مکانیسم های دفاعی روانی
چکیده
زیگموند فروید در 1909 طی یک سلسله سخنرانی در دانشگاه کلارک که به دعوت روان شناسی به نام جی. استانلی هال انجام شد، روان شناسی روانکاوانه را به ایالات متحده معرفی کرده بنابراین در ایالات متحده نخستین بار روان شناسها بودند که نظریات ووید را در مجامع علمی به رسمیت شناختند. امروزه تأثیر و نفوذ فروید چنان فراگیر شده است که برخی جز آشنایی مختصری با روانکاوی هیچ چیز دیگری از روان شناسی نمی دانند.
اگر بخواهیم در کنار رفتار گرایی و روان شناسی هیئت نگر به یکی از نظریه های مهمتر فروید اشاره کنیم، تفسیر او از ناخودآگاه مناسبتر است. مبنای نظریه فروید درباره ناخودآگاه این مفهوم است که خواسته های نامقبول (ممنوع شده یا مجازات شده) دوران کودکی از حوزه آگاهی رانده به بخشی از ناخودآگاه تبدیل می شوند و در آنجا همچنان تأثیر خود را اعمال می کنند. ناخودآگاه به راههای مختلفی از جمله رویا، لغزش زبان، و حرکات ادایی[1] فشار می آورد تا محملی برای ابراز محتویات خود بیابد. روش روانکاوی یعنی تداعی آزاد با راهنمایی روانکاو نیز خود راهی است برای کمک به خواسته های ناخودآگاه تا به شکل کلامی ابراز شوند. طبق نظریه سنت فروید این خواسته های ناخودآگاه تقریباً فقط یک ماهیت دارن و آن ماهیت حسنی است. این تأکید نظریه فروید بر فعالیت مبنی کودکان یک یاز موانع قبول آن در ابتدای مطرح شدن این نظریه بود.
فهرست مطالب:
چکیده .................................................................................................................. 1
فصل اول: کلیات
مقدمه ................................................................................................................... 3
بیان مسئله ........................................................................................................... 4
فصل دوم: مباحث نظری
زیگموند فروید ..................................................................................................... 7
تعریف روانکاوی ................................................................................................ 15
ساختار شخصیت ............................................................................................... 18
دیدگاه روان پویشی .......................................................................................... 34
دیدگاه انسان گرایی .......................................................................................... 44
دیدگاه صفت ..................................................................................................... 47
نظریه اجتماعی شناختی .................................................................................... 49
مکانیزمهای دفاعی ............................................................................................. 54
تاریخچه مکانیزم دفاعی ..................................................................................... 58
عملکرد مکانیزم دفاعی ...................................................................................... 60
ویژگی مکانیزم دفاعی ....................................................................................... 62
مکانیسم دفاعی و سبکهای مقابله ....................................................................... 71
سبکها و مکانیسم های دفاعی- روانی .............................................................. 72
نظریه فروید در مورد مکانیسم دفاعی .............................................................. 79
طبقه بندی مکانیسم دفاعی ................................................................................. 81
حمایتهای تجربی................................................................................................. 143
سنجش مکانیزمهای دفاعی ............................................................................... 154
انواع آزمونها ..................................................................................................... 156
آزمون علاقه..................................................................................................... 157
آزمون شخصیت................................................................................................ 158
آزمون سازگاری بل ......................................................................................... 161
آزمون شخصیت مینسوتا................................................................................... 162
روشهای فرافکنی............................................................................................... 163
آزمون رورشاخ.................................................................................................. 165
آزمون دریافت ذهنی ......................................................................................... 166
فصل سوم :بحث و نتیجه گیری
برایند بحث.......................................................................................................... 169
فهرست منابع:
منابع فارسی ...................................................................................................... 170
منابع انگلیسی .................................................................................................... 171
بررسی رابطه بین اختلالات روانی و مکانیزمهای دفاعی در دانشجویان
هدف پژوهش حاضر ، بررسی رابطه بین اختلالات روانی و مکانیزمهای دفاعی در دانشجویان دانشگاه پیام نور تربت جام می باشد. طرح پژوهش همبستگی ونمونه پژوهش را همان جامعه آماری یعنی دانشجویان دانشگاه پیام نور تربت جام تشکیل می دهد که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند.
