پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد«M.A»
رشته : تاریخ
گرایش : ایران دوره اسلامی
عنوان :
نفت با اکتشاف خود در خوزستان وبه ویژه مسجد سلیمان تحولات بسیاری را برای تاریخ سیاسی و اجتماعی مردم خوزستان رقم زد.این پژوهش تحت عنوان « تأثیرات سیاسی و اجتماعی نفت در خوزستان از کشف آن تا پایان حکومت پهلوی اول19به بررسی ابعاد سیاسی و اجتماعی این مسئله بپردازد از نتایج حاصل می توان به موارد زیر اشاره کرد. با اسکان گارگران و مهندسین انگلیسی و هندی باعث ترویج فرهنگ انگلیسی در خوزستان شد .نوع شهرک سازی شرکت نفت بر ساختار معماری خوزستان تاثیر گذارد.
از آنجا که کارگران شرکت نفت حقوق بیشتری از سایر حرف سنتی رایج در خوزستان دریافت می کردند نوعی تفاوت طبقاتی در خوزستان ایجاد گشت.از لحاظ سیاسی انگلستان ابتدا پیمان هایی با خوانین بختیاری به منظور حفاظت از لوله های نفتی بست و به نوعی آنها را شریک منافع شرکت نمود اما کوشید تا با دادن وام های کلان به آنها نوعی وابستگی در خوانین بختیاری ایجاد نماید .از طرف دیگر با حمایت از شیخ خزعل کوشید استقلال این منطقه ی زرخیز را از ایران فراهم آورد ودر جنگ جهانی اول تلاش نمود قیام های ضد استعماری مردم عرب را بواسطه حفظ امنیت نفت در خوزستان سرکوب نموده و با روی کار آمدن حکوت پهلوی اول با عدم حمایت از شیخ خزعل زمینه سرکوب وی را فراهم آورد.
لغات کلیدی:
خوزستان، قرن 19،نفت، بختیاری ها ، شیخ خزعل
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده..........................................................................................................................................................1
مقدمه...........................................................................................................................................................2
فصل اول : کلیات تحقیق
1-1- بیان مسئله.........................................................................................................................................4
1-2- ضرورت انجام پژوهش.....................................................................................................................5
1-3- سوالات تحقیق..................................................................................................................................5
1-4- فرضیات............................................................................................................................................6
1-5- پیشینه تحقیق....................................................................................................................................7
1-6- اهداف پژوهش...............................................................................................................................10
1-7- نوع روش تحقیق............................................................................................................................10
1-8- روش گردآوری اطلاعات...............................................................................................................10
1-9- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات......................................................................................................10
1-10- بررسی منابع و مأخذ....................................................................................................................11
فصل دوم : بررسی کوتاه درجغرافیا تاریخی و اقوام خوزستان
2-1جغرافیای تاریخی خوزستان............................................................................................................... 14
1 -1- 1-وجه تسمیه خوزستان............................................................................................................... 14
2-2- شهرهای مهم و تاثیر گذار خوزستان .............................................................................................20
2-3- پیشینه قبایل ساکن در سواحل و خوزستان ومناسبات آنها با حکومتهای قبل از قاجار....................26
2-4- طوایف خوزستان ...........................................................................................................................28
2-4-1- ایل بختیاری.................................................................................................................................28
2-4-2- بنی طرف.....................................................................................................................................30
2-4-3- آل زعاب......................................................................................................................................31
2-4-4- بنی کعب.................................................................................................................................... 32
2-4-5- قبایل هوله.................................................................................................................................. 35
2-4-6- آل مذکور.................................................................................................................................... 37
2-4-7- عتـوبـی ها................................................................................................................................. 38
2-4-8- قواسم .........................................................................................................................................40
2-5- نگاهی گذرا به اوضاع سیاسی– اجتماعی خوزستان عصر قاجار.................................................... 43
فصل سوم :سیر نفت در ایران و خوزستان
3-1- تاریخ سیاسی نفت ایران................................................................................................................. 46
3-2- تاریخ نفت...................................................................................................................................... 47
3-3- استحصال نفت در جهان................................................................................................................. 51
3-4- بنیانگذاران صنعت نفت در جهان................................................................................................... 52
3-5- از امتیازات نفتی تا تأسیس شرکت نفت ایران و انگلیس................................................................ 52
3-6- امتیاز و سلطه.................................................................................................................................. 54
3-7- امتیازات نفتی در ایران.................................................................................................................... 55
3-8- امتیاز هوتز...................................................................................................................................... 56
3-9- امتیاز رویتر و پیامدهای آن............................................................................................................ 56
3-10- دومین چاه نفت خیز 1908م/1287 ﻫ ش.................................................................................... 59
3-11- تجدید قرارداد 1933م/1312 ﻫ ش.............................................................................................. 60
فصل چهارم : بررسی تاثیر نفت بر اوضاع سیاسی خوزستان
4-1-ساختارسیاسی.................................................................................................................................. 63
4-2-اوضاع سیاسی خوزستان.................................................................................................................. 63
4-3-حکومت مرکزی خوزستان و ارتباط آن با حکومت های محلی...................................................... 64
4-4-سیاست انگلستان در خوزستان....................................................................................................... 69
4-5-نقش خان ها، شیوخ و قدرت های محلی در ساختار سیاسی خوزستان......................................... 72
4-6-شیخ خزعل...................................................................................................................................... 74
4-7- کشف نفت و شیخ خزعل................................................................................................................77
4-8-روابط شیخ خزعل با خان های بختیاری.......................................................................................... 78
4-9- امتیاز نفت جنوب و آغاز کار آن.................................................................................................... 79
4-10- سندیکای امتیاز............................................................................................................................. 81
4-11- قراردا 1907 و نفت...................................................................................................................... 83
4-12- کشف نفت در مسجد سلیمان و اهمیت یافتن نفت خوزستان برای انگلیس................................ 84
4-13- شرکت نفت ایران و انگلیس 1909م/1288 ﻫ ش......................................................................... 85
4-14- شرکت نفت انگلیس و بختیاری.....................................................................................................90
4-15- فروش اراضی نفتی........................................................................................................................97
4-16- وام های خان های بختیاری از شرکت نفت.................................................................................. 98
4-17- ارتباط رضاخان با نفت............................................................................................................... 103
4-18- خوزستان در زمان مظفرالدین شاه وتعامل خزعل با حاکمیت..................................................... 106
4-19- جنگ جهانگیر اروپا و پیوستن شیخ خزعل به انگلستان.............................................................. 110
4-20- جهاد عشایر خوزستان در جنگ جهانی اول و واکنش انگلستان برای حفظ نفت....................... 114
فصل پنجم: بررسی تاثیر نفت بر تحولات اجتماعی مردم خوزستان
5-1- رشد شهرنشینی در آبادان............................................................................................................... 125
5-2- نقش مردم خوزستان در صنعت نفت............................................................................................. 126
5-3- بررسی اوضاع فرهنگی خوزستان بعد از اکتشاف نفت................................................................... 130
5-4- چگونگی شکل گیری شهرک های نفتی......................................................................................... 137
5-5- چگونگی تبدیل اردوگاه های نفتی به شهرک ها........................................................................... 138
5-6- شهرک های نفتی تافته ی جدا بافته جامعه خوزستان..................................................................... 140
5-7- ناکامی شرکت نفت در برقراری موازنه درست در رشد شهرک های نفتی..................................... 142
5-8- اضمحلال شیوه‌های سنتی و اقتصاد بومی ......................................................................................144
5-9- توسعه شهر نشینی...........................................................................................................................145
5-10- تحلیل نظام اجتماعی شرکت نفت در خوزستان........................................................................... 147
5-11- امکانات رفاهی شرکت نفت ابزاری برای اعمال نفوذ اجتماعی بر کارگران.............................. 147
5-12- رشد مهاجرت به مناطق نفت خیز................................................................................................ 148
5-13- پدید آمدن ناموزون حاشیه نشینی................................................................................................. 149
5-14- ایجاد ملی گرایی بر کارگران شرکت نفت.................................................................................... 149
5-15- ناهمگونی رشد امکانات............................................................................................................... 150
5-16- چگونگی بروز تغییرات فرهنگی در اثر اقدامات شرکت نفت...................................................... 151
نتیجه گیری............................................................................................................................................... 155
منابع و ماخذ..............................................................................................................................................157
این پژوهش با موضوع تاثیر رویکرد اعتدالگرائی نخبگان سیاسی بر فرهنگ سیاسی عقلانی شهروندان جمهوری اسلامی ایران به بررسی و تعریف نخبگان سیاسی و رویکردهای آنان از حیث رویکردهای افراط گونه و تفریطمنشانه و سپس با توصیف رابطه ی نخبگان سیاسی با جمهوری اسلامی ایران و بررسی و تبیین آثار فرهنگ سیاسی و مولفه های آن در پی رسیدن به چگونگی ارتباط این مولفه ها و نقش و تاثیرآن ها بر یکدیگر میپردازد، در این پژوهش سعی خواهد شد با استفاده از منابع و ماخذ معتبر در گزینش مطلب به ارتقا پژوهش کمک گردد. این پژوهش با بررسی های تاریخی و علمی در ابعاد سیاسی و اجتماعی تاریخ ایران، از اهمیت مهم اجماع سیاسی نخبگان سیاسی بر شهروندان می باشد که هرجا در طول تاریخ نخبگان سیاسی معتدل اقدام به اجماع نظر دربارهی مسائل نموده اند، شهروندان نیز عاقلانه تر رفتار کرده اند، و رویکردهای افراطی نخبگان سیاسی نیز نتایج عکس در تاریخ سیاسی داشته است.
