تأسیس بانک قرض الحسنه ،آغاز رقابت سالم بین بانکها
بنا به پیشنهاد دولت و مراکز تصمیم گیری اقتصادی، قرار است بزودی و احتمالا بعد از ماه مبارک رمضان، اتفاق مبارک تشکیل و شروع بکار بانک قرض الحسنه و به نظم در آوردن صندوق های قرض الحسنه در دستورکار قرارگیرد.پیشنهاد عملیاتی شده وزارت اقتصاد، در واقع حساب های قرض الحسنه بانک ها و صندوق های قرض الحسنه ای را در برمی گیرد که تعدادشان طبق آمارهای بانک مرکزی به بیشتر از پنج هزار واحد می رسد.دولت، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی را موظف کرده است تا با سازماندهی صندوق های قرض الحسنه، زمینه تشکیل بانک قرض الحسنه را فراهم کنند.
مقایسه عملکردهای اجرائی بیماران مبتلا به اختلال سلوک با افراد سالم
مقدمه و اهداف :اختلال سلوک در کودکان و نوجوانان یک بیماری شایع ومهم است که عواقب منفی مهمی را برای فرد ، خانواده و جامعه در بر دارد وبار زیادی را بر سیستم مراقبت های بهداشت روانی تحمیل می کند. به این دلایل ، تحقیق در مورد زمینه های علی این بیماری ( و به طور خاص زمینه های عصب روانشناختی آن )همواره یکی از اولویت های تحقیقاتی روانپزشکی کودکان و نوجوانان به شمار می رود که می تواند با ارتقاء شناخت ما از فرایند های زمینه ای ایجاد بیماری ، جهت گیری های تشخیصی – و نهایتا در مانی – را بهبود بخشد. با توجه به مجموعه محدودیت های مطالعات قبلی، این مطالعه بادر نظر داشتن یک پارادیم شایع در عصب – روانشناسی این پدیده (اختلال عملکرد قشر پیشانی مغز ) ، کارکرد های عصب – روانشناختی مرتبط را در یک جمعیت ایرانی از کودکان ونوجوانان مبتلا به اختلال سلوک مورد بررسی قرار می دهد.
روش اجرا: این مطالعه ، یک بررسی مورد – شاهدی است ؛ که طی آن یک گروه 25نفره از افراد مبتلا به اختلال سلوک و ADHD همزمان در مقابل 20 بیمار مبتلا به ADHD خالص و 20فرد سالم مورد مصاحبه بالینی ، مصاحبه بالینی نیمه ساختار یافته (k-SADS)و تست هوش ریون قرار گرفتند . افراد واجد شرایط مطالعه ، توسط شاخص های انتخابی از مجموعه ی KANTAB (شامل IED,SOC,SWM) وتعداد دیگری از تست های عصب-روانشناختی (شامل آزمون قمار آیوا و آزمون برو/ بایست ) مورد بررسی قرار گرفتند . ضمناًشدت خشم وانواع آن براساس نمرات AARSونیز شدت پرخاشگری (براساس AQ )وشدت علائم ADHD بر اساس نمرات کانرز والدین تعیین گردید؛ ودر نهایت نتایج بدست آمده(براساس نمرات هر یک از تست های خاص عصب – روانشناختی ) با استفاده از آزمون ANOVA در نرم افزار SPSS مورد مقایسه آماری قرار گرفتند.
نتایج : در آزمون SOC گروه اختلال سلوک و ADHDهمزمان در مجموع بدترین عملکرد را داشت و گروه ADHDخالص دارای عملکرد میانه ای بود. اختلالات مشاهده شده در زمان فکر کردن اولیه در مسائل 2 و 5 حرکتی، حرکات متوسط در مسائل 3 و5 حرکتی و میزان فکر کردن بعدی در مسائل 3 حرکتی و مسائل حل شده با حداقل حرکات، بود. در اجرای آزمون SWM نیز اختلال عملکرد گروه اختلال سلوک و ADHDهمزمان در بعضی از شاخص ها ( بلوکهای چهار و شش جعبهای) و عملکرد میانه در گروه ADHD مشاهده گردید. اجرای آزمون IED نشان دهنده اختلال عملکرد نسبی گروه اختلال سلوک و ADHDهمزمان در مجموع خطاها و نیز مجموع تریالها بود. عملکرد میانه گروه ADHD و فقدان عملکرد افتراقی در مراحل داخل بعدی و خارج بعدی نیز نشان داده شد. اجرای آزمون IGTنشان دهنده نمره منفی همه گروها در شاخص و تردید به طور قابل ملاحظه کمتر گروه گروه اختلال سلوک و ADHDهمزمان نسبت به گروه کنترل سالم برای انتخاب از دسته کارتهای A بود. یک تمایل عمومی به انتخاب از دسته کارتها یD و B نیز مشاهده شد. اجرای آزمون برو/ بایست: نشاندهنده اختلالاتی قابل ملاحظه در زمان واکنش به تریالهای برو و زمان واکنش غلط درتریالها ی بایست در گروههای بالینی در بعضی از واریانتها بود. خطاهای Commission نیز در یک واریانت در گروه اختلال سلوک و ADHDهمزمان بیشتر از گروه کنترل سالم بود. عملکرد گروههای بالینی هم جهت (ولی نه با یک شدت) بود.
نتیجه گیری : براساس جمعبندی این مجموعه یافتهها ی حاصل از مطالعات قبلی با یافتههای مطالعه حاضر، ما اختلال سلوک وADHD همزمان را به عنوان یک اختلال خاص در طیفی که یک سوی آن بهنجاری و یک سوی دیگر آن رفتارهای ضداجتماعی شدید به همراه ADHDاست، پیشنهاد میکنیم. به این ترتیب شاید اختلال سلوک وADHD همزمان را بتوان نوعی شدیدتر از اختلالADHD تلقی کرد و یا ADHDرا نوعی خفیفتر از اختلال سلوک به همراه ADHDتلقی نمود. این فرضیهای اولیه است که البته آزمودن آن نیازمند مطالعات گستردهتر و کاملتر بعدی میباشد.
