهرست مطالب
فصل اول : کلیات
مقدمه
بیان مسئله
اهمیت و ضرورت پژوهش
اهداف پژوهش
فرضیههای پژوهش
تعاریف عملیاتی متغیرها
نوع متغیرهای تحقیق
مراحل اندازهگیری متغیرها
تعریف متغیرها
فصل دوم : ادبیات پژوهش
خلاقیت چیست ؟
تعریف خلاقیت
روند شکل گیری خلاقیت
خصوصیات افراد خلاق
راههای پرورش خلاقیت
موانع خلاقیت
انگیزه عاملی جهت تحقق خلاقیت نوشتاری
نقش آموزش در پرورش نوشتن خلاق
محیط خانواده و تأثیر آن بر خلاقیت
نقش تکرار و تمرین نوشتن بر نوشتن خلاق
تأثیر مطالعه بر نوشتن خلاق
نقش قصهگویی در پرورش نوشتن خلاق
تشویق عاملی کارساز در پرورش نوشتن خلاق
نقش کودکستان و مراکز پیش دبستانی در بروز خلاقیت
نقش بازیهای کودکانه در پرورش خلاقیت
تأثیر اوقات فراغت بر نوشتن خلاق
مروری بر تحقیقات انجام شده
نوع تحقیق
جامعه آماری و ویژگیهای آن
روش نمونهگیری و حجم نمونه
ابزار گردآوری دادهها
پایایی و روایی پرسشنامهها
پایایی و روایی آزمون خلاقیت
پایایی و روایی آزمون انگیزه پیشرفت
پایایی و روایی پرسشنامه محقق ساخته
شیوه نمرهگذاری آزمونها
نمرهگذاری آزمون خلاقیت
نمرهگذاری آزمون انگیزه پیشرفت
روش تجزیه و تحلیل دادهها
فصل چهارم : یافتههای تحقیق
یافتههای توصیفی
یافتههای مربوط به فرضیههای تحقیق (آمار استنباطی)
فصل پنجم : بحث و نتیجهگیری
حث و نتیجهگیری
پیشنهاد نظری و علمی پژوهش
محدودیتهای پژوهش
منابع و مأخذ
منابع و مأخذ
پیوستها
پرسشنامه شماره (1) پرسشنامه محقق ساخته
پرسشنامه شماره (2) آزمون انگیزه پیشرفت (ACMT)
پرسشنامه شماره (3) آزمون خلاقیت جمال عابدی
هدف بررسی تأثیر بازیهای رایانهای بر تفکر خلاق کودکان مراکز پیش دبستانی می باشد.روش تحقیق در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی میباشد تحقیق توصیفی شامل مجموع روشهایی است که هدف آنها توصیف کردن شرایط یا پدیدههای مورد بررسی است جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه مربیان و کودکان مراکز پیش دبستانی در سال تحصیلی 93-92 است که پرسشنامه مربوط به بازیهای رایانهای توسط مربیان تکمیل گردیده است.
به دلایل حجم بالای جامعه آماری محدودیتهای مالی و زمانی از میان 17 پیشدبستانی شهرستان کاشان 7 پیشدبستانی متناسب با جامعه انتخاب گردیدند و سپس به روش نمونهگیری تصادفی ساده از بین گروه انتخابشده 40 پرسشنامه میان این مربیان توزیع گشت.
