قدرت و اقتدار در حکومت نبوی
قدرت از مقوله های مهم و اساسی جامعه شناسی سیاسی و علم سیاست میباشد که بدون در نظر گرفتن آن مطالعات و پژوهشها در این رشته ها ناقص خواهد بود . اهمیت قدرت به حدی است که برخی صاحبنظران در تعریف علم سیاست آنرا علم مطالعه قدرت دانسته اند . بطوریکه هـ رولد لاسول می گوید :
«علم سیاست بصورت یک نظام تجربی عبارت است از مطالعه چگونگی شکل گفرتن قدرت و سهیم شدن در آن است و عمل سیاسی عملی است که بر اساس قدرت انجام می گیرد .» (اصول علم سیاست ، ابوالقاسم طاهری صفحه 32)
موریس دوورژه محور اصلی عرصه سیاست را قدرت می داند . بولاتسکی می گوید : مفهوم قدرت محور تئوری سیاسی و مطالعه پروسه های سیاسی مشخص و کلید درک نهادهای سیاسی ، جنبشهای سیاسی و خودسیاست .(اصول علم سیاست ،
فهرست مطالب
فصل اول : مفهوم قدرت
معنی لغوی قدرت
مفهوم قدرت از دیدگاه دانشمندان
فیودور بورلاتسکی
برتراندرامل
کارل مارکس
ماکس وبر
چایلد
مهدی مطهر نیا
فصل دوم : ریشه های قدرت
مقدمه ای بر بحث
نظریه خدایی
نظریه اجتماعی
نظریه اقتصادی
توارث
توانایی فردی
ریشه های قدرت پیامبر
فصل سوم : مشروعیت قدرت یا اقتدار
مقدمه بحث
مشروعیت : معنای لغوی
معنای اصطلاحی
مشورعیت و قانونی بودن
مشروعیت و کارآمدی
تحول مفهوم مشروعیت
متعلق مشروعیت
منشاء مشروعیت
منشاء الهی
زور و غلبه
منشاء مردمی اقتدار
نظر ماکس وبر
فصل چهارم : پایه های اقتدار در حکومت نبوی
مقدمه بحث
مفهوم مشروعیت در فرهنگ اسلامی
پایه اقتدار حکومت پیامبر چه می باشد
دلایل عقلی و نقلی اقتدار پیامبر
منابع و ماخذ
مشروعیت حکومت اسلامی از دیدگاه آیت الله خمینی
در طول تاریخ اقلیت شیعه ظالمانه و بی رحمانه شدیداً توسط حکام وقت تحت فشار بودند و سرکوب می شده است. بنابراین اندیشة تشکیل حکومت اسلامی بر مبنای فقه شیعه همواره یکی از آرزوهای شیعیان بوده است. بعد از به قدرت رسیدن صفویه در ایران مجالی برای دخالت علما در سیاست و امور حکومتی فراهم آمد که پس از روی کار آمدن سلسلة قاجار در ایران این عرصه گسترش یافت. با به قدرت رسیدن پهلوی اول در ایران نهاد مذهب به شدت سرکوب شد و از جانب حکومت روحانیون مورد بی مهری قرار گرفتند. همین عامل بعدها باعث نفرت روحانیون و مردم از رضاشاه گردید که به دلیل عدم حمایتی مردم از او در شهریور 1320 وی از سلطنت خلع گردید که متعاقب آن فضای باز سیاسی در کشور به وجود آمد. آقای خمینی که در سال 1306 یعنی اوج قدرت رضاشاه در سن 25 سالگی به مقام اجتهاد رسید، در یک خانوادة فقیر روستایی در خمین به دنیا آمد وی در کودکی پدر و مادرش را نیز از دست داد (پدرش در درگیری با یکی از خوانین محلی کشته شد) او که شاهد تحقیر دین و روحانیت از جانب پهلوی اول بود به شدت از رضاشاه و محمدرضا شاه و کلاً سلسلة پهلوی منزجر گردید و تصمیم گرفت تا ریشه های حیات نظام شاهنشاهی را که به تصورش مایة ظلم و فساد و بدبختی مردم و عقب ماندگی کشور و از همه مهمتر تضعیف دینی شده بود را خشک کند. این مسئله در زمان حیات آقای بروجردی میسر نبود. بعد از فوت ایشان یک خلاء بزرگی در مرجعیت پدید آمد. آقای خمینی در این زمان فرد گمنامی بود ولی به واسطة تلاش برخی افراد نظیر آقای خلخالی به عنوان مرجع تقلید اعلم به مردم معرفی شد، همین مسئله و به خصوص مبارزات وی و دستگیری و تبعیدشان موجب مطرح شدن وی در عرصة داخلی و خارجی گردید. این مبارزات عبارتند از:
