تعدیل کیفر حبس در حقوق کیفری ایران
حبس به عنوان کیفر در تاریخ تحولات حقوق کیفری یعنی نیمه دوم قرن هیجدهم همواره به عنوان یک واقعیت گریزناپذیر وجود داشته است. هر چند در طی ادوار مختلف تحولاتی در رویکرد به فلسفه مجازات حبس پدیده آمده است. حق آزادی که پس از حق حیات اساسی ترین حق بشر محسوب می شود جایگاه خود را پیدا کرد و بر همین مبنا چهارچوب روابط قوای حاکم بر شهروندان بارها تعریف شد و حقوق شهروندی افزایش یافت و این مساله موجب قرونی تکالیف حکمرانان شد.
مردم به دنبال دولتهای پاسخگو بودند و انتظار داشتند حاکمان حقوق اولیه شهروندان را به صورت تمام و کمال حفظ و حراست کنند.
محور قرار گرفتن حقوق اساسی شهروندان بویژه آزادی، سلب آزادی از افراد را به عنوان یک استثناء کاملاً محدود مطرح کرد و گستردگی استفاده از حبس و بازداشت موقت را زیر سوال برد و سلب آزادی تنها برای موارد مهم و خطرناک مجاز شمرده شده و از این حیث به لحاظ نظری مشروعیت کاربرد حبس در شکل جاری آن دچار تردید شد و کمتر کسی می پذیرفت که از تمام مجرمان باید سلب آزادی شود.
آمارها نشان داد که حبس کیفری چه با فلسفه ارعاب بازدارندگی چه با فلسفه ا صلاح و درمان با شکست عملی مواجه شده است. در کشورهای با نظام کیفری حبس محور، نه تنها ارتکاب جرم کاهش نیافت، بلکه آمار تکرار جرم توسط محکومین سابقه دار رقم بالایی است.1
ضمن این شکست عملی انتقادهای گسترده ای به آثار منفی زندان هم از لحاظ اقتصادی هم از لحاظ اجتماعی صورت گرفت.
هزینه های اقتصادی بالای زندان، حرفه ای تر شدن مجرمان زندانی شده، از هم پاشیدن خانواده های زندانیان و... تنها بخشی از اشکالات زندان بشمار می رفت.2
همه این اشکالات باعث شد حقوقدانان و متفکران علوم کیفری به دنبال یافتن جایگزین هایی برای مجازات حبس باشند در جهت تعدیل این کیفر. منظور همان اشکالات نامبرده شده در کنار شکست عملی مجازات حبس و تردیدهایی که در مشروعیت نظری مجازات زندان پدید آمده بود میباشد.
موج این تحولات به کشور ما هم رسیده است- تدوین لایحه مجازات های اجتماعی- نشان می دهد که دستگاه قضایی درصدد بر طرف کردن مشکل حبس محوری نظام کیفری می باشد نتایج یک تحقیق صورت گرفته شده نشان می دهد اکنون در قوانین کیفری ما بالغ بر هفتصد عنوان مجرمانه با مجازات حبس وجود دارد که 6/15 درصد این حبس ها شش تا نه ماه و 30 درصد آنها بیش از شش ماه تا 2 سال و بقیه بیش از 2 سال است.1
علاوه بر تردیدهایی که در مشروعیت نظری این مجازاتها به لحاظ حقوق بشری پیش آمده است و اشکالات عدیده ای که برای مجازات زندان برخواهیم شمرد در رویکرد اخیر دستگاه قضایی نسبت به کیفر سالب آزادی و تحدید موارد آن دو دلیل دیگر هم وجود دارد: 1- شکست عمل برنامه اصلاح و درمان در زندان ایران 2- نوع نگاه ریاست قوه قضائیه_ آیه الله شاهرودی_ به مساله زندان در فقه اسلام است.2
ایشان در سخنرانی های مختلفی از جمله در همایش مجازاتهای جایگزین حبس اشاره کردند که حبس در اسلام فقط در مواردی استثنایی استفاده می شود، بنابراین رویکرد نظام جمهوری اسلام هم باید به استفاده محدود از این مجازات باشد. با این همه، چه در ایران و چه در کشورهای دیگر، محور حرکت به سوی محدود کردن حبس است نه حذف کامل آن از نظام عدالت کیفری، زیرا با توجه به خطرناکی برخی مجرمان برای آسایش و امنیت عمومی امکان حذف کیفر حبس از زراد خانه کیفری وجود ندارد.
فهرست مطالب:
چکیده
مقدمه................................................................................................................................................1
الف: ساماندهی تحقیق......................................................................................................................3
ب: تبیین موضوع رساله و ضرورت تحقیق راجع بر آن...................................................................4
ج: اهمیت تحقیق..............................................................................................................................7
د: اهداف تحقیق...............................................................................................................................7
ه: سوالات تحقیق..............................................................................................................................7
و: مشکلات تحقیق...........................................................................................................................8
ز: روش تحقیق.................................................................................................................................8
ی:سابقه تحقیق.................................................................................................................................8
بخش اول: مفاهیم و تاریخچه و مبانی زندان و جایگزین های ان ................................................10
فصل اول: مفاهیم و تاریخچه زندان در دنیا...................................................................................10
مبحث اول : تعریف لغوی و اصطلاحی زندان...............................................................................10
مبحث دوم: تاریخچه زندان در دنیا................................................................................................13
فصل دوم: تاریخچه و انواع زندان در ایران....................................................................................18
مبحث اول: تاریخچه زندان در ایران .............................................................................................18
مبحث دوم : انواع زندان در ایران...................................................................................................23
گفتار اول: زندان بسته....................................................................................................................24
گفتار دوم: مجتمع حرفه آموزی و کار درمانی................................................................................24
گفتار سوم: موسسات صنفی، کشاورزی یا خدماتی.......................................................................25
فصل سوم : زندان در اسلام...........................................................................................................26
مبحث اول : موارد جواز حبس در فقه...........................................................................................29
فصل چهارم : عوامل عملی و نظری گرایش به جایگزین های حبس و مبانی آن..........................33
مبحث اول: عوامل عملی ناکارآمدی کیفر حبس............................................................................34
گفتار اول: شکست مجازات حبس در دستیابی به اهداف..............................................................35
بند اول: ناتوانی در پیشگیری از جرم.............................................................................................35
بند دوم: شکست برنامه های اصلاح و درمان.................................................................................38
گفتار دوم: جرم زا بودن محیط زندان ............................................................................................40
گفتار سوم: تعارض با اصل شخصی بودن مجازاتها.......................................................................43
گفتار چهارم: هزینه اقتصادی زندان................................................................................................47
گفتار پنجم: تراکم جمعیت زندان و کمبود فضای مناسب..............................................................50
گفتار ششم: مشکلات بهداشتی موجود در زندان...........................................................................50
گفتار هفتم: اثر روانی و نامطلوب زندان بر زندانی.........................................................................51
گفتار هشتم: از بین رفتن حس مسئولیت........................................................................................53
مبحث دوم: مبانی نظری ناکارامدی کیفر حبس و طرح جایگزین های آن.....................................54
گفتار اول: تحولات کیفری و گسترش زندان ................................................................................54
1- دیدگاه مکتب کلاسیک.............................................................................................................54
2- دیدگاه مکتب نئوکلاسیک.........................................................................................................55
3- دیدگاه مکتب تحققی................................................................................................................55
4- دیدگاه مکتب دفاع اجتماعی ...................................................................................................55
