هدف اصلی پژوهش حاضر، تعیین اثر بخشی درمان نوروفیدبک و درمان داروئی در کاهش نشانگان وسواس فکری- عملی است. اهداف دیگر این پژوهش، تعیین اثر بخشی درمان نوروفیدبک بر وسواس فکری و همچنین وسواس عملی است.
از آنجایی که این پژوهش مطالعه ای شبه آزمایشی با ساختار تک آزمودنی است، از بین بیماران مبتلا به وسواس فکری- عملی مراجعه کننده به مرکز جامع اعصاب و روان آتیه 12 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در 3 موقعیت درمان نوروفیدبک، درمان داروئی و لیست انتطار قرار گرفتند.
ابزار پژوهش پرسشنامه پادوا می باشد که هم وسواس فکری و هم وسواس عملی را می سنجد. این آزمون برای کلیه بیماران به صورت پیش آزمون و پس آزمون به فاصله 10 هفته اجرا شد. از چک لیست مصاحبه بالینی بالینی نیز برای تشخیص گذاری بیماران استفاده شد.
نتایج این پژوهش با استفاده از اندازه اثر و محاسبه میزان بهبودی نشان داد که نوروفیدبک و درمان داروئی میزان بهبودی تقریبا یکسان ( به ترتیب 45/0 و 46/0 ) دارند و اندازه اثراین درمانها به ترتیب برابر 16/3 و 25/4 می باشد که اندازه اثر بزرگی محسوب می شوند و این درحالیست که میزان کل بهبودی در موقعیت لیست انتظار 5/3 درصد با اندازه اثر 01/0 درصد می باشد. استفاده از آزمون کروسکال- والیس نیز نشان داد که در هر 3 شاخص کل، وسواس فکری و وسواس عملی در پس آزمون به ترتیب با ارزش پی 023/0، 035/0 و 021/0فرض صفر که بیانگر برابری میانگین ها بود، رد شد. در کل می توان نتیجه گرفت که از درمان نوروفیدبک نیز می توان به عنوان راهبرد درمانی جدید استفاده کرد.
واژه های کلیدی: نوروفیدبک، دارو، مهارکننده های بازجذب سرتونین، اختلال وسواس فکری- عملی
فهرست مطالب
فصل اول ـ گسترة علمی پژوهش..............................
مقدمه.....................................................................
بیان مسأله...................................................................
اهمیت و ضرورت تحقیق......................................................
هدفهای تحقیق...........................................................
فرضیهها..............................................
متغیرهای تحقیق.....................................
فصل دوم ـ پیشینه پژوهش.......................
اختلال وسواس فکری ـ عملی...........................................
اضطراب و اختلال وسواس فکری ـ عملی..................
علائم اختلال وسواس فکری ـ عملی..........................
معیارهای تشخیصی اختلال وسواس فکری ـ عملی.............
همهگیرشناسی........................................................................
اختلال وسواس فکری ـ عملی و خانواده........................
سیر و پیشآگهی...............................................................
ویژگیهای بالینی.........................................................
همایندی...........................................................................
تشخیص افتراقی............................................................................
رابطه انواع نشانگان اختلال وسواس فکری ـ عملی با انواع اختلالات............
سببشناسی................................................................................
عوامل زیست عصبی ـ رسانهها.........................................
ایمنیشناسی عصبی (نوروایمنولوژی)...............................
مطالعات انجام شده با تصویربرداری مغزی.....................
وراثتشناسی...............................................................................
سایر دادههای زیستی...................................................
عوامل رفتاری................................................................
عوامل روانی............................................................................
درمان.....................................................................................
دارو درمان................................................................................................
مهارکنندههای اختصاصی بازجذب سروتونین.................
رواندرمانی...........................................................................
روانجراحی............................................................................
سایر درمانی....................................................................
EEG و امواج مغزی....................................................
روش ارزیابی EEG..........................................................
الکتروآنسفالوگرافی کمی.......................................................
الکتروآنسفالوگرافی و اختلال وسواس فکری ـ عملی.........
نوروفیدبک...........................................................................................
تحقیقات انجام شده در زمینه نوروفیدبک.............................................
فصل سوم ـ روششناسی پژوهش.................................
طرح پژوهش.............................................................................
جامعه، نمونه و روش نمونهگیری...........................
ابزارهای پژوهش........................................................................
نحوه جمع آوری اطلاعات.................................................
آموزش نوروفیدبک...................................................