ابزار تحقیق ، پرسش نامه اختلالات روانی SCI- 90- R و پرسشنامه سبک های دفاعی DSQ- 40 بود به منظور تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیر سون استفاده گردید .
فهرست مطالب:
چکیده:
فصل اول : مقدمه
مقدمه
بیان مسئله
اهمیت و ضرورت مسئله
اهداف پژوهش
سوالات اصلی پژوهش
سوالات کلی
سوالات اختصاصی
متغیرهای پژوهش :
تعاریف عملیاتی متغییرها :
تعاریف نظری متغییرها :
فصل دوم : پیشینه ی پژوهش
اختلال های روانی
1-1پیش زمینه تاریخی
ماقبل تاریخ و ارواح شیطانی
یونان باستان و توجیهات پزشکی
قرون وسطی و دیوشناسی
عصر خردگرایی و درمان مبتنی بر اصول اخلاقی
عصر جدید و بیماری روانی
1-2ملاک های تعریف نابهنجاری
چشم اندازهای تاریخی رفتار غیرعادی
دیدگاه های روانشناختی در مقابل دیدگاه های عضوی
زمینه فراهم است
ملاک های قانونی
ملاک های آماری
ملاک های انحراف از هنجار
ملاک های بهداشت روانی
ملاک های اجتماعی و روان شناختی
چهار مباحثه
ملاک های بیماری روانی
1-3رویکردها/ الگوها
الگوی پزشکی (یا زیست – شیمیایی)
الگوی روان پویشی
الگوی رفتاری
الگوی شناختی
الگوی ساختارگرای اجتماعی
الگوی انسان گرا/ وجودگرا
رویکرد تکاملی
الگوی نظام های خانوادگی
الگوی اجتماعی- فرهنگی
الگوی فمینیستی (برابری طلبی زنان)
رویکرد التقاطی
دیدگاه زیست شناختی
دیدگاه روان پویشی
دیدگاه یادگیری
دیدگاه شناختی
دیدگاه انسان گرایی- هستی گرایی
دیدگاه اجتماعی
ارزش رویکرد تعاملی
دیدگاه روان پویشی
4- راهنمای تشخیص و طبقه بندی
راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM)
رویکرد طبقه بندی
سیستم چندمحوری
پنج محور DSM-IV-TR
محور I: اختلال های بالینی
محور II: اختلال های شخصیت و عقب ماندگی ذهنی
محور III:بیماری های جسمانی:
محور IV: مشکلات روانی- اجتماعی و محیطی
محور V: ارزیابی کلی عملکرد
اختلال های خُلقی
اسکیزوفرنی و اختلال های مربوط
اختلال های شخصیت
اختلال های مرتبط با رشد
اختلال های مرتبط با پیری و شناختی
اختلالهای مرتبط با مواد
اختلال های خوردن و اختلال های کنترل تکانه
تجربه انسان در مورد اختلال های دورانی
تأثیر اختلال های روانی بر فرد: داغ و پریشانی
تاثیر اختلال روانی بر خانواده
تأثیر اختلال روانی بر جامعه
2-مکانیسم ها و سبک های دفاعی
2-1مکانیسم های دفاعی Defence mechanism (تعریف و کاربرد)
مکانیسم ها و سبک های دفاعی
مکانیزم های دفاعی
طبقات و نمونه های مکانیزم های دفاعی
2-2نظریه ها و طبقه بندی های مختلف مکانیسم های دفاعی
دفاع های نارسیستیک
دفاع های نابالغ
دفاع های نوروزی
دفاع های سالم
طبقه بندی راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-IV)
پژوهش های انجام شده در داخل و خارج ایران
فصل سوم : روش پژوهش
ابزار پژوهش :
معرفی ابزار پژوهش
پرسشنامه SCL-90-R
سوالات اضافی
پایایی آزمون:
شیوه اجرا و نمره گذاری
پرسشنامه سبک های دفاعی (DSQ)
روش اجرا و گرداوری داده ها و نمره گذاری
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات:
فصل چهارم : یافته های پژوهش
فصل پنجم : بحث
مقدمه
الف) بحث:
ج) محدودیت ها:
د) پیشنهادات مبتنی بر محدود یت ها :
منابع و ماخذ
در این پژوهش به بررسی مکانیسم ها و سبک های افسردگی در داشنجویان دانشگاه علامه می پردازیم. جامعه ما کلیه دانشجویان دانشگاه علامه می باشند. از بین این جامعه یکصد نفر به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه بین آن ها تقسیم شد.
