پاورپوینت بینش و عناصر نمادین در معماری اسلامی
بینش نمادین در معماری اسلامی
•مقدمه
•نماد
•عناصر نمادین در معماری اسلامی
•هندسه در معماری اسلامی
•نقش عناصر نمادین در معماری معاصر ایران
•منابع و ماخذ
مقدمه
معماری اسلامی برگرفته از زبان قرآن است و عمق و غنای تمدن اسلام را با بهرهگیری از روح معنویت نشان میدهد. این امر به گونهای است که اعتقاد به توحید و ایمان به تعالیم اسلام به عنوان اندیشه زیباییشناسی دین اسلام در معماری اسلامی تجلی مییابد مؤلفههای به جا مانده از پیش از ظهور اسلام نشان میدهد از زمانی که انسان هنر را شناخت یعنی از هزاران سال پیش به طراحی رنگی از حیواناتی که منقرض شدند به منظور نشان دادن واقعیتها و مهارتهای خود بر روی دیوارها پرداخت . در واقع هنر پیش از زبان و ادبیات در زندگی انسان وسیلهای برای برقراری ارتباط او به شمار میرفت .
ارتباط معماری با دین اسلام نشانه اعتقاد به توحید، ایمان و عمل به آموزه ها و تعالیم دین اسلام است. اندیشه توحیدی مبنی بر اعتقاد به خدای واحد سبکی بود که در اکثر هنرهای اسلامی به عنوان موضوعی بکر به کار می رفت. معماری اسلامی هنری بود که نه تنها در اماکن دینی چون مساجد مورد استفاده قرار می گرفت، بلکه از آن در مدارس، ضریحها و قصرها و حتی خانه ها و حمامها نیز بهره گرفته می شد.
بنابراین می توان گفت که معماری اسلامی با روح تمدن اسلام تطبیق داشت.هویت معماری اسلامی در همه جهان با وجود تنوعات زبانی و تمدنی یکسان است و این تنوعات از چین تا اقیانوس اطلس با وجود تعددات فرهنگها دیده می شود. اگر چه رومیها و دیگر اقوام نیز دارای معماری بودند، اما معماری اسلامی ویژگی خاص خود را داشت. از دیگر ویژگیهای هنر معماری اسلامی تزئینات است که مسجد النبی به عنوان اولین بنای اسلامی دارای معماری اسلامی دارای این ویژگی بوده است.
نشانه و نماد
نشانه و نماد هر دو به زبان مربوطند. در این مفهوم زبان چیزی بیش از زبان لغوی صرف است. زبانهای مختلفی وجود دارد، چون زبان تصاویر، ریاضی و قوانین، زبان آیینها و رفتارها، زبان موسیقی، زبان نمایش، یا حتی زبان گلها و عطرها ... در همۀ این زبانها معنا و محتوای معنایی به بیان در میآیند. انسانها از طریق انواع زبان های مختلف با هم ارتباط برقرار میکنند. اما ارائۀ تعریف جامع و همه جانبهای از نماد ساده نیست. زیرا این اصطلاح در حوزههای مختلف و از دیدگاههای گوناگون مورد توجه قرار گرفته است. به زبان ساده میتوان نماد را «یک مفهوم یا نشانه دانست که به عنوان نمایندۀ چگونگیِ امر یا موضوع، حس یا فکر قرار میگیرد. در مفهوم دینی نشانۀ آیینی شماری از معانی غیرعقلانی و روابط را در خود یکی میکند. مثلا نماد صلیب در مسیحیت که هم نشانۀ مسیح مصلوب است و هم نشانۀ عمومی برای باور به مسیحیت. مفهوم نماد برای نشانههای تازه شکلگرفته، مدلها و علائم چون پنج حلقۀ بازی های المپیک هم صادق است. امروزه نماد به عنوان علائم سبکدار در مناسبتهای گوناگون ایجاد میشود و کارکرد آنها در این است که در نگاه ما اطلاعاتی مشخص به طور روشن انتقال دهند»
هر چیز، هر پدیده، و هر تصویری در طبیعت می تواند برای انسان تبدیل به نماد شود. از مادی ترین و ملموس ترین چون سنگ و چوب و برگ و حیوانات گرفته تا دور از دسترس ترین مثل ماه و خورشید و چهار عنصر مثالی. هر آنچه که اثر انسان بر زمین است؛ معماری، نقاشی، و به طور کلی آنچه که آنرا فرهنگ و تمدن می نامیم چیزی نیست جز طبیعت ناب که توسط انسان وام گرفته شده و دوباره بازنمایی شده است. اینجا انسان درست به سان تبدیل کننده ( کاتالیزور) عمل میکند
برای بازنگری نمادها از ساده ترین آنها، یعنی اشکال بنیادین: دایره، مربع، و مثلث شروع میکنیم. ابتدا میتوانیم خیلی ساده و به طریقهء رمز شکنی (decode) هر یک را معادل یک عنصر بیابیم. دایره= آب، مربع= خاک، مثلث= آتش. بنابراین، همهء مفاهیمی که به این سه عنصر منسوب میشود، به این سه شکل بنیادی نیز قابل تعمیم است. مثلاً دایره، منبع زندگی و حیات، چرخ هستی است همچون آب که عنصر مرتبط آن و منشاء زندگی است.
•دایره
•مربع
•مثلث
بررسی موضوع سرمازدگی گیاهان
پیش گفتار
سرمازدگی یکی از پدیده های جوی است که علی رغم پیش بینی بودن، در ردیف حوادث غیر مترقبه تعریف می شود.
افت شدید و ناگهانی دما بویژه در اوایل فصل بهار، سرما و یخ زدگی محصولات کشاورزی را به دنبال دارد. حادثه ای که متأسفانه در اکثر سال ها باعث بروز خسارت های سنگین به محصولات زراعی و باغی کشور می گردد. این خسارت ها در مناطق حاشیه کویر دارای فراوانی و شدت بیشتر می باشد. سرمازدگی علاوه بر ایجاد ضرر و زیان اقتصادی به بخش کشاورزی و منابع طبیعی، موجب توسعه فقر در سطح خانوارهای روستایی می گردد.
این در حالی است که علاوه بر وجود دانش بومی و شیوه های سنتی برای کاهش آثار سوء سرمازدگی و یخبندان، دستاوردهای علمی و تحقیقاتی پژوهشگران داخلی و خارجی نیز فرا روی ماست و می توان با شناسایی، بومی سازی و فرهنگ سازی، شیوه های موثر و عملی را در مناطق حادثه خیز ترویج و مانع از بروز خسارت های سنگین و جبران نا پذیر سرمازدگی گردید.
فصل اول :
سرما زدگی درختان
مقدمه
رشد و عملکرد گیاهان زراعی، تابعی از کلیه ی عوامل محیطی و آثار متقابل آنهاست. این عوامل شامل عوامل آب و هوایی، رطوبت خاک، مواد غذایی و گازها می باشند که بسته به مقدار آنها در محیط، رشد و نمو گیاه را افزایش یا کاهش می دهند.
از میان این عوامل از عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، دوری و تردیکی به دریا و شیب به عنوان مهمترین فاکتورهای اقلیمی و از بارندگی، تابش خورشیدی (شامل طول دوره روشنایی)، دمای هوا، رطوبت هوا، رطوبت خاک، دمای خاک و باد می توان به عنوان مهمترین متغیرهای هوا شناسی که بیشترین تأثیر را بر کشاورزی دارند نام برد.
1-1) دما و آثار حیاتی آن روی گیاه
دمای گیاهان ثابت نبوده و تحت تأثیر تغییرات دمای محیط اطراف تغییر می کند. در فصل پاییز و بهار دمای محیط تغییرات زیادی دارد به گونه ای که گاهی دما حتی به کمتر از صفر درجه نیز کاهش می یابد.
در این شرایط بیشتر واکنش های حیاتی گیاهان که مستلزم انجام فرایندهای فیزیکی و شیمیایی هستند و به وسیله دما کنترل می گردند، دچار مشکل می شوند.
کلیه ی فعالیت های حیاتی گیاهان در محدوده دمای صفر تا 50 درجه سانتی گراد که نقطه انعقاد پروتئین ها است، انجام می شود. در ورای این دماها ساختمان شیمیایی پروتئین ها (آنزیم ها) دچار تغییر می شود و در نتیجه فعالیت های بیولوژیکی گیاهان متوقف، یا شروع به توقف می کند.
دمای که در آن رشد مطلوب گیاه انجام می شود به گونه گیاه، مرحله نموی و مرحله فیزیولوژیکی ویژه فرآیند رشد آن گیاه بستگی دارد و در گیاهان مختلف متفاوت است. دمای متوسط 10 تا 30 درجه سانتی گراد برای اکثر گیاهان زراعی، دمای مناسب می باشد.
بعنوان مثال رشد گیاهان سرما دوست (مانند گندم، جو، سیب زمینی، نخود، باقلا، چغندر قند، بزرک و ...) در هوای خنک بهتر می باشد و در دمای بالا آسیب می بینند. این گیاهان بطور طبیعی روز بلند هستند و قادرند دمای 2- درجه سانتی گراد یا کمتر را تحمل کنند.
1-2) وارونگی دمایی
در روز هوای سطح زمین در اثر عمل هدایت گرم می شود و به دلیل سبک بودنش به بالا صعود می کند. هوای گرم صعود کرده با هوای سردتر طبقات فوقانی هوا مخلوط می شود، به طوری که ابتدا دمای هوا در چندین متری بالای سطح زمین سریعاً کاهش یافته و سپس با افزایش ارتفاع با یک آهنگ کندتری کاهش می یابد و یک نمایه دمایی وابسته به ارتفاع در طول روز تشکیل می شود، در حالی که در شب، همواره تشعشعات طول موج بلند از سطح زمین به آسمان می روند.
هوای بالای زمین در اثر تماس با هوای سرد سطح زمین، سرد می شود و چون از هوای گرم صعود کرده در طول روز، سنگین تر می باشد در نزدیکی سطح زمین باقی می ماند. این مسئله باعث می شود که در شب دمای زمین در مقایسه با دمای هوای بالای آن کمتر باشد. به این حالت که با افزایش ارتفاع از سطح زمین دما بیشتر می شود وارونگی دمایی در نزدیکی زمین اطلاق می شود. در چنین شرایطی هوای سردتر در زیر هوای گرم تر قرار می گیرد.
در نتیجه ایجاد وارونگی دمایی، دمای هوا در چند متری بالای سطح زمین برعکس قاعده کلی (افزایش ارتفاع سبب کاهش دما می گردد) افزایش یافته و در بالاتر از این ارتفاع ویژه، دمای هوا مانند نمایه (پروفیل) روزانه به کندی کاهش می یابد که به نمایه شبانه یا نمایه اینورژن (inversion) معروف است.
بطور کلی ارتفاع اینورژن در مرازع حدود 8 تا 15 متر می باشد.
1-3) وضعیت گرمایی گیاه و بیلان انرژی تشعشعی
زمین در نتیجه وجود بیلان انرژی مثبت در طول روز (گرمای گرفته شده بیش از گرمای از دست رفته می باشد.) و توسط قسمتی از انرژی خورشیدی که به سطح خاک می رسد، گرم می شود و مقداری گرما نیز از این طریق به اعماق خاک هدایت می شود. اما در موقع غروب خورشید و نزدیک شدن شب، انتشار تشعشع گرمایی یا از دست رفتن گرما از سطح زمین (از سطح خاک، آب، پوشش گیاهی و ...) از طریق تشعشع (موج بلند) سبب سرد شدن آن و باعث سرد شدن لایه هوای مجاور خود و لایه های بالاتر از خود می شود و موجب تولید لایه های سرد و وقوع سرد شدن تشعشعی می شود و حتی ممکن است منجر به وقوع یخ زدگی شود.
دلیل این امر این است دمای خاک کمتر از هوای مجاور آن بوده، انرژی از طریق جابجایی از خاک گرم به هوای نسبتاً سرد مجاور آن منتقل می شود. بدین ترتیب هوای مجاور سطح زمین گرم شده و همزمان به لایه های بالاتر صعود می کند و هوای سرد جای آن را می گیرد. این فرآیند به طور مداوم در سطوح پایینی جو زمین تکرار می شود.
به هنگام شب، گرما به صورت تشعشع طول موج بلند از زمین به فضا منعکس می شود و کسری از انرژی دریافتی از خورشید به صورت طول موج بلند (مادون قرمز) از آن خارج می شود. از طرفی در هنگام شب، میزان تابش ورودی به سطح زمین کم است، بنابراین به دلیل بیشتر بودن میزان هدر رفت گرما و ادامه این وضعیت تا طلوع آفتاب، در شب به تدریج زمین سرد شده و در نزدیکی های صبح با وقوع حداکثر کاهش دما، حداقل دمای لازم برای بروز تنش سرما، ایجاد می شود. به همین دلیل است که دماهای حداقل، معمولاً صبح اتفاق می افتد.
وجود پوشش ابر باعث کاهش سرد شدن در شب می شود، زیرا ابرها قسمتی از تشعشعات نامرئی باز تابیده شده از سطح زمین را جذب می کنند و بخشی از آن را مجدداً به زمین باز می گردانند.
بروز سرمای تشعشعی به ویژه در فصل سرد، سبب وقوع دمای بحرانی و بروز یخ بندان در منطقه می شود که از آن به یخ بندان تشعشعی یاد می کنند.
1-4) بیلان انرژی در یک شب یخبندان
در شرایط وقوع یخبندان های تشعشعی، انرژی از طریق تشعشع از سطح خاک به هدر می رود. انرژی از سه طریق تشعشع رو به پایان آسمان، هدایت گرما به بالا در لایه های خاک و جابجایی هوای گرم به گیاهان سرد، برای گیاهان تأمین می شود. در شرایط صاف بودن آسمان، مقدار گرمایی که هدر می رود بیش از گرمایی است که از طریق این فرآیندها تأمین می شود.
جدول(1-1) بیلان انرژی شبانه را در یک باغ مرکبات به عنوان نمونه نشان می دهد که مقادیر عددی آن در سایر گیاهان هم، مشابه با همین مقادیر است. هدر رفت گرما در جدول(1-1) نشان دهنده کاهش دما در باغ است.
جدول(1-1): بیلان گرمایی باغ مرکبات در یک شب یخ بندان
در صورت عدم وقوع تراکم، انجماد و یا تبخیر در باغ میزان بیلان تشعشعی به مقدار 18- وات بر متر مربع می رسد، در حالی که اگر هوای باغ ابری و یا مه آلود باشد، بسته به میزان ذخیره گرمایی خاک و سرعت جریان باد، میزان انتقال گرما و اجزائ بیلان انرژی تغییر می کند.
در شرایط ابری یا مه آلود بودن هوا، تشعشع روبه پایان، بسته به دمای ابرها و مه، افزایش می یابد و هدر رفت انرژی کاهش می یابد یا به صفر می رسد.
در این شرایط به دلیل افزایش انرژی ورودی به باغ به میزان حدود 230 (وات بر متر مربع) همواره دمای هوا از شرایط هوای صاف بیشتر است.