16 مهرماه 1341 در خصوص مخالفت با انجمنهای ایالتی و ولایتی و تحریم رفراندوم. در 2 بهمن 1341، حادثة فیضیه، دستگیری وی در 15 خرداد 1342 و متعاقب آن قیام مردم و سرکوب آن توسط شاه و بعد سخنرانی در مسجد اعظم قم و نطق تند و کوبندة وی در مخالفت با کاپیتالسیون علیه حکومت پهلوی و شخص شاه و به دنبال آن 13 آبان ماه 1343 بازداشت و تبعیدش به ترکیه- 12 مهر 1344 انتقال وی از ترکیه به بغداد و حرکت ایشان از سامراء به کربلا و بعد نجف و 23 آبان 1344 شروع درسهای حوزه ای در نجف که بخشی از اندیشة تشکیل حکومت اسلامی در آن گنجانده شده بود. پیام ایشان در 12 اردیبهشت 1356 به مناسبت چلهم شهدای قم، 2 مهر 1357 محاصرة منزلش توسط عوامل رژیم صدام، 10 مهر 1357 تبعیدش به کویت و از آنجا به فرانسه و در نهایت 12 بهمن 1357 بازگشت وی به ایران و متعاقب آن 22 بهمن 1357 پیروزی انقلاب.
تمامی مسائل فوق و به خصوص فضای حاکم بر دوران تبعید باعث تولید و تبیین اندیشة سیاسی آقای خمینی در خصوص ضرورت تشکیل حکومت اسلامی و نظریة ولایت فقیه گردید. نگرش جدید وی در فقه شیعه با رویکرد حکومتی و جهانی از دیگر کارهای اوست تفکری که منجر به احیای اسلام سیاسی در تشیع گردید که متعاقب آن اندیشه امت واحد اسلامی مطرح شد و به تبع آن نهضتهای اسلامی ظهور کردند. البته ایده تشکیل حکومت فقها در زمان قاجار توسط ملا احمد نراقی مطرح شده بود اما آقای خمینی چهارچوب آنرا بسط داد و تفکر تشکیل حکومت اسلامی که تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در غالب تئوری بود، را توانست بر مبنای درک خود از اسلام در قالب جمهوری اسلامی در عمل اجرا کند. وی طرح نظریه ولایت فقیه را در خلال مکتوبات و سخنرانیهای متعددی ارائه کرد. از اولین تألیفاتش که صریحاً به حکومت دینی و نظارت روحانیون در ادارة کشور اشاره می کند، کتاب «کشف الاسرار» است که در سال 1321 به رشتة تحریر درآمد و پیرامون آن در این پژوهش بحث شده است. از دیگر آثار او «الرسائل» «البیع» و «تحریر الوسیله» است که در آنها نیز به طور متفرق و به تناسبهای گوناگون، منصب حکومت و دخالت در مسائل سیاسی و اجتماعی و اصلاح زندگی دنیوی را برای فقیه لازم می داند و به گونه ای پراکنده به مبحث ولایت سیاسی فقیه عادل پرداخته است. اما مهمترین و صریحترین اثر مکتوب وی در باب زعامت سیاسی فقیه، کتاب ولایت فقیه یا حکومت اسلامی است که بخشی از درس خارج وی در نجف بوده و به طور مبسوط و علنی تری به مسئله پرداخته است و در دهه های پیش از انقلاب به مثابة مانیفست «مبارزان مسلمان در داخل کشور» بود.
علاوه بر آن بخشی از دیدگاهها و سخنرانیهای او در باب حکومت اسلامی پس از پیروزی انقلاب مطرح گردید.