با توجه به بالا بودن گویه های پرسشنامه که به تفصیل در فصل چهارم به آن می پردازیم ، آزمون spss به صورت گسترده انجام شد ، که دارای صفحات زیادی می باشد
فهرست مطالب
فصل اول کلیات پژوهش
چکیده2
1-1- مقدمه3
1-2- بیان مسئله3
1-3- اهمیت و ضرورت مسئله6
1-4- اهداف پژوهش7
1-5- اهداف اختصاصی7
1-6- سوالات اصلی پژوهش7
1-6-1- سوالات کلی7
1-6-2- سوالات اختصاصی7
1-7- متغیرهای پژوهش :8
1-7-1- متغیر مستقل8
1-7-2- متغیر وابسته :8
1-7-3- متغیر کنترل :8
1-7-4- متغیرهای مزاحم :8
1-8- تعاریف عملیاتی متغیرها :8
1-9- تعاریف نظری متغییرها :8
فصل دوم ادبیات پژوهش
2-1- افسردگی10
2-2- علایم شایع10
2-3- علت های افسردگی11
2-4- درمان12
2-4-1- دارو درمانی12
2-4-2- روان درمانی12
2-4-3- رفتار درمانی12
2-4-4- شناخت درمانی13
2-5- آشنایی با روش های شناختی و رفتاری در درمان افسردگی13
2-6- عزت نفس پایین ، احساس گناه و غرق شدن در مسئولیت ها13
2-7- اهداف شناختی14
2-8- اهداف هیجانی ، انگیزشی ، رفتاری و فیزیولوژیکی15
2-9- توصیه های عمومی و عملی برای مقابله با افسردگی18
2-10- اختلال دوقطبی19
2-10-1- اختلال دوقطبی نوع I20
2-10-2- اختلال دوقطبی نوع II21
2-10-3- اختلال ادوارخویی21
2-10-4- اختلال دوقطبی تصریحنشده21
2-10-5- درمان اختلال دوقطبی23
2-11- تعریف افسردگی23
2-12- شرح اختلال افسردگی اساسی24
2-13- ویژگیهای تشخیصی افسردگی اساسی 24
2-13-1- عوامل زیستی افسردگی25
2-13-2- عوامل روانی- جسمیافسردگی26
2-13-3- نابهنجاریهای نیمکره غالب در افسردگی27
2-14- درمانهای رایج افسردگی27
2-15- مکانیسم های دفاعی29
2-16- مکانیزم های دفاعی یا وسایل سازگاری 30
2-17- ملاک های بهداشت روانی32
2-18- ملاک های اجتماعی و روان شناختی33
2-19- چهار مباحثه33
2-20- ملاک های بیماری روانی34
2-21- رویکردها/ الگوها36
2-21-1- الگوی پزشکی (یا زیست – شیمیایی)36
2-21-2- الگوی روان پویشی37
2-21-3- الگوی رفتاری38
2-21-4- الگوی شناختی39
2-21-5- الگوی ساختارگرای اجتماعی40
2-21-6- الگوی انسان گرا/ وجودگرا40
2-21-7- رویکرد تکاملی41
2-21-8- الگوی نظام های خانوادگی42
2-21-9- الگوی اجتماعی- فرهنگی42
2-21-10- الگوی فمینیستی (برابری طلبی زنان)43
2-21-11- رویکرد التقاطی43
2-21-12- دیدگاه زیست شناختی44
2-21-13- دیدگاه روان پویشی44
2-21-14- دیدگاه یادگیری45
2-21-15- دیدگاه شناختی46
2-21-16- دیدگاه انسان گرایی- هستی گرایی46
2-21-17- دیدگاه اجتماعی47
2-21-18- ارزش رویکرد تعاملی47
2-21-19- دیدگاه روان پویشی47
2-22- راهنمای تشخیص و طبقه بندی49
2-22-1- راهنمای تشخیصی و آماری افسردگی49
2-22-2- رویکرد طبقه بندی54
2-22-3- سیستم چندمحوری55
2-23- اختلال های خُلقی61
2-24- اسکیزوفرنی و اختلال های مربوط62
2-24-1- اختلال های شخصیت64
2-24-2- اختلال های مرتبط با رشد65
2-24-3- اختلال های مرتبط با پیری و شناختی67
2-24-4- اختلالهای مرتبط با مواد68
2-24-5- اختلال های خوردن و اختلال های کنترل تکانه69
2-25- تأثیر افسردگی بر فرد: داغ و پریشانی72
2-26- تاثیر افسردگی بر خانواده75
2-27- تأثیر افسردگی بر جامعه76
2-28- مکانیسم ها و سبک های دفاعی77
2-28-1- مکانیسم های دفاعی (تعریف و کاربرد)77