ابزار جمعآوری اطلاعات در این پژوهش شامل 2 فرم پرسشنامه استنتایج تحقیق نشان می دهد که استفاده بیش از حد و نادرست از رایانه باعث بروز مشکلات جسمانی، مثل : خستگی چشم، کمر درد در کودکان می شود که این مشکلات باعث بیماری های فرض دیگری می شود و همچنین نتایج این پژوهش نشان می دهد که هر چه دانش آموزان بیشتر رایانه استفاده کنند علاقه بیشتری به آن پیدا می کنند
فهرست مطالب
فصل اول
کلیات پژوهش
مقدمه :.. 3
1 -1 بیان مسئله:.. 4
2-1 اهمیت و ضرورت پژوهش:.. 5
3-1 اهداف پژوهش:.. 6
3-1-1 اهداف کلی:.. 6
3-1-2 اهداف جزئی:.. 6
4-1 فرضیات پژوهش:.. 6
4-1-1 فرضیه کلی:.. 6
4-1-2 فرضیههای جزئی:.. 7
5-1 مفاهیم و واژگان اختصاصی پژوهش:.. 7
فصل دوم
مبانی نظری و تجربی پژوهش
مقدمه.. 10
بخش اول: مبانی مفهوم شناسی بازی... 10
1-2 تعریف بازی:.. 10
2-2 نظرات متخصصان تعلیم و تربیت در پیرامون بازی:.. 10
3-2 مراحل متفاوت بازی کودکان :.. 11
4-2 سیر تحولات دربازی:.. 12
5-2 عوامل مؤثر در بازی:.. 14
6-2 انواع بازی:.. 17
7-2 تعریف بازیهای رایانهای:.. 18
8-2 اثر بازیهای رایانهای در کودکان و نوجوانان:.. 18
9-2 محاسن بازیهای رایانهای :.. 18
10-2 معایب بازیهای رایانهای:.. 19
11-2 رهنمودها:.. 21
12-2 تاریخچه بازیهای رایانهای :.. 22
13-2 گونههای بازیهای رایانهای.. 23
14-2 مبانی مفهوم شناسی تفکر خلاق:.. 23
15-2 ویژگیهای افراد خلاق:.. 23
16-2 شرایط ابراز تفکر خلاق:.. 24
17-2 توصیههای عملی به والدین جهت پرورش تفکر خلاق:.. 24
18-2 مفهوم آموزش و پرورش پیش از دبستان.. 26
19-2 تاریخچه آموزش و پرورش پیش دبستانی.. 27
20-2 اهداف آموزش و پرورش پیش دبستانی.. 30
بخش دوم: مبانی تجربی پژوهش:32
21-2 تحقیقات انجام شده داخلی و خارجی.. 32
21-2-1 تحقیقات داخلی:.. 32
21-2-2 تحقیقات خارجی :.. 33
فصل سوم
روش شناسی پژوهش
مقدمه.. 36
1-3 طرح پژوهشی:.. 36
2-3 جامعه آماری:.. 36
3-3 حجم نمونه و روش نمونهگیری :.. 37
4-3 ابزار پژوهش:.. 37
5-3 شیوه تجزیه و تحلیل داده ها :.. 38
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق
1-4 تحلیل آماری سوالات پرسش نامه:.. 40
2-4 تحلیل استنباطی فرضیه های این پروژه:.. 69
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری پژوهش
1-5 مقدمه:.. 75
2-5 خلاصه یافته های پژوهش.. 75
2-5-1 نتیجه گیری پژوهش:.. 75
3-5 محدودیتها:.. 76
4-5 پیشنهادات :.. 77
4-5-1 پیشنهادات کاربردی :.. 77
4-5-2 پیشنهادات پژوهشی :.. 78
ضمائم: پرسشنامه.. 79
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 1-3 مؤلفههای پرسشنامه.. 37
جدول 2-3 مولفه های پرسش نامه.. 38
جدول 1-4 گویه یک.. 40
جدول 2-4 گویه دو.. 41
جدول 3-4 گویه سه.. 42
جدول 4-4 گویه چهار.. 43
جدول 5-4 گویه پنج.. 44
جدول 6-4 گویه شش.. 45
جدول 7-4 گویه هفت.. 46
جدول 8-4 گویه هشت.. 47
جدول 9-4 گویه نه.. 48
جدول 10-4 گویه ده.. 49
جدول 11-4 گویه یازده.. 50
جدول 12-4 گویه دوازده.. 51
جدول 13-4 گویه سیزده.. 52
جدول 14-4 گویه چهارده.. 53
جدول 15-4 گویه پانزده.. 54
جدول 16-4 گویه شانزده.. 55
جدول 17-4 گویه هفده.. 56
جدول 18-4 گویه هجده.. 57
جدول 19-4 گویه نوزده.. 58
جدول 20-4 گویه بیست.. 59
جدول 21-4 گویه بیست و یک.. 60
جدول 22-4 گویه بیست و دو.. 61
جدول 23-4 گویه بیست و سه.. 62
جدول 24-4 گویه بیست و چهار.. 63
جدول 25-4 گویه بیست و پنج.. 64
