مقدمه
تاثیر استرس در بروز بیماریهای قلبی از فشار خون و چربی نیز بیشتر است.
استرس شغلی به عنوان یکی از مهمترین خطرات شغلی در عصر مدرن مطرح می باشد و می تواند باعث کاهش تولید، غیبت ،جابجایی نیرو،تعارض های کاری و بالاترین هزینه های بهداشتی و درمانی کارکنان گردد.
جوانان تهرانی متاهل بیشتر از جوانان مجرد دچار استرس و افسردگی هستند.(بر خلاف منابع آسیب شناسی)
شیوع اختلالات روانی در تهران 10 درصد بیشتر از آمارهای جهانی است.
در ایالت متحده هزینه ای بالغ بر 150 میلیارد دلار صرف فشارهای عصبی می گردد.
در انگلستان بیشاز 60 درصد غیبتها با فشار عصبی مرتبط هستند.
فشار عصبی یکی از مهمترین عوامل طلاق می باشد.
فشار عصبی مسری است
مصرف سیگار و الکل در اثر استرس بالا می رود.
میزان مهاجرت به طور مستقیم با فشارهای عصبی ارتباط دارد.
عناوین بحث:
تعریف استرس
مراحل ایجاد استرس
نکاتی در مورد استرس
علائم استرس
بیماریهای استرس
عوامل ایجاد استرس
هزینه های استرس
تجزیه و تحلیل دلائل ایجاد استرس
تشخیص استرس در دیگران
مقابله با استرس در محل کار
برقراری یک ارتباط خوب
تعادل درون
کمک به کارکنان
اقداماتی در منزل
چند راهکار معنوی
اندازه گیری استرس
تعریف استرس
استرس عبارت است از واکنشهای فیزیکی ، ذهنی و عاطفی که در نتیجه تغییرات و نیازهای زندگی فرد، تجربه می شوند.تغییرات می توانند بزرگ یا کوچک باشند. پاسخ افراد به تغییرات زندگی متفاوت است. استرس مثبت می تواند یک انگیزش دهنده باشد در حالیکه استرس منفی منفی می تواند در زمانی که این تغییرات و نیازها، فرد را شکست می دهند، ایجاد شود.
گروهی از صاحب نظران رفتار سازمانی فشار روانی[1] را بیماری شایع قرن نامگذاری کرده‌اند شاید هم براستی دوران ما عصر فشارهای روانی است. دوره‌ای که در آن انسان بشر از هر زمان دیگر در معرض عوامل فشارزا[2] قرارگرفته و مسائل ومشکلات بیشماری از هر سو او را احاطه کرده است.
این فشارها به طور حتم با پیچیدگی روز افزون سازمان ها و گسترش تفکیک‌ها، ابزارها و دیگر ابعاد سازمان در صورت عدم برنامه ریزی صحیح و مناسب، افزایش هم می‌یابد.
فشار روانی یا استرس که واژه اصلی آن ریشه در زبان لاتین دارد در قرن هفدهم میلادی بسیار متداول بوده و به بعضی سختی، دشواری، فلاکت و محنت به کار رفته است. در اواخر قرن هجدهم معنی آن به نیرو، فشار، زور و تلاش بسیار متغیر یافته است ( تیموری، 1383).
فشار روانی برای افراد مختلف معانی متفاوتی دارد اختلاف نظر در مورد فشار روانی در پاسخ‌هایی که مدیران به یک سوال مشابه تحت عنوان «منظور از اصطلاح فشار روانی یا استرس چیست» این موضوع را تائید می نماید. در این رابطه متداول‌ترین جواب‌هایی که به این پرسش داده شده است عبارت بودند از: کار بسیار زیاد و زمان کم برای انجام آن احساس اضطراب و دلهره، فشار روحی و جسمی بسیار زیاد، فشارهای عاطفی احساسی، هیجانی، احساس خستگی، حساسیت و تحریک پذیری بوده است. فشارروانی را عکس‌العمل فرد به عوامل جدید تا تهدید کننده در محیط کاری تعریف کرده‌اند ( تیموری، 1383).