فهرست مطالب:
فصل اول -کلیات
مقدمه وبیان مسئله
اهداف
هدف اصلی طرح :
اهداف فرعی طرح :
اهداف کاربردی طرح:
فرضیات پژوهش:
متغیرها
فصل دوم -
مبانی نظری
اختلال سلوک
تعریف
زیر گروه های اختلال سلوک
همه گیرشناسی
سبب شناسی
عوامل روانشناختی:
عوامل جامعه شناختی:
عوامل محافظت کننده :
خطر و شکل گیری اختلال:
تشخیص و نمای بالینی
قشر پره فرونتال
عملکرد اجرایی
تعریف واجزا:
مولفه های کارکرد های اجرایی:
شواهد اختلالساختمان و/یا عملکردمغزی در اختلال سلوک
شواهد ارتباط ناهنجاری های کارکرد های اجرایی و اختلال سلوک
نظریه های جامع عصب روانشناختی در مورد رفتار های ضد اجتماعی
فصل سوم- روش اجرا
روش اجرا
روش محاسبه حجم نمونه و تعدادآن
آزمون های مورد استفاده
فصل چهارم – نتایج
جدول ۱: شاخصهای دموگرافیک افراد شرکتکننده در مطالعه
جدول ۲: نمرات کسبشده براساس پرسشنامه خشم نوجوانان ( AARS )در بین افراد شرکت کننده در مطالعه
جدول ۳: نتایج نمرات کسب شده براساس پرسشنامه پرخاشگری (AQ) در بین افراد شرکت کننده در مطالعه
جدول ۴:نتایج نمرات کسب شده براساس پرسشنامه کانرزوالدین (CPRS-R) در گروههای شرکتکننده در مطالعه
جدول ۵: نتایج نمرات کسب شده توسط گروههای شرکتکننده در آزمون غربالگری حرکتی (MOT)
جدول ۶: نتایج نمرات بدست آمده در آزمون دایرههای بزرگ / کوچک در گروههای (BLC) شرکتکننده در مطالعه
جدول ۷: نتایج نمرات بدست آمده در آزمون ذخیره کمبریج( SOC )توسط گروههای شرکتکننده در مطالعه
جدول ۸: نتایج نمرات بدست آمده در آزمون حافظه کاری فضایی( SWM )توسط گروههای مورد مطالعه
جدول ۹: نتایج نمرات کسبشده توسط گروههای مختلف در آزمون شیفت داخل بعدی/ خارج بعدی ( IED )
جدول ۱۰: نتایج نمرات کسب شده در گروههای مختلف در آزمون قمار آیوا ( IGT )
جدول ۱۱: نتایج نمرات کسب شده توسط گروهها در آزمون برو /بایست (go/nogo)
فصل پنجم – بحث و نتیجه گیری
خصوصیات دموگرافیک
پرسشنامه خشم نوجوانان (AARS)
پرسشنامه خشونت (AQ)
پرسشنامه کانرز والدین (CPRS)
آزمون غربالگری حرکتی(MOT)
آزمون دایره های کوچک/بزرگ(BLC)
آزمون Cambridge of Stocking (SOC)
Memory Working Spatial (SWM)
Intra-Extra Dimensional Set Shift (IED)
)Iowa Gambling Test IGT(
آزمون برو/ بایست (Go No /Go)
نتایج کلی
محدودیت ها
پیشنهادات :
منابع
روانشناسی شخصیت سالم
شخصیت سالم چیست؟ دارندهی شخصیت سالم چه ویژگی هایی دارد؟ رفتار و تکفر و احساس چنین آدمی چگونه است؟ ایا ما می توانیم شخصیت های سالمی بشویم؟ نه تها روانشناسان، بلکه میلیونها تن ا زمردم پیش از پیش پاسخ این پرسشنها را می جویند. مردم بسیاری برای کاوش و نمایش درون خود به عنوان درمانهای گروهی[1] پناه می برند. گرفته تا چاق و لاغر، ظاهراً با چنین تجربه هایی ابعاد وسیعتر و استعدادهایی را در شخصیت خود می یابند. که هرگز از وجود آنها آگاهی نداشته اند.
هدف این پژوهش فوق العاده محبوب دست یافتن به شخصیتی سالمتر و تعریق کردن آن است. تاکید این جنبش آن قدر که بر رهایی منابع پنهان استعداد و خلاقیت و نیرو و انگیزش است بر درمان کشمکشهایی دوران کودکی یا جراحتهای عاطفی گذشته نیست. کانون توجه این جنبش این است که آدمی چه می تواند باشد، نه اینک چه بوده یا اکنون چه هست.
نه روانکاوری و نه رفتارگرایی از استعداد بالقوهی آدمی برای کمال، و آرزوی بهتر و بیشتر شدن از آنچه هست بحثی نکرده اند. در واقع این نگرشها تصویر بدبینانه ای از طبیعت انسان به دست می دهند. رفتار گرایان آدمی را پاسخگوی فعلپذیر محرک های[2] برونی و روانکاوان او را دستخوش نیروهای زیست شناختی و کشمکشهای دروه ی کودکی می پندارند.
حامیان جنبش استعداد بشری [3] سطح مطلوب کمال و رشد شخصیت را فراسوی «بهنجاری[4]» می دانند و چنین استدلال می کنند که تلاش برای حصول سطح پیشرفته کمال برای تحقق بخشیدن [5] یا از قوه به فعل رساندن[6] تمامی استعدادهای بالقوهی آدمی ضرورری است. به سخن دیگر، رهایی از بیماری عاطفی یا نداشتن رفتار روانپریشانه برای اینکه شخصیتی را سالم بدانیم کافی نیست. نداشتن بیماری عاطفی تنها نخستین گام ضروری به سوی رشد و کمال است. و انسان پس از این گام راهی دراز در پیش دارد.
لئوتولستوی[7] نویسنده ی روسی، توصیفی ماندگار از مردی به دست داده است که در ظاهر همه چیزش در حد مطلوب است. با این حال چنان گرفتار بی معنایی است که در مرز خودکشی گام بر می دارد. او می پرسد: «چرا باید زندگی کنم؟» تولستوی دردی را که توصیف می کرد به خوبی می شناخت، چرا که از خودش می نوشت.
فهرست مطالب:
عنوان | صفحه |
مقدمه | 6 |
1- انسان بالغ (الگوی آلپورت) | 11 |
2- انسان با کنش کامل (الگوی راجز) | 18 |
3-انسان باور (الگوی فروم) | 23 |
4-انسان خواستار تحقق خود (الگوی مزلو) | 29 |
از آنجائی که ازدواج یک امر مسلم و حیاتی برای انسانها می باشد، بنابراین، بدون استثنا معلولین نیز حق ازدواج کردن را دارا می باشند. بنابر ضرورت این امر، پژوهشگر پژوهشی در زمینة بررسی نگرش افراد معلول در رابطه با ازدواج با افراد سالم را انجام می دهد.جامعه آماری این پژوهش شامل 40 نمونه می باشد که تشکیل می شود از 20 مرد و 20 زن مجرد معلول، پژوهشگر برای بررسی پژوهش خود و فرضیه را ارائه می نماید.
1- بین نگرش زنان و مردان معلول در زمینه ایجاد ارتباط زناشوئی با افراد عادی تفاوت وجود دارد.
2- نوع معلولیت افراد معلول در تمایل آنان به ازدواج با افراد عادی تاثیر دارد.
پس از تحقیق و بررسی در زمینه نگرش افراد معلول در رابطه با ازدواج با افراد سالم که توسط پرسشنامه ای خود ساخته انجام شد، نتایج بدست آمده نشان می دهد که بین نگرش مردان و زنان معلول تفاوتی وجود ندارد زیرا با توجه به عدد بدست آمده از آزمون t غیر همتا و مقایسة آن با t جدول در سطح %5 مشاهده می شود که t محاسبه کوچکتر از t جدول می باشد و در نتیجه فرضیه تحقیق رد و فرض صفر تائید می شود و همچنین نوع معلولیت نیز در نگرش آنان برای ازدواج هیچ گونه تاثیری ندارد زیرا معلولین مهمترین مانع را در امر ازدواج احساس حقارت و سربار بودن برای فرد عادی می دانند.