جدول 26-4 گویه بیست و شش.. 65
جدول 27-4 گویه بیست و هفت.. 66
جدول 28-4 گویه بیست و هشت.. 67
جدول 29-4 گویه بیست و نه.. 68
جدول 30-4 آزمون رابطه ی بین بازی های سنتی در پرورش خلاقیت کودکان 70
جدول 31-4 تفکرخلاق.. 70
جدول 32-4رابطه میزان استفاده نادرست از رایانه و مشکلات رفتاری 71
جدول 33-4 مدت زمان کار طولانی با رایانه و تأثیر منفی در کودکان 72
جدول 34-4 استفاده نادرست از رایانه و منزوی کردن کودکان.. 72
یکی از مهم ترین و حساس ترین دوران زندگی که در شکل گیری اعتقادات و نگرش های پایدار فرد مؤثر است ، دوران ابتدایی و دبستان محسوب می گردد . اهمّیّت آموزش و انتقال مفاهیم دینی خصوصاً نماز که به عنوان با ارزش ترین نماد هر مکتب و دین محسوب می گردد ، بر هیچ کس پوشیده نیست ، لذا با توجه به حساسیت موضوع و کاستی هایی که در برخی از مدارس دیده می شد پژوهشی در راستای الگویابی و بررسی راهکارهای خلاقانه ی آموزش مفاهیم و باورهای دینی (نماز) ضروری بود . این پژوهش که با روش کتابخانه ای و توصیفی صورت پذیرفته درصدد کنکاش در روش های خلاقانه ی آموزش نماز در مدارس است . بخش اعظم اطلاعات مورد نظر نگارنده به روش کتابخانه ای و جستجو در نتایج یافته های مکتوب دیگران صورت گرفته و به منظور تکمیل و تأیید اطلاعات نیز با روش مصاحبه از کارشناسان تعلیم و تربیت دینی جنبه های مختلف آن مورد بررسی قرار گرفته است . بر اساس یافته های اصلی پژوهش هر چند نظام فعلی آموزش نماز در مدارس ، روش هایی کارآمد را به لحاظ ایجاد بصیرت و بینش در دانش آموزان به کار برده ، اما کوتاهی در اجرا و عملیاتی کردن روش های غیر مستقیم و خلاقانه می تواند ضربه های جبران ناپذیری را درآینده بر نگرش و باورهای دانش آموزان ایجاد کند . طبق یافته های پرسشنامه ای که از 30 نفر از متخصصان تعلیم و تربیت صورت گرفته است ، مهم ترین و بارزترین موضوع و راهکار ارائه شده ، استفاده از روش های غیرمستقیم ، مثل فیلم ، داستان ، کارتون، CD های کامپیوتری و... ذکر شده است . هرچند اکثریت مطلق مصاحبه شوندگان ( 29 نفر ) وضعیت فعلی آموزش نماز در مدارس را نامناسب و بدون کیفیت ارزیابی نموده و معتقدند ، باید تحولی جدی در نظام آموزش دینی و تعمیق باورهای دینی کودکان دبستانی ایجاد نمود ، امّا با توجه به یافته های پژوهش حاضر پیشنهاد می شود ، که با نزدیک نمودن ارتباط خانواده ها با مدرسه و برنامه ریزی آموزش خلاقانه برای دبیران محترم ، جهت پرورش خلاقیت وتفکّر در دانش آموزان ، وضعیت فعلی را می توان بسیار مطلوب تر و مفیدتر ساخت .
انقلاب اسلامی ایران در جهان به عنوان انقلابی فرهنگی و مبتنی بر اصول و اعتقادات مذهبی شناخته می شود . اگر مروری بر کارنامه نظام تربیتی در سطح وسیع بیندازیم ، به وضوح می توانیم کاستی های فراوانی را در سطوح مختلف فرهنگ دینی نسل دوم و سوم مشاهده نماییم . علی رغم کوشش های فراوان در جهت احیای فرهنگ ناب اسلامی در زوایایی مختلف آن چنانکه شایسته این مفهوم و بایسته توجه و اهتمام بوده است ؛ مورد عنایت وسیع و زیر بنایی که دارای عمق باشد ، واقع نشده است . بدون شک فلسفه ی آموزش و پرورش ما مبتنی بر منطق احکام و شعائر اسلامی در نظر گرفته شده و این مهم هیچگاه میسر نمی گردد ، مگر آن که زیر بناهای این فرهنگ اصیل را به صورت اصولی و صحیح منتقل و انتقال آن را از اوایل دوران کودکی در اذهان و افکار احاد مردم جای داد .