فشار روانی را پاسخی دانسته‌اند که فرد برای تطبیق با یک وضعیت خارجی متفاوت با وضعیت عادی به صورت رفتاری، روانی، جسمانی از خود نشان می‌دهد. همچنین فشار روانی را مجموعه واکنشهای عمومی انسان نسبت به عوامل ناسازگار و پیش‌بینی نشده خارجی یا داخلی از میان برود ایجاد فشار روانی میکند.
فشار روانی دارای آثار جسمانی نیز هست و از این طریق هم به سازمان صدمات شدیدی وارد می‌آید.
استرس‌های حاد نیروی انسانی سازمان را ضایع میکند و هدف سازمان را دستخوش تزلزل می‌سازد. افرادی که دچار استرس می‌گردند توان مقابله با آن را از دست می‌دهند ، از جهات جسمانی و رفتاری دچار آسیب می‌شوند و بدین ترتیب است که استرس در سازمان همچون آفتی نیروها را تحلیل می برد و تلاش ها و فعالیت‌ها را عقیم می‌سازد. ( تیموری، 1383)
لذا تحقیق حاضر در نظر دارد که با بررسی رابطه فشارهای روانی (استرس‌های شغلی) با فرسودگی شغلی هر چند گامی کوچک در جهت تبیین موضوع تحقیق برداشته شود.
طرح مساله و چهارچوب نظری آن:
هر چند فشار روانی به شکل‌های مختلفی تعریف شده است اما زمینه مشترک همه آن تعاریف این است که علت ایجاد فشار عصبی وجود محرکی به صورت فیزیکی یا روانی است که فرد به طریق خاصی نسبت به آن عکس‌العمل نشان می دهد. فشار روانی دارای پیامدهایی نظیر می‌باشد اگر فشار روانی مثبت باشد ممکن است نتیجه آن فعالیت فعالیت‌جدیت و انگیزش بیشتر باشد. البته آنچه بیشتر مورد توجه می‌باشد پی‌آمدهای منفی فشار عصبی است. همان طور که ملاحظه میشود بیشترین عوامل از درون هستند. به عنوان مثال استفاده از مشروبات الکلی یکی از پی‌آمدهای فردی فشار عصبی است در حالی که این مشکل از پی‌آمدهای سازمانی فشار عصبی نیز می‌باشد زیرا ممکن است به طور مستقیم بر عملکرد سازمان اثر بگذارد هر چند دسته‌بندی پی‌آمدها تا حدودی اختیاری به نظر می‌رسد ولی باید توجه داشت که هر پی‌آمدی بر حسب عامل ایجاد کننده اولیه خود دسته بندی شده است. بنابرآنچه که گفته شد پی آمدهای فردی نتایجی هستندکه عمدتاً بر فرد اثر می گذارند هر چند ممکن است سازمان نیز به طور مستقیم یا غیر مستقیم از این پی آمد متاثر شود ولی این فرد است که بهای اصلی آن را می‌پردازد.
فشار روانی پی‌آمدهایی نیز دارد که اثر مستقیم تری بر سازمان دارد یکی از این پی‌آمدهای واضح فشار روانی شدید کاهش عملکرد مناسب و درست است این کاهش در مورد کارگران اجرایی به صورت کیفیت ضعیف کار، افت بهره‌وری متجلی می‌گردد کناره‌گیری نیز می‌تواند نتیجة فشار روانی باشد که مهمترین آنها عبارتند از: غیبت ، استعفا و ترک کار پی آمدهایی فشار روانی که هم بر فرد و هم بر سازمان اثر می‌‌گذارد فرسودگی[3] یا تحلیل رفتگی است و هنگامی بوجود می‌اید که فرد احساس کند فشارهایی خیلی زیاد را تحمل میکند و منابع رضایت شغلی خیلی کم می‌باشد ( الوانی، 1371).