2-28-2- مکانیزم های دفاعی79
2-28-3- طبقات و نمونه های مکانیزم های دفاعی80
2-28-4- نظریه ها و طبقه بندی های مختلف مکانیسم های دفاعی83
2-28-5- دفاع های نارسیستیک84
2-28-6- دفاع های نابالغ85
2-28-7- دفاع های نوروزی86
2-28-8- دفاع های سالم87
2-29- طبقه بندی راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-IV)88
2-30- پژوهش های انجام شده در داخل و خارج ایران88
فصل سوم روش پژوهش
3-1- روش پژوهش :92
3-2- جامعه آماری :92
3-3- نمونه آماری:92
3-4- ابزار پژوهش :92
فصل چهارم یافته های پژوهش
4-1- تجزیه و تحلیل داده ها95
فصل پنجم: نتایج پژوهش
5-1- نتیجه گیری229
5-1-1- بحث:229
5-1-2- نتیجه گیری:230
5-1-3- محدودیت ها:230
5-1-4- پیشنهادات مبتنی بر محدود یت ها :230
منابع و مآخذ.................................219
مکانیسم های دفاعی و پایگاه هویت در افراد مبتلا به سوء مصرف مواد و افراد عادی
چکیده
این پژوهش با هدف مقایسه طرحواره های ناسازگار اولیه ، مکانیسم های دفاعی و پایگاه هویت در افراد مبتلا به سوء مصرف مواد و افراد بهنجار انجام گرفت . جامعه آماری این پژوهش شامل 60نفر که در دو گروه زن و مرد 30نفره (15نفرمبتلا به سوء مصرف مواد و15 افراد بهنجار) قرار می گرفتند که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند . برای جمع آوری داده ها از مقیاس های طرحواره های یانگ (YSQ-75)، پرسشنامه سبک های دفاعی (DSQ-40) و آزمون گسترش یافته عینی پایگاه هویت من (EIS2- EOM) استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های میانگین و انحراف معیار برای آمار توصیفی و مانوا استفاده شد. نتایج نشان داد که در هر پنج حوزه طرحواره های ناسازگار بریدگی و طرد ، خودگردانی و عملکرد مختل ، محدودیت های مختل ، دیگر جهت مندی و گوش به زنگی بیش از حد وبازداری میانگین استفاده از این طرحواره ها در افراد مبتلا به سوء مصرف مواد به گونه معناداری بالاتر از افراد بهنجار می باشد . در تحلیل مکانیسم های دفاعی در افراد مبتلا به سوء مصرف مواد و افراد بهنجار دراستفاده از مکانیسم دفاعی پخته افراد بهنجار به گونه معناداری بالاتر از افراد مبتلا به سوء مصرف مواد بودند، در سبک مکانیسم های دفاعی روان نژند مابین دوگروه تفاوت معناداری حاصل نشد اما سبک دفاعی ناپخته در افراد مبتلا به سوء مصرف مواد به گونه معناداری بالاتر از افراد بهنجار قرار داشت در تحلیل پایگاه هویت، پایگاه هویت موفق در افراد بهنجار به طور معناداری بالاتر بود و در پایگاه های تحمیل شده و سردرگم افراد مبتلا به سوء مصرف مواد به طور معناداری بالاتر از افراد سالم قرار داشتند و اما در پایگاه هویت معوق مابین دو گروه تفاوت معناداری وجود نداشت . پیشگیری و درمان افراد مبتلا به سوء مصرف مواد بدون شناخت مولفه های اساسی مانند طرحواره های ناسازگار اولیه ، مکانیسم های دفاعی و پایگاه هویتی با مشکل مواجه خواهد شد براساس این یافته ها می توان با درمان مناسب طرحواره ها و آموزش استفاده از سبک های دفاعی پخته و بوجود آوردن فضایی که افراد در آن بتوانند از پایگاه هویتی موفقی برخوردار شوند برای برنامه ریزان این حوزه و درمانگران برای پیشگیری و درمان بیماران مبتلا به سوء مصرف مواد مفید واقع خواهد شد .