بنابراین با ایجاد مه مصنوعی در باغ می توان میزان انرژی ورودی به باغ را افزایش داد و از کاهش یا تغییر میزان انرژی خالص از دست رفته (18- وات بر متر مربع) جلوگیری نمود. در جریان یخ بندانهای تشعشعی، هنگامی که سرعت باد به بیش از 2 متر بر ثانیه (5 مایل بر ساعت) برسد، انتقال گرما از طریق جابجایی به اندازه کافی افزایش می یابد که برای جبران گرمای از دست رفته، کافی است.
گرمای نهان هم عاملی است که فقط در شرایط وجود آب اهمیت پیدا می کند و عموماً نقش آن بجز در مواردی که از آبیاری برای حفاظت در برابر یخ بندان استفاده می شود، در سایر موارد نادیده گرفته می شود.
1-2) پیش بینی تاریخ وقوع یخبندان
روش های مختلفی برای کنترل دما در گیاهان زراعی و باغی وجود دارد. بسیاری از روش ها و تجربیات مبتنی بر پیش بینی های هواشناسی کشاورزی در مناطق سرد می باشد. این پیش بینی ها با هدف حفاظت گیاه در طول دوره رویش از مرحله کاشت تا برداشت و نهایتاً افزایش تولیدات کشاورزی انجام می شود.
بررسی روابط موجود بین پدیده های مختلف هواشناسی کشاورزی می تواند معیار اصلی پیش بینی های دراز مدت باشد. برای پیش بینی شرایط رویشی گیاهان در آینده در یک منطقه خاص باید ویژگی عوامل جوی در دراز مدت در این مناطق تجزیه و تحلیل شود. برای این منظور باید از اطلاعات دیده بانی هواشناسی و تجزیه و تحلیل های بعدی آن آگاه بود.
قتل ازجرائم حق الناس
مقدمه
به موجب ماده پنج قانون ائین دادرسی کیفری،جرائم به دو دسته تقسیم میشوند،دسته اول جرائمی هستند که حیثیت عمومی انان دارای اهمیت مخصوص است،دسته دوم جرادئمی که هرچندحیثیت عمومی دارد ولی اهمیت ان از حیثیت نظام مملکتی و ؛آسایش عامه به درجه نوع اول نیست.وبر طبق ماده 6 همان قانون اقامه دعوی در جرائم نوع اول با دادستان و در جرائم نوع دوم با مدعی خصوصی است. با توجه به موارد فوق جرائم را به جرائم قابل گذشت وجرائم غیر قابل گذشت تقسیم کرده اند.
از سوی دیگر،جرائمی هستند که برجسم انسان لطمه وارد میکنند کهاز آنها به جرائم علیه تمامیت جسمانی تعبیر میشود. این جرائم عبارتند از قتل وصدمات بدنی عمدی اعم از عمد، در حکم شبه عمد وغیر عمد.در این مقاله جنبة عمومی قتل وایراد صدمات بدنی با اشاره به سابقه آن بررسی شده و برداشت فعلی خقوقی از آن مورد بحث قرار گگرفته است.که در دو بخش ارائه میشود.
قتل عمد ، شبه عمد و خطا محض
قتل عمد آنست که :شخص آهنگ قتل نفس محترمه ای را نماید و به این هدف نائل آید خواه این قتل نسبت به شخص مورد نظر واقع گردد و یا نسبت به دیگری که همانند او میباشد و با هر وسیله و آلتی ، چه آلت قتاله باشد ،
یا قتاله نباشد . و توسط هر عملی چه نوعا کشنده باشد یا نباشد . بدین ترتیب شخص قصد کشتن انسانی را داشته و آن را تحقق بخشیده است ، و این عمل ، قتل عمد محسوب میگردد .
به بیان دیگر در قتل عمد ، انتساب قتلی که واقع میشود – با تمام خصوصیات موثره آن – به قاتل شرط است،بدینگونه که قاتل میخواسته است به قتل نفس محترمه ای دست بزند و اینکار را انجام داده است بنابراین باید :
اولا : اصل عمل انجام یافته نسبت به مقتول ( که دارای عناوین خاص و موثری است ) فعل ارادی قاتل محسوب گردد .
ثانیا – مقصود قاتل از این عمل ، کشتن طرف بوده باشد .
اما اگر انتساب اصل عمل به قاتل محفوظ باشد ، یعنی عمل بر روی مقتول از روی اراده واختیار به انجام رسیده باشد ، ولی انتساب قتل محفوظ نباشد ، از آن رو که قاتل قصد قتل نداشته است ،
این قتل ، شبه عمد محسوب میگردد
سرانجام،چنان چه نه انتساب عمل به عامل محفوظ باشد و نه انتساب قتل واقع شده ، چون نه قصد مقتول را داشته است
تا کاری نسبت به او انجام دهد و نه قصد وآهنگ کشتن وی را داشته است ، اصلا انتساب قتل واقع شده به وی محفوظ نمیباشد واین قتل را خطا محض محسوب مینمایند . فی المثل تیری رها شده است و به فردی اصابت نموده که هرگز مد نظر نبوده است .
نوع فایل: word
سایز:14.4 KB
تعداد صفحه:14
تحقیقات جهت دسترسی به محصولات سبزی و صیفی سالم و بدون میکروب (سیب زمینی و پیاز ...)
تاریخچه :
همزمان با تاسیس موسسة اصلاح و تهیه نهال و بذر در سال 1338، تحقیقات مربوط به محصولات سبزی و صیفی نیز با مبنای یک برنامه مدرن ابتدا برای شناخت ارقام بومی و محلی و سلکسیون و خالصسازی آنها شروع شد و سپس با ورود ژرم پلاسمهای جدید سیبزمینی و پیاز و سایر محصولات سبزی و صیفی برنامه شناخت ارقام مناسب جدید و سازگار خارجی از طریق روشهای علمی و آزمایشات مقایسه ارقام و تعیین نیازهای زراعی ارقام تولید بذر مادری و توزیع بذر گواهی شده پیریزی گردید. از سال 1358 بخش تحقیقات سبزی و صیفی به طور مستقل فعالیت›های خود را تحت مدیریت مؤسسة اصلاح و تهیه نهال و بذر ادامه دارد و در سال 1376 تحقیقات صیفی و سبزی به ورامین منتقل گردید و فعالیتهای محصولات سیب زمینی و پیاز و حبوبات آبی تحت بخش تحقیقات سیب زمینی و پیاز در کرج فعالیتهای خود را شروع نمود و در حال حاضر تحقیق این بخش در 20 مرکز تحقیقاتی کشاورزی به اجرای طرحهای تحقیقاتی در زمینة محصولات ذیر بط اشتغال دارند.
از نظر کادر فنی این بخش شامل دو نفر دکتر و 24 نفر کارشناس ارشد به عنوان پژوهنده و 24 نفر کارشناس و 39 نفر افراد دیگر کادر میباشد.
در حال حاضر دکتر سپهوند در سال 1383 ریاست بخش را بر عهده دارند که خود ایشان هم در زمینة پیاز تحقیقاتی را انجام داده اند.
این بخش علاوه بر انجام فعالیتهای تحقیقاتی در زمینة پیاز و سیبزمینی و حبوبات آبی فعالیتهای جنبی دیگری را نیز انجام میدهند که به قرار زیر است:
1 ـ مشارکت در برگزاری و تدریس کلاسهای از آموزی کارشناسان و تکنسینهای تحقیقاتی.
2 ـ برنامه ریزی در خصوص کارآموزی تابستانه دانشجویان مقاطع کارشناسی و کاردانی.
3 ـ برگزاری گروههایی سالیانه محصولی جهت بررسی طرحهای تحقیقاتی مورد نظر موسسات تحقیقاتی و دستگاههای اجرائی.
4 ـ مشارکت در آموزش فنی بازرسین مزارع تولید کننده سیبزمینی بذری با سازمان حفظ نباتات در جهت ارتقاء کیفی غدد بذری تولیدی.
5 ـ آموزش دانشجویان دورههای کارشناسی دانشگاههای کشور در قالب دورههای کارآموزی.
مقدمه
سیب زمینی بیش از چهار صد سال پیش در اواخر قرن شانزدهم (1567) وارد اروپا شد و اندکی بعد در سطوح گسترده کشت و کار آن شروع و به عنوان یک محصول زراعی مطرح گردید طی صد الی صد و پنجاه سال گذشته به خصوص با تهیه ارقام S.tubersum سطح زیر کشت سیبزمینی در نقاط مختلف جهان روبه افزایش گذاشت به طوری که امروز از 50 درجه جنوبی از مجموعه 167 کشور جهان در 132 کشور سیبزمینی کاشته میشود.
تحقیق در مورد امکان استفاده از بذر حقیقی با هدف تولید محصول سالم (فاقد عوامل، بیماریها و آفات) عدم نیازمندی به انبار فنی، حمل و نقل آسان. اولین واریته T.P.S جهت تولید محصول در سال 1982 از طرف مرکز بینالمللی سیبزمینی CIP به کشاورزان تحویل داده شد. اکنون در بیش از چهل کشور استفاده از بذر حقیقی در سطوح ازدیادی مرسوم می باشد که بیشترین سطح کشت را در کشورهای گرم و مرطوب خاور دور و آمریکای جنوبی به علت کاهش سطح ابتلاء بیماریهای ویروسی و قارچی و باکتریایی را دارد.
وضعیت عملکرد محصول در هکتار بر اساس گزارش سال 87-1986 مرکز CIP به شرح زیر میباشد:
1 ـ فیلیپین 20 الی 40 تن در هکتار
2 ـ ویتنام شمالی تولید 20 تن در هکتار
3 ـ رواندا 3/16 الی 5/22 تن در هکتار
4 ـ مصر 20 الی 35 تن در هکتار
5 ـ هندوستان 20 الی 35 تن در هکتار
بر اساس آخرین گزارش واصله ازCIP مرکز بینالمللی سیبزمینی در لیما ـ پرو (1994) وضعیت استفاده از بذر حقیقی سیبزمینی به شرح زیر است.
سیبزمینی Potato
سیبزمینی از نظر تغذیهای و تولید جایگاه ویژهای در بین محصولات کشاورزی دارد و در زمرة نباتات استراتژیک است. امروزه در بیش از 4/3 جهان کشت میشود و با سطح زیر کشت حدود (18 میلیون) هکتار و تولیدی برابر 300 میلیون تن پس از گندم و برنج و ذرت در مقام چهارم و از لحاظ تولید انرژی در هکتار (216 مگاژول در روز) مقام اول را به خود اختصاص داده است. (FAO 1996)
در ایران سطح زیر کشت آن 163 هزار هکتار با تولید 4/3 میلیون تن در کل میباشد (طبق آمارنامة کشاورزی 1377-1376). نرخ خود کفایی سیب زمینی خوراکی 6/102% است اما از لحاظ سیبزمینی بذری وابستگی وجود دارد که در سال 77 حدود 500 تن غده بذری مادری به قیمت 500 هزار دلار که حدود 6/1 نیاز داخلی کشور است از خارج وارد شد که در صورت تولید آن در کشور با توجه به تواناییهایی مثل کشت بافت و سلکسون کلونی میتوان مقدار قابل توجهی صرفه جوئی ارزی کرد.
سطح زیر کشت و میزان تولید سیب زمینی در ایران(آمارسالنامه FAO 1992)
سطح زیر کشت (هزار هکتار) | مقدار تولید (میلیون تن) | عملکرد متوسط kg/hec | |||
ایران | جهان | ایران | جهان | ایران | جهان |
F150000 | 18031000 | F2800000 | 268492000 | 18667 | 14890 |
طبق آمار نامة کشاورزی ایران سال 77-1376 از 163 هزار هکتار 7/96% اراضی آبی و بقیه به صورت دیم میباشد. در بین استانها اردبیل با 7/15% سطح زیر کشت در مقام اول و اصفهان با 5/12% در جایگاه بعدی قرار دارد.
ـ 5/98% از تولید سیبزمینی مربوط به اراضی آبی میباشد استان اردبیل و اصفهان به ترتیب با 6/16 و 2/16 درصد از کل تولید کشور را به عهده دارند.
متوسط تولید سیبزمینی آبی کشور در یک هکتار 5/21 تن و متوسط دیم 3/9 تن میباشد. بالاترین عملکرد ـ سیبزمینی آبی 7/27 تن مربوط به استان آذربایجان غربی و کمترین مربوط به استان گیلان با 5/6 تن میباشد بیشترین عملکرد کشت دیم 6/11 تن در استان گلستان و کمترین با 8/5 تن به استان گیلان متعلق است.
ـ از نظر توزیع میزان تولید سیبزمینی استانها نسبت به کل کشور در سال زراعی 77/76 عبارتست از: اردبیل 19%، اصفهان16%، همدان10%، آذربایجان شرقی 8%، خراسان7%، فارس 6%، سمنان4%
ـ از نظر توزیع سطح زیر کشت سیبزمین استانها نسبت به کل کشور در سال زراعی 77-76 عبارتست از:
اردبیل 16%، اصفهان 12%، همدان 8% ، آذربایجان شرقی 7%، فارس و خراسان هر یک 6%، سمنان 5%، گلستان و جیرفت و کهنوج و زنجان هر یک 4% و سایر استانها 26% مبدا پیدایش سیبزمینی در مناطق کوهستانی آمریکای لاتین (پرو یا بولیوی) ذکر شده است که در زمان فتحعلی شاه قاجار توسط جان ملکم انگلیسی وارد ایران شد و احتمالاً اولین بار در پشند (اطراف کرج)، دماوند و فریدون اصفهان کشت شده است. سیبزمینی از معرض جغرافیای 50 شمالی تا 50 جنوبی پراکندگی دارد و 350 گونه غالب مورد کشت که پراکندگی جهانی دارد با نام علمی Solanum tuberosum گیاهی است تتراپلوئید که N=12*4کرومزوم است.
کلیات: همانطور که گفته شد سیبزمینی یک گیاه غیر بومی در ایران است. در ایران در 2 فصل کامل کشت میشود چرا که نیاز رطوبتی و حرارتی آن مشخص است.
سیبزمینی یک گیاه C3 و محصول فصل خنک است. سیب زمینی نیاز به حرارتی بین 25-15 درجه سانتیگراد دارد که دمای ایده آن22-15 است. رشد غدهها در خاکهای گرمتر از c20 کند میشود و در دمای c30 که نقطة جبرانی گیاه است، متوقف میگردد. بهترین دما c20 در روز و c14 در شب میباشد.
غدهزایی از c17 شروع می شود نمودار روند رشد سیبزمینی باتوجه به دما به شکل زیر است:
خاکهای عمیق و بارور با بافت متوسط و ساختمان خوب و اسیدیتة خنثی و کمی اسیدی (5/6-5/5) است. به شوری خاک حساس بوده و جزء گیاهان نیمه مقام است. آستانه شوری 8/1=EC شروع در 10=EC محصول به میزان 95-90 درصد کاهش مییابد که این کاهش با افت کیفیت نیز همراه است. و تا ارتفاع 1400 متر و بالاتر هم کاشته میشود. در منطقهای در گرگان در 12 متر پایینتر از سطح دریا نیز کاشته میشود. سیبزمینی براساس زمان رسیدن به 2 گروه عمده تقسیم می شود:
1 ـ زودرسها که شامل زودرسها (105-85 روز)، نیمه زودرسها (120-105 روز) است.