فهرست مطالب
چکیده. 1
مقدمه. 2
فصل اول: کلیات پژوهش... 3
1-1- بیان مسأله4
1-2- علل انتخاب موضوع6
1-3- پیشینه و سابقه پژوهش6
1-4- پرسش اصلی و بنیادی پژوهش8
1-5- پرسشهای فرعی پژوهش9
1-6- مفروض یا مفروضات پژوهش9
1-7- فرضیه پژوهش9
1-8- مفاهیم9
1-9- متغیرها10
1-9-1- متغیر مستقل10
1-9-2- متغیر وابسته10
1-10- روش پژوهش10
1-11- سازماندهی پژوهش11
فصل دوم: نقش نخبگان سیاسی در جمهوری اسلامی ایران.. 12
2-1- نخبگان سیاسی13
2-1-1- تعریف نخبه سیاسی13
2-1-2- مقوله نخبگان در تفکر سیاسی15
2-1-3- نقش نخبگان سیاسی در تحولات اجتماعی16
2-1-4- نظامهای دموکراتیک و مساله گردش نخبگان19
2-1-5- رویکردهای نخبگان22
2-2- افول اعتدال و پیدایش رادیکالیسم(سابقه تحولات در ایران و جهان اسلام)32
2-3- توصیف رابطه ی نخبگان با حکومت جمهوری اسلامی ایران33
2-3-1- آغاز جنگ و وضعیت نخبگان36
2-3-2- وضعیت نخبگان در زمان اصلاحات و اصول گرا40
فصل سوم: فرهنگ سیاسی ایرانیان.. 49
3-1- فرهنگ سیاسی50
3-1-1- تعریف فرهنگ سیاسی50
3-1-2- تشریح مفهوم فرهنگ سیاسی51
3-1-3- فرهنگ سیاسی ایران53
3-1-4- مؤلفه های فرهنگ سیاسی ایران56
3-1-5- فرایند تحول گفتمانی در فرهنگ سیاسی ایران62
3-1-6- رویکرد اقتدارگرا به حوزه ی سیاست در فرهنگ سیاسی ایران66
3-2- عقلانیت79
3-2-1- تعریف عقلانیت79
3-2-2- تعریف عقلانیت از منظر ماکس هورک هایمر80
3-2-3- عقلانیت در اسلام:80
3-3- قانون مداری80
3-3-1- تعریف قانون مداری80
3-3-2- پیشینه ایرانیان در قانون مداری81
3-3-3- قانون گریزی84
3-3-4- کارکرد قانون، متضمن حقوق مردم یا منافع زمامداران84
3-3-5- پشت پرده قانون مداری85
3-3-6- تفکیک دو اصطلاح، " حکومت قانون " با " حکومت از طریق قانون " :87
3-4- فرهنگ سیاسی و قانون مداری در ایران94
3-4-1- مفهوم حاکمیت قانون95
3-4-2- حاکمیت قانون از منظر تاریخی95
3-4-3- برداشت های متنوع از حاکمیت قانون96
3-4-4- مبانی حاکمیت قانون98
فصل چهارم: تاثیر اعتدال گرایی نخبگان بر فرهنگ سیاسی-عقلانی شهروندان جامعه. 100
4-1- اعتدال گرایی نخبگان و جامعه101
4-2- تحلیل فرهنگ ایرانیان107
4-3- تجربه تاریخی تحولات سیاسی ایران از آغاز انقلاب اسلامی تاکنون109
4-4- ادبیات جامعه متاثر از هیات سیاسی114
4-4-1- آثار سوء گفتارهای غیرمتعارف سیاسیون بر جامعه114
4-5- تاثیر اعتدال گرایی نخبگان بر فرهنگ سیاسی-عقلانی شهروندان جامعه115
4-6- تحلیل گفتمان اعتدال در جمهوری اسلامی ایران116
فصل پنجم: نتیجه گیری.. 123
5-1- نتیجه گیری124
یافته های پژوهش... 125
پیشنهادات... 126
پیشنهادات پژوهش126
پیشنهادات به محققان آتی126
فهرست منابع.. 127
الف) منابع فارسی127
ب) منابع لاتین134
فهرست جــداول
جدول 2-1-تعریف اعتدال از منظر نخبگان سیاسی و اجتماعی26
جدول 2-2- تیپولوژی ارزشها و کنشهای دو دسته کنشگران مورد بررسی براساس ایدهآل تایب و بری47
فهرست اشکــال
شکل2-1- تعریف عملیاتی مفاهیم گرایش سیاسی و نخبگان سیاسی ایران بر اساس ابعاد، مولفه ها و شاخصها48
شرح مختصر:
این پژوهش باهدف شناسائی تاثیر روابط سیاسی شرکتهای پذیرفته شده در بورس و اوراق بهادار تهران برکیفیت اقلام تعهدی و سپس رابطه متغیرهای حسابداری کلیدی شرکتهای دارای روابط سیاسی با کیفیت اقلام تعهدی انجام گرفته است . روش پژوهش از نوع همبستگی و مبتنی بر رگرسیون چند متغیره است. نتایج حاصل از این تحقیق در قلمرو زمانی پنج ساله 1384 تا 1388 نشان می دهد که وجود رابطه سیاسی در شرکتهای نمونه ،منجر به کاهش کیفیت اقلام تعهدی می گردد.همچنین نتیجه آزمون فرضیه ها مبین آن است که شاخص کیفیت اقلام تعهدی با متغیرهای اندازه موسسه حسابرسی،شاخص سودآوری ،و اهرم مالی رابطه مستقیم وبا اندازه شرکتهای دارای روابط سیاسی رابطه معکوس دارد. نهایتا هیچ شواهدی دال بر وجود رابطه معنادار بین متغیرهای تغییر حسابرس ، تغییر مدیریت و رشد فروش با کیفیت اقلام تعهدی در این پژوهش مشاهده نگردید.