فهرست مطالب
چکیده
مقدمه
بیان موضوع پژوهش و ضرورت اهمیت آن
اهمیت موضوع در پژوهش این است که
اهدف پژوهش
سوال های پژوهش
فرضیه پژوهش
متغیرهای پژوهش
تعاریف عملیاتی متغیرها
فصل دوم: گستره نظری پژوهش
تاریخچه معلولیت از گذشته تا کنون
انواع معلولیت
ناشنوایی
گروه بندی معلولین جسمی
انواع فلج مغزی
مشکلات روانی – اجتماعی معلولین
خدمات توانبخشی برای معلولین
مناسب سازی شهری برای معلولین
ازدواج و کارکردهای ان
معلولیت و ازدواج
فصل سوم: روش پژوهش
جامعه آماری
نمونه و روش نمونه گیری
شیوه جمع آوری اطلاعات
ابزار اندازه گیری
فصل چهارم: روش تجزیه و تحلیل نتایج آماری
روش آماری
تحلیل آماری
فصل پنجم: بحث و بررسی و تفسیر نتایج
بحث و نتیجه گیری
نتیجه گیری نهایی
محدودیت ها
پیشنهادها
منابع
مقایسه باورهای فراشناختی و راهبردهای کنترل فکر و سبک های اسناد در بین افراد دیابتی و سالم
هدف از پژوهش حاضر مقایسه باورهای فراشناختی و راهبردهای کنترل فکر و سبک های اسناد در بین افراد دیابتی و سالم می باشد. جامعه پژوهش حاضر شامل تمامی بیماران مراجعه کننده به بیمارستان ها و مطب های تخصصی شهر اردبیل در نیمه اول سال 1394 می باشد. روش تحقیق حاضر علی مقایسه می باشد و روش نمونه گیری به صورت در دسترس می باشد. به این صورت که در مرحله اول از میان بیماران دیابتی مراجعه کننده به بیمارستان ها و مطب های تخصصی شهر اردبیل تعداد 35 نفر و از میان افراد سالم تعداد 35 نفر انتخاب شد. برای گردآوری داده از پرسشنامه های پرسشنامه سبک اسنادی (ASQ)، پرسشنامه فراشناخت (MCQ) و پرسشنامه کنترل فکر در این پژوهش استفاده شد. برای بررسی فرضیه پژوهش از آزمون مانوا استفاده شد. یافته این تحقیق نشان داد که بین مولفه های باورهای فراشناختی در بین دو گروه بیماران مبتلا به دیابت و افراد سالم تفاوت معنی داری وجود دارد (05/0
واژگان کلیدی: فراشناخت، کنترل فکر، سبک های اسناد، افراد دیابتی
مقدمه
دیابت یا بیماری قند، یک اختلال متابولیک (سوخت و سازی) در بدن است. در این بیماری توانایی تولید انسولین در بدن از بین میرود و یا بدن در برابر انسولین مقاوم شده و بنابراین انسولین تولیدی نمیتواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد. نقش اصلی انسولین پایین آوردن قند خون توسط مکانیزمهای مختلفی است. دیابت دو نوع اصلی دارد. در دیابت نوع یک تخریب سلولهای بتا در پانکراس منجر به نقص تولید انسولین میشود و در نوع دو مقاوت پیشرونده بدن به انسولین وجود دارد که در نهایت ممکن است به تخریب سلولهای بتای پانکراس و نقص کامل تولید انسولین منجر شود (گوگوئن و گیلبرت، 2014). در دیابت نوع دو مشخص است که عوامل ژنتیکی، چاقی و کمتحرکی نقش مهمی در ابتلای فرد دارند. خود مراقبتی دیابت به عنوان مجموعه ای از رفتارها (تنظیم برنامه غذایی، انجام ورزش، مصرف داروها، خود پایشی سطوح قند خون یا ادرار و مراقبت از پاها) آنها تعریف شده است که بیماران مبتلا به دیابت، را به طور روزانه برای دستیابی به کنترل دیابت انجام می دهند (رحیمیان بوگار و همکاران، 2010). این رفتارها موجب پیشگیری از عوارض زودرس و دیررس بیماری گردیده و زندگی طولانی مدت را برای بیمار تضمین می کنند (آدامز و همکاران، 2013). بیماری دیابت در قلب مسائل رفتاری است و عوامل روانشناختی و اجتماعی نقش حیاتی در مدیریت آن دارند (سنوک و همکاران، 2005)، تا جایی که برخی صاحب نظران همچون گلاسگو[1] آن را در حقیقت یک مسأله رفتاری و یک بیماری خود-مراقبتی قلمداد می کنند (سنوک و همکاران، 2006).
فراشناخت[2] در روانشناسی واژهای است که به صورت «شناختنِ شناختن» و یا «دانستنِ دانستن» تعریف شده است. تاملی که انسان بر روی فرایندهای ذهنی خود میکند، و اندیشیدن درباره تفکر را فراشناخت مینامند. این مفهوم از مفاهیم نظریه ذهن به شمار میآید، که به صورت عمومی دارای دو مولفه است: یکی دانش درباره شناخت، و دیگری قاعده بخشیدن به شناخت. کودک انسان تا پیش از دبستان هنوز مجهز به فراشناخت نیست و توانایی درک نظر و افکار و احساسات دیگران را ندارد، از چهار سالگی به بعد است که میفهمد که افکار و باورهای دیگران بر رفتارشان تاثیر میگذارد و اینکه حتی ممکن است آنها از واقعیت به دور نیز باشد. بیماران مبتلا به اوتیسم فاقد نظریه ذهن میباشند، آدمها را به مانند هر نوع شی دیگری میبینند، در نتیجه به دنیای درون خود پناه میبرند (رفیعی، 1392).
فراشناخت را می توان به سه حیطه دانش فراشناختی[3]، تجربه های فراشناختی[4] و راهبردهای فراشناختی[5] تقسیم کرد. دانش فراشناختی به باورها و نظریه هایی اطلاق می شود که افراد درباره تفکر خود دارند. تجربه های فراشناختی شامل ارزیابی ها و احساس هایی است که افراد در موقعیت های مختلف درباره ی وضعیت روانی خود دارند و راهبردهای فراشناختی پاسخهایی هستند که برای کنترل و تغییر تفکر به کار گرفته می شوند و به خودتنظیمی هیجانی و شناختی کمک می کنند (ولز، 2013).
راهبردهای کنترل فکر پاسخ هایی هستند که افراد برای کنترل فعالیت های نظام فراشناختی خود نشان می دهند. ولز و ماتیوس اختلال هیجانی را با راهبرد کنترل تهدید مشخص می کنند (ولز و ماتیوس،1994). افراد برای کنترل افکار ناخواسته یا اضطراب زای خود از طیف وسیعی از راهبردها استفاده می کنند. در یک مطالعه ی تحلیل عاملی، ولز و دیویس، پنج راهبرد کنترل را مشخص کردند که از طریق پرسشنامه ی کنترل فکر (TCQ) سنجیده می شود. این راهبردها ارزیابی مجدد، تنبیه، کنترل اجتماعی، نگرانی و توجهبرگردانی را شامل می شوند (ولز، 2013). هدف از پژوهش حاضر مقایسه باورهای فراشناختی و راهبردهای کنترل فکر و سبک های اسناد در بین افراد دیابتی و سالم که شامل تمامی بیماران مراجعه کننده به بیمارستان ها و مطب های تخصصی شهر اردبیل در نیمه اول سال 1394 می باشد.