2 ـ دیررسها شامل خیلی دیررس (210-150 روز)، دیررس (150-135 روز)، نیمه دیررس (135-120 روز) می باشد.
اغلباً گونههای وحشی دیررس هستند. محصولات زودرس نیاز به روز کوتاه و دمای پایین، شدت نور زیاد غدههای مسنتر از نظر سن فیزیولوژیکی، تراکم بوته بیشتر بمصرف درست و آب کمتر دارند.
محصولات دیررس نیاز به دمای بالاتر روز بلند و شدت نور کم، غدههای بذری جوان، تراکم بوته پایین و مصرف ازت زیاد بالطبع مصرف آب مطلوب، در این محصولات شاخ و برگ بیشتری تولید می شود.
طول روز کوتاه و دمای پایین حدود 25-17 غده زایی را افزایش می دهد. در دماهای معتدل، طول روز اثر بهتری دارد بویژه در زودرس ها در شرایط روز بلند تشکیل غده محدود می شود و لذا مصرف ازت زیاد زیاد و باعث کمبود غده می شود. زمان خاک دادن باید دمای هوا 11-9 باشد.
اجزای عملکرد:
1 ـ تعداد ساقه اصلی
2 ـ تعداد غده در هر بوته (ساقه اصلی)
3 ـ وزن غده
تعداد بوته اصلی در هر متر مربع باید در حدود 15 عدد باشد. هر چه تعداد غده زیادتر شود اندازة غدهها کوچکتر میشود. اگر خاک بیشتری به گیاه دهیم غده بیشتری تولید میشود و اندازة آنها کوچکتر می شود.
ـ غده تشکیل شده است از پوست، کورتکس (مابین حلقه آوندی و پوست) و گوشت. در روی پوستة روزنهها و چشمها قرار دارد. پروتئین اعظم سیبزمینی در لایه کورتکس است. در وسط غده نیز مغز وجود دارد که براقتر است. معمولاً در بوتههای درشت مغز غده سوراخ و تهی میشود. مغز (پیت) داخل غده به صورت منشعب است و هر انشعاب به چشم متصل است. علت آن نیز نرسیدن مواد غذایی به سلولهای پیت است.
مراحل فیزیولوژیکی غده: غدهای که برداشت میشود در حال خواب است. در مرحلة دوم جوانه انتهایی رشد کرده و تا زمانیکه به اندازة نهایی رشد خود نرسد اجازة رشد به جوانههای دیگر نمی دهد. مرحلة سوم چند جوانهای شدن است. Multi sprouting و در نهایت مرحلة پیری غده است. در این مرحله تعداد ساقه زیاد می شود و بوتهها ضعیف و زودرس می شوند. محل اتصال غده به استولون را پاشنه گویند که پیرترین قسمت غده نیز است.
ارقام
از مهمترین ارقام سیبزمینی می توان به نمونههای زیر اشاره کرد.
پیکاسو:
که هلندی بوده و از ارقام نیمه دیررس میباشد رنگ پوست زرد و بافت غده سفت میباشد و بعد از آن تغییر رنگ نمیدهد. شکل غده تخم مرغی با چشمهای قرمز است. میزان ماده خشک پایین و کیفیت مناسبی ندارد عملکرد غده نسبتاً بالا و حدود 32 تن در هکتار میباشد. به ویروس y وx وA نماند طلایی متحمل بوده ولی به بلایت برگ حساسیت متوسط دارد.
آگریا
که آلمانی میباشد گیاهی دیررس و عمق چشم سطحی است. گوشت زردرنگ و بافت آردی دارد. و لذا مناسب فرآوری میباشد. میزان ماده خشک و عملکرد غده بالا است. گلها زیاد و سفیدرنگ هستند. مقاومت خوب ـ ویروسy و مصون به ویروس-x به بلایت غده اندکی حساس و بلایت برگ حساسیت متوسط دارد.
دیامانت
مبدا آن هلند است. نیمه دیررس میباشد. ساقههای کلفت و سبزرنگ و گل زیاد و ارغوانی رنگ دارد مقدار ماده خشک نسبتاً بالا و کیفیت فرآوری مناسب است. حساس به رشد ثانویه می باشد. بعد از پخت اندکی رنگ می دهد. غدهها تخم مرغی شکل و بزرگ و گاهاً باریک و قلمی است. مصون به ویروس A و زگیل سیبزمینی.
دراگا
مبدا آن هلند است زودرس مصونیت به زگیل سیبزمینی، حساسیت کامل به بلایت برگ، تعداد گل کم و ارغوانی رنگنده بافت غده نسبتاً سفت و پس از پخت اندکی تغییر رنگ میدهد. میزان ماده خشک پایین و عملکرد غده متوسط است به خشکی تحمل خوبی دارد اندازة غده بزرگ و لذا کیفیت پخت نامطلوب دارد.
آژاکس
مبدا آن هلند است تیپ رشد پاییزه و زمستانه (برای مناطق گرمسیری)، رنگ گوشت زرد، بافت، سفت و بدون تغییر رنگ پس از پخت، میزان ماده خشک متوسط تا نسبتاً بالا،عملکرد غده خوب مصون به ویروسA، نسبتاً مقاوم به ویروس پیچیدگی برگ وy ، حساس به بلایت غده و برگ و زگیل سیبزمینی.
هرتا
گیاهی زودرس، مبدا آن ذکر نشده است رنگ گوشت زرد روشن، بافت سفت و مناسب فرآوری، عملکرد نسبتاً خوب و میزان ماده خشک بالا است مصونیت در مقابل زگیل سیبزمینی دارد.
اگر دیگر ارقام تجاری سیبزمینی می توان به مارفونا (نیمه زودرس)، پریمر (خیلی زودرس)، دیامانت (نیمه دیررس)، مورن (دیررس)، دزیره (نیمه دیررس)، ماراکا (دیررس)، فاموزا (دیررس) اشاره کرد.
تناوب زراعی: کشت متوالی سیبزمینی برای جلوگیری از شیوع آفات و بیماریها توصیه نمی شود و در صورت توسعة بیماریهای خاکزی باید سیبزمینی را در تناوب 5 ساله یا بیشتر قرار دارد از جمله محصولاتی که برای تناوب با این محصول به کار برده میشود عبارتست از گندم، جو، اسپرس، ذرت و لوبیا. در مورد تولید غدههای بذری تناوب غلات همراه با آیش توصیه میشود.
کاشت: تاریخ کاشت بستگی به آب و هوای محل دارد در نواحی که فصل رشد محدود است هر چه زودتر در بهار زمانی که متوسط دمای شبانه روز به 10 درجه سانتیگراد رسید و در نواحی که فصل رشد محدودیت ندارد دمای 15 درجه سانتیگراد مناسب است. البته منظور از محدودیت فصل رشد برخورد نکردن، گرمای تابستان است. در جنوب کشور برای گریز از گرمای تابستان در پاییز کشت میشود و بیشتر زمان عرضه محصول و زمان کشت محصول بعدی در نظر گرفته میشود. ارقامی مثل رومانو، ماراکا، آئولا، انوسا و کوزیما برای کشت پاییزه مناسب ترند.
تراکم بوته باید 45 هزار تا 60 هزار بوته در هکتار باشد و برای این تراکم 5/2 تا 3 تن بذر در هکتار لازم است. عمق کاشت از cm 17-9 متفاوت است. بهترین عمق cm 16-12 است. فاصلة ردیفها cm 15و فاصله بوته در خط cm 15 مناسب است. در کشت دیم مکانیزه فواصل کاشت cm12 تا cm18×cm70 است.
زمینی که برای کاشت سیبزمینی در نظر گرفته میشود باید 20% ماده آلی داشته باشد سپس شخم cm30-25 زده و ماله می کشیم (این عمل در مناطق سردسیر انجام میشود) و سپس به زمین کود میدهیم و سپس ماله کشیده و شیب 3 الی 4 درصد برای آن تهیه میکنیم. حال نوبت به تهیه غده بذری سالم است.
ویژگیهای لازم برای غدة بذری عبارتست از:
1 ـ وزن gr 85-25 باشد
2 ـ اندازة بذر بین mm33 تا mm55 باشد
3 ـ از نظر فیولوژیکی بدون عیب باشد
4 ـ عاری از عوامل بیماری و آفات باشد
5 ـ اصلاح شده و گواهی شده باشد
6 ـ رقم مناسب محل باشد
داشت
آبیاری:
بعد از کاشت آبیاری میکنیم چرا که اولاً ذرات خاک به هم بچسبند ثانیاً درصد آب و هوا را متعادل کنیم اینکه گفته میشود که بعد از کاشت آب نیاز نیست اشتباه است چرا که باعث ضعف ریشه و بوته میگردد و از غده زائی کاهش می یابد. انواع آبیاری ممکن است در سیبزمینی انجام شود آبیاری خطی بوسیله سیفون توصیه می شود که در این حالت 3/2 طول پشته باید سیاه شود و 3/1 آن آب نگیرد. آبیاری بارانی و قطرهای نیز متعادل است. آبیاری بارانی ریشه را تنبل میکند و جمعیت علف هرز را بالا میبرد و در مناطق بادخیز نیز استفاده نمی شود. در ضمن بیماریهای برگی را افزایش می دهد آبیاری دوم را بعد از 10 روز و 35 روز انجام میدهند. نوبتهای بعدی یعنی زمانی که گلدهی آغاز میشود خیلی مهم است و بهتر است هر هفته انجام شود چون رطوبت اطراف غدهها نباید کمتر از 61% باشد در کل سیبزمینی 14-13 مرتبه آب لازم دارد. نیاز آبی سیبزمینی در هر متر مکعب 5600 تا 8500 است.
تغذیه و کوددهی:
کمبود روی منگنز و منیزیم در آن رایج است. کودهای دامی بویژه کود مرغی عناصر ذکر شده و سایر عناصر میکرو را دارا میباشد. به طور کلی مصرف کود باید براساس آزمایش خاک باشد. کود فسفره از مهمترین کودها است که در سراسر طول رشد گیاه جذب میشود و باعث رشد سریع شاخ و برگ میشود. مقدار متوسط مصرف آن kg 250 در هکتار است با افزودن کود فسفره افزایش عملکرد نیز خواهیم داشت. بهترین زمان مصرف آن در زمان کاشت است. باید توجه داشت که مصرف فسفر زیاد جذب روی را مختل میکند.
گیاه به کمبود ازت نیز حساس است زمان استفاده آن هنگام کاشت و زمانی که ارتفاع بوتهها بهcm 15 رسید به مقدار 100-150 کیلوگرم است سیبزمینی در اواخر کاشت ازت نیاز ندارد. چون محصول را دیررس کرد و از عمر انباری آن میکاهد.
پتاسیم در گیاه باعث ایجاد نشاسته و قند میشود و برای ارقام زودرس حتماً لازم است. اگر بخواهیم 40 تن برداشت داشته باشیم بایدkg 200 پتاس استفاده کنیم. در کشتهای بهاره پتاس را در پاییز میدهند. پتاسیم زیاد نیز باعث کمبود منیزیم می شود.
در خاکهای شنی مصرفkg 100 منیزیم یا محلول پاشی 3% آن روی اندام هوایی لازم است. منگنز به صورت سولفات به مقدار 50-20 کیلوگرم در خاکهای آلی مصرف میشود روی در عملکرد سیبزمینی مهم است و در خاکهای قلیایی نیاز است به صورت سولفات و کلرور استفاده میشود. (20 تا 40 کیلوگرم) علاوه بر فسفر زیاد، آهک باعث کمبود روی می شود. کاهش بر باعث کاهش تعداد و اندازة غده میشود و به صورت محلول 6% یا 3 کیلوگرم مصرف میشود. مولیبدن که به ازای 27 تن محصول 74 گرم در هکتار لازم است. 300 تا 150 گرم مولیبدات سدیم یا آمونیوم مورد نیاز است.
در یک هکتار مزرعه سیبزمینی مقدار 25 تا 15 تن در هکتار کود آلی لازم است کود مرغی دارایpH اسیدی است کود خوک کم خاصیتترین کود است.
کود حیوانی را نباید در فضای باز و دور از آفتاب مستقیم نگهداری کرد و کاملاً پوسیده باشد و در مزرعه به طور یکنواخت پراکنده شود.
3 ـ وجین علفهای هرز:
از جمله علفهای هرز مزارع سیبزمینی می توان به تاج خروس، سلمک، مرغ، اویار سلام، تاجریزی، شیر تیغی، شیرین بیان، سس و گل جالیز اشاره کرده که در صورت عدم مبارزه کاهش کیفیت و کمیت را در بر دارد. علف کش ترفلان و سنکور قبل از کاشت استفاده می شود.
بهتر است، وجین مکانیکی در 6 هفتة اول انجام گیرد.
4 ـ مبارزه با آفات بیماریها:
از جمله آفات مهم سیبزمینی شب پره زمستانی است که به طوقه و غده گیاه صدمه میزند آبیاری غرقابی و شخم عمیق بعد از برداشت محصول مفید است. محصول پاشی با سرین یک در هزار نیز مفید است. کرم مفتولی ریشه یا غده در اراضی خشک گسترش کمی دارند. سوسک کلرادو نیز از آفات و قرنطینهای کشور است که روش مبارزه با آن استفاده از امولسیون سموم زولن و اندوسولفان به میزان دو لیتر در هکتار است (سه نوبت)
بعد سیبزمینی از آفات دیگر مهم است کاربرد حشرهکش کار باریل در کنترل لارو غدههای بذری در انبار توصیه شده است.
در مورد آفات مکنده مثل زنجیرهها و شتهها و تریپس از دیمیترات و متاسیتوکس استفاده میشود.
بیماریهای ویروسی و باکتریایی از جمله مهمترین مشکلات سیبزمینی است چرا که مبارزه با آنها مشکل است. در(PLRV) یا ویروس پیچیدگی برگ سیب زمینی در کنارههای برگ حالت نکروزه ایجاد میشود. فواصل بین رگبرگها زرد رنگ میشود. این ویروس توسط شته به صورت پایا منتقل میشود.
ویروسY: لکههای کلروزه روی شاخ و برگ که در حالت پیشرفته لکهها به هم میپیوندند و برگها خشکیده میشوند، به صورت آویزان در روی بوته باقی میمانند این دیررسها توسط شته به صورت ناپایا منتقل می شوند. این ویروس معمولاً همراه با ویروسx آلودگی ایجاد میکند. در این حالت علائم به صورت مواج شدن و پیچ خوردگی و ریز شدن برگها دیده می شود این حالت را اصطلاحاً کرینکل گویند.
ویروسx علائم به صورت موزائیکی شدن سطح برگ مشاهده می شود.
ویروسm : یک حالت رنگ پریدگی شبیه که کمبود عناصر ایجاد می کند.ویروسهایS وI وM نیز مهم نیستند ولی تشخیص آنها مشکل است و موزائیک خفیف میدهند و در اواسط رشد گیاه علائم محو میگردد. ویروس کوتولگی سیبزمینی، که در خراسان مشاهده شده است و عملکرد را تا حد زیادی کاهش می دهد. جوانههای روی ساقه حالت نکروزه پیدا میکنند. در این حالت غده بافت خیلی سفت دارد و حالت قهوهای شدن در داخل غدهها مشاهده می شود.