گفتار دوم: نظریات جرم شناختی...................................................................................................56
بند اول: جرم شناسی کلاسیک.......................................................................................................57
بند دوم: جرم شناسی واکنش اجتماعی...........................................................................................58
الف: جرم شناسی تعامل گرا (نظریه برچسب زنی) ......................................................................59
ب: جرم شناسی سازمانی...............................................................................................................59
ج: جرم شناسی انتقادی و شاخه های آن.......................................................................................60
گفتار سوم: مسئول پرداخت ضرر و زیان افرادی که بیگناه بازداشت شده اند. .............................62
الف: در شرایطی که قاضی مرتکب قصور شده باشد.....................................................................64
ب: در صورت عدم تقصیر قاضی..................................................................................................65
ج: جبران ضرر معنوی............................................................................. .....................................66
فصل پنجم : مفهوم- مبانی- تاریخچه- اهداف و فواید جایگزین حبس.......................................67
مبحث اول: تاریخچه و مفهوم جایگزین های حبس......................................................................67
گفتار اول: تاریخچه........................................................................................................................67
گفتار دوم: مفهوم............................................................................................ ..............................68
بند اول: جایگزینی تقنینی...............................................................................................................70
بند دوم: جایگزینی قضایی.............................................................................................................71
مبحث دوم: مبانی قانونی برنامه های جایگزین حبس در سیاست جنایی.......................................72
گفتار اول: سیاست جنایی بین المللی و منطقه ای در زمینه تحدید کیفر حبس و جایگزین آن......72
گفتار دوم: سیاست جنایی ملی ایران در زمینه تحدید کیفر حبس و جایگزین آن..........................76
مبحث سوم: اهداف و فواید و ویژگی های و شرایط (کلی) جایگزین حبس................................76
گفتار اول: اهداف و فواید جایگزین حبس....................................................................................76
بند اول: اهداف...............................................................................................................................76
بند دوم: فواید............................................................................. .................................................77
گفتار دوم: ویژگی ها و شرایط جایگزین.......................................................................................78
بند اول: ویژگی ها............................................................................. ...........................................78
بند دوم: شرایط......................................................................................................... ....................81
الف: فرهنگ سازی لازم.................................................................................................... ...........81
ب: داشتن قانونی مدون و صریح...................................................................................................83
ج: جرم موضوع جایگزین..............................................................................................................84
د: مجرمان موضوع جایگزین..........................................................................................................85
مبحث چهارم: ماهیت کیفرهای جایگزین حبس و مزایای بکارگیری آنها......................................85
گفتار اول: ماهیت کیفرهای جایگزین.............................................................................................85
گفتار دوم: مزایای بکارگیری کیفرهای جایگزین ..........................................................................86
بخش دوم: انواع جایگزین ها و مقررات مربوط به آنها..................................................................89
فصل اول: جایگزین های سنتی......................................................................................................95
مبحث اول: آزادی مشروط ............................................................................................................95
گفتار اول: تعریف و تاریخچه آزادی مشروط................................................................................96
بند اول: تعریف آزادی مشروط......................................................................................................96
بند دوم: تاریخچه آزادی مشروط...................................................................................................97
گفتار دوم: مبانی و قلمرو آزادی مشروط.......................................................................................98
بند اول: مبانی آزادی مشروط.........................................................................................................98
بند دوم: قلمرو آزادی مشروط........................................................................................................98
گفتار سوم: شرایط و فواید آزادی مشروط و آثار آن......................................................................99
بند اول: شرایط آزادی مشروط.......................................................................................................99
بند دوم: فواید آزادی مشروط......................................................................................................101
بند سوم: آثار آزادی مشروط........................................................................... ............................101
گفتار چهارم: انتقادات وارد بر آزادی مشروط در حقوق کیفری ایران..........................................102
مبحث دوم: تعلیق اجرای مجازات...............................................................................................103
گفتار اول: تعریف و تاریخچه تعلیق اجزای مجازات .................................................................105
بند اول: تعریف تعلیق اجرای مجازات.........................................................................................105
بند دوم: تاریخچه تعلیق اجرای مجازات......................................................................................106
گفتار دوم: اهداف و فواید تعلیق اجرای مجازات........................................................................107
بند اول: اهداف تعلیق .................................................................................................................107
بند دوم: فواید تعلیق............................................................................ .......................................108
گفتار سوم: شرایط اعطای تعلیق اجرای مجازات و آثار لغوی آن................................................108
بند اول: شرایط اعطای تعلیق ......................................................................................................108
بند دوم: آثار اعطای تعلیق............................................................................................................109
بند سوم: لغو تعلیق.......................................................................................................................109
گفتار چهارم: انتقادات وارد بر تعلیق اجرای مجازات در حقوق کیفری ایران..............................110
مبحث سوم: جزای نقدی.............................................................................................................111
گفتار اول: تاریخچه و مفهوم جزای نقدی...................................................................................112
بند اول: مفهوم.............................................................................................................................112
بند دوم: تاریخچه.........................................................................................................................113