[1]- Glasgow
[2]- Metacognition
[3]- Metacognitive kowledge
[4]- Metacognitive experinces
[5]- Metacognitive strategies
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده. 1
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1 بیان مسئله. 4
1-2 اهمیت وضرورت پژوهش.... 7
1- 3 اهداف پژوهش.... 7
1-3-1 هدف کلی.. 7
1-3-2 اهداف جزئی.. 8
1-4 فرضیه ها 8
1-5 تعریف نظری وعملیاتی متغیرها 9
فصل دوم
ادبیات و پیشینه پژوهش
2-1 مقدمه. 12
2-2 دیابت... 12
2-2-1 دید کلی.. 12
2-2-2 تاریخچه. 12
2-2-3 دیابت شیرین وابسته به انسولین.. 13
2-2-4 فنوتیپ و سیر طبیعی دیابت شیرین وابسته به انسولین.. 13
2-2-5 اداره بیمار مبتلا به دیابت شیرین وابسته به انسولین.. 14
2-2-6 خطر توارث دیابت شیرین وابسته به انسولین.. 14
2-2-7 دیابت شیرین غیر وابسته به انسولین.. 14
2-2-8 فنوتیپ و سیر طبیعی دیابت شیرین غیر وابسته به انسولین.. 15
2-2-9 اداره بیمار مبتلا به دیابت شیرین غیر وابسته به انسولین.. 15
2-2-10 خطر توارث دیابت شیرین غیر وابسته به انسولین.. 16
2-2-11 دیابت نوع یک.... 16
2-2-12 دیابت نوع دوم. 16
2-2-13 دیابت بارداری.. 16
2-2-14 عوارض دیابت... 17
2-2-15 دیابت در ایران. 17
2-2-16 دیابت نوع 2 یا دیابت غیر وابسته به انسولین.. 17
2-2-17 عوامل مؤثر بر دیابت... 18
2-3 باورهای فراشناختی.. 18
2-3-1 فراشناخت... 22
2-3-3 عناصر فراشناخت... 23
2-3-3-1 دانش فراشناختی.. 23
2-3-3-2 کنترل فراشناختی.. 25
2-3-4 دانش و کنترل خود. 25
2-3-4 دانش و کنترل فرآیند. 26
2-3-4-1 انواع دانش موثر در فراشناخت... 26
2-3-4-2 کنترل اجرایی رفتار. 27
2-3-5 راهبردهای یادگیری.. 27
2-3-6 راهبردهای فراشناختی.. 29
2-3-7 تمایز راهبردهای شناختی و فراشناختی.. 31
2-3-8 ضرورت آموزش راهبردهای فراشناختی.. 32
2-4 راهبردهای کنترل فکر. 33
2-4-1 فواید کنترل فکر. 33
2-4-2 روشهای اصلاح احساسات... 35
2-4-2-1 آموزش ریلکسیشن (آرامتنی) 35
2-4-2-2 احساس بسازید. 37
2-4-2-3 شاد باشید. 38
2-4-2-4 رسیدن به آرامش درونی.. 39
2-4-2-5 مدیتیشن.. 40
2-4-2-6 حساسیتزدایی.. 41
2-4-2-7 بیرون بریزید. 43
2-4-2-8 تخلیه. 43
2-4-2-9 انرژی روانی را صرف اعمال سازنده کنید. 45
2-4-2-10 پرت کردن حواس... 46
2-4-2-11 محیط را عوض کنید و از تقویتکنندهها استفاده کنید. 46
2-4-2-12 تمرین.. 46
2-4-2-13 مهارت... 46
2-4-2-14 معکوسگرایی.. 46
2-4-2-15 دارو. 47
2-4-2-16 سازگاریتدریجی.. 47
2-4-2-17 انجام کارهایی که دوست داریم.. 47
2-4-2-18 ارزشها 47
2-5 سبک اسناد. 47
2-5-1 اسناد و نظریه اسناد. 47
2-5-2 نظریه های اسناد. 48
2-5-3 اسناد و سوگیری ها 49
2-6 پیشینه پژوهش.... 52
2-6-1 پژوهش های خارجی.. 52
1-6-2-1 پیشینه پژوهش باورهای فراشناخت... 52
2-6-2-2 پیشینه پژوهشی راهبردهای کنترل فکر. 54
2-6-2-3 پیشینه پژوهشی سبک اسناد و دیابت... 55
2-6-3 پژوهش های داخلی.. 55
فصل سوم
روش شناسی تحقیق
3-2 جامعه آماری.. 59
3-3 حجم نمونه و روش نمونه گیری.. 59
3-4 روش گرد آوری اطلاعات... 59
3-5 ابزارگرد آوری اطلاعات... 60
3-6 روش تجزیه و تحلیل داده ها 61
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها
4-1 ویژگی های جمعیت شناختی.. 63
4-2 یافته های توصیفی.. 64
4-3 یافته های استنباطی.. 66
فصل پنجم
بحث، نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1 مقدمه. 75
5-2 بحث و نتیجه گیری.. 75
5-3 نتیجه گیری کلی.. 77
5-4 محدودیت ها 77
5-5 پیشنهادات پژوهش.... 78
5-5 پیشنهادات کاربردی.. 78
منابع. 79
ضمائم.. 87
فهرست جداول
جدول 1-1 مولفه های فراشناخت براساس دیدگاه فلاول (1979)...................................... 20
جدول 4-1جنسیت در بین گروه های مورد مطالعه............................................................. 63
جدول 4-2 وضعیت تاهل در بین گروه های مورد مطالعه.................................................. 63
جدول 4-3 میانگین و انحراف معیار سن در گروه های مورد مطالعه.................................. 63
جدول 4-4 میانگین و انحراف معیار ابعاد سیک اسنادی در گروه های مورد مطالعه.......... 64
جدول 4-5 میانگین و انحراف معیار ابعاد کنترل فکر در گروه های مورد مطالعه............... 65
جدول 4-6 میانگین و انحراف معیار ابعاد فراشناخت در گروه های مورد مطالعه............... 66
جدول 4-7 نتایج آزمون لوین برای ابعاد سبک اسنادی....................................................... 67
جدول 4-8 نتایج آزمون معناداری تحلیل واریانس چند متغیره ابعاد سبک های اسنادی..... 67
جدول 4-9 نتایج آزمون لوین برای ابعاد باورهای فراشناختی............................................. 68
جدول 4-10 نتایج آزمون معناداری تحلیل واریانس چند متغیره فراشناخت ها.................. 69
جدول 4-11 نتایج آزمون تحلیل واریانس چند متغیره (مانوا) بر روی متغیر فراشناخت ها 70
جدول 4-12 نتایج آزمون لوین برای ابعاد کنترل فکر.......................................................... 71
جدول4-13 نتایج آزمون معناداری تحلیل واریانس چند متغیره کنترل افکار........................ 72
جدول 4-14 نتایج تحلیل پایایی گویه های مربوط به پرسشنامه های پژوهش................... 72
جدول 4-15 آزمون نرمال بودن (kolmogorov-smirnov test) توزیع متغیرهای مورد بررسی................................................................................................................................... 73
تحقیقات جهت دسترسی به محصولات سبزی و صیفی سالم و بدون میکروب (سیب زمینی و پیاز ...)