چرخه بیماری:
قارچ عامل نقطه سیاه سیبزمینی زمستان را به صورت اسکرت روی بقایای گیاهی در خاک به شکل انگلی می برد. در اوائل بهار روی اسکرتها، آسرولهای محتوی کنیدیهای مربوطه توسط آب شسته شده و روی خاک می افتد و زندگی انگلی را شروع مینماید. چنانچه غدههای مبتلا را برش دهیم، در محل آوندها لکههای قهوهای رنگی مشاهده خواهد شد. این قارچ را به سهولت میتوان در آزمایشگاه روی محیط کشت مصنوعی کشتداد.
مبارزه:
چون این بیماری خاکزاد است و بایستی اقدامات زراعی مانند تناوب، مفهوم کردن بقایای گیاهی و کاشت غدههای سالم صورت می گیرد.
لولهای شدن برگ سیبزمینی (PLRV) Potato leaf Roll Virus
علائم بیماری: گیاهانی که از غدههای آلوده به وجود میآیند کوتوله، رنگ پریده و زرد هستند که بیش از حد طبیعی به طرف بالا متمایل می شود. اینگونه برگها، ضخمی، چربی و بابانت شکننده هستند که به هنگام فشردن آنها در دست خرد می شوند.
چرخه بیماری: ویروس لولهای شدن سیبزمینی مانند اغلب ویروسهای ریشه سیب زمینی از طریق غده منتقل میشود. انتقال آن از گیاهی به گیاه دیگر به وسیله شتهها مخصوصاً شته سبز هلد Myzus persica صورت میگیرد.
مبارزه: مهمترین راه کنترل بیماری لولهای شدن برگ سیبزمینی، کشت غدههای عاری از ویروس است. سایر روشهای کنترل شامل جدا ؟؟ نمودن از سایر نوارع سیبزمینی،کنترل شتههای ناقل و کندن بوقههای آلوده است.
ویروس A سیبزمینی: potato Virus A (PVA)
علائم: روی برشها شامل موزائیک خفیف و پیچیدگی مختصر برگهای آلوده می باشد.
چرخه بیماری: به آسانی از طریق غدهها نتقل میشود و توسط عصاره گیاهی و شتهها انتقال می یابد. مانند شته سبز هلو Mysus Aersicae
مبارزه: کاشت غدههای روزی عاری از (PVA)، کندن واز بین بردن گیاهان آلوده و کنترل شتهها
ویروس S سیبزمینی: s Potato Virus
علایم بیماری: در گیاهان آلوده مسنتر حالت پژمردگی ممکن است ظاهر گردد و یا به حالت موزائیک خفیف به وجود آمده و برگها در گیاهان آلوده برنزه و قهوهای شده بود.
چرخه بیماری: با انتقال مکانیکی عصاره آلوده منتقل میشود. این ویروس در غدههای آلوده باقی مانده و انتقال از محلی به محل دیگر به وسیله غدههای آلوده میباشد.
مبارزه: استفاده از غدههای عاری از ویروس مهمترین روش کنترل این بیماری است. کاشت ارقام مقاوم از مهمترین روشهای مبارزه است.
ویروس x سیب زمینی: Potato Virus x (PVX)
علائم بیماری روی گیاه برحسب رقم سیبزمینی و نژاد ویروس خیلی متغیر است و ابلقی خفیفی روی برگ ظاهر میشود.
چرخه بیماری: میزبانهای طبیعی PVX به نظر میرسد که عمدتاً سیبزمینی و گوجهفرنگی باشد. ویروس X سیبزمینی به آسانی به وسیله عصاره آلوده استخراج شده از غدهها یا برگها منتقل میشود.
مبارزه:
از طریق تهیه ارقام جدید به وسیله ؟؟ حقیقی صورت میگیرد.
پاورپوینت بررسی بنای نظامیه شهربانی
خانه های تاریخی تبریز
-خانه گنجه ای زاده،اوائل قاجارو پهلوی اول
خانه گنجه ای زاده نیز از بناهای تاریخی شهر است که از دو قسمت به شکل حرف (دال) ساخته شده است این خانه ترکیبی از معماری سبک قاجار و پهلوی است.
خانه های تاریخی تبریز
- خانه گنجه ای زاده،قاجار و پهلوی اول
معماری خانه
استفاده از زاویه های تیز در ساخت خانه گنجه ای زاده و پنجره های مستطیل شکل بدون خمیدگی های معمول بناهای ایرانی در ساختمان این بنا شاهد زتده آغاز معماری مدرن و فاصله گرفتن از معماری سنتی ایران در تبریز است.
از خصوصیات بارز این بنا پلانهای معماری،ترکیب دو بخش مجموعه،ایوانها، راه پله های دو طرفه و کاربرد مطلوب آجر است.
هسته اصلی این ساختمان اتاق طنبی است که در طرفین آن راهروهای ورودی و در جانبین آن اتاق های جانبی گوشوار قرار گرفته است از پیش آمدگی اتاق های گوشوار به عنوان ایوان ستونداری استفاده شده است. ایوان شامل 5 دهنه می باشد که با قوس های نیم دایره پوشش شده است.
بنای جنوبی،بیرونی است که یک طنبی به شکل چلیپا،دو راهروی جانبی و دو اتاق گشواره در دو طرف دارد.
به ضلع شمالی طنبی در دوره های بعد بخش های الحاق شده است،از جمله دو ردیف اتاق که بازشوهایی به حیاط خلوت پشت طنبی و بازشوهایی به حیاط شمال مجموعه دارند.این خانه چند ورودی مجزا دارد.
پیشرفت صنعت کشاورزی و آلودگیهای محیط زیست (ترکیبات آلی کلره)
مقدمه
با پیشرفت صنعت کشاورزی در جوامع و بالا رفتن سطح بهداشت عمومی در جوامع مختلف میزان مصرف آب و به تبع آن میزان تولید فاضلاب افزایش یافته است پیشرفت صنعت کشاورزی وبالا رفتن سطح بهداشت عمومی یک مسئله خوشایند در جهان امروز است اما تولید فاضلاب و زائداتی که در آن وجود دارد باعث نگرانی دولتها و مردم و سازمانهای بین المللی زیست محیطی شده است .
یکی از منابعی که در معرض آلودگی ناشی از فاضلاب قرار دارد منابع آب میباشد آلودگیهای مختلف فیزکی ،شیمیایی و بیولوژیکی از طریق فاضلاب وارد آب میشوند و کیفیت آب را دچار کنترل میکنند . آب ارتباط مستقیمی با سلامت انسان دارد وآلوده کنندههای مختلف موجود درآب اثرات نامطلوب بر روی سلامت انسان میگذارد که گاهی اثرات جبران ناپذیر است .بنابراین قبل از تمییز فاضلاب در آب و محیط زیست باید با توجه به ماهیت آنها ،مصارف پیش بینی شئه واستاندارهای زیست محیطی تصفیه های لازم بر روی آنها صورت گیرد تا ضمن حفظ کیفیت آنها سلامتی انسان نیز تأمین شود یکی از زائدات ناشی از فاضلابهای کشاورزی، صنعتی و امور دیگر ترکیبات آلی کلره میباشد .این ترکیبات در طبقه بندی مواد زائد خطرناک قرار گرفتهاند وبه دین کاربرد زیاد این موارد در صنعت کشاورزی و امور دیگر و با توجه به اثرات آنها بر سلامت انسان ومحیط زیست در سالهای اخیر توجه افزایش یابندهای به این ترکیبات شده است .این ترکیبات دارای سمیت و مقاومت بالایی هستند و اثراتشان را از طریق مکانیسم عملهای مختلف نشان میدهند .ترکیبات آلی کلره از طرق مختلف از جمله دفع زائدات صنعتی ودفع پسابهای کشاورزی به داخل آبها وارد میشوند و انسان به طریق غذا، آب واز طریق تماس مستقیم با این ترکیبات مواجهه پیدا میکند. به دلایل گفته شده وجود این ترکیبات در محیط زیست یک مسئله بغرنج زیست محیطی به شمار میرود. به همین دلیل باید به فکر چارهای برای کم کردن این ترکیبات در محیط زیست بود. مهمترین استراتژی در این مورد کاهش تولید این مواد در منبع میباشد و گزینه بعدتی تصفیه فاضلابهای حاوی این مواد برای کاهش آنها و رساندن مقدار آنها در حد استانداردهای زیست محیطی بین المللی میباشد. در این پروژه به نکاتی همچون کاربردها، راه های ورود اثرات و تصفیههای بعضی از این ترکیبات بحث شده است.
مهمترین ترکیبات آلی کلره شامل موارد زیر میباشد
- حشره کشها و علف کشها کلره از جمله DDT
- تری کلرواتیلن
- دی کلرواتیلن
- 1و 2 دیکلرواتان
- تتراکلرواتیلن
- پری کلرواتیلن PCE
- تتراکلریدکربن
- ترکیبات PCBs
- کلروفرم
-1و1و1-تری کلرواتان
- کلرید وینیل
- کلرید وینیل
- کلرید متیلن
- دی اکسین ها وشبه دی اکسین ها
- کلرو 2-نیتروبترن
-2-کلرو فنول
- هگزا کلروبترن
- پنتا کلروفنول
-1و4 دی کلروبترن
کاربردها و راههای ورد برخی ترکیبات مهم آلی کلره به محیط زیست
حشرکشها و علف کشها:
حشرهکشها و علف کشهای کلره از طرق مختلف و در آب میگردند.
1- از طریق بکار بردن مستقیم آنها برای کنترل گیاهان و حشرات در آب.
2- به علت عبور آب از زمینهای کشاورزی و از فاضلابهای صنعتی
بسیاری از سموم دفع آفات و هیدروکربورهای کلردار خیلی سریع جذب رسوبات و یا مواد معلق میشوند و این خاصیت میتواند برای جداکردن آنها در اعمال تصفیة آب از طریق روش انعقاد پس از رسوب کردن مواد معلق مورد استفاده قرار گیرد. برای بهتر جدا کردن این مواد میتوان از جذب بوسیلة ذغال فعال استفاده کرد. پودر زغال فعال ممکن است در مرحلة آخر واحدهای تصفیه، بر روی صافیها و یا شفاف کنندهها قرار داده شود و یا زغال فعال گرانول شده در مرحلة آخر صاف کردن به کار میرود. ترجیح داده میشود که میزان کوم دفع آفات را قبل از تصفیه کردن آب محدود ساخت.
تری کلرواتین
این ماده بیرنگ، سفاف غیر قابل اشتعال، فرادویک چربی زدایی بسیار عالی است و به عنوان حلال و استخراج در برخی از صنایع غذایی نظیر جداسازی کافئین از قهوه کاربرد دارد تبخیر این ماده در طی تولید و استفاده در فعالیتهای مختلف عامل عمدة افزایش آن موجود میباشد این ماده در بافتهای انسان، هوا و غذا یافت شده است.
دی کلروانینن
در بین 3 ایزومردی کلرواتیلن 1 و 1- دی کلرواتین به طور گسترده در صنایع شیمیایی کاربرد دارد از کاربردی این ماده به کارگری آن به عنوان ماده واسطه در تولید متیل کلروفرم و PVCD میباشد به غیر از دفع مواد زائد و تخلیه پسابها که منبع مستقیم انتشار این مواد زائد به آبهای طبیعی میباشد مقادیری از این ماده نیز ناشی از تجربه او اوالتری کلرودتان میباشد.
1و 2 دی کلرودتان
این ماده شیمیایی به فرمول و یک مایع با دانستیه نسبی 25/1 میباشد به عنوان حلال در بسیاری از صنایع شیمیایی کاربرد دارد . همچنین از این ماده به عنوان یک ماده واسطه در تهیه ساخت مواد شیمیایی دیگر نیز استفاده میشود. از کاربردهای دیگران در مقیاس محدودتر به عنوان یک حشرهکش میباشد. به عبت معرف زیاد و گسترده این ماده در صنعت مقادیر زیادی از آن در آبهای سطحی و همچنین آبهای آشامیدنی اندازهگیری شده است.
اگر چه قاس از طریق خوراکی نیز ممکن است ولی تماسها عمدتاً در حوالی مراکز تولید و یا دفع این مورد و از طریق استنشاق و یا پوست ایجاد شدهاند حدود 60درصد کل انتشار (2/0 درصد کل تولید) تاکنون به هوا، آب، خاک و وارد شده که همگی ناشی از فعالیتهای صنعتی است. از آنجایی که این ماده در تولید کلرید وینیل به کار میرود حدود مقدار مذکور در اثر دور ریز کردن باقیماندههای سنگین در تولید کلرید وینیل به محیط زیست وارد میشود. مکانیسم زدایش این مواد زائد خطرناک از محیط زیست عمدتاً تغییرات و نقش عواملی چون تجزیه شیمیایی و تجزیه زدایش اهمیت ندارد.
تتراکلرواتن (تتراکلرواتین، پروکلرواتین PCE)
1و1و2و2 تتراکلرواتن یک مادة بیرنگ، غیرقابل اشتغال و مایع است که عمدتاً به عنوان حلال در صنایع مورد استفاده قرار میگیرد و در بسیاری از صنایع فلزی جهش زدایش چربی از فلزات در مراحل تکمیلی و همچنین در پارهای از فعالیتها نظیر خشکشوییها کاربرد فراوان. مقادیری از این ماده نیز در فرآیندهای تکمیل در نساجی و همچنین در تهیه کلروفلروکربنها کاربرد دارد حدود 85 درصد از تولید سالیانه این ماده به جو وارد میشود.
مهمترین شکل زیست محیطی آن استفاده بیرویه و کنترل نشده در صنایع آهن و فولاد و همچنین خشکشوییها بوده است.
از طریق پسابهای صنعتی کارخانجات و مراکز استفاده کنندگان به آبهای سطحی تخلیه میگردد. در انگلیس آبهای سیستم شبکه شهری محتوی حدوداً 38% پرکلرواتین میباشد.
تتراکلریدکربن
این ماده به فرمول و یک امکان هالوژن دور میباشد که در مقیاس بسیار وسیعی در صنایع یکی از مودیر استفادة آن در تولید فلوئوروکربن باشد. در برخی موار مشکلات مشاهده شده در اثر تخلیه این موارد به داخل محیطهای آبی ایجاد شده است. ولی وجود آنها در جو بیشتر به دلیل استفاده گسترده و از یک طرف فوادیت ماده از طرف دیگر در حوالی مناطق صنعتی است.
ترکیبات پلی کلرنیتیر بی فنیلها
این ترکیبات به دلیل بسیاری از خواص در کاربردهای صنعتی سودمند هستند این خواص عمدتاً عبارت است از: پایداری، فشار اندک، اشتغال پذیری اندک، ظرفیت گرمایی ویژه بالا، هدایت الکتریکی کم، ثابت دی الکتریک بالا و خورندگی بسیار کم و جزئی: متأسفانه این واد شیمیایی قادرند که از راههای مختلف پوستی، ؟؟ خوراکی و وارد بدن شده و در بافت چربی تجمع یابند بیشترین استفاده آن در دستگاههای الکتریکی به عنوان روغن عایق میباشد. کاربردهای مهم PCB – در ترانسفروماتورها، خازنها، نرم کنندهها، روغنهای هیدرولیک و روغنهای روانکاوی، کاغذ کپی بدون کربن، مرود استفاده مختلف صنعتی، سیالات انتقال ( حرارت، افزودنیهای بنزین)
کلروفرم: کلروفرم یکی از ترکیبات گروه تری هالوسان است. استفادة عمده و وسیع کلروفرم در صنایع تهیه و ساخت کلرودی فلوروستان به عنوان ماده برد، مواد فشار و یک مادة مهم در تهیه تترافلورواتن میباشد. کلروفرم یک حلال آلی بسیار قوی نیز میباشد و از این مواد زدایش چربی و روغن و فرآیندی تکیملی در بسیاری از صنایع کاربرد دارد. کلروفرم به تعداد نازک به عنوان داروی بیهوشی روغنهای طبی در برخی از لوسیونها و خمیر دندان به کار میرود.