فهرست مطالب
چکیده
مقدمه
مبانی نظری پژوهش
نظامهای اقتصادی مبتنی بر روابط
کیفیت اقلام تعهدی وروابط سیاسی
پیشینه پژوهش
دوره پژوهش و نمونه آماری
متغیرهای پژوهش
متغیر وابسته
متغیرهای مستقل
فرضیه های تحقیق
تجزیه و تحیل داده ها و آزمون فرضیه ها
آماره های توصیفی
نرمال بودن متغیرهای وابسته
مدل کیفیت اقلام تعهدی
آنالیز واریانس
نتیجه گیری و پیشنهادات
منابع
مقدمه
جرم سیاسی از دیر باز تا کنون به اشکال مختلف وجود داشته و از زمرهی جرائم بسیار مهم علیه حکومتها بوده است. حتی آن زمان که دولت و حکومتها انسجام نیافته بودند، عدهای از افراد نظم و متصدی ادارهی قبیله یا جامعهی خود بودهاند و همواره اشخاصی بودند که با آنان به مخالفت بر میخواستند. از طرفی در بعضی ممالک پادشاهان و فرمانروایان ظالمی برسند قدرت تکیه داشتند و افرادی عدالتجو به مخالفتو مقابله با آنان میپرداختند. بنابراین دستهای از این نوع اعمال که علیه حکام و فرمانروایان صورت میگرفت از سایر جرایم متمایز گردید.
نگرش مثبت یا منفی حکومتها به جرم سیاسی طی دورانهای مختلف کاملاً متضاد بوده است. اندیشههایی که تا اوایل قرن 19 وجود داشت بر این پایه استوار بود که مجرمین سیاسی افرادی بسیار خطرناکتر از سایر مجرمین بوده و ضرر بیشتری برای اجتماع دارند. با این دیدگاه قضاوت در مورد آنان و نحوهی برخورد با چنین مجرمینی با شدت و سختگیری همراه بوده است. با پیداش تحولات عمیق اجتماعی و سیاسی در اروپای قرن 18 و 19 و ظهور وقایع مهم تاریخی مانند انقلاب فرانسه، نگرشی نوپا به عرصهی وجود گذاشت. مجرمین سیاسی که اکنون سردمداران تحولات شده بودند
قهرست مطالب
مقدمه 2
سؤالات 4
فرضیات 4
تعریف جرم شناسی: 5
تعریف ماهوی جرم سیاسی 6
تعریف مصداقی جرم سیاسی: 7
ضابطه تشخیص جرم سیاسی با جرم عادی: 8
1- ضابطه ذهنی (معنوی یا روانی) 8
2- ضابطه عینی (مادی یا برون ذاتی) 9
3- ضابطه جامع (مرکب) 11
مصادیق جرم سیاسی : 11
الف) خیانت به کشور: 12
جرایم علیه امنیت داخلی کشور: 14
الف) جرایم علیه حکومت و دولت بدون جنگ و کشتار: 15
امتیازات مجرمین سیاسی بعد از دادرسی و پس از آن 17
امتیازات مجرمین سیاسی: 24
نتیجهگیری و پیشنهادات 26
فهرست منابع 29
نقش اقتصاد سیاسی در جغرافیای شهری
در دوره‌های گذشته به طور سنتی جغرافیای شهری از موقع، موضع، وسعت، شکل، کارکرد، مورفولوژی و سازمان‌های داخلی شهرها بحث می‌کرد. اما به موازات توسعه شهرها، افزایش جمعیت شهرهای بزرگ، ظهور مسائل گوناگون و پیچیده اجتماعی- اقتصادی در داخل شهرها، ورود شهرهای بزرگ جهان سوم به سیستم اقتصادی جهانی ابعاد تازه‌ای در جغرافیای شهری به وجود آمد و تحلیل دقیق سیاسی و اجتماعی را در قلمرو جغرافیای شهری سبب گردید.
امروزه جمعیت‌یابی شدید شهرها به همراه مسائل اجتماعی- اقتصادی آنها شکل کاملاً تازه‌ای از شهر، شهرنشینی و شهرگرایی به وجود آورده است، از این رو امروزه، در بررسی‌های جغرافیایی شهرها، از ایدئولوژی حاکم بر شهرها، تحلیل تصمیمات حکومتی در ارتباط با خلق فضای فیزیکی و اجتماعی شهرها وابستگی به اقتصاد جهانی برای بررسی مسائل مهم شهرهای جهان سوم، عدالت اجتماعی، کیفیت دسترسی مردم شهرها به نیازهای اساسی، مکان‌گزینی همه سازمان‌ها و تأسیسات شهری نظیر کارخانه‌ها، پارک‌ها، بیمارستان‌ها، مناطق مسکونی، مناطق تجاری و صنعتی، مناطق فرهنگی، فرودگاه‌ها و ترمینال‌های مسافربری، مدارس، درمانگاه‌ها، منطقه گذران اوقات فراغت، حوزه‌های اجتماعی، علل دو قطبی شدن جهان سوم و ده‌ها موضوع شهری در ارتباط با فضای شهری سخن به میان می‌آید. از این رو، جهت‌گیری جغرافیای شهری، برای ورود به قلمروهای تازه، کاملاً با اقتصاد سیاسی،و نظامهای حکومتی پیوند می‌خورد.
تا نیمه اول قرن بیستم به سبب افزایش جمعیت شهرها، ایجاد شهرکهای جدید با 5000 نفر جمعیت و حداکثر تا 40000 نفر لازم می‌نمود؛ اما هم‌اکنون شهرکهای اقماری شهرهای بزرگ در حدود 250000 نفر و حتی گاهی تا 400000 نفر را در خود جای می‌دهند. در نتیجه بر خلاف سابق که مکان‌های شهری در برابر مکان‌های روستایی قرار میگرفت، امروزه سیستم‌های شهری به صورت حوزه‌های مادر شهری منطقه شهرنشین، مجموعه‌های شهری و بالاخره به شکل مگالاپلیس[1] ظاهر می‌شوند که در تمام آنها مادر شهرها، شهرهای بزرگ، شهرهای میانی، شهرکها و روستاها، در داخل مجموعه‌ها و سیستم‌های سلسله مراتبی قرار می‌گیرند و یک واحد منسجم و به هم پیوسته شهری را تشکیل می‌دهند که از شرایط سیستمی تأثیر می‌پذیرند و برخوردی سیستمی می‌طلبند. این سیستم شهری و سلسله مراتبی نه تنها به ناحیه جغرافیایی شهر سامان می‌دهد بلکه در جهان سوم از سیستم‌های مادر شهرهای جهانی شدیداً نیرو می‌گیرند؛ پس امروزه در جغرافیای شهری، درباره شهرها با توجه به ناحیه شهر و رابطه آن با دیگر نواحی جغرافیایی جهان مطالعه می‌گردد و ابعاد جغرافیای شهری با سیاستهای جهانی و ناحیه‌ای پیوند داده می‌شود.در جغرافیای شهری سنتی، روی شرایط طبیعی، موقع و یا تنها به مورفولوژی شهرها تأکید می‌شد. امروزه در جغرافیای شهری، از شرایط فیزیکی حاکم بر شهرها دور می‌شود و به جای آن، همه پدیده‌های شهری ذر ارتباط با ایدئولوژی اهداف نظامهای حکومتی، شرایط اجتماعی و اقتصادی مورد مطالعه قرار می‌گیرد، زیرا محیط ساخته شده شهری و ساخت فضایی از سیاست نظامهای حکومتی منشأ می‌گیرد و گروههای انسانی و فعالیتهای اجتماعی- اقتصادی آنها را در نقاط معین شهری جای می‌دهد. به سخن روشن، در زمان ما، این ساخت طبیعت شهر نیست که ساخت داخلی شهرها و مورفولوژی آنها را شکل می‌دهد بلکه این شرایط داخلی داخلی شهرها متأثر از ارزش‌های اجتماعی- اقتصادی نظام حاکم بر کشورها است که کیفیت کاربری زمین و سیاستهای برنامه‌ریزی شهری را تعین می‌کند. از این رو جغرافیای شهری جدید، با تحلیل ارزش‌های اجتماعی- اقتصادی کشورها، ساخت فضایی شهرها را بررسی می‌کند، و در نهایت ملاحظه می‌شود که ارزش‌های اجتماعی، متأثر از تفاوت‌های فرهنگی، مورفولوژی شهری و شرایط زندگی در شهرهای بزرگ را به شکل‌های گوناگون سامان می‌دهد. مورفولوژی شهر همواره با کارکرد آن پیوند محکمی دارد. انتقال صنایع از بخش‌های مرکزی شهرها به فضاهای بیرونی و حومه‌ها می‌توانند فعالیت و کارکرد کتابخانه‌ها، موزه‌ها، دانشگاه‌ها، مدارس و بیمارستان‌ها را را افزایش دهد و به همراه آن مورفولوژی بخش مرکزی شهرهای بزرگ نیز دچار دگرگونی شود. این نتیجه به دست می‌آید که در زمان ما تغییرات اجتماعی و اقتصادی سریعتر از تغییرات فیزیکی صورت می‌گیرد و محیط زیست انسانی نه از تغییرات فیزیکی بلکه از تغییرات اجتماعی تأثیر فوری می‌پذیرد. مطالعه و تحلیل این تغییرات اجتماعی- اقتصادی در ارتباط با ساخت فضایی شهر مورد تأکید جغرافیای شهری می‌باشد. از این رو امروزه در جغرافیای شهری، مفاهیم رشد و توسعه شهر به عنوان فرآیند اجتماعی و سیاسی بیش از سایر موضوعات بررسی و مطالعه می‌شود.