یکی از مهم ترین دستگاه های فرهنگ ساز که از قدرت فوق العاده ای برخوردار است ، نهاد آموزش و پرورش می باشد . پوشش کامل نظام آموزشی کشور در هر نقطه و تداوم برخوردهای آموزشی و فکری در مدت طولانی حضور فرزندانمان در مدارس ، قدرت این نهاد آموزشی را در ساخت و تغییر نگرش و فرهنگ دانش آموزان بسیار قدرتمند ساخته است .
محقق دراین پایان نامه سعی داشته با بررسی دقیق روش های آموزش ، مفاهیم دینی را با روش های مناسب و روز آمد و در جهت تعمیق و تقویت باورهای دینی به آن بپردازد ، به طوری که فرد با بصیرت و بینش آگاهانه بتواند خلاقانه و متفکرانه ارزش های دینی صحیح را پذیرا و در مواجه با سیل تهاجمات فرهنگی که ممکن است ، در صدد بی ریشه ساختن و سست نمودن پایه های دینی نوجوانـان باشد ، استفاده نماید .
در طول سال های طولانی که از تثبیت انقلاب اسلامی ایران می گذرد ، راه ها و روش های بسیاری به منظور ترویج فرهنگ نماز خوانی به عنوان ابتدایی ترین و در عین حال مهم ترین وظیفه دینی مسلمانان به کار گرفته شده است . اما چیزی که در طول این سال ها بر مبلغان و مسئولان امر به اثبات رسیده ، این موضوع است که استفاده از هنر آموزش صحیح و موثر به نحوی که فعل مورد نظر با اختیار و اراده ی تام و علاقه به انجام رسد ، ثبات و کارایی بیشتری خواهد داشت . موضوع بینش و بصیرت موضوعی تازه محسوب نمی گردد و روان شناسان بسیاری در خصوص این مفهوم نظریات مختلفی ارائه داده اند . امّا موضوعی که برای ما از اهمّیّت خاصی برخوردار است آن است ، که بینش دینی با توجه به سیل تهاجمات فرهنگی و تنوع ارتباطات جمعی باید به نحوی شکل یابد ، که دارای ثبات و پایداری باشد . نماز به عنوان نماد دینی و گرایش سیاسی – اجتماعی فرد محسوب می گردد . از میان عبادت های اسلامی احکام مربوط به نماز بسیار زیاد است ، به نحوی که چهار هزار حکم برای آن آمده است . ( ادیب حاج باقری ، 1380) در دو کتاب معتبر وسایل الشیعه و مستدرک الوسائل شصت هزار روایت است که بیست هزار آن مربوط به نماز است ، یک سوم روایات فقهی مربوط به نماز و مقدمات آن است . پیامبر اکرم (ص ) دعوت به نماز را از خانواده خود آغاز نموده ، تولّد و مرگ انسان با نماز پیوند خورده و در قرآن و احادیث ائمه(ع) نه به خواندن نماز ، که به اقامه آن تاکید زیادی شده است .
به طور کل اهمیت دادن به ارزش های معنوی دینی همچون نماز و آموزش آن ، جهت تربیت نسلی فرهیخته که مزیّن به ارزش های معنوی باشند ، از اهم برنامه های مجریان مسائل فرهنگی جهت تربیت کودکان است . امروزه با توجه به آن که تربیت دینی و نماز یکی از ارکان و مصوبه های آموزش و پرورش کشور است ، اما احساس می شود عـلاقه به نماز کاهش یافته و مسـاجد به نحـو مطلوب مـورد استفاده جوانان قرار نمی گیرد . ( باقریان ، 1376 )
با توجّه به اهمّیّت آموزش نماز در سطح مدارس ، پژوهش حاضر مهم ترین تاکید خود در تعمیق باورهای دینی را بر نحوه ی آموزش نماز در مدارس گذارده و سعی بر آن دارد تا با توجه به مبانی روان شناسی و اصول فقهی برگرفته از آیات و روایات ، راه های خلاقانه ای که مربیان آموزش دینی می توانند مورد استفاده قرار دهند را تبیین نماید .