و اما پرسشی که مطرح می شود این است که: ولایت مطلقة ولی فقیه چه تاثیری بر مشروعیت حکومت اسلامی از دیدگاه آقای خمینی دارد؟
فهرست مطالب
پیشگفتار................................................................................................................ 1
فصل اول (کلیات)................................................................................................... 5
طرح مسئله............................................................................................................. 6
اهداف تحقیق.......................................................................................................... 9
اهمیت تحقیق.......................................................................................................... 9
سؤال اصلی........................................................................................................... 9
سؤالات فرعی........................................................................................................ 9
فرضیات تحقیق...................................................................................................... 9
متغیرها و مفاهیم عملیاتی...................................................................................... 10
روش تحقیق........................................................................................................... 10
مشکلات و موانع تحقیق......................................................................................... 10
سازماندهی تحقیق................................................................................................. 10
فصل دوم- تاریخچه تکوین اندیشة سیاسی شیعه از بدو پیدایش تا به قدرت رسیدن آقای خمینی 11
الف- تشیع در حال شکل گیری قبل از غیبت......................................................... 12
ب- تشیع وآمیختگی آن با نحلههای فکری مختلف و پدیداری چارچوبهای آن..... 22
ج- دوران اتمام آمیختگی و شکل گیری تشیع رسمی........................................... 27
فصل سوم- مشروعیت حکومت اسلامی از دیدگاه آقای خمینی........................... 34
اندیشة سیاسی آقای خمینی در خصوص اصل ضرورت تشکیل حکومت اسلامی... 35
مفهوم حکومت اسلامی از دیدگاه آقای خمینی...................................................... 36
ضرورت عقلی ایجاد حکومت اسلامی از دیدگاه آقای خمینی............................... 37
هدف از ایجاد حکومت اسلامی.............................................................................. 37
ویژگیهای حکومت اسلامی.................................................................................... 37
شرایط زمامدار حکومت اسلامی در عصر غیبت.................................................. 38
منابع حقوق اسلامی و ضرورت (ولایت فقیه) در زمامداری حکومت اسلامی...... 38
دلایل نقلی در اثبات ولی فقیه از دیدگاه آقای خمینی............................................. 38
تشکیل حکومت اسلامی توسط فقها در عصر غیبت از دیدگاه آقای خمینی.......... 40
حدود و اختیارات زمامدار حکومت اسلامی (ولی فقیه) از دیدگاه آقای خمینی..... 41
قلمرو حکومت دینی از دیدگاه سایر فقها و مقایسة آن با دیدگاه آقای خمینی...... 43
مهمترین فرازهای نظریة سیاسی ولایت فقیه........................................................ 45
نظریة انتقادی........................................................................................................ 46
نتیجه گیری............................................................................................................ 48
منابع و مأخذ......................................................................................................... 50
قدرت و اقتدار در حکومت نبوی
توجه :
شما می توانید با خرید این محصول فایل " قلق های پایان نامه نویسی (از عنوان تا دفاع)" را به عنوان هدیه دریافت نمایید.
فهرست مطالب
معنی لغوی قدرت 2
مفهوم قدرت از دیدگاه دانشمندان 2
فیودور بورلاتسکی 3
برتراندرامل 4
کارل مارکس 6
ماکس وبر 7
چایلد 12
مهدی مطهر نیا 12
فصل دوم : ریشه های قدرت 15
مقدمه ای بر بحث 16
نظریه خدایی 16
نظریه اجتماعی 20
نظریه اقتصادی 23
توارث 24
توانایی فردی 25
ریشه های قدرت پیامبر 25
فصل سوم : مشروعیت قدرت یا اقتدار 30
مقدمه بحث 31
مشروعیت : معنای لغوی 32
معنای اصطلاحی 33
مشروعیت و قانونی بودن 34
مشروعیت و کارآمدی 36
تحول مفهوم مشروعیت 37
متعلق مشروعیت 40
منشاء مشروعیت 41
منشاء الهی 43
زور و غلبه 43
منشاء مردمی اقتدار 45
نظر ماکس وبر 46
فصل چهارم : پایه های اقتدار در حکومت نبوی 48
مقدمه بحث 49
مفهوم مشروعیت در فرهنگ اسلامی 50
پایه اقتدار حکومت پیامبر چه می باشد؟ 51
تحقیق در مورد حکومت ناصرالدین شاه
دولت تزاری روسیه در دروة سلطنت ناصرالدین شاه مهمترین مرکز حیاتی ایران را بدست آورد و با اعزام مستشاران نظامی و تشکیل بریگاد قزاق در سال 1297 هجری قمری نیروی دفاعی ایران را تحت اختیار خود درآورد.