گفتار دوم: ماهیت بازداشت بدل از جزای نقدی..........................................................................114
مبحث چهارم: محرومیت از حقوق اجتماعی...............................................................................115
گفتار اول: محرومیت از حقوق اجتماعی و خدمات عمومی و انواع آن......................................116
بند اول: مفهوم محرومیت از حقوق اجتماعی..............................................................................116
بند دوم: انواع محرومیت از حقوق اجتماعی................................................................................117
بند سوم: خدمات عمومی و انواع آن............................................................................................117
گفتار دوم: جایگاه قانونی محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان ضمانت اجرای کیفری...........118
بند اول: محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان کیفر اصلی........................................................118
بند دوم: محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان کیفر فرعی........................................................123
فصل دوم: جایگزین های جدید..................................................................................................125
مبحث اول: دوره مراقبتی.............................................................................................................125
گفتار اول: مفهوم و تاریخچه دوره مراقبتی..................................................................................128
بند اول: مفهوم.............................................................................................................................128
بند دوم: تاریخچه.........................................................................................................................129
گفتار دوم: اهداف و قلمرو دوره مراقبتی.....................................................................................130
بند اول: اهداف دوره مراقبتی.......................................................................................................130
بنده دوم قلمرو دوره مراقبتی........................................................................................................130
گفتار سوم: جایگاه دوره مراقبتی در حقوق کیفری ایران..............................................................130
مبحث دوم: جریمه روزانه...........................................................................................................136
گفتار اول: مفهوم جریمه روزانه و تاریخچه.................................................................................137
بند اول: مفهوم.............................................................................................................................137
بند دوم:تاریخچه..........................................................................................................................138
گفتار دوم: اهداف و فواید جریمه روزانه.....................................................................................138
بند اول: اهداف............................................................................................................................138
بند دوم: فواید..............................................................................................................................139
گفتار سوم: شرایط اعطا و نحوه اجرای جریمه روزانه.................................................................139
گفتار چهارم: جایگاه جریمه روزانه در حقوق کیفری..................................................................141
مبحث سوم: خدمات عمومی.......................................................................................................141
گفتار اول: تعریف و تاریخچه......................................................................................................142
بند اول: تعریف............................................................................................................................142
بند دوم: تاریخچه.........................................................................................................................144
گفتار دوم: اهداف و فواید خدمات عمومی..................................................................................145
بند اول: اهداف............................................................................................................................145
بند دوم: فواید..............................................................................................................................145
گفتار سوم: شرایط انجام خدمات عمومی....................................................................................146
گفتار چهارم: جایگاه خدمات عمومی در حقوق کیفری ایران......................................................146
مبحث چهارم: حبس در منزل......................................................................................................148
گفتار اول: مفهوم حبس در منزل..................................................................................................149
گفتار دوم: فواید حبس در منزل...................................................................................................149
مبحث پنجم: نظارت الکترونیکی و مراکز گزارش روزانه............................................................150
گفتار اول: مفهوم نظارت الکترونیکی و جایگاه آن در حقوق کیفری ایران..................................150
بند اول: مفهوم نظارت الکترونیکی...............................................................................................150
بند دوم: جایگاه نظارت الکترونیکی در حقوق کیفری ایران.........................................................151
گفتار دوم: گزارش روزانه و شرایط مشمولان و جایگاهش در حقوق ایران................................151
بند اول: مفهوم مراکز گزارش روزانه............................................................................................151
بند دوم: شرایط مشمولان.............................................................................................................152
بند سوم: جایگاه این مراکز گزارش روزانه در ایران.....................................................................152
نتیجه گیری..................................................................................................................................154
پیشنهادها......................................................................................................................................160
منابع.............................................................................................................................................164
بررسی تطبیقی شرکت در قتل عمد در حقوق کیفری ایرن و مصر
شرکت در قتل عبارت است از سلب حیات دیگری توسط اشخاص متعدد به نحوی که سلب حیات مستند به عمل همه آنها باشد. مستند بودن سلب حیات به عمل شرکاء به معنای برقراری رابطه علیت بین عمل آنها و سلب حیات است. و به عبارتی در تحقق یک جرم نظیر قتل در عملیات اجرائی گاه یک نفر و گاه چند نفر در ارتکاب بزه دخالت دارند و پایه عنصر مادی جرم قتل عمد توسط افرادی (بیش از یک نفر) که همان سلب حیات است محقق شود و این سلب حیات مشبه به عمل همه آنها باید باشد. که قانون مجازات ایران در مواد 42 و 212 الی 218 به این بزه پرداخته است . در شرکت در قتل لازم نیست که شرکاء از قصد مجرمانه هم اطلاع داشته باشند بنابراین چنانچه دو نفرکه از قصد مجرمانه یکدیگر علم و اطلاع نداشته باشند ، مرتکب قتلی شوند بنحوی که بین عمل آنها و سلب حیات رابطه علیت وجود داشته باشد شرکاء در قتل محسوب می شوند و این مورد که در شرکت در قتل یکی از شرکاء به صورت عمدی و دیگری بصورت غیرعمد شرکت داشته باشند فرض صحیح است . ودر قوانین کشور مصر نیز شرط اول در بزه شرکت در قتل عمد تعدد فعل است و شرط دوم تعدد فاعل بگونه ای که نتیجه جنایت قتل که همان فوت است می بایست توسط یکسری اعمالی که از تعدادی افراد سر می زند محقق شود. و به ناچار باید یکسری اعمال و تعدادی فاعل باشند و مشارکت درجرم قتل درحقوق مصر بگونه ای مختلف می باشد که در قانون و شرع آمده است (شرع منظور و مدنظر شرع اسلام ونظرات فقهای عامه مخصوصا شافعی و مالکی است) از جمله شرکت مستقیم در قتل، زمینه چینی برای قتل، موجب قتل شدن ، تشویق به قتل و دستور به قتل. مجازات شرکت در قتل در کشور ایران همان مجازات فاعل مستقل است یعنی قصاص و در صورت تحقق بزه شرکت در قتل عمد مرتکبین به مجازات قصاص محکوم می شوند و تفاوت این مورد با شرکت به جرائم دیگر آن است که بایستی مازاد دیه قتل یک نفر (مقتول) وقصاص چند نفر (شرکاء = قاتلین) قبلا از سوی اولی دم پرداخت شود. و چنانچه ولی دم نتواند پرداخت فاضل دیه نماید فقط می تواند یک نفر از آنها را قصاص نماید. و شرکت در قتل در حقوق کیفری مصر مجازات اعدام و حبس با اعمال شاقه را در نظر گرفته است و این نشان دهندة تاثیرات حقوق فرانسه در این کشور می باشد و مصادیق قانونی آن در مواد 234 و 235 و 40 و 41 قانون العقوبات آن کشور جرم انگاری شده است .