مقدار کلروفرم در آب آشامیدنی عمدتاً واکنش در روند کلر زنی به آب ایجاد میگردد به عبارت دیگر بیشترین منشأ کلروفرم در آب آشامیدنی از طریق غیر مستقیم است و نه از طریق دفع مستقیم مواد زائد به داخل آبهای سطحی و منابع آبی
1و1و1- تری کلروتان:
یک هیدرو کربن کلره است که از کلریدوینیل با کلرید وینیلیون از طریق کلریناسیون تولید میگردد. این ماده در زدایش چربی صنایع فلزی و به عنوان حلال در بسیاری از صنایع کاربرد دارد. همچنین به عنوان یک ماده واسطه در بسیاری از صنایع شیمیایی به کار میرود تری کلرواتیلن.
به عنوان حلال در بسیاری از امور مصرف در استفادههای آن ؟؟ زدایش چربی از فلزات، تمیز کردن پارچه، فرآیندهای استخراج با حلال میشود.
تری کلرواتیلن ممکن است از صنایع به صورت بخار و یا از طریق پسابها و زوائد صنعتی به محیط زیست انتشار یابد.
کلرووینیل:
از گروه اتنهای کلره است. اتنهای کلره به مقدار زیاد در صنایع به عنوان حلال نرم کنده رقیق کننده، و مواد مورد استفاده در خشکشوییها به کار گرفته میشود. وینیل کلرایدیک مادة سرمانزا است این ماده عمدتاً جهت تولید پلی کلریدوینیل (PVC) مورد استفاده قرار میگیرد مورد استفاده دیگر وینیل کلراید به عنوان مادة واسطه در تهیه متیل کلروفرم است. بیشترین استفاده PVC در تهیه لوله و آب بندها میباشد. در کارخانجات ساخت و تهیه لاتکس مقادیر اندکی کلرید وینیل در پساب خروجی اندازهگیری شده است.
کلرید میتلن:
در وسعت زیاد در خصوص زدایش رنگ و به عنوان یک حلال چند منظوره مورد استفاده قرار میگیرد. حدود 80 درصد میزان تولید شده از این ماده و در اتمسفر میشود.
اثرات ترکیبات آلی کلره:
ترکیبات آلی کلره گروه بزرگی از ترکیبات با تنوع پیچدهای از اثرات بیولوژیکی با مکانیسمهای عمل متفاوت تشکیل میدهند. این ترکیبات از جلمه دی اکسینها و DDT کمیت و مقاومت بالایی دارند سم شناسی این ترکیبات یک موضوع مهم میباشد.
از جلمه اثرات مشکوک و بحرانی که در اثر تماس انسان، با سطوح پس زمینهای این ترکیبات اتفاق میافتد میتوان به سرطان و اثرات بر تولیدمثل، رفتارهای عصبی و اثرات بر سیستم ایمنی و سیستمهای هورمونی اشاره کرد.
به منظور انجام نظارت و ارزیابی خطرات این گونه ترکیبات به دادهها و مطالعات ابیدمیولوژیک اضافی نیاز است به ویژه پیشنهاد میکنند که این چنین اثراتی در جمعیتهای انسانی رخ میدهند و بنابراین به منظور کاهش تماس با این ترکیبات باید از آزادسازی بیشتر این ترکیبات در محیط جلوگیری کرد.
این فصل خلاصهای از سمیت تعدادی از این ترکیبات الی کلره بر پایه وجود کلی آنها به عنوان آلوده کنندههای محیط زیست و اطلاعات در دسترس انتخاب شدهاند ارائه میدهد.
ترکیبات انتخاب شده شامل دی اکسین () DDT و تعدادی دیگر از حشرهکشهای ارگانو کلره میشود.
ولی ترکیبات آلی کلره متعدد وجود دارد و در حقیقت بزرگترین قسمت این گروه که بطور قابل ملاحظهای برای انسان سمیت ندارند و یا با توجه به وجود آنها و یا اثرات آنها تاکنون بطور کافی مطالعه نشدهاند دی اکسین و DDT و حشرهکشهای الی کلره قسمتهای متعدد دارند که به طور معمول سم شناسی آنها را با اهمیت میکند. آنها به طور کلی نسبت به تجزیههای شیمیایی و بیولوژیکی مقاوم هستند و خاصیت لیپوفیلیک آنها بالا است در نتیجه آنها در زنجیرة غذایی تجمع پیدا میکنند و تماس انسان با آنها ابتدا از طریق غذا اتفاق میافتد.
تشکیل ترکیبات آلوده کننده پیدا شده در بافتهای انسان نهاتیاً احتمالی است. اما بر طبق تفاوتهای ناحیه، آلودگی ترکیبات گوناگون و همچنین عادات غذایی جمعیتهای متفاوت متغیر است مثلاً در سوئد ماهی منبع غالب تماس با این ترکیبات است در حالی که در هلند ورود محصولات بنیایی مهمترین منبع تماس میباشند. با وجود اینکه میزانهای برآورده شده از حذف این ترکیبات متغیر است ولی تعدادی از ترکیبات آلی کلره استثنائاً به آسانی از بدن رفع میشوند. در میان زنان شیر دادن مهمترین راه دفع برای این ترکیبات است در نتیجه کودکان شیرخوار به طور زیادی با این ترکیبات تماس پیدا میکنند. برای اکثر ترکیبات شیمیایی ظرفیت بدن با افزایش سن افزایش مییابد و این احتمال وجود دارد که با افزایش سن ذخیره تجمعی این مواد در بدن افزایش یابد و اشخاص حاد علمی و نگرانی علمی تبدیل شدهاند.
در سالهای اخیر بحثهای عمومی بر روی دخالت ترکیبات آلی کلره معین بر روی سیستمهای هورمونی و به طور ویژه سیستم استروژنی متمرکز شده است. به دلیل تماس بالا و احتمال حساسیت بالا، جنین انسان و کودکان شیرخوار به عنوان مهمترین گروه در معرض خطر مطرح هستند.
در این بخش اولاً بر روی اثرات بحرانی که احتمالآً در اثر تماس انسان با سطوح پس زمینهای اتفاق میافتد مانند سرطان و اثرات بر روی تولید مثل، رفتارهای عصبی و سیستم ایمنی اشاره میشود و به ویژه در مورد اثرات بر روی جنین و کودکان بحث میکند و تعدادی مکانیسمهای عمل که باعث بوجود آوردن این اثرات میشود پیشنهاد میکند.
ترکیبات آلی کلره مقاوم
دی اکسین دو ترکیبات شبه دی اکسینها:
2-3-7و8 تتراکلروبترن پی دی اکسین (TCDD) مهمترین دی اکسین سمی است که در سم شناسی به عنوان نمونه اصلی ترکیبات شبه دی اکسین استفاده میشود.
شبه دی اکسینها: ترکیباتی که از نظر ساختاری و سم شناسی شبیه به TCDD هستند.
شبه دی اکسینهای و در 2-3-7و8 جایگاه مولکول کلرینه شدهاند و قدرت آنها با افزایش تعداد بیشتر کلریناسیون افزایش مییابد.
همچنین هایی که فقط در قسمتهای جانبی مولکول کلرینه شدهاند بالاترین سمیت شبه دی اسکینها را دارا هستند. ترکیبات کاهش مصرف غذا، سندرومهای مضر، دخالت و درگیر کردن غذهای لنفاوی و تیموس و اثر بر روی یاختههای کبدی به همراه اثرات بر روی سیستم ایمنی، سرطانزایی، سمیت پوستی اثرات گوناگون بر روی هورمونها و فاکتورهای رشد و اثر بر روی انجام فاز 1 و2 متابولیسمهای دارویی آنزیمهای فعل. سمیت در انسانهای تماس یافته با ترکیبات شبه دی اکسین بعد از تماس اتفاقی و شغلی شامل عوارض پوستی، فیبروزه شدن جگر، از دست دادن اشتها، کاهش وزن بدن افزایش بیش از حد تری گلیسرید را شامل میشود.
اثرات تماس با شبه دی اکسینها که به عنوان اثرات بحرانی برای انسان شناسایی شدهاند، سرطان اثر بر روی تولید مثل، اثرات رفتاری و اثر بر روی اعمال سیستم ایمنی را شامل میشود.
سرطان و اثرات بر روی رفتار و سیستم ایمنی بعد از تماس طولانی مدت با دموزهای نسبتاً پایین از مشاهده شدهاند. همچنین ترکیبات PCB، شبه دی اکسینها یا غیر شبه دی اکسینها که مسئول این اثرات هستند تاکنون شناخته نشدهاند.
DDT و دیگر حشرهکشهای آلی کلره:
DDT و تعدادی دیگر از حشره کشهای آلی کلره تشخیص داده شدهاند که مشغول تومورهای کبدی در جوندگان هستند همچنین گزارش شده است که تعدادی از این ترکیبات اثرات استروژنی در سیستمهای حیوانی دارند. ولی برای DDT در این مورد استثناء وجود دارد.
اطلاعات توکسیکولوژی در مورد حشره کشهای کلره با توجه به اثرات آنها کمیاب است. همانند مشکلی که در ارزیابی سمیت DDT وجود دارد این هست که ترکیبات گوناگون DDT اثرات مختلفی نشان میدهند و احتمالاً از طریق مکانیسمهای گوناگون عمل میکنند.
مهمترین مشکل استروژنی DDT به DDT - اولیه و به مقدار بسیار کمتر از DDT - تشکیل شده است.
ترکیبات زیست محیطی آلی کلره:
در تعدادی از مطالعات جمعیتیهای انسانی که با مخلوط از آلوده کنندههای مقاوم از طرق مصرف مواد غذایی آلوده مثل ماهی تماس یافتهاند بررسی شدهاند. اثرات دیده شده در این مطالعات نمیتوانند به طور واضح با هر یک از این آلوده کنندهها که در زنجیر غذایی یا بافتهای انسان دیده شدهاند مربوط دانست. ولی احتمال بوجود آمدن این اثرات توسط این ترکیبات وجود دارد.
مکانیسم عمل: ترکیبات آلی کلره از طرق مکانیسمهای مختلف سمیتشان را به کار میگیرد ولی عمل باند شدن ترکیبات شبه دی اکسین بار سپتور Ah داخل یاختههای و یا دخالت در سیستم هورمونی به عنوان مکانیسمهای مطرح برای اثرات اتفاق افتاده در اثر تماس با دوزهای کم این مواد شیمیایی مورد توجه قرار دارند.
مکانیسمهای هورمونی:
ترکیبات آلی کلره که در این بخش بحث شدهاند بر روی چند سیستم هورمونی مثل هورمون استروژن هورمون میکروئید، گلکوگورتیسوئید و اسید رتینوئیک تأثیر میگذارند. این اقرات در سطوح مختلف اتفاق میافتد، نظیر تغییر متابولیسم هورمونها، تغییر سطوح رسپورتها یا دخالت در انتقال ؟؟ در زیر اثرات بر روی هورمونهای جنس، استروژن و اندروژن به طور مختصر بحث شدهاند.
Antiestrogenicty
مدارک قابل توجهی وجود دارد که نشان میدهد TCDD از قسمتهای ضد استروژنی تشکیل شده است این مدارک جلوگیری از گسترش خود بخودی تو موردی پستانی در رنهای ماده و زنجیرة گوناگون واکنشهای ضد استروژنی در جوندگان و سلولهای سرطانی پستان انسان را شامل میشود.
نتایج حاصله از مطالعات بر روی نژاد موشها و رشتههای سلولی مختلف در عملیات رسپتور Ah همچنین مطالعات ساختار فعالیت مختلف پیشنهاد میکند که واکنشهای ضد استروژنی در TCDD و ترکیبات واسطهای مرتبط از طریق رسپتور Ah اتفاق میافتد.
هر چند متابولیسم ناشی از 17 استرادیول بوسیلة ترکیبات شبه دی اکسین ممکن است تعدادی از اثرات TCDD در دوزهای بالا را بوجود آورند.
نتایج زیر این فرضیه را حمایت نمیکنند فرضیه: سطوح جابجا شده 17 استرادیول تحت تأثیر TCDD قرار نمیگرد و مهار کم رسپوراستروژن هم زودتر و هم دردوزای کمتر نسبت به جهش آنزیمی اتفاق میافتد استروژنیستی، اثرات ضد استروژنی ناشی از TCDD نیستند یا نتیجه عمل متقابل استرادیول با هر رسپوتوردگیر نیستند. در عوض اطلاعات پیشنهاد میکند که کمپکس AhR- Ligand نستزرسپوتورهای استروژنی mRnA را تنظیم میکند.
Eatrogenicity
مدارک قابل ملاحظهای در مورد استروژنیستی DDT - وجود دارد. تعدادی (شاید همة) اثرات بوسیلة باند شدن DDT - با رسپورتورهای استروژنی بوجود میآیند. فعالیت ضد استروژنی در تعدادی از مطالعات حیوانی برای
DDT - مورد توجه قرار داده شده است.
PCB هیدروکسیلی که به خاطر جانشینی ارتوبیک ساختار محدود کتننده است و به دلیل شابهت ساختار با استرادیول درباند شدن رسپتور استروژن مؤثر میباشد. در نتیجه ترکیبات PCB معین، متابولیستهای مشهور PCB و کمپکهای PCB میتواند استروژنیک باشند.
حشرهکشها آلی کلره، متوکس کلر و کلروکین میتوانند عامل یکی از اثرات یا اثرات استرونیک بیشتر باشند. در مجموع اثرات استروژنسیتی invitro برای توکافن، دیلورین و اندوسولفان گزارش شده است. هر چند که تاکنون اثرات invitro آنها ثابت نشده است. ترکیبات آلی کلره در این مورد اثرات استروژنسیتی ضعیفتری را نسبت به ivst نشان میدهند.
هر چند ترکیبات آلی کلره با نیمه عمرهای کوتاه بیولوژیکی در زنجیرة غذایی تجمع مییابد مکن است به غلظتهای به اندازه کافی بالا برای بوجود آوردن اثرات استروژنسیتی شخص برسند.
آنتی آندروژنسیتی:
علاوه برا اثرات استروژنسیتی اخیراً مشاهده شده است که آلایندهای زیست محیطی آلی کلره همچنین ممکن است از طریق راههای آندروژنی عمل کنند DDE - متابولیت اصلی درست میتواند آنتی آندوروژنیک باشد.