بریگارد قزاق و روسای روسی آن، که طبق قرارداد استخدامی فقط تابع وزارت جنگ ایران بودند و مستخدم دولت ایران شمرده می شدند، کم کم به صورت یک نیروی مستقل وابسته به شخص شاه و دربار روسیه درآمدند و نیرویی که برای حفظ و میانت کشور از تجاوز اجانب تشکیل شده بود وسیلة موثر تحکیم بنیان رژیم استبداد سلاطین و سرکوب کردن افکار آزادی طلبان و مجری اوامر ودستورهای فرمانفرمای قفقاز و دربار روسیه تزاری شد.
بعضی از روسای بریگاد قزاق منجمله لیاخوف دراجرای سیاست ضد آزادی روسیه تزاری و مبارزه با آزادی خواهان ایران نقش بزرگی را ایفا کردند.
سلطنت ناصرالدین شاه قاجار (1264 – 1313 ق)
هنگام فوت محمدشاه، ولیعهد و جانشین او ناصرالدین میرزا زیر حمایت و تربیت میرزا تقی خان وزیر نظام در تبریز به سر می برد. چون خبر فوت شاه به تبریز رسید، در حالیکه خراسان به علت قیام سالار دچار هرج و مرج و آشفتگی بود، میرزا تقی خان سپاه آذربایجان را گرد آورد و وسائل جلوس ناصرالدین میرزا را بر تخت سلطنت در آذربایجان فراهم ساخت. سپس به همراهی سفرای روس و انگلیس که به تبریز رفته بودد. شاه جوان را برداشته عازم تهران شد. و برای آنکه در غیاب او، آذربایجان دچار اغتشاش و ناامنی نگردد، حکامی را که به وفاداری آنان اطمینان نداشت از کاربرکنار کرد و حکام مورد اعتماد بر بلاد آذربایجان گماشت، ناصرالدین شاه روز 21 ذی قعده سال 1264 هجری قمری به تهران رسید و روز بعد رسماً تاجگذاری کرد. ناصرالدین شاه به سبب کفایت و لیاقتی که از میرزا تقی خان وزیر نظام دیده بود او را به صدارت برگزید و اندکی بعد به لقب امیرکبیر گردید. ناصرالدین شاه میرزا نصرالله خان نوری معروف به میرزا آقاخان را که حکمران کاشان بود به طهران طلبید و به معاونت امیرکبیر منصوب کرد و به او لقب اعتماد الدوله داد.
ویژگیهای حکومت ناصرالدین شاه قاجار
1- حکومت 50 ساله ناصرالدین شاه سرشار از وقایع و حوادث مهم در تاریخ سلسله قاجار است.
2- در این دوره نتایج شوم عهدنامه های گلستان و ترکمانچای و عوارض جنکهای ممتد دورة فتحعلیشاه بروز می کند.
2- در این دوره دولت انگلیس روابط سیاسی خود را با ایران بسط می دهد و به اخذ امتیازاتی و مزایایی نظیر امتیازات و مزایایی که به موجب عهدنامه ترکمانچای به روسیه داده شده بود موفق میشوند.
3- در نتیجه نفوذ سیاسی و اقتصادی بیگانگان در ایران، در این دوره به حد کمال می رسد و استقلال و حیات اقتصادی ملت ایران بیش از هر زمان دیگر متزلزل می شود.
5- خوشبینی فوق العاده شاه به بیگانگان باعث می شود که بسیاری از منافع کشور را به نفع بیگانگان از دست دهد.
6-در پایان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار کم کم افکار انقلابی و زمزمة آزادی طلبی ظهور می کند و زمینة انقلاب مامتیازات سیاسی و اقتصادی در دورة ناصرالدین شاه
نفوذ سیاسی انگلستان در ایران بعد از عقد عهدنامه پاریس مقدمة بدست آوردن امتیازات اقتصادی بزرگی برای اتباع آن دولت گردید. چنانکه در سال 1309 هجری انحصار فروش دخانیات در ایران به یکی از اتباع دولت انگلیس داده شد و همین امر مقدمه بروز نهضت جدیدی در میان طبقات مردم گردید و در نتیجه آن ناصرالدین شاه امتیاز را لغو کرد ولی انگلیسیها بعدها به گرفتن امتیازات مهمتری نایل گردیدند.