تاریخچه :
همزمان با تاسیس موسسة اصلاح و تهیه نهال و بذر در سال 1338، تحقیقات مربوط به محصولات سبزی و صیفی نیز با مبنای یک برنامه مدرن ابتدا برای شناخت ارقام بومی و محلی و سلکسیون و خالصسازی آنها شروع شد و سپس با ورود ژرم پلاسمهای جدید سیبزمینی و پیاز و سایر محصولات سبزی و صیفی برنامه شناخت ارقام مناسب جدید و سازگار خارجی از طریق روشهای علمی و آزمایشات مقایسه ارقام و تعیین نیازهای زراعی ارقام تولید بذر مادری و توزیع بذر گواهی شده پیریزی گردید. از سال 1358 بخش تحقیقات سبزی و صیفی به طور مستقل فعالیت›های خود را تحت مدیریت مؤسسة اصلاح و تهیه نهال و بذر ادامه دارد و در سال 1376 تحقیقات صیفی و سبزی به ورامین منتقل گردید و فعالیتهای محصولات سیب زمینی و پیاز و حبوبات آبی تحت بخش تحقیقات سیب زمینی و پیاز در کرج فعالیتهای خود را شروع نمود و در حال حاضر تحقیق این بخش در 20 مرکز تحقیقاتی کشاورزی به اجرای طرحهای تحقیقاتی در زمینة محصولات ذیر بط اشتغال دارند.
از نظر کادر فنی این بخش شامل دو نفر دکتر و 24 نفر کارشناس ارشد به عنوان پژوهنده و 24 نفر کارشناس و 39 نفر افراد دیگر کادر میباشد.
در حال حاضر دکتر سپهوند در سال 1383 ریاست بخش را بر عهده دارند که خود ایشان هم در زمینة پیاز تحقیقاتی را انجام داده اند.
این بخش علاوه بر انجام فعالیتهای تحقیقاتی در زمینة پیاز و سیبزمینی و حبوبات آبی فعالیتهای جنبی دیگری را نیز انجام میدهند که به قرار زیر است:
1 ـ مشارکت در برگزاری و تدریس کلاسهای از آموزی کارشناسان و تکنسینهای تحقیقاتی.
2 ـ برنامه ریزی در خصوص کارآموزی تابستانه دانشجویان مقاطع کارشناسی و کاردانی.
3 ـ برگزاری گروههایی سالیانه محصولی جهت بررسی طرحهای تحقیقاتی مورد نظر موسسات تحقیقاتی و دستگاههای اجرائی.
4 ـ مشارکت در آموزش فنی بازرسین مزارع تولید کننده سیبزمینی بذری با سازمان حفظ نباتات در جهت ارتقاء کیفی غدد بذری تولیدی.
5 ـ آموزش دانشجویان دورههای کارشناسی دانشگاههای کشور در قالب دورههای کارآموزی.
مقدمه
سیب زمینی بیش از چهار صد سال پیش در اواخر قرن شانزدهم (1567) وارد اروپا شد و اندکی بعد در سطوح گسترده کشت و کار آن شروع و به عنوان یک محصول زراعی مطرح گردید طی صد الی صد و پنجاه سال گذشته به خصوص با تهیه ارقام S.tubersum سطح زیر کشت سیبزمینی در نقاط مختلف جهان روبه افزایش گذاشت به طوری که امروز از 50 درجه جنوبی از مجموعه 167 کشور جهان در 132 کشور سیبزمینی کاشته میشود.
تحقیق در مورد امکان استفاده از بذر حقیقی با هدف تولید محصول سالم (فاقد عوامل، بیماریها و آفات) عدم نیازمندی به انبار فنی، حمل و نقل آسان. اولین واریته T.P.S جهت تولید محصول در سال 1982 از طرف مرکز بینالمللی سیبزمینی CIP به کشاورزان تحویل داده شد. اکنون در بیش از چهل کشور استفاده از بذر حقیقی در سطوح ازدیادی مرسوم می باشد که بیشترین سطح کشت را در کشورهای گرم و مرطوب خاور دور و آمریکای جنوبی به علت کاهش سطح ابتلاء بیماریهای ویروسی و قارچی و باکتریایی را دارد.
وضعیت عملکرد محصول در هکتار بر اساس گزارش سال 87-1986 مرکز CIP به شرح زیر میباشد:
1 ـ فیلیپین 20 الی 40 تن در هکتار
2 ـ ویتنام شمالی تولید 20 تن در هکتار
3 ـ رواندا 3/16 الی 5/22 تن در هکتار
4 ـ مصر 20 الی 35 تن در هکتار
5 ـ هندوستان 20 الی 35 تن در هکتار
بر اساس آخرین گزارش واصله ازCIP مرکز بینالمللی سیبزمینی در لیما ـ پرو (1994) وضعیت استفاده از بذر حقیقی سیبزمینی به شرح زیر است.
سیبزمینی Potato
سیبزمینی از نظر تغذیهای و تولید جایگاه ویژهای در بین محصولات کشاورزی دارد و در زمرة نباتات استراتژیک است. امروزه در بیش از 4/3 جهان کشت میشود و با سطح زیر کشت حدود (18 میلیون) هکتار و تولیدی برابر 300 میلیون تن پس از گندم و برنج و ذرت در مقام چهارم و از لحاظ تولید انرژی در هکتار (216 مگاژول در روز) مقام اول را به خود اختصاص داده است. (FAO 1996)
در ایران سطح زیر کشت آن 163 هزار هکتار با تولید 4/3 میلیون تن در کل میباشد (طبق آمارنامة کشاورزی 1377-1376). نرخ خود کفایی سیب زمینی خوراکی 6/102% است اما از لحاظ سیبزمینی بذری وابستگی وجود دارد که در سال 77 حدود 500 تن غده بذری مادری به قیمت 500 هزار دلار که حدود 6/1 نیاز داخلی کشور است از خارج وارد شد که در صورت تولید آن در کشور با توجه به تواناییهایی مثل کشت بافت و سلکسون کلونی میتوان مقدار قابل توجهی صرفه جوئی ارزی کرد.
سطح زیر کشت و میزان تولید سیب زمینی در ایران(آمارسالنامه FAO 1992)
سطح زیر کشت (هزار هکتار) | مقدار تولید (میلیون تن) | عملکرد متوسط kg/hec | |||
ایران | جهان | ایران | جهان | ایران | جهان |
F150000 | 18031000 | F2800000 | 268492000 | 18667 | 14890 |
طبق آمار نامة کشاورزی ایران سال 77-1376 از 163 هزار هکتار 7/96% اراضی آبی و بقیه به صورت دیم میباشد. در بین استانها اردبیل با 7/15% سطح زیر کشت در مقام اول و اصفهان با 5/12% در جایگاه بعدی قرار دارد.
ـ 5/98% از تولید سیبزمینی مربوط به اراضی آبی میباشد استان اردبیل و اصفهان به ترتیب با 6/16 و 2/16 درصد از کل تولید کشور را به عهده دارند.
متوسط تولید سیبزمینی آبی کشور در یک هکتار 5/21 تن و متوسط دیم 3/9 تن میباشد. بالاترین عملکرد ـ سیبزمینی آبی 7/27 تن مربوط به استان آذربایجان غربی و کمترین مربوط به استان گیلان با 5/6 تن میباشد بیشترین عملکرد کشت دیم 6/11 تن در استان گلستان و کمترین با 8/5 تن به استان گیلان متعلق است.