اثرات بحرانی بر انسان:
اثرات بر روی گسترش تومورها، همچنین گسترش اثرات بر روی تولید مثل، رفتارهای عصبی و اعمال ایمنی به عنوان ناشی از تماس انسان با ترکیبات شبه دی اکسینها پیشنهاد شدهاند. جنین و کودکان در حال رشد در گونهای مختلف نسبت به دی اکسینها و ها حساسیت بالایی دارند.
فعالیتهای علمیاصلاح نباتات تحقیقات در زمینة محصولات زراعی عمده از جمله غلات و ...
مقدمة گردآورنده :
تحقیقات یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده توسعة کشاورزی است. فناوریهای جدید در زمینة تولیدات کشاورزی حاصل از تحقیقات دانشمندان و محققان در موسسات تحقیقات دولتی در گوشه وکنار جهان میباشد.هدف از تحقیقات کشاورزی دستیابی به راهکارهها و روشهای نوین علمیبه منظور حل مشکلات و موانع موجود بر سر راه تولید میباشد.
فعالیتهای علمیاصلاح نباتات در ایران عملاّ از اولین دهة 1300 هجری شمسی شروع به صورت پراکنده در مناطق محدودی از کشور انجام میگردید.
با تأسیس مدرسة عالی فلاحت در سال 1306 این کوشش ها سامان یافت و با گذشت زمان تحقیقات در زمینة محصولات زراعی عمده از جمله غلات گسترش چشمگیری پیدا نمود. در سال 1339 موسسة تحقیقات اصلاح و تهیة نهال و بذر تأسیس و مسولیت اصلاح بذر و نهال محصولات عمده زراعی و باغی از نظر کمیو کیفی به عهده آن واگذار گردید. مسیر تحول تحقیقات اصلاح نباتات ایران به طور مختصر به سه دوره تقسیم میشد:
دورة اول:
این دوره با تأسیس مدرسه فلاحت و سپس دانشکده کشاورزی کرج زیر نظروزارت کشاورزی آغاز و 20 سال به طول انجامید.این دوره بیشترین موانع را در خود داشته است زیرا برای تغییر روشهای قدیمیمالکان و کشاورزان آن زمان نیاز به افراد تحصیل کرده و آشنا به کشاورزی نوین بود.
در همین دوره تأسیسات فنی در مزارع آزمایشی در جنب دانشکده ایجاد شد. از حدود سال 1310 تهیه بذر مرغوب آزمایشی باغ فردوس مدرسة عالی فلاحت آغاز و در زمینه غلات،حبوبات، سبزیجات، و انواع بذر و پنبه نمونه هائی از کل کشور جمع آوری و در مزارع کاشته و مطالعه گردید.
از اواخر سال 1311 آزمایشات مقدماتی چغندر قند، غلات، پنبه و ازدیاد بذر در مزارع باغ فردوس مدرسة فلاحت شروع و اولین بنگاه اصلاح نباتات در ایران در سال 1314 در کرج تأسیس گردید؛ که وظیفة اصلی آن اصلاح و تهیة بذر چغندر قند بود. در همان تاریخ مقدمات اصلاح نباتات و تهیة بذر غلات در کرج فراهم شد. در اواخر سال 1315 بنگاه اصلاح نباتات ورامین تأسیس و نسبت به تهیة بذر الیت پنبه و همچنین انواع گندم اقدام نمود.
دورة دوم:
این دوره با خاتمة جنگ جهانی دوم آغاز تأسیس مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیة نهال بذر در سال 1339 ادامه یافت که در واقع این دوره با آغاز پیشرفت و گسترش سریع روشها و ابزارهای کشاورزی نوین در کشورهای پیشرفته شروع گردیدکه در این دوره میتوان دوران آمادگی و تلاش کادر متخصصین تحصیل کرده در جهت رفع وضع نابسامان بذر و نهال در کشور اقدام به انجام یک رشته مطالعات و آزمایشات مقدماتی نمودند و این امر در مراکز اصلاح و تهیة نهال و بذر کرج و ورامین که امکانات بهتری داشته آغاز شد.از سال 1325 تحقیقات باغبانی و نیز با جمع آوری گونه های مختلفی از میوه جات سردسیری داخلی و خارجی و احداث باغ کلکسیون در کرج آغاز شد و این امر در مورد مرکبات در شمال و خرما در جنوب انجام گردید.از سال 1327 با جدا شدن دانشکده کشاورزی کرج از وزارت کشاورزی امکانات مربوطه به جمع آوری و آزمایش توده های بومیگندم موجود در بنگاه اصلاح نباتات کرج متمرکز گردید.
از سال 1330 تحقیقات پنبه نیز شکل جدی تر گرفته و به طور وسیع تر در مراکز ورامین آغاز گردید.
از سال 1335 فکر تأسیس ادارة تهیة بذر گواهی شده در وزارت کشاورزی شکل گرفته و این اداره تأسیس گردید تا نسبت به کنترل مزارع غلات و پنبه در کرج، ورامین اقدام نموده و بعد از کنترل و صدور گواهی بذر مادری بین کشاورزان توزیع گردید.
از سال 1336 تحقیقات برنج در بنگاه کشاورزی لاهیجان آغاز و با ایجاد ایستگاه برنج رشت در سال 1338 توسعه مییابد.
دورة سوم:
با توجه به پراکندگی تحقیقات در دستگاههای مختلف کشاورزی از یک طرف و با توجه به اینکه اداره کل زراعت وقت با تشکیلات محدود و امکانات ناچیز مستقیما قادر به هدایت این امر ضرورت تأسیس موسسه ای مستقل با اختیارات وسیع قانونی احساس گردید.
بنابراین تشکیل مؤسسه اصلاح و تهیه نهال بذر بر اساس لایحه قانونی مصوب مجلس شورای ملی که در تاریخ 3/8/1338 به تصویب مجلس سنای وقت رسید مشتمل بر 6 ماده و تبصره موردموافقت قرارگرفت.
ـ وظایفی که موجب قانون به عهده مؤسسه قرار گرفت به شرح زیر بوده است:
1ـ بررسیهای نژادی و به زراعی برای اکثر محصولات مهم زراعی مثل گندم، جو، پنبه، برنج، دانههای روغنی، ذرت، حبوبات، نباتات علوفه ای و کنف.
2ـ تولید بذور مادری و تهیه بذور گواهی شده به منظور تکثیر وتهیه بذر مورد نیاز کشور و نیز ازدیاد وتوزیع نهالهای پیوندی از ارقام انتخابی متناسب با شرایط آب و هوایی مختلف کشور.
3ـ کنترل و گواهی بذرهائی که تولید کنندگان بذر بر اساس ضوابط تعیین شده در وزارت کشاورزی و منابع طبیعی وقت تولید میکنند .
ـ مؤسسه در راستای ایفای وظایف موله اقدام به تشکیل 4 اداره کل به شرح زیر نمود:
1ـ اداره کل بررسیهای باغبانی به منظور ازدیاد اولیه ارقام میوه، سبزی و صیفی و سیب زمینی.
2ـ اداره کل بررسیهای زراعی به منظور بررسی وازدیاد اولیه بذور پنبه، گندم، جو، ذرت، برنج و علوفه و حبوبات و سایر نباتات زراعی.
3ـ اداره کل کثیر و گواهی بذر به منظور کنترل بذور تولیدی و صدور گواهی بذر.
4ـ اداره کل تکثیر و توزیع بذر جهت تهیه و توزیع بذور اصلاح شده.
در مرحله بعدی به منظور تجهیز و تکمیل امکانات ایستگاهها از نظر ماشین آلات تأسیسات و تجهیزات، اداره کل امور ایستگاهها نیز در مؤسسه تشکیل گردید.
در همین راستا مؤسسه اقدام به تشکیل لابراتور اصلاح غلات کرج، لابراتور اصلاح بذر چغندر قند در کرج، لابراتور اصلاح میوه در کرج، لابراتور اصلاح بذر در ورامین، لابراتور اصلاح برنج در رشت، لابراتور اصلاح خرما در اهواز و گلخانههای مخصوص بذر در کرج و ورامین نمود.
با اقزایش حجم فعالیتها و ضرورت تمرکز روی محصولات خاص و افزایش کارایی و بازده تحقیقات به تدریج تشکیلات مؤسسه تغییر یافت بطوریکه در سال 1348 بخش تحقیقات دانههای روغنی و در سال 1349 بخش تحقیقات ذرت (ذرت و یونجه) و در سال 1350 اداره کل بررسیهای باغبانی به بخش تحقیقات باغبانی تغییر یافت و از سال 1357 واحد سبزی وصیفی از آن جدا شد و بصورت بخشی جداگانه به فعالیت خود ادامه داد. در سال 1359 بخش تحقیقات حبوبات و در سال 1362 بخش تحقیقات فیزیولوژیکی و بیوشیمیو تکنولوژی تاسیس شد و در نیمه دوم همین سال بخش ژنتیک و آمار نیز در مؤسسه تأسیس گردید. در سال 1337 بخش تحقیقات سیب زمینی، پیاز، حبوبات آبی از این بخش تفکیک و بخش سبزی وصیفی به ورامین منتقل گردید.
با افزایش روند توسعه فعالیتهای تحقیقاتی مؤسسات تحقیقات مستقل تأسیس و از مؤسسه تحقیقات خرما در اهواز و در سال 1357 مؤسسه تحقیقات مرکبات در رامسر تأسیس و این محصولات از موسسه تحقیقات نهال و بذر جدا گردیدند. از سال 1371 موسسه تحقیقات دیم در مراغه تأسیس و کلیة فعالیتهای تحقیقاتی فیزیزلوژی و بیوشیمیو تکنولوژی به موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی در سال 1378 از دیگر مواد منفک شده از موسسه تحقیقات اصلاح و تهیة نهال و بذر میباشد.
لازم به ذکر است که در تشکیلات این موسسات به جزء بیوتکنولوژی در سال 1379، در سال 1376 به تصویب رسیده است.
ـ در حال حاضر موسسة تحقیقات اصلاح و تهیة نهال بذر شامل بخشهای تحقیقاتی زیر است :
1 – بخش تحقیقات غلات.
2- بخش تحقیقات ذرت و گیاهان علوفهای.
3- بخش تحقیقات دانه های روغنی.
4- بخش تحقیقات باغبانی.
5- بخش تحقیقات سبزی وصیفی (در ورامین)
6– بخش تحقیقات سیب زمینی و پیاز.
7 – بخش تحقیقات ژنتیک و ذخائر تواژی (بانک ژن گیاهی ایران).
8 – بخش تحقیقات کنترل و گواهی بذر.
ـ بخش تحقیقات غلات :
سرزمین ایران از نظر مناسبت اقلیمیبرای زراعت غلات میتوان به چهار اقلیم (zone) مشخص تقسیم نموده:
1- اقلیم گرم و مرطوب سواحل دریای خزر(zoneI) که شامل استانهای مازندران، گیلان، گلستان و قسمتهایی از استانهای اردبیل ( مغان) و خراسان (شمال غربی بجنورد) میشود. این ناحیه نوار باریکی از خاکهای حاصلخیز بین دریای مازندران و رشته کوههای البرز را در بر میگیرد و مقدار بارندگی آن بین 500 تا 2000 میلیمتر در سال است. دارای آب و هوای نیمه گرمسیری با زمستانهای ملایم وتابستان های گرم میباشد.
2- اقلیم گرم و خشک جنوب (zoneII) که در جنوب رشته کوههای زاگرس و شمال خلیج فارس واقع شده است و شامل استانهای خوزستان، هرمزگان و قسمتهای جنوبی استانهای فارس، کهکیلویه و بویر احمد، لرستان، سیستان و بلوچستان و بخشی از استان خراسان (طبس) میباشد. میزان بارندگی آن بین 40 تا 200 میلیمتر در سال است. دارای آب و هوای گرمسیری با زمستانهای ملایم بهار کوتاه و تابستانهای بسیار گرم و طولانی میباشد.
3- اقلیم معتدل فلات مرکزی (zoneIII ) که از شمال به رشته کوههای البرز ،از مغرب و جنوب به رشته کوههای زاگرس و از طرف شرق به افغانستان و پاکستان محدود میشودو شامل استانهای تهران، یزد و قسمتهایی از استانهای فارس، لرستان، کرمانشاه، کرمان، خراسان و سیستان و بلوچستان میشود. در این ناحیه شرایط آب و هوایی با توجه به دوری و نزدیکی از کویر بسیار متفاوت است و میزان بارندگی سالیانه از صفر میلیمتر تا 300 ـ 200 میلیمتر به طرف ارتفاعات میباشد.
4- اقلیم سرد کوهستانی (zoneIII ) که در غرب و شمال غربی در امتداد شمال رشته کوههای زاگرس و در شمال شرق در امتداد رشته کوههای بینالود و آلاداغ واقع شده است و شامل استانهای آذربایجان شرقی و غربی کردستان، همدان، چهارمحال بختیاری و قسمتهایی از شمال استانهای خراسان و اصفهان و کهکیلویه و بویر احمد میباشد. در این ناحیه تفاوتهای فاحشی ازنظر آب و هوا و خاک در مناطق مختلف وجود دارد که بستگی به ارتفاع از سطح دریای آزاد، وضع قرار گرفتن در معرض تابش آفتاب، جهت بادها وسایر عوامل جفرافیایی ـ اقلیمیدارد. تابستانها از گرم تا خیلی خشک و زمستانها از سرد تا خیلی سرد میباشند. میزان بارندگی در این ناحیه با توجه به ارتفاع منطقه از 200 تا 1800 میلیمتر در سال تغییر مینماید.
گندم وجود محصول عمده زراعی ایران میباشند که در شرایط آبی ودیم کشت میشوند. از مجموع اراضی زیر کشت کشور حدود 43% یعنی هشت میلیون هکتار به کشت گندم وجود اختصاص مییابد که 37% آن در شرایط آبی و 63% در شرایط دیم است.
تحقیقات غلات در ایران از سال 1309 هجری شمسی با عملیات سلکسیون و اصلاح بذر در توده های بومیگندم به وسیله وزارت فوائدعامه در مدرسه فلاحت کرج، با هدایت و نظارت مرحوم مهندس عدل آغاز گردید و تا سال 1315 منجر به انتخاب ومعرفی حداقل 4 رقم گندم از جمله کوسه حنائی، شاه پسند، عطائی شد. این فعالیت ها توسط مرحوم مهندس عطائی ادامه یافت. از سال 1327 پس از جدا شدن دانشکدة کشاورزی کرج از وزارت کشاورزی و پیوستن آن به دانشگاه تهران اصلاح بذر غلات زیر نظر وزارت کشاورزی ادامه یافت و با مطالعه روی توده های بومیگندم وجود بنگاه اصلاح نباتات کرج که ریاست آن بر عهدة مرحوم مهندس قره باغی بود متمرکز گردید. ایشان اولین دو رگ گیری در ایران را بین دو رقم گندمیعطائی و شاه پسند انجام داد. از سال 1332 که همکاری های وزارت کشاورزی با سازمان خوار و بار کشاورزی جهانی FAO شروع شد فعالیتهای تحقیقاتی وسیعی روی گندمهای بومیانجام و ارقام زیادی از گندم خارجی وارد مورد مطالعه قرارگرفت.
اقدامات دکتر کوک اولین کارشناس FAO و دکتر مودا در پایه گذاری تحقیقات علمیغلات بسیار ارزشمند است. در سال 1337 واحد آزمایشگاهی با وسائل مدرن آن روز ایجادگردید.