ظهورقیام وتشکیل حکومت جهانی حضرت مهدی بررسی ظهوروقیام امام مهدی وچگونگی تشکیل حکومت جهانی بدست امام زمان عج
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد«M.A»
رشته : تاریخ
گرایش : ایران دوره اسلامی
عنوان :
نفت با اکتشاف خود در خوزستان وبه ویژه مسجد سلیمان تحولات بسیاری را برای تاریخ سیاسی و اجتماعی مردم خوزستان رقم زد.این پژوهش تحت عنوان « تأثیرات سیاسی و اجتماعی نفت در خوزستان از کشف آن تا پایان حکومت پهلوی اول19به بررسی ابعاد سیاسی و اجتماعی این مسئله بپردازد از نتایج حاصل می توان به موارد زیر اشاره کرد. با اسکان گارگران و مهندسین انگلیسی و هندی باعث ترویج فرهنگ انگلیسی در خوزستان شد .نوع شهرک سازی شرکت نفت بر ساختار معماری خوزستان تاثیر گذارد.
از آنجا که کارگران شرکت نفت حقوق بیشتری از سایر حرف سنتی رایج در خوزستان دریافت می کردند نوعی تفاوت طبقاتی در خوزستان ایجاد گشت.از لحاظ سیاسی انگلستان ابتدا پیمان هایی با خوانین بختیاری به منظور حفاظت از لوله های نفتی بست و به نوعی آنها را شریک منافع شرکت نمود اما کوشید تا با دادن وام های کلان به آنها نوعی وابستگی در خوانین بختیاری ایجاد نماید .از طرف دیگر با حمایت از شیخ خزعل کوشید استقلال این منطقه ی زرخیز را از ایران فراهم آورد ودر جنگ جهانی اول تلاش نمود قیام های ضد استعماری مردم عرب را بواسطه حفظ امنیت نفت در خوزستان سرکوب نموده و با روی کار آمدن حکوت پهلوی اول با عدم حمایت از شیخ خزعل زمینه سرکوب وی را فراهم آورد.
لغات کلیدی:
خوزستان، قرن 19،نفت، بختیاری ها ، شیخ خزعل
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده..........................................................................................................................................................1
مقدمه...........................................................................................................................................................2
فصل اول : کلیات تحقیق
1-1- بیان مسئله.........................................................................................................................................4
1-2- ضرورت انجام پژوهش.....................................................................................................................5
1-3- سوالات تحقیق..................................................................................................................................5
1-4- فرضیات............................................................................................................................................6
1-5- پیشینه تحقیق....................................................................................................................................7
1-6- اهداف پژوهش...............................................................................................................................10
1-7- نوع روش تحقیق............................................................................................................................10
1-8- روش گردآوری اطلاعات...............................................................................................................10
1-9- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات......................................................................................................10
1-10- بررسی منابع و مأخذ....................................................................................................................11
فصل دوم : بررسی کوتاه درجغرافیا تاریخی و اقوام خوزستان
2-1جغرافیای تاریخی خوزستان............................................................................................................... 14
1 -1- 1-وجه تسمیه خوزستان............................................................................................................... 14
2-2- شهرهای مهم و تاثیر گذار خوزستان .............................................................................................20
2-3- پیشینه قبایل ساکن در سواحل و خوزستان ومناسبات آنها با حکومتهای قبل از قاجار....................26
2-4- طوایف خوزستان ...........................................................................................................................28
2-4-1- ایل بختیاری.................................................................................................................................28
2-4-2- بنی طرف.....................................................................................................................................30
2-4-3- آل زعاب......................................................................................................................................31
2-4-4- بنی کعب.................................................................................................................................... 32
2-4-5- قبایل هوله.................................................................................................................................. 35
2-4-6- آل مذکور.................................................................................................................................... 37
2-4-7- عتـوبـی ها................................................................................................................................. 38
2-4-8- قواسم .........................................................................................................................................40
2-5- نگاهی گذرا به اوضاع سیاسی– اجتماعی خوزستان عصر قاجار.................................................... 43
فصل سوم :سیر نفت در ایران و خوزستان
3-1- تاریخ سیاسی نفت ایران................................................................................................................. 46
3-2- تاریخ نفت...................................................................................................................................... 47
3-3- استحصال نفت در جهان................................................................................................................. 51
3-4- بنیانگذاران صنعت نفت در جهان................................................................................................... 52
3-5- از امتیازات نفتی تا تأسیس شرکت نفت ایران و انگلیس................................................................ 52