فرسودگی ( بی رمقی یا تنیدگی) شغلی از جمله اختلال‌هایی است که در سال‌های اخیر مورد توجه روان شناسان بالینی قرار گرفته است و نتایج تحقیقات نیز نشان می دهد که درصد قابل توجهی از افراد سازمان های فعال از این عارضه، دروغ هستند. به طور کلی می‌توان فرسودگی شغلی را نوعی اختلال که به دلیل قرار گرفتن طولانی مدت در معرض فشارهای روانی که در وی ایجاد میشود و فرد مبتلا از خستگی جسمی و هیجانی نیز فرسودگی شغلی نگرش رنج می‌برد. براساس تحقیقات ( موس 1981) نتیجة فرسودگی شغلی کاهش کارایی، کاهش علاقه نسبت به کار و کاهش ظرفیت برای حفظ عملکرد می باشد ( ساعتچی، 1376)
این روزها فرسودگی شغلی را به مثابه مشکل عمده در تنش کار تشخیص داده‌اند فرسودگی بیشتر در میان متخصصینی شایع است که بایستی به طور گسترده با دیگر افراد، مشتریان زیر دستان و مراجعان کاری سروکار داشته باشد. در حدود 20 درصد صاحبان مشاغل مدیران و کارشناسان فنی در آمریکا مبتلا به عارضه فرسودگی شغل هستند (هاروی ، 1377).
نتیجة طبیعی فشارهای روانی فردی برای سازمان کاهش کارایی است کارکنان که با فشارهای روانی دارای نرخ بالاتر تاخیر، غیبت و ترک خدمت هستند کارایی آنها نیز هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی کاهش یافته و تعداد حوادث و شکایات افزایش می‌یابد. بدیهی است که این گونه کارکنان دارای روحیة ای پایین انگیزش کم و رضایت شغلی بسیار ضعیف هستند به طور خلاصه کارکنانی که فرسودگی و استهلاک را در خود تجربه می‌کنند هیجان قبلی را برای کار از دست داده در بسیاری از موارد کار و شغل خود را رها می‌کنند ( جزنی، 1378)
این روزها موضوع فشار روانی ناشی از کار و زندگی در بیان عامه مردم متخصصان آموزشی، مددکاران، متخصصان بهداشت و سایر کسانی که مسئولیت بهزیستی مردم را به عهده دارند بسیار رایج بوده و در راس امور قرار دارد.
پژوهشگران عمدتاً به چگونگی ایجاد فشار روانی و نحوه‌ای که افراد از نظر فیزیولوژیکی و روانی در موقعیت‌های فشار زا واکنش نشان می‌دهند توجه دارند زمانی که این عوامل شناسایی شد سازمان ها باید قادر به کنترل این محرک‌های فشار زا باشند زیرا آنها ایجاد اضطراب و نگرانی کرده نهایتاً بر هدف‌های کلی سازمان آسیب وارد خواهند کرد افزون بر آن شناسایی به موقع و کنترل فشار روانی ممکن است منتهی به افزایش کارایی ، خلاقیت و رضایت خاطر کارکنان گردد ( جزنی، 1378)
علاوه بر آنچه که دیگران می‌توانند برای فرد در محیط کار و خانه انجام دهند ضروری است تا هر کس که فشار زندگی را بر خود احساس میکند و در این زمینه تجربه فردی دارد دست به کار شده و به خود کمک کند.
سازمان‌ها و موسسات می‌توانند سنگ زیربنای سلامتی بیشتر و بهزیستی را بنانهد، اما این به عهدة خود افراد هست که از این فشارها بکاهند یا اینکه شیوه و روش فرد را تغییر دهند و از این طریق به فرد کمک کنند و به عبارت دیگر تا زمانی که خود نقش فعالی در روند پیشگیری از ایجاد فشار و مقابله با آن به عهده نگیرد سیاست‌ها و روش‌هایی که سازمان ها در پیش می‌گیرند بهره و نتیجه کلی در پی‌خواهد داشت.