[1] Megalopolis
فهرست مطالب
فصل اول
کلیات پژوهش
کلیات پژوهش... 1
بیان مسئله. 3
اهدف پژوهش... 5
اهمیت و ضروت پژوهش... 5
تعاریف نظری متغیر ها 7
فصل دوم
جغرافیای شهری
مقدمه. 9
جغرافیای شهری چیست؟. 9
الف- درون شهری.. 10
قلمروهای جغرافیای شهری.. 10
مطالعه تطبیقی در جغرافیای شهری.. 13
ابعاد اجتماعی و اقتصادی جغرافیای شهری.. 14
مطالعات ماکرو و میکرو در جغرافیای شهری.. 15
سطوح تحلیلی در جغرافیای شهری.. 16
1- اقتصاد سیاسی و جغرافیای شهری.. 16
2- تحلیل تخصیص منابع و جغرافیای شهری.. 17
3- مدیران شهری و جغرافیای شهری.. 18
نتیجهگیری از سطوح تحلیلی در جغرافیای شهری.. 18
جنبه‌های فضایی توسعه شهری.. 20
الف- درون شهری.. 20
مفهوم پراکندگی فضایی در جغرافیای شهری.. 20
قلمروهای جغرافیای شهری.. 20
مطالعه تطبیقی در جغرافیای شهری.. 23
ابعاد اجتماعی و اقتصادی جغرافیای شهری.. 24
جغرافیای شهری و ابعاد اجتماعی و اقتصادی آن. 24
جغرافیای شهری چیست؟. 24
سطوح تحلیل در جغرافیای شهری.. 25
نمونه‌ای از تاثیر اقتصاد سیاسی در تولید فضا و ساخت آن. 25
تحلیل تخصیص منابع و جغرافیای شهری.. 26
۳- مدیران شهری و جغرافیای شهری.. 27
۴- محیط محلی و جغرافیای شهری.. 27
جغرافیای شهری و تصمیمات سیاسی.. 27
جغرافیای شهری و نقش دولتها 28
جغرافیای شهری و جغرافیای تاریخی شهر. 28
جغرافیای شهری و اقتصاد کلان. 29
محورهای برنامه‌ریزی شهری.. 29
انواع برنامه ریزی با توجه به کیفیت زندگی مردم. 30
برنامه ریزی فیزیکی.. 30
برنامه ریزی اقتصادی.. 30
برنامه‌ریزی اجتماعی: این برنامه‌ریزی بر پیشرفت منابع انسانی تاکید دارد 31
مدل برنامه‌ریزی شهری برای گروههای اجتماعی از هودسون. 31
برنامه ریزی جغرافی‌دانان به عنوان تصمیم گیرندگان. 31
برنامه ریز و جغرافی‌دان به عنوان مشاور. 32
مناسبات متقابل برنامه ریز و جغرافی دان با گروههای اجتماعی.. 32
فصل سوم
مفاهیم اقتصاد سیاسی
مقدمه. 34
اقتصاد سیاسی چیست؟. 36
اقتصاد سیاسی ارتباطات.. 42
بازاندیشی در اقتصاد سیاسی.. 48
چالش های مربوط به مرز بندی ها 62
رابطه تئوری اقتصاد ملی و سیاست اقتصادی.. 65
تئوری اقتصاد ملی و سیاست اقتصادی.. 66
موضوع سیاست اقتصادی.. 68
ماهیت و مفهوم سیاست اقتصادی.. 71
سیاست اقتصادی عملی.. 72
سیاست نظام اقتصادی.. 73
سیاست ساختاری.. 73
سیاست جاری و روزمره 74
علم سیاست اقتصادی.. 74
حاملان سیاست اقتصادی.. 75
تصمیم گیرندگان. 75
عاملان نفوذ در سیاست اقتصادی.. 76
انگیزه های سیاست اقتصادی.. 76
مراحل اعمال سیاست اقتصادی.. 77
هدف های سیاست اقتصادی.. 78
اقتصاد سیاسی در مکتب نیوکلاسیکی.. 78
اقتصاد سیاسی مارکسیستی.. 80
اقتصاد سیاسی نئوکلاسیک... 80
اقتصاد سیاسی کینزی.. 80
فصل چهارم
نتیجه گیری و پیشنهادات
نتیجه گیری.. 82
پیشنهادات.. 91
منابع. 92
وجود نابرابری های مختلف (اجتماعی – اقتصادی – سیاسی ) و آثار آن بر جامعه
نظام سیاسی و نابرابری
دیدگاه دوم به تاثیر مستقیم نظام سیاسی ملتها بر نابرابری (درآمد) تأکید دارد (لنسکی 1966). وی اینگونه بحث می‌کند که نابرابری اقتصادی در جوامع تکنولوژیک از طریق تاثیر نظام سیاسی متاثر می‌گردد و با توازن قدرت در درون جامعه سیستم اقتصادی تاثیر مستقیمی بر نابرابری درآمد ندارد. در جوامع متکی بر زمین نابرابری زیاد بوده و در جوامع صنعتی شده نابرابری معنی‌داری ملاحظه نشده است اما نه تکنولوژی و نه ثروت ملل صنعتی بر کاهش نابرابری تاثیری ندارند. در جوامع صنعتی بخش بزرگی از آراء جوانان می‌تواند به طریق سیاسی علایق و باورهایشان را سازمان دهد و این در واقع از پیامدهای جوامع صنعتی است که از طریق افزایش طبقات متوسط و کارگر صورت می‌گیرد. با گسترش بیشتر پایه‌های سیاسی، دولتها مجبور به توزیع عادلانه و صحیح خدمات و کالاها می‌باشند. رابط بین نابرابری درآمد و دموکراسی در طبقات جدید (متوسط و کارگر) و آزادی آنها نهفته است.