3-6- امتیاز و سلطه.................................................................................................................................. 54
3-7- امتیازات نفتی در ایران.................................................................................................................... 55
3-8- امتیاز هوتز...................................................................................................................................... 56
3-9- امتیاز رویتر و پیامدهای آن............................................................................................................ 56
3-10- دومین چاه نفت خیز 1908م/1287 ﻫ ش.................................................................................... 59
3-11- تجدید قرارداد 1933م/1312 ﻫ ش.............................................................................................. 60
فصل چهارم : بررسی تاثیر نفت بر اوضاع سیاسی خوزستان
4-1-ساختارسیاسی.................................................................................................................................. 63
4-2-اوضاع سیاسی خوزستان.................................................................................................................. 63
4-3-حکومت مرکزی خوزستان و ارتباط آن با حکومت های محلی...................................................... 64
4-4-سیاست انگلستان در خوزستان....................................................................................................... 69
4-5-نقش خان ها، شیوخ و قدرت های محلی در ساختار سیاسی خوزستان......................................... 72
4-6-شیخ خزعل...................................................................................................................................... 74
4-7- کشف نفت و شیخ خزعل................................................................................................................77
4-8-روابط شیخ خزعل با خان های بختیاری.......................................................................................... 78
4-9- امتیاز نفت جنوب و آغاز کار آن.................................................................................................... 79
4-10- سندیکای امتیاز............................................................................................................................. 81
4-11- قراردا 1907 و نفت...................................................................................................................... 83
4-12- کشف نفت در مسجد سلیمان و اهمیت یافتن نفت خوزستان برای انگلیس................................ 84
4-13- شرکت نفت ایران و انگلیس 1909م/1288 ﻫ ش......................................................................... 85
4-14- شرکت نفت انگلیس و بختیاری.....................................................................................................90
4-15- فروش اراضی نفتی........................................................................................................................97
4-16- وام های خان های بختیاری از شرکت نفت.................................................................................. 98
4-17- ارتباط رضاخان با نفت............................................................................................................... 103
4-18- خوزستان در زمان مظفرالدین شاه وتعامل خزعل با حاکمیت..................................................... 106
4-19- جنگ جهانگیر اروپا و پیوستن شیخ خزعل به انگلستان.............................................................. 110
4-20- جهاد عشایر خوزستان در جنگ جهانی اول و واکنش انگلستان برای حفظ نفت....................... 114
فصل پنجم: بررسی تاثیر نفت بر تحولات اجتماعی مردم خوزستان
5-1- رشد شهرنشینی در آبادان............................................................................................................... 125
5-2- نقش مردم خوزستان در صنعت نفت............................................................................................. 126
5-3- بررسی اوضاع فرهنگی خوزستان بعد از اکتشاف نفت................................................................... 130
5-4- چگونگی شکل گیری شهرک های نفتی......................................................................................... 137
5-5- چگونگی تبدیل اردوگاه های نفتی به شهرک ها........................................................................... 138
5-6- شهرک های نفتی تافته ی جدا بافته جامعه خوزستان..................................................................... 140
5-7- ناکامی شرکت نفت در برقراری موازنه درست در رشد شهرک های نفتی..................................... 142
5-8- اضمحلال شیوههای سنتی و اقتصاد بومی ......................................................................................144
5-9- توسعه شهر نشینی...........................................................................................................................145
5-10- تحلیل نظام اجتماعی شرکت نفت در خوزستان........................................................................... 147
5-11- امکانات رفاهی شرکت نفت ابزاری برای اعمال نفوذ اجتماعی بر کارگران.............................. 147
5-12- رشد مهاجرت به مناطق نفت خیز................................................................................................ 148
5-13- پدید آمدن ناموزون حاشیه نشینی................................................................................................. 149
5-14- ایجاد ملی گرایی بر کارگران شرکت نفت.................................................................................... 149
5-15- ناهمگونی رشد امکانات............................................................................................................... 150
5-16- چگونگی بروز تغییرات فرهنگی در اثر اقدامات شرکت نفت...................................................... 151
نتیجه گیری............................................................................................................................................... 155
منابع و ماخذ..............................................................................................................................................157