گروه نمونه ای که در این تحقیق مورد آزمون قرار گرفته اند کارمندان اداری و کارگران کارخانة ایران خودرو در شهر تهران بودند با توجه به اینکه در این کارخانه کارگران با ماشینهای سنگین کار می کنند و استرس در آن ها زیاد است و همچنین کارمندان اداری نیز در آنها استرس زیاد است و در نتیجه باعث فرسودگی شغلی میشود بنابراین آنچه که به عنوان مسئله اساسی در پژوهش حاضر مطرح است این است که آیا بین استرس و فرسودگی شغلی بین کارمندان اداری و کارگران کارخانة ایران خودرو دیزل رابطه معنی‌داری وجود دارد یا خیر؟
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات پژوهش
مقدمه ..........................................................................................................
طرح مسئله و چهارچوب نظری آن .............................................................
اهمیت یا ضرورت پژوهش..........................................................................
هدف پژوهش...............................................................................................
فرضیه های پژوهش ...................................................................................
تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها.................................................................
فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش
بخش اول: استرس شغلی
شغل چیست ................................................................................................
حرفه ...........................................................................................................
وظیفه ..........................................................................................................
گروه شغلی .................................................................................................
تقسیم بندی مشاغل بر حسب فشار روانی .................................................
تاریخچه‌ی روان شناسی کار در ایران .......................................................
فهرست مطالب
عنوان ............................................................................................... صفحه
فشار روانی یا استرس چیست؟ ..................................................................
به طور کلی دو نوع استرس وجود دارد ...................................................
عوامل موثر در ایجاد استرس ....................................................................
استرس شغلی .............................................................................................
مراحل فشار روانی .....................................................................................
نشانه های سازگاری عمومی .....................................................................
چهار مجموعه کلی فشارهای عصبی سازمانی ...........................................
پیامدهای فشار عصبی ................................................................................
چهار مجموعه کلی فشارهای عصبی سازمانی ...........................................
پیامدهای فشار عصبی ................................................................................
تجزیه و تحلیل شخصیت نوع A و شخصیت نوع B ...................................
استراتژیهای مقابله با فشار روانی ...........................................................
استراتژیهای مقابله فردی ...........................................................................
استراتژیهای مقابله با استرس در سازمان .................................................
هدف از مشاوره روانی چیست ...................................................................
فهرست مطالب
عنوان ............................................................................................... صفحه
تقویت مبانی دینی ........................................................................................
بخش دوم: فرسودگی شغلی
فرسودگی شغلی چیست ..............................................................................
فرسودگی شغلی چه زمانی رخ می دهد .....................................................
نشانه‌های فرسودگی شغلی ........................................................................
انواع فرسودگی شغلی .................................................................................
پژوهش های انجام شده .............................................................................
پژوهش‌های انجام شده در ایران ...............................................................
پژوهش های انجام شده در خارج ..............................................................
نتیجه نهایی .................................................................................................
فصل سوم: روش پژوهش
جامعه آماری ..............................................................................................
نمونه آماری.................................................................................................
فهرست مطالب
عنوان ............................................................................................... صفحه
روش نمونه‌گیری ........................................................................................
ابزار پژوهش ..............................................................................................
روش اجرا ..................................................................................................
طرح پژوهشی .............................................................................................
فصل چهارم ندارد
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
مقدمه...........................................................................................................
محدودیت‌های پژوهش ................................................................................
پیشنهادات پژوهش .....................................................................................
فهرست منابع ..............................................................................................
فهرست جدولها
عنوان ............................................................................................... صفحه
جدول (1ـ2) مدل فشار شغلی ....................................................................
جدول (2ـ2) مدل استرس ...........................................................................
جدول (3ـ2) مقدار فشار عصبی ( LCUS ) ................................................
جدول (1ـ4) توزیع فراوانی طبقه‌بندی شده سن کارگران ..........................
جدول (2ـ4) توزیع فراوانی طبقه‌بندی شده و سن کارمندان ....................
جدول (3ـ4) شاخص‌های گرایش مرکزی و پراکندگی سن آزمودنی ........
جدول (4ـ4) توزیع فراوانی سطح تحصیلات حجم نمونه مورد بررسی.....