مطابق با نظر لنسکی (1966) دگرگونی در تمرکز قدرت سیاسی ریشه در گسترش دانش و نیاز نخبگان به اقتدار در تغییر برای افزایش تولیدات نهفته است. مطابق با این دیدگاه، گسترش و افزایش دموکراسی بسته به تلاش و کوشش سیاسی برای گسترش ثروت ملل می‌باشد. لنسکی نهایتاً این فرضیه را مطرح می‌نماید که در مواقعی که ملت از آزادی‌های سیاسی کمتری برخوردار باشند، این قدرت در دست نخبگانی متمرکز خواهد شد که این قدرت را برای برتری و فواید اقتصادی بکار می‌گیرند. وی در ادامه می‌نویسد تنها زمانی نابرابری اقتصادی کاهش می‌یابد که مشارکت سیاسی در بین تودة مردم و شهروندان افزایش یابد.
بسیاری از مطالعات در این زمینه معتقد به وجود رابطة متقابل خطی بین دموکراسی سیاسی و نابرابری درآمد می‌باشند (استاک 1979، وید 1981) و در مقابل برخی مطالعات نیز به وجود رابطة متقابل منفی بین دموکراسی و نابرابری می‌باشند (مولر 1988، رابینسون(1977)، هویت 1977). در مقابل برخی از محققین هیچ رابطه‌ای بین دموکراسی و نابرابری نیافته‌اند (بولن 1981، بولن و جاکمن1985).
وید (1982) با وارد نمودن متغیر سوم (تعداد جمعیت رای دهنده) به معادله، رابطة معنی‌دار منفی را بین متغیرهای دموکراسی و نابرابری گزارش نموده است. (Simpson,1990: 682-683).
عوامل موثر بر قتل (همنوع‌کشی)
انگیزه‌های ارتکاب قتل خیلی پیچیده و متعدد است. می‌توان انگیزه‌های قتل را بشرح زیر طبقه‌بندی کرد:
1- محرومیت بیش از حد اقتصادی
بنابر نظر دورکیم، در شرایط فشار اجتماعی فرد برای رهایی از محرومیت شدیدی که به او فشار می‌آورد به ارتکاب قتل تحریک می‌شود. عامل اقتصادی در بسیاری از قتل‌ها از محرکه‌های قوی برای ارتکاب قتل شناخته شده است.
2- قتل به علت مصرف مشروبات الکلی
3- قتل به علت دفاع از ناموس و حیثیت
تأثیر یهودیان در شکل گیری رویدادهای مهم سیاسی نیم قرن اول هجری
مهمترین مسأله در بررسی یهودیان در مسائل سیاسی نیم قرن اول هجری، فعالیت آنها به عنوان گروه های فشار حامیان و مشاور خلفا و توطئه گران سیاسی قابل بررسی است.
هدف یهودیان به دست گرفتن قدرت و حکومت نبود بلکه می خواستند به حکومتگران تأثیر بگذارند در اصطلاح سیاسی به این گروه ها «گروه های فشار» و«ذینفع» یا «لابی» گفته می شود. این گروه ها تشکیلاتی غیرسیاسی هستند که هدفشان گرفتن قدرت و اعمال قدرت نیست بلکه در حال که خارج از قدرت باقی می‌مانند، آن را متأثر می‌سازند و بر آن فشار وارد می کنند. گروه های فشار جامعه اسلامی در نیم قرن اول هجری از نظر نیرو، اندازه، میزان نفوذ و تأثیر و منافعشان متفاوت بودند. اما یکی از مهمترین آنها یهودیان تازه مسلمان بودند. آنها می کوشیدند تا برای پیش برد منافع خود بر حکومت تأثیر بگذارند.
توجه: افکار عمومی در نظام سیاسی صدر اسلام از جمله مسائلی بود که یهودیان تازه مسلمان در نظر داشتند و با اثر گذاران بر افکار عمومی خصوصاً از طریق قصاص، غیرمستقیم بر حکومت ابوبکر، عمر و عثمان و امویان تأثیر گذاردند. آنها این کار را از طریق تبلیغات دروغین توسعه دادند.
دو مسأله در بررسی رابطه این افراد با نظام سیاسی وقت قابل بررسی است یکی میزان نفوذی که آنها بر تصمیم گزیدگان اعمال کردند و دوم شیوه های اعمال این نفوذ و جهت گیری آن.
این دو مسأله در موفقیت آنها برای نفوذ بر تصمیم گیرندگان سیاسی اهمیت بسیاری داشت. در این زمینه منابعی که آنها در اختیار داشتند این امکان را برایشان میسر می کرد که تأثیری بر فرایند تصمیم گیری بگذارند. یک عاملی یا منبع مهم برای آن این بود که خواسته های آنها با ارزش های مسلط جامعه هماهنگ بود و حداقل در تعارض با آن نبود.
ماهیت نظام سیاسی حاکم پس از رحلت پیامبر(ص) و نوع تصمیمات سیاسی که در هر مرحله فرایند سیاسی گرفته می شد از نگرش ها، ارزش ها، ایدئولوژی ها و الگوی رفتاری جامعه متأثر بود. و فرهنگ مهمترین گزینه ای بود که زندگی سیاسی را شکل می داد. وفاداری مذهبی، قومی، محلی، تعهد نسبت به ارزش ها یا نهادهای دیگر و… همه نقش مهمی در رفتارهای سیاسی افراد داشت. یهودیان با تبلیغات و حربه ای خاص فرهنگی و پتانسیل جامعه عرب در پذیرش افکار جاهلی و بازگشت به برخی از آداب و رسوم جاهلیت، به عنوان الگوی جامعه جدید، نفوذ سیاسی خود را بر دستگاه خلافت تقویت کردند و ارزش های جامعه را به سمت قوم محوری، تعصب، بی تفاوتی، قصه گویی، عامه گویی، سنت ستیزی و ا جتهاد محوری هدایت کردند و تأثیر مهمی بر فرهنگ سیاسی داشتند.
فرهنگ سیاسی نشان دهنده سطح آگاهی و اداراک طبقاتی مختلف، گروه های اجتماعی و افراد از قدرت و سیاست بود و در شکل گیری و عملکرد حکومت وقت مؤثر بود. و نظام های ارزشی نقش مهمی در رفتار سیاسی داشت.
این نظام کلیت منسجم و به هم پیوسته ای از موضوعات حیات مادی و معنوی بود که فرد، گروه یا طبقه اجتماعی ارزش منفی و مثبت معینی به آن می داد و همین ارزش ها متقابلاً فعالیت آنها را کنترل می کرد و در جهت خاصی هدایت می شدند. با تغییر فرهنگ سیاسی و نظام ارزشی موجود یهودیان بر اوضاع سیاسی نیم قرن اول هجری مسلط شدند.
دین به بیراهه کشیده شد و اهل بیت و امام علی (ع) فراموش شدند. امام علی(ع) در این خصوص می فرمایند:
« با تبلیغات دیگران و عده ای نزد مردم مشهور شده و دیگران به فراموشی سپرده شدند ما از کسانی بودیم که فراموش شده و آتش ما خاموش شد و صدایمان محو گردید. سالها به همین روش گذشت به طوری که اگر افرادی که ما را می شناختند وفات یافتند و کسانی که شناختی از ما نداشتند به وجود آمدند»
حربه های سیاسی یهودیان
یهودیان از حربه های چندی برای اعمال نفوذ بر جامعه سیاسی نیم قرن اول هجری استفاده کردند که با توجه به اوضاع زمانه متفاوت بود. حیله های سیاسی یهودیان عصر پیامبر(ص) با یهودیان دورا خلفا و امویان هیچ شباهتی به هم نداشت.