عنوان صفحه
چکیده
مقدمه
1-1 بیان مسئله ................................................................................................................ 2
1-2 اهمیت و ضرورت موضوع......................................................................................... 3
1-3 اهداف تحقیق ........................................................................................................... 5
1-4 سوال های تحقیق....................................................................................................... 5
1-5 فرضیات تحقیق......................................................................................................... 6
1-6 تعاریف نظری و عملیاتی تحقیق................................................................................. 7
1-7 محدودیت های تحقیق .............................................................................................. 10
2-1 مقدمه ................................................................................................................ 12
2-2 تاریخچه ی باورهای دینی ......................................................................................... 13
2-3 ادیان و نگاه آنها به نماز و نیایش................................................................................ 19
2-3-1 نماز در آیین زرتشت............................................................................................. 20
2-3-2 نماز در آیین یهود................................................................................................ 22
2-3-3 نماز در آیین مسیحیت.......................................................................................... 24
2-3-4 نماز در آیین مقدّس اسلام..................................................................................... 25
2-4 تربیت دینی در دوران کودکی و نوجوانی..................................................................... 28
2-5تربیت دینی در دوره ی ابتدایی.................................................................................... 31
2-5-1نقش توجه به نیاز های کودکان در تربیت دینی.......................................................... 32
2-5-2نقش آموزش خلاق در تربیت دینی کودک................................................................ 33
2-5-3نقش انگیزش در تربیت دینی کودک......................................................................... 33
2-5-4نقش محبت و ایمنی در تربیت دینی کودک............................................................... 34
2-5-5نقش فرا دهنده در تربیت دینی کودک....................................................................... 34
2-5-6نقش محیط آموزشی در تربیت دینی کودک............................................................... 35
2-5-7نقش تفکر در تربیت دینی کودک............................................................................. 35
2-5-8نقش روان شناسی رشد در تربیت دینی کودک........................................................... 38
2-5-8-أ. رشد و تکامل بدنی............................................................................................ 39
2-5-8-ب. رشد و تکامل گویایی...................................................................................... 41
2-5-8-ج. رشد و تکامل عقلی.......................................................................................... 42
2-5-8-د. رشد و تکامل اخلاقی........................................................................................ 43
2-5-8-ه. تفاوت های جنسی و ویژگی های مختلف آن ها.................................................. 46
2-5-8-و. ویژگی های دختران در سنین ابتدایی.................................................................. 48
2-5-9نقش بصیرت گرایی در تربیت دینی کودک............................................................... 51
2-6تربیت بصیرت گرا...................................................................................................... 52
2-7مفهوم بصیرت گرایی................................................................................................... 54
2-7-أ.توانایی فهم زندگی (فهم وتشخیص) ....................................................................... 55
2-7-ب.نقد زندگی (تمییز وداوری) .................................................................................. 55
2-7-ج.تصمیم برای زندگی (تصمیم گیری) ....................................................................... 56
2-8طبقات و حوزه های یادگیری در رویکرد بصیرت گرا.................................................... 57
2-8-أ. حوزه ی درک مفاهیم............................................................................................. 58
2-8-أ.1- فهم.................................................................................................................. 58
2-8-أ.2- تعقل................................................................................................................ 59
2-8-أ.3- دانش................................................................................................................ 59
2-8-أ.4-تفکر منطقی........................................................................................................ 59
2-8-ب.حوزه ی کسب مهارت.......................................................................................... 60
2-8-ج. حوزه ی به کار گیری مفاهیم ومهارت ها................................................................ 60
2-8-د. حوزه ی تحلیل نقادانه وسازمان دهی افکار.............................................................. 61
2-8-ه. یادگیری ، ارتباط حوزه های چهارگانه با هم............................................................. 62
2-9بصیرت ، توانایی تشخیص و تمییز توانایی تصمیم گیری................................................ 63
2-10راه برد های تعلیم وتربیت بصیرت گرا........................................................................ 64
2-10-1 فرایند محوری..................................................................................................... 64
2-10-2 دانش آموز محوری.............................................................................................. 64
2-10-3معلم ، مدیر یادگیری و الگوی رفتار........................................................................ 65
2-10-4 رد رویکرد ذهن گرا............................................................................................ 65