دارودرمانی......................................................................................
فصل چهارم ـ نتایج.....................
مقدمه.....................................................................................
اطلاعات جمعیتشناختی.........................................................
مقایسه نمرات پرسشنامه پادوا براساس میزان بهبودی درهر3موقعیت آزمایش..
مقایسه اندازه اثر در 3 موقعیت آزمایشی...................
مقایسه معناداری میانگینها با استفاده از آزمون کروسکال ـ والیس در 3 موقعیت آزمایشی
آزمون فرضیهها........................................................................
فصل 5ـ بحث در نتایج.................................
خلاصه طرح پژوهشی و یافتهها...........................................
بحث در نتایج در پرتو یافتههای پیشین.......................................
نتیجهگیری..........................................................................
محدودیتها..................................................................................
پیشنهادات..............................................................................
منابع.................................................................................
پیوستها...................
بررسی رابطه بین هوش هیجانی و وسواس در بین دختران مقطع سوم دبیرستان
مقدمه:
مفهوم هیجانی موضوعی است که مورد توجه دانشمندان وفلاسفه قدیم بوده است وحتی داروین شواهدی یافت که در آن همراه با تکامل دستگاه عصبی مرکزی ،حالات هیجانی نظیر: ترس ،خشم ولذّت جلوه گر می شود .(اتکسیون 1986؛ترجمه براهنی 1380)
ولی بررسی علمی ودقیق آن به دهه ی گذشته بر می گردد که ابتدا در سال 1990پیتر سالوی هوش هیجانی را مطرح کرد و آن را به صورت توجه به هیجان ها وکاربرد مناسب آنها در روابط انسانی ،درک احوال خود ودیگران ،خویشتن داری وتسلّط بر خواسته های آن ،همدلی با دیگران واستفاده مثبت از هیجانها در تفکروشناخت مطرح کردند بعد گلمن 1995 هوش هیجانی را به عنوان یکی از مؤلفه های سلامت روان معرفی کردند وبر این باور بود که برای ارتقاءسلامت روان افراد باید مؤلفه های هوش هیجانی را در افراد پرورش داد. هم چنین اون بار آن نیزبا طرح نظر خود تحت عنوان بهره هیجانی آن را عبارت از قابلیت ها ومهارت هائی می دانند که بر روی توانایی فرد برای مقابله مؤثر با احتیاجات محیط وفشارهای آن اثر می گذارد بطور خلاصه گفته می شود که میزان هوش nافراد ،ضامن موفقیت آنها در درازمدت وکل زندگی نمی باشد بلکه ویژگیهای دیگری برای برقراری ارتباطات مناسب انسانی وموفقیت در زندگی لازمست که هوش هیجانی نامیده شود وطرفداران اصلی روان شناسی انسان گرایانه در این دهه گودون آلبورت ،آبراهام مازلو و کارل راجرز عقیده دارند که یکی از احتیاجات ضروری وجنسی انسان این است که نسبت به خودش احساس خوبی داشته باشد هیجان های خود را مستقیماًتجزیه نماید واز نظر هیجانی رشد کند. (هرمان 1992به نقل از سالوی وهمکاران 1958)
در حیطه روان شناسی اندیشمندان بزرگ از طرفی به علّت شناسی دردهای روانی انسان واز طرف دیگر به طرح روش هایی برای بهره مندی انسان از ظرفیت کامل خود در جهت اختلالات رفتاری به خصوص ضعف روانی ووسواس که توضیحاتی شده که همه در جای خود مقبول وهریک تکامل بخش ویا حداقل همپوش نظریه های پیشگام شده است .