اولین روابط سیاسی یهودیان با جامعه اسلامی، پس از ورود پیامبر (ص) به مدینه و انعقاد پیمان نامه مدینه که مجموعه ای از چندین قرارداد بود، رسماً شکل گرفت. پیامبر(ص) با انعقاد پیمان برادری میان مسلمانان روابط آنها را بهبود بخشید اکنون باید بین یهودیان و مسلمانان پیمانی بسته می شد که پایگاه دین جدید از هر جهت محفوظ بماند و روابط پیروان هر دو دین به صورت مدرن ادامه یابد. با توجه به روحیه عهد شکنی یهودیان، این پیمان مکتوب شد و به امضاء رؤسای قوم یهود و مسلمانان رسید. عناصر ستیزه جو و غیرمتجانس شهر مدینه با هم پیوند خوردند به حقوق و تعهدات تمام گروه ها تعریف شد و هسته به ظاهر متجانسی از اقوام مدینه پدید آمد که باعث شد آورنده دین جدید با آرامش بیشتری به تبلیغ بپردازد. این پیمان با یهود به شرط مسالمت بسته شد و هر دو در ابتدای کار از انعقاد این پیمان راضی بودند. توازن قوا ایجاد شد و یهود با امید به اینکه پیامبر شخصیتی منفعل دارد و می توان به راحتی بر او تأثیر گذارد عهدنامه را پذیرفتند. آنها امیدوار بودند سروری یثرب را بر مکه ادامه دهند و به حیات سیاسی و اجتماعی و اقتصادی خود رونق بخشید و یا ملعبه گرفتن یک نفر قریش، بر قریش مسلط شوند.
یهودیان در طی سالهای گذشته با تفرقه افکنی بین دو گروه مهم اوس و خزرج با امنیت و آسایش در مدینه زندگی می کردند و اکنون این دو گروه در کنار عبد الله ابن ابی جمع شده بودند و قصد اتحاد داشتند و سرنوشت و آینده موهوم یهودیان آنها را به پیامبر جدید نزدیک کرد. یهودیان برخی قوانین و تعالیم دین جدید را نیز با دین خود هماهنگ می دیدند و قبله مسلمانان و یهود یکی بود. بنابراین اولین سیاست بزرگان یهود، همراهی و هر چند ظاهری – با پیامبر جدید بود.
انعقاد پیمان نامه با یهود و نشانگر آگاهی پیامبر (ص) نسبت به اوضاع سیاسی – اجتماعی آن عصر است. این پیمان نامه با توجه به اوضاع مدینه و خصوصیات روحی و اخلاقی یهودیان شاهکاری بود که در سرنوشت اسلام تأثیر به سزایی داشت.
« نظم عمومی و یثرب از طریق انعقاد قرارداد سیاسی سامان گرفت و اتحاد یثرب و عقاید و آزادی طرفین محترم شمرده شد»
تمام حقوق مدنی و اجتماعی برای یهودیان در نظر گرفته شد و یثرب منظقه ای امن برای همگان شناخته شد. هیچ مسلمانی حق تعدی به قوم یهود را نداشت و پیامبر(ص) تضمین کرده بودند که جان و مال آنها تازمانی که به پیمانشان وفادارند محفوظ باشد. اما طبق بند آخر پیمان نامه از ستمکار و جنایتکار حمایت نمی کرد.
اهمیت جنگهای سیاسی و اقتصادی
جنگ جهانی دوم و ظهور ابر قدرتها
ایالات متحده بعد از مشارکت دیر هنگام و محدودش در جنگ بین المللی اول بدنبال فروپاشی جامعة ملل خود را عمدتاً از عرصه بین الملل کنار کشیده بود.
دلایل عدم دخالت ایالات متحده: سرخوردگی از پیامدهای جنگ جهانی اول، اجتناب سنتی از دخالت در کشمکشهای دولتهای اروپایی نگرانی توانفرسای ناشی از بحران اقتصادی ایمنی طبیعی به واسطة وجود اقیانوسهای اطلس و آرام و فقدان هر گونه تهدید جدی از سوی دولتهای محور علیه ایالات متحده تا سال 1940 همگی موجبات عدم دخالت ایالت متحده را فراهم آورده بود و البته عموم غربیها قدرت نازی‌ها را دست کم گرفته بودند ایالات متحده با داشتن ارتشی کوچک که بیشتر مناسب کشورهایی مانند بلغارستان یا رومانی بود تا یک قدرت بزرگ. نه تنها علاقه‌مند به جنگ نبود بلکه توانایی دخالت جدی در اروپا را هم در سالهای آغازین جنگ جهانی دوم نداشت فاصله زیاد جغرافیایی از اروپا و کمبود تولید جنگ افزار تا سال 1943 که با عدم آمادگی نظامی همراه شده بود زنگ خطر در اوایل جنگ برای آمریکا به صدا درآمد تا ژانویه 1944 تقریباً 5 سال بعد از شروع جنگ جهانی دوم آمریکا برای مشغول کردن تعداد قابل توجه سربازان آلمانی مستقر در اروپا یا تهدید منابع حیاتی آلمان حتی نتوانست عمل نظامی مناسبی انجام دهد. تا آن زمان حرکات نظامی ارتش آمریکا مربوط به هدفهای هوایی، دریایی و یک رشته عملیات محدود جنگی در شمال آفریقا و ایتالیا و قانون وام و اجاره (یعنی به دولت آمریکا اجازه می‌داد تا مقدار متنابهی کالاهای متنوع در اختیار کشورهای در حال جنگ بخصوص بریتانیا بگذارد بدون اینکه این کشورها مجبور باشند بلافاصله پول این کالاها را بپردازند) بود و بناچار بیشتر بار جنگ بر دوش نیروهای بریتانیا و شوروی بود از اینرو به نظر نمی‌آمد که با چنین شرایطی ابر قدرتی پدید‌آید.
برای کاندیدای بعدی مقام ابر قدرتی هم یعنی اتحاد جماهیر شوروی شرایط بهتری وجود نداشت در حقیقت مسکو در مقایسه با واشنگتن وضعیت نامناسبتری داشت مدتها بود که یک رشته شکستهای سالهای ابتدایی جنگ جهانی اول جایگزین پیشروی درخشان 1814 ارتش سلطنتی روسیه در پاریس شده بود ارتش تزاری در جنگ جهانی اول شکستهای سنگینی نظیر شکست تانینبرگ در سال 1914 متحمل شد و عملکرد بسیار ضعیف این ارتش موجب شتاب دادن به تجزیة تزاریسم انقلاب سال 1917 و انعقاد قرارداد موهن برست لیتوفسک (بین آلمان و شوروی که اوکراین و قسمتهایی از اراضی روسیه را به آلمانها می‌داد) در سال 1918 شد روسیه به دنبال انقلاب اکتبر 1917 که در زیر فشارهای جنگ جهانی اول 1914 تا 1917 و جنگ داخلی (1918 – 1920) خرد شده بود و به شدت تضعیف شد و فنلاند و لهستان و سرزمینهای مهمی در غرب مانند کشورهای حوزة بالتیک را هم از دست داد. (اتحاد جماهیر شوروی در فاصله بین دو جنگ سیاست انزوا گرایانه‌ای را تعقیب می‌کرد و بازیگر سیاسی غیر مؤثری در اروپا بود فعالیتهای کمنیترن (نام چند مجمع بین‌المللی) که در مسکو متمرکز بود حتی در طول دوران بحران اقتصادی غرب در جهت ترویج انقلاب در همه جا با شکستهای فاحش مواجه شده بود در دیپلماسی معمول اتحاد جماهیر شوروی بغیر از رسمیت دیپلماتیک این کشور و برقراری روابط محدود اقتصادی با غرب به ندرت پیشرفتی حاصل شد.