2-10-5اهمیت طراز تحول شناختی شاگردان در حوزه ی مفاهیم دینی................................... 66
2-10-6 ارزشیابی کیفی و مستمر...................................................................................... 67
2-11 گام های آموزشی در تعلیم وتربیت دینی کودکان........................................................ 68
2-11-أ.گام اول................................................................................................................ 68
2-11-ب.گام دوم............................................................................................................ 68
2-11-ج.گام سوم............................................................................................................. 69
2-11-د.گام چهارم........................................................................................................... 69
2-11-ه.گام پنجم............................................................................................................. 70
2-11-و.گام ششم............................................................................................................ 70
2-11-ز.گام آخر.............................................................................................................. 70
2-12آموزش خلاق........................................................................................................... 71
2-12-1تفکّر.................................................................................................................... 74
2-12-2تفکّر خلاق.......................................................................................................... 79
2-12-3اصول آموزش خلاق............................................................................................. 82
2-12-3-أ.اصل بازی........................................................................................................ 82
2-12-3-ب.اصل شادی و لذت......................................................................................... 82
2-12-3-ج.اصل سادگی................................................................................................... 82
2-12-3-د.اصل آموختن در آزادی..................................................................................... 82
2-12-3-ه.اصل کنجکاوی................................................................................................. 83
2-12-3-و.اصل ایمنی...................................................................................................... 83
2-12-3ز.اصل اندیشه سازی............................................................................................. 83
2-12-3-ح.اصل خلاقیّت................................................................................................. 84
2-12-3-ت.اصل همیاری با آموزگار.................................................................................. 84
2-13مفهوم خلاقیت......................................................................................................... 85
2-13-1دیدگاه های مختلف در خصوص خلاقیّت............................................................... 88
2-13-2 اهمّیّت و ضرورت پرورش خلاقیّت...................................................................... 93
2-13-3رشد و پرورش خلاقیّت در کودکان........................................................................ 94
2-13-4الگوی پیشنهادی خلاقیّت آموزی در دبستان............................................................ 97
2-13-4-أ.روش مستقیم.................................................................................................... 97
2-13-4-ب.روش غیر مستقیم آموزش خلاقیت.................................................................. 98
2-13-4-ب.1 آموزش خلاق............................................................................................. 98
2-13-4-ب.2آمیختن عمق درس با هنر.............................................................................. 98
2-13-4-ب.3آموزش های اجتماعی................................................................................... 98
2-13-4-ب.4 ایجاد فضای خنده و بازی در جریان آموزش................................................. 99
2-13-4-ب.5 آمیختن آموزش با محرّک بدنی..................................................................... 99
2-13-4-ب.6 پذیرش تخیلات کودکان.............................................................................. 100
2-13-4-ب.7 آموزش فن آوری و روش های حل مسأله.................................................... 100
2-13-4ویژگی ها و صفات افراد خلاق............................................................................. 104
2-14فهم رفتار دانش آموزان در نظام اجتماعی آموزش و پرورش......................................... 109
2-14-1 رفتار اثربخش ، کار آمد و تاثیر گذار..................................................................... 113
2-14-1-أ.اثربخشی.......................................................................................................... 114
2-14-1-ب.کارآمدی........................................................................................................ 114
2-14-1-ج. تأثیر گذار...................................................................................................... 115
2-15آموزش وروابط نقش ها ........................................................................................... 115
2-16 نظریه ها و تئوری های مرتبط با موضوع.................................................................... 117
2-16-أ. نظریه ی پیاژه ..................................................................................................... 117
2-16-ب.نظریه ی هارمز................................................................................................... 120
2-16-ج. نظریه ی گلدمن................................................................................................. 121
2-16-د.نظریه ی فلور...................................................................................................... 123
2-16-د.1 اصل توجه انتخابی............................................................................................ 123
2-16-د.2 اصل ادراک انتخابی........................................................................................... 124