فهرست مطالب:
فصل اول (کلیات تحقیق)
مقدمه 2
بیان مسئله 4
اهداف تحقیق 5
فرضیه تحقیق 7
تعاریف عملیاتی 7
فصل دوم (پیشینه و ادبیات تحقیق)
هوش هیجانی را بشناسیم 10
چگونه می توان در هوش هیجانی پیشرفت کرد؟ 13
مؤلفه های هوش هیجانی 16
سنجش برای هوش هیجانی 19
هوش هیجانی EI 20
اهمیت اندازه گیری هوش هیجانی 24
تعریف و پیشینه هوش هیجانی 25
پیشینه مطالعه هوش غیر شناختی 27
هوش درون فردی 30
مؤلفه های اصلی هیجانی و اجتماعی و عوامل تشکیل دهنده آنها 32
مؤلفه ها 33
عوامل 34
فصل سوم (روش تحقیق)
جامعه مورد مطالعه، حجم نمونه، روش نمونه گیری 39
ابزار اندازه گیری 40
روش تحقیق 41
روش آماری مربوط به فرضیه 42
فصل چهارم (یافته ها و تجزیه و تحلیل داده ها)
مقدمه فصل چهارم 44
جدول نمرات خام آزمودنی ها از آزمون هوش هیجانی وضعف روانی 45
بررسی رابطه بین وسواس و هوش هیجانی 47
نمرات خام آزمودنی های از آزمون وسواس در گروه دختران و پسران 48
مقایسه وسواس در بین دختران و پسران 50
نمرات خام آزمودنی ها از آزمون هوش هیجانی در بین دختران و پسران 51
مقایسه هوش هیجانی در بین دختران و پسران 53
فصل پنجم (بحث و نتیجه گیری)
بحث و نتیجه گیری 56
پیشنهادات 59
محدودیت های تحقیق 60
منابع و مآخذ 61
اختلال وسواس فکری عملی اغلب موضوع لطیفه ها، بذله گویی ها و شوخی ها بوده است. بر خلاف الگوهای کلیشه ای، اختلال و سواس فکری عملی واقعی موضوعی خنده دار نیست. وسواس یک اختلال اضطرابی دارای پایه زیست شناختی است که اغلب از کودکی شروع می شود و ممکن است الگوی خانوادگی داشته باشد. اختلال وسواس فکری – علمی با وسواسهای فکری، رفتارهای اجباری و یا هر دو آنها مشخص می گردد. وسواسهای فکری افکار یا تجسم های نا خوانده ای هستند که به صورت مکرر وارد آگاهی می گردند. در حالی که رفتارهای اجباری، در ظاهر امر رفتارها و
هدف پژوهش حاضر مقایسه سبکهای دلبستگی و پیوند با والدین در بیماران مبتلا به اختلالهای وسواس فکری- عملی، اضطراب فراگیر و افسردگی است. فرض اصلی پژوهش این است که بین بیماران مبتلا به گروههای اختلال اضطراب فراگیر- وسواسی و افسرده در سبک های دلبستگی و پیوند با والدین تفاوت وجود دارد.
روش کار: این پژوهش از نوع علّّی- مقایسهای بوده و جامعه آماری آن کلیه افراد مراجعهکننده به درمانگاههای دولتی و خصوصی شهر اردبیل از ماه شهریور تا بهمن سال 1388می باشد. نمونه مورد مطالعه شامل 38 نفر مبتلا به اضطراب فراگیر، 36 نفر مبتلا به وسواس فکری- عملی و 36 نفر مبتلا به افسردگی هستند که به پرسشنامههای سبک دلبستگی برنان-کلارک و شیور، پیوند با والدین پارکر توپلینگ و براون، پرسشنامه اضطراب و افسردگی بک جواب دادند. دادهها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی توکی مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: نتایج نشانگر آن است که بین سه گروه بالینی از نظر سبکهای دلبستگی و پیوند با والدین تفاوت معناداری در سطح 05/0 P وجود دارد.
بحث و نتیجه گیری: سبکهای دلبستگی ناایمن اضطرابی با اختلالهای اضطرابی و خلقی مرتبط است و سبک دلبستگی اجتنابی در میان این اختلالها به ندرت گزارش شده است.
فهرست مطالب
چکیده
مقدمه
روش کار
ابزارهای پژوهش
یافته ها
بحث و نتیجه گیری
منابع
جدول 1: فراوانی بیماران مبتلا به اضطراب فراگیر، افسردگی و وسواس در نوع سبک دلبستگی و نوع پیوند با والدین
جدول 2: تحلیل واریانس چندمتغیره برای مقایسه میانگین های گروه های اضطراب فراگیر، افسردگی و وسواس فکری- عملی بر اساس سبک دلبستگی و پیوند با والدین
جدول 3: آزمون تعقیبی توکی جهت مقایسه تفاضل میانگین نمرات سبک دلبستگی و پیوند والدین در گروه های بالینی
بررسی اختلالات وسواس فکری و عملی در کودکان و نوجوانان
قسمتهایی از متن:
مقدمه :
روان انسان به اقیانوسی می ماند که نه ابعادش را مقیاسی متصور است و نه عمقش را حدی قابل قیاس . و روانشناس غواصی است که در این اقیانوس بیکران دست و پا می زند ، تا شاید ناشناخته ای را شناسایی و از آن به نفع انسان ها بهره جویی نماید ، اما به هر ناشناخته ای که دست می یابد باز دری به سوی هزاران ناشناخته دیگر باز می گردد.