ارتباط گسترده سیاسی و نظامی با آلمان که بعنوان نمونه می‌توان از قراردادهای «راپالو» و «برلین» و روابط نظامی مخفی بین دو کشور نام برد با به قدرت رسیدن هیتلر در سال 1933 قطع شد اتحاد متزلزل آن کشور با فرانسه که اگر به همکاری همه جانبة نظامی منجر می‌شد و ممکن بود در جنگ آینده تأثیر گذار باشد هرگز به شکوفایی لازم نرسید ورود دیر هنگام اتحاد جماهیر شوروی به جامعة ملل در سال 1934 و سرانجام اخراج آن کشور بدنبال جنگ زمستانی فنلاند در سال 1940 سبب ناتوانی بیش از پیش شوروی شد حمایت این کشور از نیروهایی جمهوری خواه در طول جنگ داخلی اسپانیا قبل از سال 1939 هنگامی که پیروزی فاشیستهای تحت امر ژنرال فرانکو مسلم شد بسیار محدود گشت محروم شدن اتحاد جماهیر شوروی از کنفرانس مونیخ منزوی شدن این کشور را از سیستم سیاسی اروپا به دنبال داشت و این کشور نظاره‌گر تضعیف خود توسط قدرتهای دیگر شد. در آخرین سال جنگ هنگامی که ارتشهای آمریکا و شوروی بسوی قلب اروپا حرکت می‌کردند موارد تشابه و اختلاف بین این دو قدرت جالب توجه بود هر دو کشور دارای نیروی زمینی بزرگ و با استعداد بالا منابع طبیعی عظیم و اقتصادی قدرتمند بودند هر دوی آنها به منزلة وارثان انقلابهای بزرگ از نظام قدیمی اروپا انتقاد می‌کردند و خود را الگوی جهان مترقی و جدیدی می‌دانستند که جایگزین جهان قدیمی و رو به زوال خواهد گشت هر دو کشور گرایشی شدید به نظام نوین متمرکز خود داشتند. ایالات متحده به نظم بین‌المللی لیبرال کاپتیالیستی و شوروی به نظام بین‌المللی سوسیالیستی هر دو کشور در سیاست خارجی نسبتاً بی تجربه و نقش قدرتهای بزرگ امیدهای زیادی به آینده داشتند. اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده در سال 1941 با حملة غافلگیرانة دولتهای محور که خسارتهای جدی بر بهترین ساز و برگ نیروی دریایی ایالات متحده و ارتش جماهیر شوروی وارد آورده بودند و به ناچار وارد جنگ جهانی دوم شدند.
اما موارد اختلاف بین دو ابر قدرت نوظهور مخصوصاً در زمینه‌های سیاسی نظامی و اقتصاد جنگی بسیار بیشتر از تشابهاتشان بود. در سال 1944 ایالات متحده از نظر اقتصادی با برخورداری از اقتصادی چهار برابر بزرگتر از اقتصاد شوروی، بسیار قدرتمندتر از این کشور بود از نظر سیاسی ایالات متحده در جهان نفوذ بیشتری داشت و از حمایت اکثر قدرتهای جهان بمنزلة متحدان خود سود می‌برد. از نظر نظامی ایالات متحده دارای نیروی دریایی قدرتمندی بود و اتحاد جماهیر شوروی نیروی زمینی بسیار بزرگی در اختیار داشت در ژوئن 1944 هنگامی که ارتش سرخ در نبرد با آلمان با 5 میلیون نفر اسیر و تقریباً 6 میلیون نفر کشته توان نظامی خود را تا حدودی از دست داده بود ارتش آمریکا متحمل کمتر از 000/100 نفر تلفات شده بود. هنگامی که ایالات متحده دارای متحدان قدرتمندی در بریتانیای مشترک المنافع و بعد از آن در فرانسه بود اتحاد جماهیر شوروی تنها بود. راه منتهی به ابر قدرت شدن برای دو ملت طولانی و متمایز از هم بود.
اهمیت ارتشها و جنگها
مطالعه ارتشها و جنگها و ارتباط آنها با سیاست و اقتصاد برای سرنوشت ملتها امری واجب و حیاتی است سرنوشتهای بزرگ در عرصه‌های جنگ مشخص می‌شود بعنوان مثال انقلابهای بزرگ را در نظر بگیرید آثار و نتایج انقلابهای انگلستان روسیه و چین فقط در یک رشته جنگهای داخلی طولانی و خونین مشخص شد. انقلاب فرانسه عامل یک رشته درگیری‌های نظامی بود، که تا قبل از اینکه شکست نهایی اش در واتر لو (آخرین جنگی که بین ناپلئون بناپارت و نیروهای دو دولت پروس و انگلستان واقع شد) سرنوشت بدی را برای این انقلاب رقم بزند بیش از دو دهه به طول انجامید. همچنین جنگ جهانی اول عامل تجزیة چهار سلسلة سلطنتی (پادشاهی آلمان، روسیة تزاری، امپراتوری عثمانی و اتریش، مجارستان) و تشکیل گروهی از کشورهای جدید اروپایی بود.
دیدگاه اقتصاد سیاسی در جغرافیای شهری
در دوره‌های گذشته به طور سنتی جغرافیای شهری از موقع، موضع، وسعت، شکل، کارکرد، مورفولوژی و سازمان‌های داخلی شهرها بحث می‌کرد. اما به موازات توسعه شهرها، افزایش جمعیت شهرهای بزرگ، ظهور مسائل گوناگون و پیچیده اجتماعی- اقتصادی در داخل شهرها، ورود شهرهای بزرگ جهان سوم به سیستم اقتصادی جهانی ابعاد تازه‌ای در جغرافیای شهری به وجود آمد و تحلیل دقیق سیاسی و اجتماعی را در قلمرو جغرافیای شهری سبب گردید.
امروزه جمعیت‌یابی شدید شهرها به همراه مسائل اجتماعی- اقتصادی آنها شکل کاملاً تازه‌ای از شهر، شهرنشینی و شهرگرایی به وجود آورده است، از این رو امروزه، در بررسی‌های جغرافیایی شهرها، از ایدئولوژی حاکم بر شهرها، تحلیل تصمیمات حکومتی در ارتباط با خلق فضای فیزیکی و اجتماعی شهرها وابستگی به اقتصاد جهانی برای بررسی مسائل مهم شهرهای جهان سوم، عدالت اجتماعی، کیفیت دسترسی مردم شهرها به نیازهای اساسی، مکان‌گزینی همه سازمان‌ها و تأسیسات شهری نظیر کارخانه‌ها، پارک‌ها، بیمارستان‌ها، مناطق مسکونی، مناطق تجاری و صنعتی، مناطق فرهنگی، فرودگاه‌ها و ترمینال‌های مسافربری، مدارس، درمانگاه‌ها، منطقه گذران اوقات فراغت، حوزه‌های اجتماعی، علل دو قطبی شدن جهان سوم و ده‌ها موضوع شهری در ارتباط با فضای شهری سخن به میان می‌آید. از این رو، جهت‌گیری جغرافیای شهری، برای ورود به قلمروهای تازه، کاملاً با اقتصاد سیاسی،و نظامهای حکومتی پیوند می‌خورد.