ـ از نظر توزیع میزان تولید سیبزمینی استانها نسبت به کل کشور در سال زراعی 77/76 عبارتست از: اردبیل 19%، اصفهان16%، همدان10%، آذربایجان شرقی 8%، خراسان7%، فارس 6%، سمنان4%
ـ از نظر توزیع سطح زیر کشت سیبزمین استانها نسبت به کل کشور در سال زراعی 77-76 عبارتست از:
اردبیل 16%، اصفهان 12%، همدان 8% ، آذربایجان شرقی 7%، فارس و خراسان هر یک 6%، سمنان 5%، گلستان و جیرفت و کهنوج و زنجان هر یک 4% و سایر استانها 26% مبدا پیدایش سیبزمینی در مناطق کوهستانی آمریکای لاتین (پرو یا بولیوی) ذکر شده است که در زمان فتحعلی شاه قاجار توسط جان ملکم انگلیسی وارد ایران شد و احتمالاً اولین بار در پشند (اطراف کرج)، دماوند و فریدون اصفهان کشت شده است. سیبزمینی از معرض جغرافیای 50 شمالی تا 50 جنوبی پراکندگی دارد و 350 گونه غالب مورد کشت که پراکندگی جهانی دارد با نام علمی Solanum tuberosum گیاهی است تتراپلوئید که N=12*4کرومزوم است.
کلیات: همانطور که گفته شد سیبزمینی یک گیاه غیر بومی در ایران است. در ایران در 2 فصل کامل کشت میشود چرا که نیاز رطوبتی و حرارتی آن مشخص است.
سیبزمینی یک گیاه C3 و محصول فصل خنک است. سیب زمینی نیاز به حرارتی بین 25-15 درجه سانتیگراد دارد که دمای ایده آن22-15 است. رشد غدهها در خاکهای گرمتر از c20 کند میشود و در دمای c30 که نقطة جبرانی گیاه است، متوقف میگردد. بهترین دما c20 در روز و c14 در شب میباشد.
غدهزایی از c17 شروع می شود نمودار روند رشد سیبزمینی باتوجه به دما به شکل زیر است:
خاکهای عمیق و بارور با بافت متوسط و ساختمان خوب و اسیدیتة خنثی و کمی اسیدی (5/6-5/5) است. به شوری خاک حساس بوده و جزء گیاهان نیمه مقام است. آستانه شوری 8/1=EC شروع در 10=EC محصول به میزان 95-90 درصد کاهش مییابد که این کاهش با افت کیفیت نیز همراه است. و تا ارتفاع 1400 متر و بالاتر هم کاشته میشود. در منطقهای در گرگان در 12 متر پایینتر از سطح دریا نیز کاشته میشود. سیبزمینی براساس زمان رسیدن به 2 گروه عمده تقسیم می شود:
1 ـ زودرسها که شامل زودرسها (105-85 روز)، نیمه زودرسها (120-105 روز) است.
2 ـ دیررسها شامل خیلی دیررس (210-150 روز)، دیررس (150-135 روز)، نیمه دیررس (135-120 روز) می باشد.
اغلباً گونههای وحشی دیررس هستند. محصولات زودرس نیاز به روز کوتاه و دمای پایین، شدت نور زیاد غدههای مسنتر از نظر سن فیزیولوژیکی، تراکم بوته بیشتر بمصرف درست و آب کمتر دارند.
محصولات دیررس نیاز به دمای بالاتر روز بلند و شدت نور کم، غدههای بذری جوان، تراکم بوته پایین و مصرف ازت زیاد بالطبع مصرف آب مطلوب، در این محصولات شاخ و برگ بیشتری تولید می شود.
طول روز کوتاه و دمای پایین حدود 25-17 غده زایی را افزایش می دهد. در دماهای معتدل، طول روز اثر بهتری دارد بویژه در زودرس ها در شرایط روز بلند تشکیل غده محدود می شود و لذا مصرف ازت زیاد زیاد و باعث کمبود غده می شود. زمان خاک دادن باید دمای هوا 11-9 باشد.
اجزای عملکرد:
1 ـ تعداد ساقه اصلی
2 ـ تعداد غده در هر بوته (ساقه اصلی)
3 ـ وزن غده
تعداد بوته اصلی در هر متر مربع باید در حدود 15 عدد باشد. هر چه تعداد غده زیادتر شود اندازة غدهها کوچکتر میشود. اگر خاک بیشتری به گیاه دهیم غده بیشتری تولید میشود و اندازة آنها کوچکتر می شود.
ـ غده تشکیل شده است از پوست، کورتکس (مابین حلقه آوندی و پوست) و گوشت. در روی پوستة روزنهها و چشمها قرار دارد. پروتئین اعظم سیبزمینی در لایه کورتکس است. در وسط غده نیز مغز وجود دارد که براقتر است. معمولاً در بوتههای درشت مغز غده سوراخ و تهی میشود. مغز (پیت) داخل غده به صورت منشعب است و هر انشعاب به چشم متصل است. علت آن نیز نرسیدن مواد غذایی به سلولهای پیت است.
مراحل فیزیولوژیکی غده: غدهای که برداشت میشود در حال خواب است. در مرحلة دوم جوانه انتهایی رشد کرده و تا زمانیکه به اندازة نهایی رشد خود نرسد اجازة رشد به جوانههای دیگر نمی دهد. مرحلة سوم چند جوانهای شدن است. Multi sprouting و در نهایت مرحلة پیری غده است. در این مرحله تعداد ساقه زیاد می شود و بوتهها ضعیف و زودرس می شوند. محل اتصال غده به استولون را پاشنه گویند که پیرترین قسمت غده نیز است.
ارقام
از مهمترین ارقام سیبزمینی می توان به نمونههای زیر اشاره کرد.
پیکاسو:
که هلندی بوده و از ارقام نیمه دیررس میباشد رنگ پوست زرد و بافت غده سفت میباشد و بعد از آن تغییر رنگ نمیدهد. شکل غده تخم مرغی با چشمهای قرمز است. میزان ماده خشک پایین و کیفیت مناسبی ندارد عملکرد غده نسبتاً بالا و حدود 32 تن در هکتار میباشد. به ویروس y وx وA نماند طلایی متحمل بوده ولی به بلایت برگ حساسیت متوسط دارد.
آگریا
که آلمانی میباشد گیاهی دیررس و عمق چشم سطحی است. گوشت زردرنگ و بافت آردی دارد. و لذا مناسب فرآوری میباشد. میزان ماده خشک و عملکرد غده بالا است. گلها زیاد و سفیدرنگ هستند. مقاومت خوب ـ ویروسy و مصون به ویروس-x به بلایت غده اندکی حساس و بلایت برگ حساسیت متوسط دارد.
دیامانت
مبدا آن هلند است. نیمه دیررس میباشد. ساقههای کلفت و سبزرنگ و گل زیاد و ارغوانی رنگ دارد مقدار ماده خشک نسبتاً بالا و کیفیت فرآوری مناسب است. حساس به رشد ثانویه می باشد. بعد از پخت اندکی رنگ می دهد. غدهها تخم مرغی شکل و بزرگ و گاهاً باریک و قلمی است. مصون به ویروس A و زگیل سیبزمینی.
دراگا
مبدا آن هلند است زودرس مصونیت به زگیل سیبزمینی، حساسیت کامل به بلایت برگ، تعداد گل کم و ارغوانی رنگنده بافت غده نسبتاً سفت و پس از پخت اندکی تغییر رنگ میدهد. میزان ماده خشک پایین و عملکرد غده متوسط است به خشکی تحمل خوبی دارد اندازة غده بزرگ و لذا کیفیت پخت نامطلوب دارد.