واژگان کلیدی
شریک – قتل عمد – قصاص – شرکت در قتل – قاتل – مقتول – اعدام – حبس ابد
فهرست مطالب:
پیشگفتار
چکیده
مقدمه
الف ) بیان موضوع
ب ) اهداف و کاربردها
ج) پرسش ها
د ) فرضیه ها
ه ) روش تحقیق و موانع آن
- روش تحقیق
- موانع و مشکلات
بخش یکم:مفاهیم و پیشینه شرکت درجرم درحقوق ایران و کشور و مصر
فصل اول – واژه شناسی
فصل دوم – شرکت در جرم
گفتار اول – تعریف شرکت در جرم
الف ) تعریف لغوی
ب ) تعریف حقوقی
1) تعریف شرکت در جرم در حقوق ایران
2) تعریف شرکت در جرم در حقوق کشور مصر
ج) مقایسه معاونت و شرکت در جرم
گفتار دوم – انواع شرکت در جرم و ارکان آن
الف ) انواع شرکت در جرم
شرکت در جرائم عمدی
شرکت در جرم غیرعمد
ب ) ارکان شرکت در جرم
1) ارکان شرکت در جرم در حقوق ایران
1-1) رکن قانونی
1-2) رکن مادی
1-3) رکن معنوی
1-4) مجازات شرکت در جرم
2)ارکان شرکت در جرم در حقوق مصر
2-1) رکن قانونی
2-2) رکن مادی
2-3) رکن معنوی
2-4) مجازات شرکت در جرم
مبحث دوم – قتل عمد
گفتار اول – تعریف قتل عمد
الف ) تعریف لغوی
ب ) تعریف حقوقی
1) تعریف قتل عمد در حقوق ایران
2) تعریف قتل عم در حقوق مصر
گفتار دوم – انواع قتل عمدو ارکان آن
الف) انواع قتل عمد
قتل عمد محض
قتل عم تبعی
ب) ارکان قتل عمد
1) رکن قانونی
2) رکن مادی
3) رکن معنوی
فصل دوم – تاریخچه شرکت در قتل عمد در حقوق ایران و مصر
مبحث اول – تاریخچه شرکت در قتل عمد در حقوق ایران
مبحث دوم – تاریخچه شرکت در قتل عمد درحقوق مصر
بخش دوم – ماهیت و عناصر شرکت در قتل عمد در حقوق ایران و مصر
مبحث اول – ماهیت و انواع شرکت در قتل عمد
گفتار اول – تعریف شرکت در قتل عمد
الف ) تعریف لغوی
ب ) تعریف حقوقی
1) در حقوق ایران
1- الف) تعریف جرم شرکت درقتل عمد از دیدگاه حقوق عرفی
2- الف) تعریف جرم شرکت در قتل عمد از دیدگاه قانون مجازات
2) در حقوق مصر
ج ) تعریف فقهی
1) فقه امامیه
2) فقه عامه
گفتار دوم – انواع شرکت در قتل عمد
الف ) در حقوق ایران
1) انواع شرکت در قتل عمدی از حیث رکن معنوی
1-1) شرکت در قتل عمدی باسبق تصمیم
1-2) شرکت در قتل عمدی با توافق آنی
1-3) شرکت در قتل عمدی بدون علم و اطلاع شرکاء از شرکت یکدیگر
2) شرکت در قتل عمدی از نظر میزان تاثیر در جنایت
ب ) در حقوق مصر
1) مشارکت بصورت مستقیم
2) مشارکت بصورت تمالو ( زمینه چینی در قتل)
3) اشتراک از راه مساعده
4) اشتراک با تشویق کردن
5) اشتراک در توطئه چینی کردن (هم پیمانی)
گفتار سوم – مقایسه اجمالی فی مابین شرکت در قتل عمدی و منازعه منتهی به فوت
مبحث دوم – عناصر سازنده شرکت در قتل عمد در حقوق کیفری ایران و مصر
گفتار اول – عنصر قانونی
الف ) در حقوق ایران
1) بررسی ماده 212 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370
2) بررسی ماده 213 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370
3) بررسی ماده 214 و 215 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370
4) استثنائات وارد بر شرکت در قتل عمدی
ب ) در حقوق مصر
گفتار دوم – عنصر مادی
الف ) در حقوق ایران
1) ماهیت عنصر مادی در شرکت در قتل عمدی
2) عمل مرتکبین متعدد (شرکاء)
3) رفتار مرتکبین در سلب حیات از دیگری
ب ) درحقوق مصر
1- عنصر مادی شرکت در قتل به صورت مستقیم
2- عنصر مادی شرکت در قتل عمدی بصورت تمالو
3- عنصر مادی شرکت در قتل به صورت مساعده
4- عنصر مادی شرت در قتل به صورت تشویق کردن
5- عنصر مادی شرکت در قتل به صورت توطئه چینی
گفتار سوم – عنصر معنوی
الف ) در حقوق ایران
1) ضابطه عمد (همگی قاصد در قتل باشد)
2) هیچیک از مرتکبین قاصد درقتل نباشد
3) ضابطه فعل نوعا" کشنده
1-3) عمل همگی کشنده است
2-3) عمل هیچ یک کشنده نیست
3-3) عمل برخی کشنده است
4) آگاهی مرتکبین از وضعیت خاص مقتول
1-4) همگی آگاه به وضعیت خاص مقتول می باشند
2-4) هیچ یک آگاه به وضعیت خاص مقتول نیستند
ب) در حقوق مصر
1)تعریف عنصر روانی از دیدگاه حقوقدانان مصر
بخش سوم - مجازات شرکت در قتل عمد در حقوق کیفری ایران و مصر
مبحث اول – کیفیات مجازات شرکاء در قتل
گفتار اول – مجازات شرکاء در قتل در فقه امامیه
گفتار دوم – مجازات شرکاء در قتل در حقوق کیفری ایران و مصر
الف ) در حقوق ایران
ب ) در حقوق مصر
مبحث دوم – کیفیات شخص موثر در مجازات شرکاء در قتل
گفتار اول – جنون
گفتار دوم – صغر
گفتار سوم – استحقاق قتل (مهرور الدم بودن)
گفتار چهارم – امرآمر قانونی
گفتار پنجم – رابطه ابوت (رابطه پدر و فرزندی بین قاتل و مقتول)
گفتار ششم – کفر (تفاوت دین شرکاء با مقتول)
گفتار هفتم – دفاع مشروع
گفتار هشتم – تفاوت در جنسیت شرکاء با مقتول
نتیجه گیری
کتاب نامه
کتب فارسی
کتب عربی
نشریات و مقالات
چالش های حقوقی ناشی از تورم قوانین کیفری و راههای برون رفت از بحران مربوط در ایران
هر چند وجود قانون کیفری برای تشخیص هنجارها و رفتار در جامعه ضرورت دارد؛ اما برای ایجاد جامعه قانونمند تنها از سازوکار جرم انگاری متعدد نمی توان بهره جست؛زیرا هر قانون کیفری قطع نظر از توالی فاسد آن ،موجب تحدید و تضییع آزادیهای افراد و توسع بخشی به حوزه اقتدار و کنترل و حاکمیت دولت می گردد . افراط در جرم انگاری در کشور ما باعث بحران تورم قوانین کیفری شده است . باید در نظر داشت که بحران به معنای ایجاد تنگنا و گسست و شکاف در یک سیستم است، بگونه ای که حرکت ان سیستم متوقف یا دچار تزلزل گردد یا از حالت عادی خارج گردد. بحران مزبور تحقق و ظیفه اساسی نظام عدالت کیفری را که همان تضمین حقوق شهروندان و اجرای عدالت کیفری است را مشکل مواجه کرده است .
علی ای حال قانونگذار ایران ، بدون توجه به تعاقب فاسد جرم انگاری متوالی و مکرر به طور مستمر به حجم قوانین کیفری می افزاید. تصویب بیش از 300 قانون کیفری ماهوی قطع نظر مقررات شکلی فروران مؤید این ادعاست. تدوین قوانین توسط مراجع غیر صالح اعم از دیوان عالی کشور در مقام توحید در رویه ـ مجمع تشخیص مصلحت ، شورای عالی انقلاب فرهنگی ،و دیگر مراجع به این تورم دامن زده است . راقم این سطور ضمن طرح موضوع تورم کیفری بعنوان یک چالش در نظام حقوقی ایران ، به عوامل ایجاد کننده این پدیده و آثار آن و همچنین به راههای برون رفت از بحران مزبور در پناه جرم شناسی و جنبش جرم زدایی و با عنایت به وجدان جمعی و روح و رویه حاکم جامعه ایران پرداخته است
فهرست
بخش اول : چالشهای حقوقی ناشی از تورم قوانین کیفری
فصل اول: کلیات
مبحث اول: واژه شناسی از لحاظ لغوی و اصطلاحی برخی از واژگان مهم و کلیدی
گفتار اول : معنای لغوی واصطلاحی تورم کیفری
گفتار دوم: معنای لغوی واصطلاحی وجدان جمعی
گفتارسوم: معنای لغوی واصطلاحی بحران
گفتارچهارم: معنای لغوی واصطلاحی جرم انگاری و جرم زدایی
گفتارپنجم: معنای لغوی واصطلاحی کیفرزدایی
مبحث دوم :خاستگاه و پیشینه تحقیق
مبحث سوم : اصول و مبانی و شیوه های جرم انگاری
گفتار اول: جرم انگاری مبتنی بر پالایش
گفتاردوم: قاعده ضرر و رفاه بعنوان مبنای جرم انگاری
گفتارسوم: توجه به وجدان جمعی و مقبولیت اجتماعی در راستای جرم انگاری
فصل دوم : بررسی مکاتب و مبانی نظری،عنایتی ویژه به سیاست جنایی جمهوری اسلامی ایران
مبحث اول : مکتب اصالت فرد (لیبرالیسم)
مبحث دوم : مکتب اصالت اجتماع
مبحث سوم : بررسی سیاست جنایی جمهوری اسلامی ایران
گفتار اول: فقه وچالشهای قانونگذاری
گفتاردوم: هنجار انگاری در اسلام و سیستم لیبرالی در یک مطالعه تطبیقی
گفتار سوم : فقه پویا با عنایت به مقتضیات اجتماعی.
گفتار چهارم : جایگاه تحریم« گناه» در جرم انگاری نظام عدالت کیفری ایران
فصل سوم : علل و عوامل تورم قوانین کیفری با رویکردی به نظام حقوقی ایران
مبحث اول : تورم مراجع کیفری
گفتار اول: هیأت عمومی دیوان عالی کشور
گفتار دوم: شواری نگهبان قانون اساسی
گفتار سوم: مجمع تشخیص مصلحت نظام
گفتار چهارم: قوه مجریه
مبحث دوم :پذیرش کیفر و اعمال سزاده و قهرآمیز بعنوان تنها پاسخ.
مبحث سوم :استفاده از دست آوردهای دیگر نظام های حقوقی بدون عنایت به
عرف و رویه حاکم جامعه .
مبحث چهارم:اسلامی و مذهبی و اخلاقی کردن حقوق کیفری
مبحث پنجم :پیشرفت های صنعتی و تکنولوژی
مبحث ششم :در هم آمیختگی بزه و انحراف در جرم انگاری توسط دولت.
مبحث هفتم:دگرگونی سریع نظام سیاسی
مبحث هشتم :در هم آمیختگی تحریم و تجریم
مبحث نهم : توسع بخشی به فروعات و اصول کلی و مبهم قانون کیفری
فصل چهارم : توالی فاسد جرم انگاری متعدد( تورم قوانین کیفری )
مبحث اول :جرم زایی بالقوه در پرتو فرایند برچسب زنی
مبحث دوم :افزایش جرم و جمعیت کیفری
مبحث سوم :ناکارآیی قانون
مبحث چهارم :لطمه به آزادیهای فردی و خصوصی افراد
مبحث پنجم :تورم مراجع کیفری خارج از قلمرو قوه قضائیه .