در سال 1372 واحد بیماری های غلات در کنار بخش تحقیقات غلات تشکیل گردید و در مرداد1376 کتابخانة وسیعی به همراه سالنهای گرد همائی تحقیقات در کرج تأسیس شد.
بخش تحقیقات غلات برنامه های غلات را در 11 واحد تحقیقاتی زیر انجام میدهد:
1- به نژادی گندم.
2- به نژادی جو.
3- به زراعی.
4- بیماریهای غلات.
5- شیمیو تکنولوژی غلات.
6- به نژادی گندم دوروم.
7- دابل هاپلوئیدی.
8- آزمایشات بین المللی غلات.
9- ذخائر توارثی و کلکسیون.
10 – آزمایشات ژنتیک.
11- تکثیر بذر.
مطالب بالا خلاصه ای بود از تاریخچة تحقیقات اصلاح بذر و تأسیس موسسة تحقیقات اصلاح و تهیة نهال و بذر که از کتابی که به مناسبت چهلمین سال تأسیس موسسه79- 1339 و توسط عباس سعیدی و رجب چوگان تدوین شده انتخاب گردید و نوشته شد.
و اینجانب دوره کارآموزی خود را بخش یا تولوژی غلات در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیة بذر کرج به پایان رساندم که در همین جا از زحمات بی شائبه و خستگی ناپذیر جناب آقای محمدترابی که ریاست بخش یا تولوژی غلات را به عهده دارند و نیز از همکاران محترم ایشان:
آقای دکتر افشاری و آقای مهندس ملیحی پور (قسمت زنگها) خانم مهندس خلقتی (قسمت سپتوریوز) آقای مهندس پاتپور (قسمت بیماریهای جو) آقای مهندس مردوخی (قسمت سیاهکها) خانم مهندس سراج و آقای دکتر هاشمی(قسمت فوزاریوم) خانم بکائی (تکنسین آزمایشگاه) و خانمها طلایی و بیات (قسمت تحقیقات گلخانه) که با صبر و تحمل و شکیبائی فراوان اینجانب و دیگر کارآموزان را راهنمایی و یاری رساندند کمال تشکر و قدردانی را دارم.
همچنین از جناب آقای دکتر محمد اشکان (مدیر گروه گیاهپزشکی ورامین) که حق استادی بر من دارند به خاطر زحماتشان سپاسگذاری میکنم.
مقدمه :
واحد پاتولوژی از قسمتهای مختلفی تشکیل شده که در هر قسمت بر روی یک نوع بیماری خاص تحقیق و مطالعه میشود. البته از امسال تصمیم بر این شد که کارموزآن در یک بخش روی بیماریها کارکنند و این گزارش ماحصل شش هفته کارآموزی در گلخانه بر روی بیماریهای زنگ زرد و البته زنگ قهوهای تهیه شده است. هدف کلی این واحد مطالعه بر روی مورفولوژی، بیولوژی. نحوه بیماریهای مهم غلات و در نهایت به دست آوردن ارقام مقاوم میباشد وآنها را به اصلاح گران معرفی مینمایند تا آنها با انجام آزمایشات خاص خود ارقامیرا به عنوان رقم مطلوب در سطح مزارع معرفی نمایند.
غلات نخستین گروه از گیاهانی بودند که مسیر شکارگری و گوشتخواران مطلق انسان را به سمت گیاهخواری تغییر دارند. گندم تقریباً نزد همه نژادها وتیره های آدمیبه عنوان گرامیترین و پر مصرفترین ماده غذایی بشر تا به امروز شناخته شده است. گندم مهمترین غله در جهان بوده و یکی از قدیمیترین و پرارزشترین گیاهان روی زمین به شمار میرود و (کریمی1356) گندم احتمالاّ یکی از اولین گیاهانی است که به وسیلة انسان زراعت شده و به همین دلیل مهمترین گیاه زراعتی به شمار میآید، زیرا زراعت آن از تمام گیاهان ساده تر تطابق آن در مناطق مختلف که دارای شرایط آب و هوایی متفاوتی میباشند، بیشتر از طرف دیگر غذای اولیه و اصلی اغلب مردم جهان را تشکیل میدهد. (خدابنده 1362)
گندم بیش از 20% از کالری جمعیت 6 میلیاردی جهان را تأمین میکند وتصور میشود که کاشت آن از هزاران سال پیش از میلاد مسیح در مصر باستان و بین النهرین رواج یافته است. گندم به دلیل فراوانی و ارزانی در الگوی غذای سه چهارم جمعیت جهان جایگاه مهمیداشته در ایران نیز سهم عمده ای از رژیم غذایی مردم را تشکیل میدهد. (کریمی1356).
کشت گندم به دلیل سازگاری فوق العاده آن با شرایط مختلف در نیمکرة شمالی تاعرض 60 درجه و در نیمکرةجنوبی تا 40 درجه متداول است.
بر اساس آمار و اطلاعات منتشر شد از سوی سازمان کشاورزی و خوارو بار جهانیFAO در سال 1997 سطح زیر کشت گندم 228 میلیون هکتار کل گندم تولیدی در جهان برابر 5/601 میلیون تن بوده و در بین کشورهای عمدة تولید کنندة گندم بیشترین عملکرد مربوط به کشورهای آلمان ، فرانسه و چینی و بیشترین سطح زیر کشت مربوط به کشورهای چین و هند و ایالات متحده میباشد. (معاونت برنامه ریزی و بودجه وزارت کشاورزی 1337).
ویژگیهای گیاهشناسی گندم :
گندم نباتی است یک ساله از شاخة گیاهان گلدار1، زیر شاخة نهاندانگان2، ردة تک لپه ایها3 ، راستة گلومیفلور4 ، تیرةگرونیان5 ، و جنس تریتیکوم6 .
ریشة گندم افشان است. ریشه های اصلی و فرعی از محل طوقه خارج شده و همقطر میباشند. ساقة آن مانند سایر غلات بندبند و تو خالی بوده و اصطلاحاّ از نوع ماشوره ای است. اغلب ارقام گندم علاوه بر ساقة اصلی دارای ساقه های ثانوی نیز هستند که پنجه نامیده میشوند. ساقة در فواصل معین به صورت گره بوده، توپر و مغزدار است. (برگها به تعداد 6 تا 10 عدد بطور متناوب و یک درمیان درطول ساقه و از محل گرهها خارج میشوند.) هربرگ از دو قسمت مشخص ینام و پهنک تشکیل شد است. ینام به منزلة دمبرگ بوده و ساقه را در فاصلة بین دو گره مانند غلافی در برمیگیرد.
گل آذین گندم از نوع سنبله است که در انتهای ساقة تشکیل میشود. سنبله دارای یک محور اصلی بوده و روی آن در محل گره ها، سنبلچهها بطور متقابل ایجاد میشوند . داخل هرکدام از سنبلچهها معمولاّ از سنبلچهها معمولاّ دو عدد دانه تشکیل میشود. دانة گندم بیضیی شکل بوده و طول آن بسته به رقم گندم از 6 تا 10 میلیمتر متغیراست.
مراحل رشدی گندم :
مراحل مختلف رشد ونموگندم از جوانه زدن بذر تا رسیدن دانه قابل تفکیک میباشند. بر حسب مورد، تقسیم بندیهای مختلفی توسط محققین انجام شده استکه مقیاس درج به اختصار توصیف میگردد:
جوانه زنی: در این مرحله بذر با جذب آب متورم شده، غلاف ریشه چه پوسته های بذر را شکافته وجوانة اولیه ریشه از جنین بذر خارج میشود. دو تا سه روزی پس از کاشت، غلاف برگ(Coleoptile ) بذر طویل شده و به تدریج سر از خاک بیرون میآورد. این مرحله با خارج شدن برگ از نوک کلئوپتیل خاتمه مییابد.
پنجه زنی: پس از جوانه زنی، طوقه تشکیل میشود. در ناحیة طوقه گرههای پنجه وجود دارند که از این گرهها، ساقههای فرعی گندم یا اصطلاحاّ پنجهها تولید میشوند. تعداد پنجهها بر حسب نوع رقم و شرایط رشدی، متفاوت است. در مقیاس درج اعداد از 1 تا5 مراحل مختلف پنجه زنی را نشان میدهند.
ساقه رفتن: با طویل شدن اولین ساقه شروع شده و تا ظهور زبانک(Ligule) برگ پرچم ادامه دارد. در این مرحله میان گرهها ظاهر شده و طویل میگرند. اعداد 6 تا 10 نشان دهندة مراحل ساقه رفتن میباشند.
خوشه رفتن: با خروج اولین ریشکها از غلاف برگ پرچم شروع شده و با ظهور کامل خوشه به اتمام میرسد. مراحل 1 – 10 تا 5 –10 پیشرفت خوشه دهی را در مقیاس درج نشان میدهد.
گلدهی: باخاتمه خوشه دهی ، رشد رویشی نیز به اتمام رسیده و رشد زایشی باگل کردن و دانه بستن دنبال میشود این مرحله با شمارة 5-10 مشخص میشود.
رسیدن: مرحلة 11 که در مقیاس رسیدن گندم را نشان میدهد، با تغیر رنگ ساقه معین میشود که از قسمت تحتانی شروع و به طرف سنبله ادامه مییابد. رسیدن دانه ها از سنبلچه های میانی شروع شده و در طرفین سنبله امتداد مییابد. دراین مرحله دانه گندم برای رسیدن کامل به حالتهای شیری، خمیری و… نیم سخت و سخت در میآید.چنانچه پس از گل کردن گندم ، مزرعه مصادف با خشکی یا بادزدگی شود، دانههای تولید شده چروکیده وکوچک بوده و قدرت جوانه زنی مطلوبی نخواهد داشت که به این حالت رسیدن اجباری میگویند.
زنگهای غلات
مقدمه:
زنگها از مخربترین و گسترده ترین بیماریهای غلات محسوب میشوند. آنها تقریباّ در تمام مناطقی که غلات کشت میشوند موجب خسارت روی محصول میشوند.در تمام مراحل رشدی (گیاهچه ای، پنجه زنی، ساقه رفتن، و گلدهی) امکان آلوده شدن گیاه وجود دارد.(Roelfs, et al, 1992 ) .
زنگها در تاریخ گیاهی اهمیت زیادی داشته زیرا که از زمانهای قدیم خسارت قابل توجهی را به مزارع گندم وارد کردهاند. شواهد قوی نشان میدهند که زنگها، همراه با میزبانهایشان طی زمانهای طولانی تکامل یافته اند.مطالعات دیرینه نشان میدهد که سرخسها از دورة کربونیفر توسط زنگها آلوده میشده اند ( مژدهی 1373 ).
سه نوع مختلف از بیماریهای زنگ در گندم ایجاد آلودگی مینماید که عبارتند از: زنگ ساقه یا زنگ سیاه، زنگ برگی یا زنگ قهوهای و زنگ نواری یا زنگ گلوم یازنگ زرد.
نام بیماری از نقطهها یانوارهای خشک، گرد مانند،سیاه، قرمز، یا زرد که از میان اپیدرم گیاه بیرون میزنند گرفته شده است. اندازه و رنگ و هالة دور جوشهای زنگ، انواع خاص آلودگی را مشخص میکند که بر اساس ارقام زراعی گندم، نژادهای زنگ دورههای مختلف متفاوتند. (Wiese, 1992 ) .
اهمیت زنگها :
از لحاظ تاریخی زنگها اهمیت بسیار داشته و در قدیمیترین اسناد کشت گندم ذکر شدهاند. ظرفیت زنگهای گندم در ایجاد اپیدمیهای گسترده کاملاً مستند است. میزان کاهش محصول گندم در امریکای شمالی در اثر خسارت زنگها سالانه بیش از یک میلیوم تن برآورد شده است.( Wiese,1992) .
برای بیشتر مناطق گندم کاری جهان آمارهای مشابهی میتوان ارائه داد. نیمان و همکاران (1342 ) میزان خسارت زنگ زرد رابالغ بر 5/4 درصد کل محصول گندم گزارش کردهاند. خسارت ناشی از اپیدمیزنگ زرد در سال 1372 بیش از 5/1 میلیون تن گندم تخمین زده شد ( Torabi et al., 1995).
زنگها احتمالاً بیش از هر بیماری و دیگردر مجموعه نوشتههای مربوط به بیماریهای گندم سهم دارند. اپیدمیهای زنگ قبل از گلدهی یا در دورة آن، زیان بارتر بوده و به ویژه آلودگیهای برگ پرچم و سنبله ، حتی اگر آلودگی در قسمتهای پایینی گیاه وجود نداشته باشد، آسیب رسان است. زنگ ها علاوه بر کاهش محصول، ارزش کاه آن مقاومت زمستانی را کاهش داده و بوتهها را مستعد پذیرش برخی بیماریهای دیگر میکند. زنگها مانند سفیدک پودری ، اپیدرم میزبان را تغییر داده تعرق و تنفس راافزایش و فتوسنتز را کاهش میدهند.زنگ ها به طور کلی قدرت و شادابی دانه و رشد ریشه را کاهش میدهند. بوتههای گندم مبتلا به زنگ چندان خوش خوراک نیستند و گهگاه مسمومیتی خفیف دردامها ایجاد میکنند. ( Wiese, 1991 ) .
تاریخچة زنگ ها :
ارسطو (Aristotle )( 322 – 384 قبل از میلاد) عقیده داشت که زنگها توسط بخارهای گرم تولید میشود و اشارهای به خسارت این بیماری و سالهائی که اپیدمیآن به وقوع پیوسته، نموده است.( Roeifs et al ,1992 ). در زمانهای قدیم خسارت ناشی از زنگ ها را دراثر خشم خدایان برای مجازات کشاورزان میدانستهاند.
Robbing رب النوع زنگ گندم بود که هر ساله در فصل بهار به پای آن مراسم مذهبی توأم با قربانی برپا میکردند. ( الهی نیا، 1373). کاوشهای باستان شناسی در فلسطین امروزی حاکی از وجود اوردیوسپورهای زنگ ساقه در 1300 سال قبل از میلاد است.(Roeifs,et al ,1992 ) .
گاد (Gadd) (1777) اولین کسی بود که زنگ زرد را توصیف نمود. اریکسون و هنینگ.
(Erikssan &Hennhng 1894 ) نشان دادند که زنگ نواری توسط یک عامل بیمار جداگانه ای ایجاد میگردد و آن را (Puccinia glumarum) نامگذاری کردند. هیلاندر و همکاران (Hylander et al.,1953 ) نام (P.Striiformis) را برای عامل بیماری انتخاب کردند. در ایران زنگ زرد گندم اولین بار در سال 1899 توسط ماگلوس (Maglos) گزارش شد.(بامدادیان،1362) در سال 1326 اسفندیاری آن را بطور سمیگزارش کرده است. (اسفندیاری، 1326)
زنگ قهوهای :
مقدمه:
زنگ قهوهای (leaf rust)که عامل آن درگندم ( puccinia recondita Rob exdesm fsp tritici) میباشد که یکی از مهمترین بیماریهای گندم است که گستردة جهانی دارد. نخستین مراکزی که بر روی زنگ قهوهای کار کردهاند. دانشگاههای Kansas,Purdae با مشارکت و همکاری وزارت کشاورزی ایلات متحدة امریکا و کانادا بودند. کارهای مهمیبر روی این بیماری در کشورهای: آرژانتین، استرالیا، برزیل ، مصر، آلمان، ایتالیا، هند، مکزیک، پرتقال، یوگوسلاوی صورت گرفته است، علاوه بر این کشورها معمولاً در چین، ایران، استرالیا، مراکش، هلند، پاکستان، و آفریقای جنوبی نیز کارهایی در این رابطه انجام میگیرد.