این تحقیق تحت عنوان بررسی اختلالات وسواس فکری و عملی در کودکان و نوجوانان بیان شده است . و به طور کلی به معرفی این بیماری می پردازد ، بیماری وسواس فکری وعملی علی رغم شیوع نسبی پایین آن ، از جمله اختلالات روانی بسیار پیچیده و جالب است که از اوایل قرن نوزدهم نظر روانپزشکان غربی را به خود جلب کرده است .
تئوری هایی که در این مدت در باره این بیماری و عوامل ایجاد کننده آن از طرف روانپزشکان مختلف ارائه شده نه از پایه و اساس تجربی محکمی بر خوردار است و نه به روش درمانی موثری منجر شده است . نارسایی برداشت روانکاوی از این بیماری – که تا این اواخر در قلمرو روانپزشکی غربی سلطه ای بلا منازع داشت – به تدریج آشکار تر شده و ناتوانی روش های درمان ناشی از آن دیدگاه در اصلاح وتغییر رفتار های وسواسی باعث شده که کوشش های جدید در جهت فهم و تغییر پدیده های وسواسی در چارچوب دیگری انجام گیرد . در 25 سال اخیر ، الگوی رفتاری اختلالات روانی و از جمله وسواس ، پیش از پیش مورد توجه روانشناسان و روانپزشکان قرار گرفته است . ...
....
نظریه های اختلال وسواسی فکری – عملی
چه چیز موجب اختلال وسواسی فکری – عملی می شود ؟ سه دیدگاه نظری عمده وجود دارد :
1- روان پویشی
2- شناتی – رفتاری
3- زیست پزشکی
قوتهای این سه دیدگاه همدیگر را کامل می کنند .
دیدگاه روان پویشی به مساله خواستگاه وسواس می پردازد و به سوال های ( چه کسی به اختلال وسواسی مبتلا می شود ؟ و این اختلال چه شکلی خواهد گرفت و محتوای آن چیست ؟) جواب می دهد .
کانون توجه دیدگاه روان پویشی افکار وسواسی هستند طبق این دیدگاه فکر وسواس به صورت دفاع در برابر فکر ناخواسته و ناهوشیار انگاشته می شود . این فرآیند دفاعی شامل جابه جایی و جانشین سازی می شود .
دیدگاه روان پویشی وسواس فکری معتقد است که : امیال و تعارض های قدرتمند و فجیع که سرکوب شده و تهدید به وارد شدن به هوشیاری شده اند فرد را در معرض وسواس فکری قرار می دهند و پذیرش دفاع جابه جایی و جانشین سازی ، نزدیکترین مکانیزم را برای تسکین فرد فراهم می آورد.
علاوه بر این محتوای بخصوص وسواس های فکری که این افراد کسب می کنند نمادی برای تعارض بنیادی است .
دیدگاه شناختی – رفتاری به ما می گوید که چرا وقتی وسواس های فکری – عملی آغاز می شوند ، می تواند مدتها ادامه یابند ؟
روانشناسان این دیدگاه معتقدند که همه ما دارای افکار ناخواسته و تکراری هستیم و هر چه بیشتر تحت استرس باشیم تکرار و شدت این افکار بیشتر است . آنها می گویند از آن جایی که بیمار وسواس فکری – عملی نمی تواند شیوه های حواسپرتی و رها کردن که ما به راحتی از آنها استفاده می کنیم را به کار بندد و افکار مزاحم را از خود براند به تدابیر دیگر متوسط می شود او می کوشد فکر بد را خنثی کند و معمولا با جانشین کردن یک فکر خوب به این کار اقدام می کند و یا با عملی که ایمنی را تضمین می کند می کوشد افکار بد را خنثی کند این تشریفات وسواسی تسکین موقتی ایجاد می کند . اما آنها گرایش نیرومندتر به وارسی کردن شستن و یا اطمینان خاطر یافتن را نیز تولید می کنند و چون آنها کاهش اضطراب را در پی دارند تقویت می شوند .
اما این تشریفات می توانند فقط سطحی باشند تسکینی که آنها تامین می کنند موقتی هستند و وسواس های فکری دست نخورده باقی می مانند و با فراوانی و شدت فزاینده بر می گردند . ...