2-16-د.3 اصل یادآوری انتخابی....................................................................................... 124
2-16-د.4 اصل کنش انتخابی............................................................................................ 124
2-16-ه.نظریه ی هاولند .................................................................................................. 125
2-16-و.نظریه تأثیر نگرش بر رفتار.................................................................................... 127
2-17رابطه ی یادگیری با ایمان وعمل................................................................................. 129
2-17.أ ایمان ، عمل یا بصیرت........................................................................................... 131
2-17.ب ارزشیابی یادگیری یا ارزشیابی ایمان وعمل............................................................ 132
2-18آموزه هایی در تعلیم وتربیت دینی خلاق با رویکرد بصیرت گرایی .............................. 132
2-18-أ.اصل اول:تعلیم وتربیت برای کمال.......................................................................... 132
2-18-ب.اصل دوم: تعلیم وتربیت برای زندگی فردی واجتماعی.......................................... 133
2-18-ج. اصل سوم: تعلیم وتربیت برای تحول جامعه.......................................................... 133
2-18-د. اصل چهارم:انتخاب روش های تربیتی.................................................................. 134
2-18-ه. اصل پنجم:اهمیت تفکر خلاق............................................................................... 135
2-18-و. اصل ششم:جایگاه والای معلم.............................................................................. 135
2-18-ز. اصل هفتم:معلم هدایتگر....................................................................................... 135
2-18-ح. اصل هشتم:اهمیت رابطه ی معلم و شاگرد............................................................ 136
2-18-ت.اصل نهم:برقراری تعادل میان ذهنیت و عینیت گرایی............................................. 136
2-18-ی. اصل دهم:محوریت کودک در تربیت دینی ابتدایی................................................. 137
2-19نتایج و مطالعات و تحقیقات داخلی مرتبط با موضوع.................................................. 138
2-20نتایج مطالعات و تحقیقات خارجی مرتبط با موضوع.................................................... 145
فصل سوم :روش تحقیق و مراحل اجرای تحقیق
3-1روش تحقیق ............................................................................................................ 148
3-2 ابزار جمع آوری اطلاعات و تحلیل داده ها.................................................................. 149
3-3 شیوه اجرا و انجام پژوهش......................................................................................... 149
فصل چهارم : یافته ها وتجزیه و تحلیل آن ها
4-1تعلیم وتربیت باورهای دینی (نماز) در مدارس ابتدایی................................................... 152
4-1-أ.ارتباط و نزدیکی با مبانی اعتقادی............................................................................. 155
4-1-ب.ایجاد انگیزه و گرایش درونی................................................................................ 155
4-1-ج.تقویت تفکر و معرفت دینی (بصیرت) .................................................................. 155
4-2نقش مدارس در آموزش نماز به کودکان........................................................................ 156
4-2-أ.ایجاد شور واشتیاق.................................................................................................. 156
4-2-ب.ارائه ی الگوهای دینی........................................................................................... 156
4-2-ج.نقش ایجاد معرفت وشناخت.................................................................................. 157
4-2-د.نقش نهادینه کردن فرهنگ نماز............................................................................... 157
4-2-ه.نقش ساخت نگرش مثبت در کودکان....................................................................... 158
4-2-و.نقش جهت دهی اخلاقی ..................................................................................... 159
4-3رابطه ی خلاقیت با رشد و تقویت باورهای دینی (نماز)................................................ 160
4-4رابطه ی نماز و خلاقیت در مدارس ابتدایی................................................................... 165
4-4-أ.توصیف اطلاعات مصاحبه ای.................................................................................. 169
4-4-ب.اطلاعات عمومی پاسخگویان و مصاحبه شوندگان.................................................... 171
جدول (4-1) ............................................................................................................ 173
جدول (4-2) ............................................................................................................ 174
جدول (4-3) ............................................................................................................ 175
جدول(4-4) ............................................................................................................. 176
جدول(4-5) ............................................................................................................. 177
4-4-ج.تجزیه وتحلیل یافته ها ........................................................................................ 178
4-4-د.تحلیل اطلاعات استخراج شده................................................................................. 181
فصل پنجم : نتیجه گیری
5-1خلاصه ی تحقیق ..................................................................................................... 184
5-2نتیجه گیری................................................................................................................ 185
5-2-أ.نتایج یافته های کتابخانه ای...................................................................................... 185
5-2-ب. نتایج یافته های مصاحبه ای.................................................................................. 190
پیشنهادات........................................................................................................................ 192
منابع و مأخذ: .................................................................................................................. 194
چکیده ی انگلیسی