گفتار اول: آئین نامه تشکیل دادسرا و دادگاه روحانیت
گفتار دوم: آئین نامه تشکیل دادسرا و دادگاه انقلاب
بخش دوم : راه های برون رفت از بحران تورم قوانین کیفری در ایران
فصل اول: جرم زدایی
مبحث اول: مفهوم جرم زدایی و انواع آن
گفتار اول: جرم زدایی عملی
بند اول : سیستم مقتضی بودن تعقیب با عنایت به نظام حقوقی ایران
بند دوم : سیستم قانونی بودن تعقیب با عنایت به نظام حقوقی ایران
بند سوم: عدالت ترمیمی
بند چهارم: جرایم برون بزهدیده و جرم زدایی
گفتار دوم: جرم زدایی رسمی
فصل دوم : توجه به وجدان جمعی در چرخه جرم انگاری و جرم زدایی
مبحث اول: وجدان جمعی در چرخه جرم انگاری
گفتار اول: بررسی مراجع متعدد قانون نویس در پناه وجدان جمعی در
نظام عدالت کیفری ایران
گفتار دوم: دست آوردهای دیگر نظام های حقوقی با عنایت به وجدان جمعی
گفتار سوم: توجه به وجدان جمعی در راستای جرم زدایی از
جرایم ،ماهواره ، سقط جنین ، ولگردی و...
فصل سوم : عنایت به جرم شناسی (پیشگیرانه) بعنوان راه برون رفت از بحران تورم کیفری
مبحث اول: انواع پیشگیری
مبحث دوم: جایگاه جرم شناسی پیشگیری در ایران
فصل چهارم : اصلاح قوانین کیفری در راستای تورم زدایی کیفری
مبحث اول: رعایت اصول قانون نویسی و جرم انگاری در پناه
اصل قانونی بودن جرم ومجازات
مبحث دوم : تأثیر دادن زمان ومکان و الزامات بین المللی در امر قانونگذاری
گفتار اول : بررسی آیین دادرسی کیفری نظام حقوقی ایران با عنایت به
فقه ایستا و الزامات بین المللی
گفتار دوم: : بررسی قوانین ماهوی نظام حقوقی ایران با عنایت به
فقه ایستا و الزامات بین المللی
مبحث سوم : رعایت اصول قانون نویسی و جرم انگاری در جمعیت خروج
مواد زاید و تکرری
نتیجه گیری
پیشنهادات
فهرست منابع و مآخذ
مسئولیت کیفری بیماریهای ناقل ایدز و سایر بیماریهای مسری
این کار تحقیقی تحت عنوان «مسئولیت کیفری بیماریهای ناقل ایدز و سایر بیماریهای مسری» علاوه بر جذابیت موضوع برای خودم بدین دلیل بوده که تاکنون کار زیادی در این زمینه صورت نپذیرفته و آثاری که در این خصوص به نگارش درآمده بسیار پراکنده و مختصر میباشد. به علاوه اینکه با نگاهی به معضلات فعلی جامعه این مهم، بدون اغراق یکی از مبهمات کنونی جامعه ما میباشد.
در قسمت نخست این تحقیق، کلیاتی را پیرامون بیماری ایدز و چالشهای حقوقی (کیفری) پیش رو در مقابله با این بیماری را بیان کرده و بعد به بررسی مسئولیت کیفری این بیماری پرداخته و مباحثی را تحت عناوین «جرم انگاری»؟، «قانون خاص»؟ و «چه مجازاتی؟» مطرح نمودم. در این تحقیق از قتل عمد، اقدام مجنی علیه، رضایت مجنی علیه و… چند عنوان جزایی دیگر که میتوان ناقلین ایدز را حسب آن به مجازات رساند سخن به میان آمده است.
فهرست مطالب:
مقدمه...........................................................................................................
بخش اول : تاریخچه و میزان شروع ایدز در ایران و جهان.......................
مبحث اول: نحوه انتقال بیماری....................................................................
گفتار اول: انتقال از مادر به کودک..............................................................
گفتار دوم: انتقال از راه خون و تزریق........................................................
گفتار سوم: انتقال از طریق تماس جنسی.....................................................
مبحث دوم: چگونگی عملکرد ویروس ایدز..................................................
مبحث سوم: تشخیص وجود ایدز از طریق آزمایش....................................
مبحث چهارم: راههای پیشگیری..................................................................
گفتار اول: روشهای رایج پیشگیری.............................................................
مبحث پنجم: مراحل بیماری ایدز..................................................................
گفتار اول: دوره بالینی آلودگی با HIV.......................................................
گفتار دوم: مرحله نهفته مزمن.....................................................................
گفتار سوم: مرحله نهایی بحران..................................................................
مبحث ششم: تظاهرات بالینی ایدز................................................................
مبحث نهایی: درمان ایدز و عفونت با HIV.................................................
بخش دوم : مفهوم و ماهیت مسئولیت کیفری.............................................
فصل اول: مفهوم و ماهیت مسئولیت کیفری................................................
مبحث اول: درجه بندی مراتب مسئولیت......................................................
مبحث دوم: انواع مسئولیت کیفری...............................................................
گفتاراول: مسئولیت کیفری در جنبه و معنای انتزاعی.................................
گفتار دوم: مسئولیت کیفری در جنبه و معنای واقعی..................................
مبحث سوم: طبقه بندی مسئولیت.................................................................
گفتار اول: مسئولیت کیفری در مقررات جزایی ایران..................................
الف) در قانون مقررات تأمینی مصوب 1339..............................................
ب) درقانون مجازات بخصوص مصوب 1304............................................
ج) در قانون مجازات عمومی اصلاحی مصوب 1352.................................
د) در قانون مجازات اسلامی مصوب 1370................................................
ه) مسئولیت کیفری در حقوق اسلام............................................................
فصل دوم: ماهیت ضمان – ارزیابی دو نظریه............................................
مبحث اول: ضمان و مسئولیت کیفری..........................................................
نتیجه............................................................................................................
بخش سوم: فصل اول تاریخچه هپاتیت......................................................
مبحث اول: اپیدمیولوژی .............................................................................
مبحث دوم: افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند.................................
مبحث سوم: سرایت پذیری و راههای انتقال...............................................
گفتار اول: انتقال از مادر به فرزند..............................................................
گفتار دوم: انتقال از طریق جنس..................................................................
گفتار سوم: تزریق خون و فرآورده های خونی پیوند اعضا.......................
گفتار چهارم: انتقال از طریق وسائل تیز نافذ و تماسهای زیرپوستی..........
گفتار پنجم: انتقال در حین ارائه خدمات تشخیصی و درمانی.....................
گفتار ششم: سایر راههای انتقال.................................................................
فصل دوم: هپاتیت چیست؟...........................................................................
مبحث اول: هپاتیت نوع A............................................................................
مبحث دوم: هپاتیت نوع B............................................................................
گفتار اول: راههای انتقال ویروس هپاتیت نوع B.........................................
گفتار دوم: آیا ویروس هپاتیت نوع B در اثر برخوردهای روزمره منتقل میگردد
گفتار سوم: چه کسانی در معرض ابتلا به بیماری هپاتیت نوع B هستند؟..
گفتار چهارم: ناقلین هپاتیت به چه کسانی گفته میشود؟..............................
الف) ناقلین هپاتیت باید به چه مواردی توجه نمایند؟...................................
ب) ناقلین هپاتیت B باید به چه مواردی توجه نمایند؟.................................
مبحث سوم : هپاتیت C................................................................................
مبحث چهارم: هپاتیت D..............................................................................
گفتار اول: برای افراد آلوده به ویروس باید مشاوره کامل شامل..............
گفتار دوم: توصیه های لازم برای پیشگیری از انتقال به سایرین..............