...
پروپوزال مقایسه باورهای ناکارآمدی مذهبی و جهتگیری مذهبی در افراد مبتلا به اختلال وسواس و افراد عادی
عنوان به انگلیسی:
The comparison of religious Dysfunctional Beliefs and religious orientation in obsessive and normal individuals
بیان مسأله اساسی تحقیق به طور کلی (شامل تشریح مسأله و معرفی آن، بیان جنبههای مجهول و مبهم، بیان متغیرهای مربوطه و منظور از تحقیق به صورت مستند) :
اختلال وسواس فکری ـ عملی (OCD)[1] نشانگان عصبی ـ روانپزشکی پیچیدهای است که مشخصه اصلی آن، افکار ناخواسته، تکراری و مزاحم (افکار وسواسی) و نیز رفتارهای تکراری و آزاددهنده آیینمند (اعمال وسواسی) است که به منظور اجتناب از اضطراب یا خنثی کردن افکار وسواسی انجام میشود (انجمن روانپزشکی آمریکا، 1994).
براساس نظام طبقهبندی DSM-IV اختلال وسواس فکری ـ عملی یک اختلال محور I بوده و در چهارچوب اختلالهای اضطرابی طبقهبندی شده است. در طبقهبندی DSM-IV برعکس DSM-III-R فکر و عمل وسواسی همواره با هم بوده و هیچ یک به تنهایی مشاهده نشده است. به این ترتیب عمل وسواسی میتواند یک آیین ذهنی برای کاهش اضطراب باشد و تفاوت در رفتاری یا فکری بودن نیست، بلکه در اضطراب آفرین یا کاهنده اضطراب بودن است (کاپلان، سادوک[2]، 2007). در طی سالهای اخیر این توجه را میتوان به افزایش شیوع این اختلال طی سه دهه گذشته نسبت داد. تحقیقات بسیاری نشان دادهاند که همپوشی قابل ملاحظهای بین اختلال وسواس فکری ـ عملی و دیگر اختلالات روانی وجود دارد. (راسموزن و آیزن[3]، 1992).
عوامل بسیاری در سببشناسی این اختلال مطرح شده است. از جمله عوامل زیستی، محیطی، شخصیتی، اجتماعی، فرهنگی و ... (کاپلان، سادوک، 2007). در این میان یکی از عوامل مهم و مورد توجه، عامل فرهنگی است و یکی از وجوه بسیار مهم فرهنگی، مذهب است. برخی از روانشناسان باورها و رفتارهای مذهبی را نمودهایی از آسیبشناسی روانی به ویژه اختلال وسواس فکری، عملی به شمار آوردهاند. فروید[4] (1908؛ نقل از یوسیفوا و لوینتال[5]، 2009) مذهب را یک نوروز وسواس جهانشمول توصیف میکند و علایم وسواس ـ اجباری را همانند آیینهای مذهبی میداند. بنابراین مذهب و جهتگیری مذهبی[6] در اختلال وسواس فکری ـ عملی نقش ویژه ای دارد. جهتگیری مذهبی رویآورد کلی شخص به ارتباط با موجود متعالی است و به عنوان مجموعهای از اعتقادات، اعمال و تشریفات خاص برای ارتباط با آن موجود متعالی، تعریف می شود. افراد دارای جهتگیری مذهبی براساس مذهب خود، دارای اعتقادات و باورهایی هستند که بر نگرش و رفتارهای آنان تأثیر گذاشته و در نتیجه سبک زندگی و رفتار آنان، متأثر از دینورزی و جهتگیری مذهبی آنان است (آذربایجانی، 2009). جهت گیری مذهبی دارای دو مولفه جهت گیری مذهبی درونی و جهت گیری مذهبی برونی میباشد. شخصی که جهت گیری مذهبی درونی دارد، انگیزه هایش را در خود مذهب، می یابد. چنین اشخاصی، مذهب و شخصیت شان یکی می شود. در حالی که اشخاصی که جهت گیری مذهبی برونی دارند، برای رسیدن به اهدافی دیگر به سمت مذهب می روند. به عبارت دیگر به سمت خداوند می روند، بدون این که از خود روی بگردانند (آذربایجانی، 2009).
[1]- Obsessive compulsive disorder (OCD)
[2]- Kaplon, sadok
[3]- Rasmussen & Eisen
[4]- Freud
[5]- Yossifova & Loewenthal
[6]- Religious orientation