انواع قتل
انواع قتل در قانون مجازات عمومی سال 1304 باب سوم قانون مجازات عمومی سابق ایران مرتکب اختصاص به بیان جرایم جنایت نسبت به افراد داشت انواع قتل در قانون مزبور به شرح ذیل بوده است.
الف _ قتل عمد : ماده 170 قانون مذکور در مورد پیش بینی قتل عمدی مقرر می دارد: مجازات مرتکب قتل عمدی اعدام است مگر در مواردی که قانوناً استثنا شده باشد چنانکه ملاحظه می شود قانونگذار جرم قتل را تعریف نکرده است لیکن حقوق دانان کیفری با استفاده از روح قانون و قواعد حقوق جزا قتل عمدی را بعنوان سلب عمدی حیات انسان دیگری تعریف نموده اند.
ب _ قتل در حکم عمد : قتل مزبور در ذیل ماده 171 پیش بینی شده است ماده مذکور می گوید هرکس عمداً به دیگری جرح یا ضربی وارد آورده که منتهی به موت مجنی علیه گردد بدون اینکه مرتکب قصد کشتن را داشته باشد به حبس با اعمال شاقه از سه سال تا ده سال محکوم خواهد شد مشروط به این که آلتی که استعمال شده است قتاله نباشد و اگر آلت قتاله باشد مرتکب در حکم قتل عمدی است.
در این مورد نیز تعریف قتل عمدی صادق است نهایت اینکه استفاده از آلت قتاله بعنوان قائم مقام قصد کشتن یا قصد مطرح می باشد.
ج _ قتل شبه عمد : با عنایت به صدر ماده فوق الاشعار وقتی قتل شبه عمد محسوب می شود که مرتکب دارای سو نیت عام ( قصد جرح و ضرب) روی جسم مجنی علیه باشد ولی بدون اینکه قصد نتیجه ( سلب حیات) موجود بوده و ضرب و یا جرح نوعاً کشنده باشد در عمل منجر به فوت وی می گردد بنابراین فعل مرتکب باید غیر مجاز یا عدوانی باشد در غیر این صورت قتل شبه عمد تحقق پیدا نمی کند مجازات این جرم سه سال تا ده سال حبس مقرر شده است.
د _ قتل غیر عمدی : قتل غیر عمدی در ماده 177 قانون پیش بینی شده و مقرر می دارد : در صورتیکه قتل عمدی بواسطه بی مبالاتی یا بی احتیاطی یا اقدام به امری که مرتکب در آن مهارت نداشته یا عدم رعایت نظامات دولتی واقع شود به حبس تادیبی از یک سال تا سه سال محکوم خواهد شد بعلاوه ممکن است مرتکب از پنجاه الی پانصد تومان غرامت نیز محکوم شود.
از مفاد ماده مذکور معلوم می شود که در قتل غیر عمدی مرتکب فاقد قصد فعل و نتیجه نسبت به مجنی علیه است ولی رفتاری را پیشه خود می کند که مغایر با دقت و مراقبت می باشد و قتل حاصل رفتار مذکور است لذا از نظر روانی عنصر معنوی قتل غیر عمدی بی دقتی و عدم تفکر می باشد.
قتل به کشتن غیرقانونی افراد گفته میشود اعم از اینکه به صورت طراحی شده باشد (قتل عمد) و یا اینکه بصورت تصادفی باشد (قتل غیر عمد). در برخی کشورها مجازات آن اعدام است.
اولین قتل در تاریخ بشریت، کشته شدن هابیل فرزند حضرت آدم توسط برادرش قابیل است.
نوع فایل: word
سایز:175 KB
تعداد صفحه:4
بررسی تاثیر سموم دفع آفات (علف کشها) بر روی گیاهان
فصل اول
سموم دفع آفات (علفکشها)
1-1- مقدمه:
کشاورزان همواره در طول تاریخ با علفهای هرز در مبارزه بودهاند و در این راه به پیشرفتهای قابل ملاحظهای دست یافتهاند. بشر مبارزه با علفهای هرز را از طریق دست و استفاده از حیوانات شروع نمود و در حال حاضر این راه از طریق مکانیکی و شیمیایی ادامه مییابد. پیشرفتهای به دست آمده برای مبارزه با علفهای هرز همواره با پیشرفتهای بشر در به کارگیری انرژیهای مختلف همراه بوده است به طوریکه بشر در این مسیر ابتدا از نیروی انسانی و حیوانات اهلی استفاده نمود و به تدریج انرژیهای فسیلی را جایگزین آنها کرده است. در حال حاضر کشاورزان چهار روش را برای مبارزه با علفهای هرز در پیش رو دارند که عبارتند از: 1- روشهای زراعی 2- روشهای بیولوژیکی 3- روشهای مکانیکی 4- روشهای شیمیایی. از این روشها، روش شیمیایی از همه رایجتر شده است و امروزه افزایش وابستگی به علفکشها باعث بروز مشکلاتی از قبیل مقاومت علفهای هرز به علفکشها و آلودگی آب و خاک به سموم است.
جدول 1-1 تولید آفت کشها در هند (تولید 1000تن)
%installed capacity | 97-1996 | %change | 96- 1995 | Herbicide |
6/55 | 0/1 | 1/11 + | 9/0 | D- 4 و 2 |
8/17 | 8/0 | 3/33 - | 2/1 | butachlor |
30 | 09/0 | 7/35 - | 14/0 | fluchloralin |
8/96 | 0/3 | 1/11 + | 7/2 | isproturon |
مصرف علفکشها در کشورهای توسعه نیافته مثل هند فقط 3/0 است در حالیکه در کشورهای توسعه یافته مثل کره و ژاپن به ترتیب 6/6 و 8/10 است.
یک علفکش در مفهوم گسترده کلمه، ترکیبی است که قادر به از بین بردن و آسیب شدید به گیاهان می باشد و می تواند جلوی رشد گیاه را بگیرد و یا بخشهایی از گیاه را از بین ببرد، که ممکن است بیابانی و خودرو باشد و یا نوع پرورشیافته آن در مکانهای مختلف میروید[1].
1-2- تاریخچه:
اولین علفکش ثبت شده در ایران مربوط به سال 1347 میباشد و از آن تاریخ تا کنون 70 علفکش از گروههای مختلف در ایران به ثبت رسیده است. به این ترتیب به طور متوسط از زمان ثبت اولین علفکش تا کنون سالانه دو علفکش به ثبت رسیده است. روند ثبت علفکشها با توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه نوسانات شدیدی داشته است. بیشترین تعداد علفکشها در حد فاصل سالهای 1347 تا 1350 و سالهای 1350 تا 1355 بوده است و از آن تاریخ به بعد به دلیل وقوع جنگ تحمیلی و مشکلات حاکم بر کشور این روند کاهش یافته، تا جائیکه بین سالهای 1360 تا 1365 تنها دو عدد علفکش جدید به ثبت رسیده است. از سال 1365 با پشت سر گذاشتن پارهای از مشکلات در کشور ما ثبت سموم جدید بیشتر شده و این روند ادامه یافته است. تا اینکه در 5 سال اخیر حدود 13 علفکش جدید به ثبت رسیده است [2].
در طی بیست سال گذشته همواره در دنیا سهم فروش علفکشها از کل سموم آفتکش فروخته شده بیشتر است.
شکلهای زیر سهم فروش جهانی علفکشها و حشرهکشها و قارچکشها و بقیه سموم کشاورزی را در سالهای 1980 و 2000 نشان میدهد.
شکل (1-1) : سهم جهانی فروش
علف کش ها ، حشره کش ها و
قارچ کش ها از کل سموم
فروخته شده در سال 1980
|
شکل (1-2) : سهم جهانی فروش علفکشها، حشرهکشها و قارچکشها
از کل سموم فروخته شده در سال 2000
|
علیرغم اختلاف جزئی که در سهم هر یک از آفتکشهای فروخته شده در این دو سال مشاهده میشود ولی همواره بیشترین سهم مربوط به علفکشها است.در برخی از کشورها مانند آمریکا سهم فروش علف کش ها از کل آفت کش های بفروش رسیده از این مقدار هم فراتر رفته است و بر اساس اطلاعات مو جود در سال 1993 حدود 68% از سموم فروخته شده در بخش کشاورزی آمریکا مربوط به علف کش ها بوده است]3[.
1-3- کاربردها :
دینیتروآنیلینها علفکشهایی هستند که برای کنترل علفهای هرز باریک و پهن برگ در برخی از محصولات زراعی مورد استفاده قرار میگیرند. این علفکشها از نوع پیشرویشی بوده و در خاک مصرف شده و از طریق جلوگیری از تقسیم و طویل شدن سلول مانع از رشد علفهای هرز میگردند. از جمله مکانیزمهایی که باعث مقاومت گیاهان زراعی نسبت به علفکشهای دینیتروآنیلین میشود، میتوان به متابولیسم علفکش و جاسازی علفکش در بخشهای لیپیدی و تغییر محل عمل علفکش اشاره نمود. علفکشهای دینیتروآنیلین به خانوادهای از ترکیبات شیمیایی تعلق دارند که مکانیزم اصلی عمل آنها دپلیمریزاسیون میکروتوبولها است. میکروتوبولها از اجزای ضروری برای تقسیم سلولی و طویل شدن سلولهای ریشه هستند این علفکشها به مختل کننده تقسیم میتوز نیز معروفند. وقتی علف کش های دی نیترو آنیلین از طریق اختلال در فعالیت میکرو توبول ها، از تقسیم سلولی جلوگیری می کنند تقسیم سلولی ناقص صورت می گیرد و گاهی اوقات منجر به تولید سلولهای چند هسته ای می گردد. این علف کش ها گیاهان و قسمت هایی از گیاهان که سریع رشد و تقسیم می شوند را تحت تاثیر قرار می دهند. تقسیم سلولی ابتدا در نواحی مریستمی گیاه اتفاق می افتد. بنابراین وقتی دی نیترو آنیلین ها با نواحی مریستمی تماس حاصل می کنند، از تقسیم سلولی آنها جلوگیری به عمل می آورند.
جدول (1-2)علفکشهای دینیتروآنیلین ثبت شده در ایران
خانواده شیمیایی | نام عمومی | نام تجاری |
دینیتروآنیلین | تریفلورالین اتانفلورالین دینیترآمین پندیمتالین | ترفلان سونالان کوبکس استومپ |
اتصال دینیتروآنیلینها به ذرات خاک باعث محدود شدن حرکت آنها به سوی گیاه میشود. هنگامی که گیاهچه از درون لایههای خاک تیمار شده با علفکش دینیتروآنیلین به سمت بیرون خاک رشد میکند، این علفکشها به سهولت در غشاهای چربی گیاهچه حل میشوند. از آنجا که پس از جذب سرعت انتقال این علفکشها زیاد نیست، بنابراین به جز دینیتروآنیلینهایی که با منطقه مریستمی تماس حاصل میکنند و وارد هسته سلولها میگردند، بقیه اثر کمی بر جا میگذارند. علفکشهای دینیتروآنیلین هیچگونه اثری بر روی تقسیم میتوزی سلولهای حیوانی ندارند. این علفکشها برای پرندگان بیخطرند،در خصوص نحوه توزیع علف کش های دی نیتروآنیلین در قسمت های مختلف سلول اطلاعات زیادی در دست نیست.
دینیترآمین: (Dinitramine) علفکشی از گروه دینیتروآنیلینها که جذب آن از طریق ریشه است. اثر آن مانع جوانه زدن بذر و بازدارنده ریشه است. دینیترآمین با نام تجاری کوبکس (Cobex) با فرمولاسیون EC 25% ، دارای وزن مولکولی(2/322= MW)،رنگ زرد کمرنگ،نقطه ذوب5/94 درجه سا نتی گرادوساختمان مولکولی زیرمی باشد
ساختمان کوبکس
مقدار مصرف آن 3 لیتر در هکتار برای پنبه و سویا میباشد. علاوه بر آن برای کنترل علفهای هرز غلات دانهریز، سبزیجات و همچنین درختان میوه کاربرد دارد. در صورتی که این علفکشها بلافاصله پس از مصرف، با لایه 5 سانتیمتری بالای خاک مخلوط شوند، خطر تجزیه نوری کم میشود. از آنجا که حلالیت این علفکشها در آب کم است بنابراین در منطقهای که اکثر علفهای هرز جوانه میزنند باقی خواهند ماند]3.[
فرمولاسیون، ترکیبات یک علفکش است که به وسیله سازنده برای استفاده عملی تهیه میشود. فرمولاسیون همچنین نشاندهنده تمامی اجزای ترکیبی محتوی ظرف است که شامل ماده فعال (مسموم کننده واقعی) به اضافه مواد خنثی همچون مواد حلشدنی، مواد رقیق کننده و مواد افزوده شده دیگر می باشد]4[.
علفکشهای قابل استفاده باید به راحتی قابل حمل باشند و اگر به طرز صحیحی استفاده شوند، بتوانند به صورت یکنواخت و دقیقی بدون هیچگونه ضرری برای استفاده کننده مصرف شوند. اکثرعلفکش ها طوری فرموله شده اند که بتوان آنها را با یک حمل کنندۀ مناسب و راحت به کار برد.
علفکش های رایج که با قابلیت اسپری تهیه شده اند، به گونهای فرموله شدهاند که میتوان آنها را با آب، با کودهای مایع و یا با روغنهای با غلظت گازوئیل به کار برد. بعضی از علفکشها به نحوی فرموله شدهاند که سموم به صورت گرانولهای خشک یا ذرات پوششدار (pelleted) از مخازن خارج میشوند. علفکشها را معمولاً به صورت گرد (dust) استفاده نمیکنند زیرا علاوه برمشکل حمل و نقل احتمال فرار (drift) آنها به طرف گیاهان حساس غیر هدف نیز وجود دارد[5].
پاورپوینت بررسی بناهاى حکومتى
مقدمه:
در ایران از 5000 هزار سال قبل از میلاد مسیح آثار شهرنشینى وجود دارد.
تپه ها و شهرک هاى ماقبل تاریخ در ایران سیلک در کاشان،گیان در نهاوند، زاغه در قزوین،شوش و هفت تپه در خوزستان
نکات مشترک این شهرها وجود حصارى مرتفع و مستحکم به دور شهر،جهت حفاظت آن در مقابل قواى دشمن
نقش شهرها در جامعه آن زمان :
1. مقر حکومتى
2. مرکز فعالیت هاى غیر کشاورزى
3. مرکز امور مذهبى و ملى
4. محل سکنى افراد غیر کشاورز
مقر حکومتى
پیش از اسلام کهندژ
پس از اسلام ارگ حکومتى
کهندژ داراى دیوارى قطور، اغلب بزرگتر از دیوار خارجى شهر، و خندقى عمیق بوده است.