کلمات کلیدی : سوء مصرف مواد ،طرحواره های ناسازگار اولیه ، مکانیسم های دفاعی ، پایگاه هویت.
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات پژوهش
مقدمه : 1
بیان مساله : 2
اهداف پژوهش: 9
هدف کلی.. 9
اهداف جزئی.. 9
فرضیه ها: 10
تعریف نظری و عملیاتی تحقیق : 11
سوء مصرف مواد: 11
طرحواره های ناسازگار اولیه : 12
مکانیسم های دفاعی : 12
پایگاه هویت : 13
سوء مصرف مواد : 15
طبقه بندی مواد : 15
سوء مصرف : 18
اعتیاد : 19
قطع مصرف یا ترک : 19
همه گیر شناسی : 19
تاریخچه سازه طرحواره : 20
تعریف یانگ از طرحواره 21
ویژگی های طرح واره های ناسازگار اولیه. 22
حوزه های طرح واره و طرح واره های ناسازگار اولیه. 24
حوزه اول : بریدگی و طرد. 24
حوزه دوم : خود گردانی و عملکرد مختل.. 25
حوزه سوم: محدودیت های مختل.. 26
حوزه چهارم: دیگر جهت مندی.. 27
حوزه پنجم: گوش به زنگی بیش از حد و بازداری.. 29
طرحواره درمانی : 30
تدوین طرحواره درمانی : 31
مکانیسمهای دفاعی.. 32
دفاعهای خودشیفتهوار. 34
دفاع های رشد نیافته. 34
دفاعهای نوروتیک... 36
دفاعهای بالغ یا رشد یافته. 38
پایگاه هویت : 40
شکل گیری هویت در نوجوانی : 41
مدل های شکل گیری هویت : 42
چهار وضعیت هویت من در دید گاه مارسیا : 43
هویت تحقق یافته : 44
تعلیق هویت (معوق ) : 45
ضبط هویتی ( هویت زود شکل گرفته ) : 46
پراکندگی هویت ( هویت آشفته ) : 48
مکانیسم های تغییر هویت : 49
پیشینه تحقیق.. 50
طرحواره های ناسازگار. 50
پیشینه داخلی : 50
پیشینه خارجی : 51
پیشنه مکانیسم های دفاعی.. 53
پیشینه داخلی : 53
خارجی: 54
پیشینه پایگاه هویت... 55
پیشینه داخلی : 55
پیشینه خارجی : 57
جامعه آماری : 61
نمونه آماری: 61
روش اجراء : 61
ابزار گردآوری اطلاعات : 62
آزمون گسترش یافته عینی پایگاه هویت من (EIS2- EOM): 62
پرسشنامه سبک های دفاعی (40- DSQ): 62
پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ (YSQ): 63
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات : 64
یافته های مربوط به فرضیه: 69
فصل پنجم. 74
بحث و نتیجه گیری.. 74
فهرست منابع. 82
پیوست ها 92