آژاکس
مبدا آن هلند است تیپ رشد پاییزه و زمستانه (برای مناطق گرمسیری)، رنگ گوشت زرد، بافت، سفت و بدون تغییر رنگ پس از پخت، میزان ماده خشک متوسط تا نسبتاً بالا،عملکرد غده خوب مصون به ویروسA، نسبتاً مقاوم به ویروس پیچیدگی برگ وy ، حساس به بلایت غده و برگ و زگیل سیبزمینی.
هرتا
گیاهی زودرس، مبدا آن ذکر نشده است رنگ گوشت زرد روشن، بافت سفت و مناسب فرآوری، عملکرد نسبتاً خوب و میزان ماده خشک بالا است مصونیت در مقابل زگیل سیبزمینی دارد.
اگر دیگر ارقام تجاری سیبزمینی می توان به مارفونا (نیمه زودرس)، پریمر (خیلی زودرس)، دیامانت (نیمه دیررس)، مورن (دیررس)، دزیره (نیمه دیررس)، ماراکا (دیررس)، فاموزا (دیررس) اشاره کرد.
تناوب زراعی: کشت متوالی سیبزمینی برای جلوگیری از شیوع آفات و بیماریها توصیه نمی شود و در صورت توسعة بیماریهای خاکزی باید سیبزمینی را در تناوب 5 ساله یا بیشتر قرار دارد از جمله محصولاتی که برای تناوب با این محصول به کار برده میشود عبارتست از گندم، جو، اسپرس، ذرت و لوبیا. در مورد تولید غدههای بذری تناوب غلات همراه با آیش توصیه میشود.
کاشت: تاریخ کاشت بستگی به آب و هوای محل دارد در نواحی که فصل رشد محدود است هر چه زودتر در بهار زمانی که متوسط دمای شبانه روز به 10 درجه سانتیگراد رسید و در نواحی که فصل رشد محدودیت ندارد دمای 15 درجه سانتیگراد مناسب است. البته منظور از محدودیت فصل رشد برخورد نکردن، گرمای تابستان است. در جنوب کشور برای گریز از گرمای تابستان در پاییز کشت میشود و بیشتر زمان عرضه محصول و زمان کشت محصول بعدی در نظر گرفته میشود. ارقامی مثل رومانو، ماراکا، آئولا، انوسا و کوزیما برای کشت پاییزه مناسب ترند.
تراکم بوته باید 45 هزار تا 60 هزار بوته در هکتار باشد و برای این تراکم 5/2 تا 3 تن بذر در هکتار لازم است. عمق کاشت از cm 17-9 متفاوت است. بهترین عمق cm 16-12 است. فاصلة ردیفها cm 15و فاصله بوته در خط cm 15 مناسب است. در کشت دیم مکانیزه فواصل کاشت cm12 تا cm18×cm70 است.
زمینی که برای کاشت سیبزمینی در نظر گرفته میشود باید 20% ماده آلی داشته باشد سپس شخم cm30-25 زده و ماله می کشیم (این عمل در مناطق سردسیر انجام میشود) و سپس به زمین کود میدهیم و سپس ماله کشیده و شیب 3 الی 4 درصد برای آن تهیه میکنیم. حال نوبت به تهیه غده بذری سالم است.
ویژگیهای لازم برای غدة بذری عبارتست از:
1 ـ وزن gr 85-25 باشد
2 ـ اندازة بذر بین mm33 تا mm55 باشد
3 ـ از نظر فیولوژیکی بدون عیب باشد
4 ـ عاری از عوامل بیماری و آفات باشد
5 ـ اصلاح شده و گواهی شده باشد
6 ـ رقم مناسب محل باشد
داشت
آبیاری:
بعد از کاشت آبیاری میکنیم چرا که اولاً ذرات خاک به هم بچسبند ثانیاً درصد آب و هوا را متعادل کنیم اینکه گفته میشود که بعد از کاشت آب نیاز نیست اشتباه است چرا که باعث ضعف ریشه و بوته میگردد و از غده زائی کاهش می یابد. انواع آبیاری ممکن است در سیبزمینی انجام شود آبیاری خطی بوسیله سیفون توصیه می شود که در این حالت 3/2 طول پشته باید سیاه شود و 3/1 آن آب نگیرد. آبیاری بارانی و قطرهای نیز متعادل است. آبیاری بارانی ریشه را تنبل میکند و جمعیت علف هرز را بالا میبرد و در مناطق بادخیز نیز استفاده نمی شود. در ضمن بیماریهای برگی را افزایش می دهد آبیاری دوم را بعد از 10 روز و 35 روز انجام میدهند. نوبتهای بعدی یعنی زمانی که گلدهی آغاز میشود خیلی مهم است و بهتر است هر هفته انجام شود چون رطوبت اطراف غدهها نباید کمتر از 61% باشد در کل سیبزمینی 14-13 مرتبه آب لازم دارد. نیاز آبی سیبزمینی در هر متر مکعب 5600 تا 8500 است.
تغذیه و کوددهی:
کمبود روی منگنز و منیزیم در آن رایج است. کودهای دامی بویژه کود مرغی عناصر ذکر شده و سایر عناصر میکرو را دارا میباشد. به طور کلی مصرف کود باید براساس آزمایش خاک باشد. کود فسفره از مهمترین کودها است که در سراسر طول رشد گیاه جذب میشود و باعث رشد سریع شاخ و برگ میشود. مقدار متوسط مصرف آن kg 250 در هکتار است با افزودن کود فسفره افزایش عملکرد نیز خواهیم داشت. بهترین زمان مصرف آن در زمان کاشت است. باید توجه داشت که مصرف فسفر زیاد جذب روی را مختل میکند.
گیاه به کمبود ازت نیز حساس است زمان استفاده آن هنگام کاشت و زمانی که ارتفاع بوتهها بهcm 15 رسید به مقدار 100-150 کیلوگرم است سیبزمینی در اواخر کاشت ازت نیاز ندارد. چون محصول را دیررس کرد و از عمر انباری آن میکاهد.
پتاسیم در گیاه باعث ایجاد نشاسته و قند میشود و برای ارقام زودرس حتماً لازم است. اگر بخواهیم 40 تن برداشت داشته باشیم بایدkg 200 پتاس استفاده کنیم. در کشتهای بهاره پتاس را در پاییز میدهند. پتاسیم زیاد نیز باعث کمبود منیزیم می شود.
در خاکهای شنی مصرفkg 100 منیزیم یا محلول پاشی 3% آن روی اندام هوایی لازم است. منگنز به صورت سولفات به مقدار 50-20 کیلوگرم در خاکهای آلی مصرف میشود روی در عملکرد سیبزمینی مهم است و در خاکهای قلیایی نیاز است به صورت سولفات و کلرور استفاده میشود. (20 تا 40 کیلوگرم) علاوه بر فسفر زیاد، آهک باعث کمبود روی می شود. کاهش بر باعث کاهش تعداد و اندازة غده میشود و به صورت محلول 6% یا 3 کیلوگرم مصرف میشود. مولیبدن که به ازای 27 تن محصول 74 گرم در هکتار لازم است. 300 تا 150 گرم مولیبدات سدیم یا آمونیوم مورد نیاز است.