بخش چهارم: بررسی مسئولیت کیفری ناقلین ایدز و سایر بیماریهای مسری
مبحث اول: قتل عمد......................................................................................
مبحث دوم: اقدام مجنی علیه، علیه خود.......................................................
مبحث سوم: تأثیر قوت جانبی یا مجنی علیه.................................................
مبحث چهارم: رضایت مجنی علیه................................................................
گفتار اول: علم مجنی علیه نسبت به ناقل بودن متهم...................................
الف) فرض علم مجنی علیه...........................................................................
ب) فرض جهل مجنی علیه............................................................................
مبحث پنجم: ابراء جانبی...............................................................................
گفتار اول: حکومت اصل صحّت...................................................................
مبحث ششم: تعیین ارش..............................................................................
مبحث هفتم: سقط جنین مبتلا به ایدز...........................................................
نتیجه گیری..................................................................................................
فهرست منابع و مآخذ..................................................................................
ضرورت ایجاد هیأت منصفه در برخی محاکم کیفری
نهاد هیات منصفه قدمتی دیرینه دارد، ولی به دلیل جدید بودن آن در حقوق ایران و روشن نشدن مبانی فقهی اش هنوز جایگاه واقعی خود را بازنیافته است. انتخاب مردمی اعضای هیات منصفه، توجه قاضی به رای آنها، تخصص قاضی نداشتن و دخالت نکردن اعضای این هیات در قضاوت، از جمله شروطی است که با توجه به تحولاتی که در ماهیت این نهادها پدید آمده است، امروزه باید رعایت گردد.
پایبندی به این شروط در حقوق ایران، وقتی می تواند جامه عمل بپوشد که از دیدگاه فقهی نیز بتوان چنین جایگاهی برای هیات منصفه در نظر گرفت. از این رو مقاله حاضر، ضمن تبیین ماهیت هیات منصفه با توجه به خاستگاه آن، به نقد و بررسی قوانین داخله پرداخته و با ارائه معیارهایی برای انطباق این نهاد با شرع، راهکارهایی جهت استحکام در امر قانونگذاری ارائه می دهد. البته در این نوشتار ما بیشتر به جایگاه هیات منصفه در محاکمات مطبوعاتی و سیاسی خواهیم پرداخت.
«آزادی» یکی از اصول مهم و باارزشی است که در بسیاری از مکاتب، از جمله مکتب اسلام، پذیرفته شده و اصول و مقررات آن، حاکی از دفاع از این مهم است.[1]یکی از نمودهای آزادی که اخیرا بیشتر مورد توجه قرار گرفته، آزادی بیان و ابراز عقیده است. معمولا تخطی از قلمرو آزادی بیان، در قالب جرم سیاسی و جرم مطبوعاتی نمود پیدا می کند که از یک سو دفاع از حقوق جامعه، حاکمان را به مبارزه با تخطی گران وا می دارد و از سوی دیگر، آزادی بیان از چنان ارزشی برخوردار است که می طلبد جامعه در برخورد با این گونه مجرمان، تا حدی از خود انعطاف نشان داده و فرهنگ جامعه و تلقی عمومی را در قضاوت خویش مد نظر قرار دهد. با پیش بینی هیاتی، در دادگاه به نمایندگی از جامعه برای دفاع از مجرمان سیاسی و مطبوعاتی صورت می پذیرد که در حقوق عرفی «هیات منصفه» نام گرفته است.
در ایران، اولین بار در اصل 79 متمم قانون اساسی مشروطه (مصوب 29 شعبان 1325) و پس از انقلاب، در اصل 168 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران حضور هیات منصفه در جرایم سیاسی و مطبوعاتی پذیرفته شد ولی به دلیل جوانی این نهاد در کشور، و فقدان آرای فقها، نتوانسته جایگاه واقعی خود را در حقوق ایران- که بخشی از آن مبتنی بر مبانی فقهی است- بیابد. از این رو، در این مقاله بر آن شدیم تا به اختصار، ضمن بررسی این نهاد در حقوق ایران، به این سوال اساسی پاسخ گویم که چگونه می توان نهادی به نام هیات منصفه را در دادگاه اسلامی به عنوان یکی از عناصر قضاوت پذیرفت و نظر آن هیات را نظر دادگاه اسلامی و قاضی شرع به حساب آورد؟
پاسخ این سوال را با مروری بر گفتارهای زیر پی می گیریم:
1- تعریف و ماهیت هیات منصفه؛
2- سیر قانونی هیات منصفه در ایران؛
3- دلایل مخالفت با حضور هیات منصفه در دادرسی؛
4- مبانی لزوم تبعیت قاضی از نظر هیات منصفه.
فهرست مطالب:
مقدمه ................................................................................................... 1
دفتر نخست: جایگاه هیات منصفه................................................................... 8
بخش اول: جایگاه هیات منصفه در حقوق ایران (با نگاهی به مبانی فقهی آن)...... 9
گفتار اول: تعریف و ماهیت هیات منصفه.............................................................. 10
گفتار دوم: سیر قانونی هیات منصفه در ایران..................................................... 13
الف- قبل از انقلاب اسلامی................................................................................... 14
ب- پس از انقلاب اسلامی..................................................................................... 16
گفتار سوم: دلایل مخالفت با حضور هیات منصفه در دادرسی............................ 21
گفتار چهارم: مبانی لزوم تبعیت قاضی از نظر هیات منصفه................................ 25
-منابع و ماخذ....................................................................................................... 36
بخش دوم: قضاوت شورایی و هیات منصفه در سیستم حقوقی اسلام................ 39
گفتار اول: قضاوت شورایی در اسلام.................................................................. 39
گفتار دوم: ماهیت تصمیم گیری های هیات منصفه.............................................. 48
نتیجه گیری............................................................................................................ 52
بخش سوم: مقایسه اجمالی هیات منصفه در حقوق ایران و انگلستان.................. 54
گفتار اول: قضا و هیات منصفه............................................................................. 54
گفتار دوم: پیشینه تاریخی هیات منصفه................................................................ 56
گفتار سوم: ساختار هیات منصفه فعلی ایران....................................................... 61
گفتار چهارم: ساختار فعلی هیات منصفه انگلستان............................................... 65
گفتار پنجم: دلایل موافقان و مخالفان هیات منصفه............................................... 80
دفتر دوم: جرائم مطبوعاتی................................................................................... 92
مقدمه..................................................................................................................... 93
بخش اول: مسائل ماهوی...................................................................................... 93
گفتار اول: مفهوم جرم مطبوعاتی.......................................................................... 93
گفتار دوم: مصادیق جرایم مطبوعاتی................................................................... 96
گفتار سوم: مسئولیت ناشی از جرایم مطبوعاتی .................................................. 102
بند اول: مسئولیت مدنی......................................................................................... 103
بند دوم: مسؤولیت کیفری..................................................................................... 108
بخش دوم: مسائل شکلی....................................................................................... 114
گفتار اول: مرجع رسیدگی..................................................................................... 114
بند اول: قواعد کلی صلاحیت................................................................................. 114
بند دوم: دادگاههای اختصاصی و جرائم مطبوعاتی............................................. 117
گفتار دوم: آئین رسیدگی....................................................................................... 127
منابع و ماخذ.......................................................................................................... 129
سن مسئولیت کیفری در حقوق ایران، پاکستان، عربستان و قطر
در مورد مقایسه سن مسئولیت کیفری درحقوق ایران ، پاکستان ، عربستان و قطر تاکنون درکشور ایران کسی به بررسی چنین مسئله ای نپرداخته است و نمی توان منبع معتبری را در این مورد پیدا نمود ، اما درمورد سن مسئولیت کیفری درحقوق ایران اساتیدی همچون دکترگلدوزیان ، دکتر ولیدی ، دکتر نوربها ، دکتر اردبیلی ، دکترشام بیاتی و . . . به تحقیق و بررسی پرداخته اند و هرکدام نظرات متفاوتی را بیان نموده اندکه ما خلاصه ای از مطالب آنها را بیان می کنیم . اما درمورد سن مسئولیت کیفری درعربستان ، پاکستان و قطرچون منبع معتبری را پیدا ننمودیم ناچارا به سایت وکالت مراجعه نموده و خلاصه مطلبی بیان شده که ما نیز همان مطلب را بیان می نماییم .