تا نیمه اول قرن بیستم به سبب افزایش جمعیت شهرها، ایجاد شهرکهای جدید با 5000 نفر جمعیت و حداکثر تا 40000 نفر لازم می‌نمود؛ اما هم‌اکنون شهرکهای اقماری شهرهای بزرگ در حدود 250000 نفر و حتی گاهی تا 400000 نفر را در خود جای می‌دهند. در نتیجه بر خلاف سابق که مکان‌های شهری در برابر مکان‌های روستایی قرار میگرفت، امروزه سیستم‌های شهری به صورت حوزه‌های مادر شهری منطقه شهرنشین، مجموعه‌های شهری و بالاخره به شکل مگالاپلیس[1] ظاهر می‌شوند که در تمام آنها مادر شهرها، شهرهای بزرگ، شهرهای میانی، شهرکها و روستاها، در داخل مجموعه‌ها و سیستم‌های سلسله مراتبی قرار می‌گیرند و یک واحد منسجم و به هم پیوسته شهری را تشکیل می‌دهند که از شرایط سیستمی تأثیر می‌پذیرند و برخوردی سیستمی می‌طلبند. این سیستم شهری و سلسله مراتبی نه تنها به ناحیه جغرافیایی شهر سامان می‌دهد بلکه در جهان سوم از سیستم‌های مادر شهرهای جهانی شدیداً نیرو می‌گیرند؛ پس امروزه در جغرافیای شهری، درباره شهرها با توجه به ناحیه شهر و رابطه آن با دیگر نواحی جغرافیایی جهان مطالعه می‌گردد و ابعاد جغرافیای شهری با سیاستهای جهانی و ناحیه‌ای پیوند داده می‌شود.در جغرافیای شهری سنتی، روی شرایط طبیعی، موقع و یا تنها به مورفولوژی شهرها تأکید می‌شد. امروزه در جغرافیای شهری، از شرایط فیزیکی حاکم بر شهرها دور می‌شود و به جای آن، همه پدیده‌های شهری ذر ارتباط با ایدئولوژی اهداف نظامهای حکومتی، شرایط اجتماعی و اقتصادی مورد مطالعه قرار می‌گیرد، زیرا محیط ساخته شده شهری و ساخت فضایی از سیاست نظامهای حکومتی منشأ می‌گیرد و گروههای انسانی و فعالیتهای اجتماعی- اقتصادی آنها را در نقاط معین شهری جای می‌دهد. به سخن روشن، در زمان ما، این ساخت طبیعت شهر نیست که ساخت داخلی شهرها و مورفولوژی آنها را شکل می‌دهد بلکه این شرایط داخلی داخلی شهرها متأثر از ارزش‌های اجتماعی- اقتصادی نظام حاکم بر کشورها است که کیفیت کاربری زمین و سیاستهای برنامه‌ریزی شهری را تعین می‌کند. از این رو جغرافیای شهری جدید، با تحلیل ارزش‌های اجتماعی- اقتصادی کشورها، ساخت فضایی شهرها را بررسی می‌کند، و در نهایت ملاحظه می‌شود که ارزش‌های اجتماعی، متأثر از تفاوت‌های فرهنگی، مورفولوژی شهری و شرایط زندگی در شهرهای بزرگ را به شکل‌های گوناگون سامان می‌دهد. مورفولوژی شهر همواره با کارکرد آن پیوند محکمی دارد. انتقال صنایع از بخش‌های مرکزی شهرها به فضاهای بیرونی و حومه‌ها می‌توانند فعالیت و کارکرد کتابخانه‌ها، موزه‌ها، دانشگاه‌ها، مدارس و بیمارستان‌ها را را افزایش دهد و به همراه آن مورفولوژی بخش مرکزی شهرهای بزرگ نیز دچار دگرگونی شود. این نتیجه به دست می‌آید که در زمان ما تغییرات اجتماعی و اقتصادی سریعتر از تغییرات فیزیکی صورت می‌گیرد و محیط زیست انسانی نه از تغییرات فیزیکی بلکه از تغییرات اجتماعی تأثیر فوری می‌پذیرد. مطالعه و تحلیل این تغییرات اجتماعی- اقتصادی در ارتباط با ساخت فضایی شهر مورد تأکید جغرافیای شهری می‌باشد. از این رو امروزه در جغرافیای شهری، مفاهیم رشد و توسعه شهر به عنوان فرآیند اجتماعی و سیاسی بیش از سایر موضوعات بررسی و مطالعه می‌شود.
[1] Megalopolis
فصل اول
کلیات پژوهش
کلیات پژوهش... 1
بیان مسئله. 3
اهدف پژوهش... 5
اهمیت و ضروت پژوهش... 5
تعاریف نظری متغیر ها 7
فصل دوم
جغرافیای شهری
مقدمه. 9
جغرافیای شهری چیست؟. 9
الف- درون شهری.. 10
قلمروهای جغرافیای شهری.. 10
مطالعه تطبیقی در جغرافیای شهری.. 13
ابعاد اجتماعی و اقتصادی جغرافیای شهری.. 14
مطالعات ماکرو و میکرو در جغرافیای شهری.. 15
سطوح تحلیلی در جغرافیای شهری.. 16
1- اقتصاد سیاسی و جغرافیای شهری.. 16
2- تحلیل تخصیص منابع و جغرافیای شهری.. 17
3- مدیران شهری و جغرافیای شهری.. 18
نتیجهگیری از سطوح تحلیلی در جغرافیای شهری.. 18
جنبه‌های فضایی توسعه شهری.. 20
الف- درون شهری.. 20
مفهوم پراکندگی فضایی در جغرافیای شهری.. 20
قلمروهای جغرافیای شهری.. 20
مطالعه تطبیقی در جغرافیای شهری.. 23
ابعاد اجتماعی و اقتصادی جغرافیای شهری.. 24
جغرافیای شهری و ابعاد اجتماعی و اقتصادی آن. 24
جغرافیای شهری چیست؟. 24
سطوح تحلیل در جغرافیای شهری.. 25
نمونه‌ای از تاثیر اقتصاد سیاسی در تولید فضا و ساخت آن. 25
تحلیل تخصیص منابع و جغرافیای شهری.. 26
۳- مدیران شهری و جغرافیای شهری.. 27
۴- محیط محلی و جغرافیای شهری.. 27
جغرافیای شهری و تصمیمات سیاسی.. 27
جغرافیای شهری و نقش دولتها 28
جغرافیای شهری و جغرافیای تاریخی شهر. 28
جغرافیای شهری و اقتصاد کلان. 29
محورهای برنامه‌ریزی شهری.. 29
انواع برنامه ریزی با توجه به کیفیت زندگی مردم. 30
برنامه ریزی فیزیکی.. 30
برنامه ریزی اقتصادی.. 30
برنامه‌ریزی اجتماعی: این برنامه‌ریزی بر پیشرفت منابع انسانی تاکید دارد 31
مدل برنامه‌ریزی شهری برای گروههای اجتماعی از هودسون. 31
برنامه ریزی جغرافی‌دانان به عنوان تصمیم گیرندگان. 31
برنامه ریز و جغرافی‌دان به عنوان مشاور. 32
مناسبات متقابل برنامه ریز و جغرافی دان با گروههای اجتماعی.. 32
فصل سوم
مفاهیم اقتصاد سیاسی
مقدمه. 34
اقتصاد سیاسی چیست؟. 36
اقتصاد سیاسی ارتباطات.. 42
بازاندیشی در اقتصاد سیاسی.. 48
چالش های مربوط به مرز بندی ها 62
رابطه تئوری اقتصاد ملی و سیاست اقتصادی.. 65
تئوری اقتصاد ملی و سیاست اقتصادی.. 66
موضوع سیاست اقتصادی.. 68
ماهیت و مفهوم سیاست اقتصادی.. 71
سیاست اقتصادی عملی.. 72
سیاست نظام اقتصادی.. 73
سیاست ساختاری.. 73
سیاست جاری و روزمره 74
علم سیاست اقتصادی.. 74
حاملان سیاست اقتصادی.. 75
تصمیم گیرندگان. 75
عاملان نفوذ در سیاست اقتصادی.. 76
انگیزه های سیاست اقتصادی.. 76
مراحل اعمال سیاست اقتصادی.. 77
هدف های سیاست اقتصادی.. 78
اقتصاد سیاسی در مکتب نیوکلاسیکی.. 78
اقتصاد سیاسی مارکسیستی.. 80
اقتصاد سیاسی نئوکلاسیک... 80
اقتصاد سیاسی کینزی.. 80
فصل چهارم
نتیجه گیری و پیشنهادات
نتیجه گیری.. 82
پیشنهادات.. 91
منابع. 92