در یک هکتار مزرعه سیبزمینی مقدار 25 تا 15 تن در هکتار کود آلی لازم است کود مرغی دارایpH اسیدی است کود خوک کم خاصیتترین کود است.
کود حیوانی را نباید در فضای باز و دور از آفتاب مستقیم نگهداری کرد و کاملاً پوسیده باشد و در مزرعه به طور یکنواخت پراکنده شود.
3 ـ وجین علفهای هرز:
از جمله علفهای هرز مزارع سیبزمینی می توان به تاج خروس، سلمک، مرغ، اویار سلام، تاجریزی، شیر تیغی، شیرین بیان، سس و گل جالیز اشاره کرده که در صورت عدم مبارزه کاهش کیفیت و کمیت را در بر دارد. علف کش ترفلان و سنکور قبل از کاشت استفاده می شود.
بهتر است، وجین مکانیکی در 6 هفتة اول انجام گیرد.
4 ـ مبارزه با آفات بیماریها:
از جمله آفات مهم سیبزمینی شب پره زمستانی است که به طوقه و غده گیاه صدمه میزند آبیاری غرقابی و شخم عمیق بعد از برداشت محصول مفید است. محصول پاشی با سرین یک در هزار نیز مفید است. کرم مفتولی ریشه یا غده در اراضی خشک گسترش کمی دارند. سوسک کلرادو نیز از آفات و قرنطینهای کشور است که روش مبارزه با آن استفاده از امولسیون سموم زولن و اندوسولفان به میزان دو لیتر در هکتار است (سه نوبت)
بعد سیبزمینی از آفات دیگر مهم است کاربرد حشرهکش کار باریل در کنترل لارو غدههای بذری در انبار توصیه شده است.
در مورد آفات مکنده مثل زنجیرهها و شتهها و تریپس از دیمیترات و متاسیتوکس استفاده میشود.
بیماریهای ویروسی و باکتریایی از جمله مهمترین مشکلات سیبزمینی است چرا که مبارزه با آنها مشکل است. در(PLRV) یا ویروس پیچیدگی برگ سیب زمینی در کنارههای برگ حالت نکروزه ایجاد میشود. فواصل بین رگبرگها زرد رنگ میشود. این ویروس توسط شته به صورت پایا منتقل میشود.
ویروسY: لکههای کلروزه روی شاخ و برگ که در حالت پیشرفته لکهها به هم میپیوندند و برگها خشکیده میشوند، به صورت آویزان در روی بوته باقی میمانند این دیررسها توسط شته به صورت ناپایا منتقل می شوند. این ویروس معمولاً همراه با ویروسx آلودگی ایجاد میکند. در این حالت علائم به صورت مواج شدن و پیچ خوردگی و ریز شدن برگها دیده می شود این حالت را اصطلاحاً کرینکل گویند.
ویروسx علائم به صورت موزائیکی شدن سطح برگ مشاهده می شود.
ویروسm : یک حالت رنگ پریدگی شبیه که کمبود عناصر ایجاد می کند.ویروسهایS وI وM نیز مهم نیستند ولی تشخیص آنها مشکل است و موزائیک خفیف میدهند و در اواسط رشد گیاه علائم محو میگردد. ویروس کوتولگی سیبزمینی، که در خراسان مشاهده شده است و عملکرد را تا حد زیادی کاهش می دهد. جوانههای روی ساقه حالت نکروزه پیدا میکنند. در این حالت غده بافت خیلی سفت دارد و حالت قهوهای شدن در داخل غدهها مشاهده می شود.
چرخه بیماری:
قارچ عامل نقطه سیاه سیبزمینی زمستان را به صورت اسکرت روی بقایای گیاهی در خاک به شکل انگلی می برد. در اوائل بهار روی اسکرتها، آسرولهای محتوی کنیدیهای مربوطه توسط آب شسته شده و روی خاک می افتد و زندگی انگلی را شروع مینماید. چنانچه غدههای مبتلا را برش دهیم، در محل آوندها لکههای قهوهای رنگی مشاهده خواهد شد. این قارچ را به سهولت میتوان در آزمایشگاه روی محیط کشت مصنوعی کشتداد.
مبارزه:
چون این بیماری خاکزاد است و بایستی اقدامات زراعی مانند تناوب، مفهوم کردن بقایای گیاهی و کاشت غدههای سالم صورت می گیرد.
لولهای شدن برگ سیبزمینی (PLRV) Potato leaf Roll Virus
علائم بیماری: گیاهانی که از غدههای آلوده به وجود میآیند کوتوله، رنگ پریده و زرد هستند که بیش از حد طبیعی به طرف بالا متمایل می شود. اینگونه برگها، ضخمی، چربی و بابانت شکننده هستند که به هنگام فشردن آنها در دست خرد می شوند.
چرخه بیماری: ویروس لولهای شدن سیبزمینی مانند اغلب ویروسهای ریشه سیب زمینی از طریق غده منتقل میشود. انتقال آن از گیاهی به گیاه دیگر به وسیله شتهها مخصوصاً شته سبز هلد Myzus persica صورت میگیرد.
مبارزه: مهمترین راه کنترل بیماری لولهای شدن برگ سیبزمینی، کشت غدههای عاری از ویروس است. سایر روشهای کنترل شامل جدا ؟؟ نمودن از سایر نوارع سیبزمینی،کنترل شتههای ناقل و کندن بوقههای آلوده است.
ویروس A سیبزمینی: potato Virus A (PVA)
علائم: روی برشها شامل موزائیک خفیف و پیچیدگی مختصر برگهای آلوده می باشد.
چرخه بیماری: به آسانی از طریق غدهها نتقل میشود و توسط عصاره گیاهی و شتهها انتقال می یابد. مانند شته سبز هلو Mysus Aersicae
مبارزه: کاشت غدههای روزی عاری از (PVA)، کندن واز بین بردن گیاهان آلوده و کنترل شتهها
ویروس S سیبزمینی: s Potato Virus
علایم بیماری: در گیاهان آلوده مسنتر حالت پژمردگی ممکن است ظاهر گردد و یا به حالت موزائیک خفیف به وجود آمده و برگها در گیاهان آلوده برنزه و قهوهای شده بود.
چرخه بیماری: با انتقال مکانیکی عصاره آلوده منتقل میشود. این ویروس در غدههای آلوده باقی مانده و انتقال از محلی به محل دیگر به وسیله غدههای آلوده میباشد.
مبارزه: استفاده از غدههای عاری از ویروس مهمترین روش کنترل این بیماری است. کاشت ارقام مقاوم از مهمترین روشهای مبارزه است.
ویروس x سیب زمینی: Potato Virus x (PVX)
علائم بیماری روی گیاه برحسب رقم سیبزمینی و نژاد ویروس خیلی متغیر است و ابلقی خفیفی روی برگ ظاهر میشود.
چرخه بیماری: میزبانهای طبیعی PVX به نظر میرسد که عمدتاً سیبزمینی و گوجهفرنگی باشد. ویروس X سیبزمینی به آسانی به وسیله عصاره آلوده استخراج شده از غدهها یا برگها منتقل میشود.
مبارزه:
از طریق تهیه ارقام جدید به وسیله ؟؟ حقیقی صورت میگیرد.