فصل اول : سن مسئولیت کیفری درحقوق ایران
فصل دوم : سن مسئولیت کیفری درحقوق پاکستان
فصل سوم : سن مسئولیت کیفری درحقوق عربستان سعودی
فصل چهارم : سن مسئولیت کیفری درحقوق جزایی قطر
فصل پنجم : مقایسه سن مسئولیت کیفری ایران ، عربستان ، پاکستان و قطر
بخش اول : مقایسه سن مسئولیت کیفری ایران و پاکستان
بخش دوم :مقایسه سن مسئولیت کیفری ایران و عربستان سعودی
بخش سوم : مقایسه سن مسئولیت کیفری ایران و قطر
منابع
آثار کیفری فرار از منزل
امروزه فرار از منزل به عنوان یک آسیب اجتماعی، باعث ایجاد نگرانی در اکثر جوامع به خصوص جوامع در حال پیشرفت شده است. عوامل مختلفی از جمله عوامل اقتصادی، اجتماعی و روانشناختی در بروز این پدیده نقش دارند. دشوارترین دوران حیات انسان از نظر تربیتی دوره نوجوانی است. در این دوره که حدود سنی 18-12 سال را در بر میگیرد منطبق با دوره آموزشی راهنمایی و دبیرستان بیشترین مشکلات تربیتی در این دوره رخ می دهد و غالبا در همین دوره است که فرزندان یا راه نادرست را بیش میگیرند و یا در مسیر سعادت گام می نهند. این دوره مرحله انتقال از دوران کودکی به دوران جوانی است.
از یک سو، نوجوان در حال هجرت از وابستگی های دوران کودکی است، و از سوی دیگر توانایی لازم برای حل بسیاری از مسائل زندگی را ندارد. همین نوسان فکری وروانی در اودرماندگی، تزلزل و گاه پریشانی و ابهام ایجاد می کند و آرامش روحی را از می گیرد. همزمانی این دوره با پدیده بلوغ، سبب میشود که این دوره از زندگی انسان، از اهمیت و حساسیت ویژه ای برخوردار باشد. از یک سو، انگیزه های غریزی و عاطفی هر لحظه او را به سویی کشانده و تعادل روانی او را بهم میزند، و از سوی دیگر انواع تردیدها و دودلی ها او را با بلاتکلیفی درد آوری روبه رو می سازد.
بررسی شباهت بعضی عنوان های حقوقی و کیفری در حقوق ایران
یک رفتار همواره در حوزة یک نوع خاص کنترل اجتماعی باقی نمیماند. برخی از عنوانهای مدنی مانند معاملة فضولی و غصب به حقوق کیفری نیز کشانده شدند تا شاید به پشتوانه ابزار مجازات کیفر در قالب یک نظام کنترلی شدیدتر، کمتر روی دهند و نظم اجتماعی و روابط افراد کمتر مخدوش و نقض شود.
بررسی، نشان میدهد که هدف فوق، تنها مورد نظر قانونگذاران کیفری ایران نبوده است، در کنار هدف گفته شده در بالا، تواناتر کردن و تجهیز حکومت و قدرت سیاسی به ابزار مجازات کیفر در این گرایش دخالت داشته است.
از منظر حقوقی، تمایزمهم و برجسته یک عنوان مدنی مشابه با عنوان کیفری در سوء نیتی است که قانونگذاربرای جرم به طور معمول در نظر میگیرد در حالی که در امور مدنی و حقوقی سوء نیت، عنصر تاثیرگذار به شمار نمیآید.
اگر بتوانیم یک ارزیابی دقیقی از تأثیر این دو نوع ضمانت اجرا داشته باشیم، میتوانیم نتیجه بگیریم که در برخی موارد امکان جرمزدایی از این عنوانها و استفاده از سایر تدابیر جانشین وجود دارد.
واژههای کلیدی: عنوان مشابه، جرمانگاری، ضرر، مسئولیت مدنی، مسئولیت جزایی و سوءنیت
فهرست مطالب
چکیده 2
مقدمه 4
1-بیان مسئله وشناخت آن 4
2-جهت انتخاب موضوع: 4
3-روش تحقیق : 5
4-پرسش های تحقیق : 5
5-فرضیه های تحقیق: 6
6- هدف تحقیق : 6
7-طرح کلی نگارش : 7
کلیات 8
فصل اول- معاملة فضولی و انتقال مال غیر 12
معاملة فضولی 12
الف- تعریف و ارکان 12
ب- قلمرو معاملة فضولی 13
ج- آثار حقوقی معاملة فضولی 14
انتقال مال غیر 15
الف- رکن مادی جرم 16
1- فعل مرتکب 17
2- موضوع جرم 18
3- تعلق مال به غیر 21
4- نتیجه جرم 24
ب- رکن معنوی 25
ج- نتیجه : مقایسه و وجه تمایز 25
فصل دوم- غصب و عناوین مشابه کیفری 27
غصب 27
الف- ارکان غصب 27
1- استیلا 27
2- عدوانی بودن استیلا 29
3- مغصوب : حق غیر 32
ب- آنچه در حکم غصب است 33
فصل سوم غصب و عناوین مشابه کیفری 35
الف- غصب و سرقت 35
1- عنصر مادی 36
2- عنصر معنوی 37
3- نتیجهگیری 38
ب- تصرف عدوانی و ایجاد آثار تصرف 38
1- پیشینه و محل بحث 38
2- ایجاد آثار تصرف در املاک غیر 40
1-2- عنصر مادی جرم تهیه آثار تصرف در ملک غیر 41
2-2- عنصر معنوی جرم 43
3-2- نتیجهگیری و مقایسه 44
3- تصرف عدوانی 45
ج- خیانت در امانت 48
1- عنصر مادی 49
2- عنصر معنوی 50
3- مقایسه غصب و خیانت در امانت 50
د – اختلاس 52
فصل چهارم سایر عناوین مشابه مدنی و کیفری 52
سوم- ارزیابی کلی جرم انگاری عناوین مدنی 54
الف- شرایط تاریخی ، اجتماعی و سیاسی تدوین قوانین در ایران 54
ب- حقوق جزا: مداخله مفید و لازم 59
نتیجهگیری 62
منابع وماخذ 64
حقوق کیفری اسلام و آثار اجرای حدود الهی
در فصل اول این مقاله مطالبی درمورد ارزش وتقدم انسان برمخلوقات دیگر مورد رسیدگی قرار گرفته و درفصل دوم تعریف حقوق کیفری و روشهای برخورد با مجرم در جامعه و تقدم مصلحت جامعه بر فرد بیان گردیده و در فصل سوم مطالبی در مورد نقش توبه و سقوط مجازات به وسیله توبه مورد رسیدگی قرار گرفته و در این زمینه به آیات و روایاتی درباره فضیلت توبه و اینکه توبه حقیقی باید دارای چه ویژگی هایی باشد اشاره شده است و در فصل چهارم مطالبی در زمینه رابطه بین اجرای حدود الهی و نزول رحمت و برکات آسمانی آمده وبه آیاتی از قرآن اشاره گردیده است در فصل پنجم قواعدی چند در مورد حدود و موانع اجرای آن بیان شده و در پایان در فصل ششم خلاصه و نتیجه بحث اجرای حدود و نظرات مختلف فقها در مورد اجرای حدود در عصر غیبت بیان شده و دلایل آنها مورد رسیدگی قرار گرفته است .
فهرست مطالب:
چکیده
فصل اول
ارزش و مقام انسان
گفتار اول : مقایسه انسان با مخلوقات دیگر و علت برتری او
گفتار دوم: تعالیم انبیاء و هدایت انسان
گفتار سوم : مهمترین عامل تزکیه نفس (تقوی
فصل دوم
فلسفه حقوق کیفری
گفتار اول : تعریف و هدف از حقوق کیفری در اسلام
گفتار دوم: شیوه های مسالمت آمیز اسلام برای حفظ مصالح جامعه و هدایت مجرم
فصل سوم
نقش توبه در سقوط مجازات
گفتار اول: فضیلت توبه بر اقرار به جرم
گفتار دوم– شرایط توبه حقیقی
فصل چهارم
رابطه بین اجرای حدود و نزول برکات
فصل پنجم
حدود و اجرای آن
گفتار اول : تعریف حدود
گفتار دوم : چند قاعده کلی در باره حدود
گفتار سوم : موانع اجرای حدود
گفتارچهارم در اجرای حدود
فصل ششم
خلاصه و نتیجه بحث اجرای حدود
منابع
موارد صدور قرار موقوفی تعقیب کیفری در حقوق ایران
در این پژوهش موارد صدور قرار موقوفی تعقیب در حقوق کیفری ایران مورد بحث و بررسی قرار گرفته به همین خاطر ابتدا لازم دانسته شده تا در بخش اول به کلیات راجع به آن پرداخته تا هم زمینه بحث و بررسی را شروع کنیم و بدون آمادگی وارد موارد صدور قرار موقوفی تعقیب نشویم در بخش دوم به موارد صدور قرار موقوفی تعقیب که طبق ماده 6 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری عبارت است از :
1- فوت متهم در مورد مجازات های شخصی
2- گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرایم قابل گذشت
3- عفو
4- اعتبار امر مختوم
5- نسخ مجازات های بازدارنده
6- مرور زمان در مجازات های باز دارنده
جنون طبق ماده 95 قانون مذکور
فهرست مطالب:
چکیده 11
مقدمه 12
بخش اول : کلیات
فصل اول: ماهیت و اصول حاکم بر قرار موقوفی تعقیب
1-1 ؛ماهیت قرار موقوفی تعقیب کیفری 16
1-2 اصول حاکم بر قرار موقوفی تعقیب 19
1-3 سابقه تقتین 20
فصل دوم؛ مقامات ذیصلاح در صدور و مسائل مربوط به آن
2-1 در مرحله تحقیقات مقدماتی 22
2-2 در مرحله دادرسی 23
2-3 زمان و مهلت صدور قرار موقوفی تعقیب
- زمان صدور قرار موقوفی تعقیب 24
- مهلت صدور قرار موقوفی تعقیب 24
فصل سوم : تجدید نظر از قرار موقوفی تعقیب و مرجع صالح به رسیدگی پس از نقص آن
3-1 تجدید نظر از قرار موقوفی تعقیب
- مرجع دادسرایی 27
- مرجع دادرسی 30
الف : دادگاه کیفری استان 31
ب: دادگاه عمومی و انقلاب 31
3-2 مرجع صالح پس از نقص قرار 32
فصل چهارم : آثار قرار موقوفی تعقیب
4-1 : اثر آن بر شاکی خصوصی 34
4-2 : اثر آن بر قرار های اعدادی صادره در مراحل دادرسی 35
فصل پنجم: تفاوت قرار موقوفی تعقیب با سایر قرارها در امور کیفری
5-1: تفاوت قرار موقوفی تعقیب با قرارهای نهایی
الف : تفاوت قرار موقوفی تعقیب با قرار منع تعقیب 38
ب: تفاوت قرار موقوفی تعقیب با قرار مجرمیت 41
5-2: تفاوت قرار موقوفی تعقیب با قرارهای اعدادی 42
بخش دوم :موارد صدور قرار موقوفی تعقیب
فصل اول: فوت
کلیات 45
1- تعاریف
1-1-1 معنای فوت 46
الف ) مرگ ظاهری 46
ب) کما 47
ج) مرگ مغزی 48
د) حکم موت فرضی 50
2-1-1 :معنای مجازات شخصی
2-1 تاثیر فوت بر انواع مجازاتها
1-2-1 تاثیر فوت بر دیه 51
2-2-1 تاثیر فوت بر جزای نقدی 53
3-2-1 تاثیر فوت بر حکم مصادره اموال 54
3-1 اثر فوت بر مراحل دادرسی
1-3-1 فوت متهم قبل از تعقیب 55
2-3-1 فوت متهم حین تحقیقات و رسیدگی 56
3-3-1 فوت محکوم علیه قبل از سپری شدن مهلت شکایت از حکم 59
4-3-1 فوت محکوم علیه قبل از شکایت از حکم محکومیت 60
5-3-1 فوت محکوم علیه پس از صدور حکم قطعی 61
6-3-1 فوت محکوم علیه حین اجرای حکم 61
4-1 : نمونه کاربردی 62
فصل دوم: گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرایم قابل گذشت
کلیات 64
1-2 : معنای گذشت 64
2-2 : جرایم قابل گذشت 65
3-2 : راه های شناسایی جرایم قابل گذشت
الف : روش ضابطه قانونی 65
ب: روش احصای قانونی 66
ج: روش قانون گذار ایران 66
4-2 : گذشت شاکی یا مدعی خصوصی
1-4-2 : تعریف شاکی 70
2-4-2 :تشریفات گذشت 71
3-4-2 : شرایط گذشت کننده
الف: حق تمتع 71
ب: اهلیت استیفاء 72
5-2 : مسائل مربوط به گذشت شاکی 73
فصل سوم : نسخ مجازات قانونی
کلیات 77
1- تعریف 77
2- آثار نسخ بر مراحل دادرسی
1-2-3 : نسخ مجازات قانونی قبل از تعقیب 78
3-1-3 : نسخ مجازات قانونی پس از اقدامات تعقیبی 80
و قبل از صدور حکم
3-2-3 : نسخ مجازات قانونی پس از صدور حکم 80
فصل چهارم : عفو
کلیات 83
4-1 : تعریف 83
4-2 :انواع عفو
الف: عفو عام 84
ب: عفو خاص 85
4-3 : آثار عفو
الف : آثار عفو عام 86
ب: آثار عفو خاص 86
فصل پنجم : اعتبار امر مختومه
کلیات 90
1-5 : تعریف 90
2-5 : شرایط حصول امر مختوم کیفری 90
3-5 : استثناء بر امر مختوم کیفری 94
فصل ششم: مرور زمان در مجازات های بازدارنده کلیات
6-1 : تعریف 97
6-2 : علت وضع مرور زمان
الف : دلایل موافقان 98
ب: دلایل مخالفان 99
6-3 : انواع مرور زمان
1-3-6: مرور زمان شکایت 99
2-3-6: مرور زمان تعقیب 100
3-3-6 : مرور زمان مجازات 100
6-4 قطع مرور زمان
الف : علل انقطاع مرور زمان 101
ب : آثار انقطاع مرور زمان 102
6-5 تعلیق مرور زمان 102
6-6 آثار مرور زمان 103
6-7 مرور زمان تعقیب در قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری 103
فصل هفتم : جنون
کلیات 108
1-7 تعریف جنون 108
2-7 انواع جنون
الف : جنون ادواری 109
ب: جنون دایمی 109
3-7 تاثیر جنون بر مسئولیت متهم
1-3-7 : جنون در حین ارتکاب جرم 109
2-3-7 : جنون در زمان تعقیب 110
نتیجه گیری 113
پیشنهادات 114
منابع و ماخذ 117