جدول (5ـ4) توزیع فراوانی حجم نمونه مورد بررسی از لحاظ وضعیت تأهل
جدول (6ـ4) توزیع فراوانی سابقه کار کارگران ........................................
جدول (6ـ4) توزیع فراوانی سابقه کار کارمندان .......................................
جدول (7ـ4) توزیع فراوانی نمرات فرسودگی شغلی کارگران ...................
جدول (8ـ4) توزیع فراوانی نمرات فرسودگی شغلی کارمندان ..................
جدول (9ـ4) شاخص‌های گرایش مرکزی و پراکندگی نمرات فرسودگی شغلی دو گروه
فهرست جدولها
عنوان ............................................................................................... صفحه
جدول (10ـ4) توزیع فراوانی نمرات استرس کارگران ..............................
جدول (11ـ4) توزیع فراوانی نمرات استرس کارمندان .............................
جدول (12ـ4) شاخص‌های گرایش مرکزی و پراکندگی نمرات استرس دو گروه
جدول (13ـ4) آماره‌های نمرات هوش هیجانی دو گروه مورد بررسی .....
جدول (14ـ4) تست لون برای آزمودنی یکسانی واریانس‌ها .....................
جدول (15ـ4) نتایج آزمــون T برای مقایسة میــانگین های ســطح تفکــر دو گروه
جدول (16ـ4) آماره‌های نمرات هوش هیجانی دو گروه مورد بررسی .....
جدول (17ـ4) تست لون برای آزمون یکسانی واریانس‌ها .........................
جدول (18ـ4) نتایج آزمون T برای مقایسة میانگین های سطح تفکر دو گروه
جدول (19ـ4) بررسی همبستگی بین استرس و فرسودگی شغلی .............
جدول (20ـ4) بررسی همبستگی بین استرس و فرسودگی شغلی .............
نمودارها
عنوان ............................................................................................... صفحه
نمودار (1ـ2) رابطه استرس و عملکرد .......................................................
نمودار (2ـ2) مراحل بروز فشار روانی .....................................................
نمودار (3ـ2) سندروم سازگاری عمومی ...................................................
نمودار (1ـ4) توزیع فراوانی سن نمونه مورد بررسی در گروه‌های 5 ساله به تفکیک نوع شغل
نمودار (2ـ4) توزیع فراوانی میزان تحصیلات نمونه مورد بررسی به تفکیک نوع شغل
نمودار (3ـ4) توزیع فراوانی وضعیت تاهل نمونه مورد بررسی به تفکیک نوع شغل
نمودار (4ـ4) میانگین نمرات فرسودگی شغلی دو گروه مورد بررسی .....
نمودار (5ـ4) میانگین نمرات استرس دو گروه مورد بررسی ..................
پرسشنامه استرس شغلی الیوت
استرس یک واکنش فیزیولوژیکی (جسمانی) و روانی است که در هنگام احساس عدم توازن میان سطح تقاضاهایی که از افراد می شود و توانایی و ظرفیت آنان در بر آورد ساختن این تقاضاها روی می دهد (کران ول، 1373).
محروم شدن از تمایلات شخصی و عدم موفقیت در زندگی روزمره را استرس یا هیجان گویند و اگر بر آورده شدن احتیاجات شخصی به مانع برخورد نماید استرس یا فشار روحی به وجود می آید (صانعی، 1383).
استرس عبارت است از هر نوع رویدادی که چه از لحاظ ذهنی و چه از لحاظ جسمی، فشاری بر بدن شما وارد آورد (گلمیچ، 1375).
پرسشنامه استرس توسط آر. اس. الیوت (1994) ساخته شده است که از 20 گویه تشکیل شده است و به منظور سنجش میزان استرس در افراد بکار می رود.
مقیاس پرسشنامه
نمره گذاری پرسشنامه بصورت طیف لیکرت 4 نقطه ای می باشد که برای گزینه های «هرگز»، «بعضی اوقات»، «اغلب» و «همیشه» به ترتیب امتیازات 1، 2، 3 و 4 در نظر گرفته می شود.
شامل
· روایی و پایایی پرسشنامه
· منبع پرسشنامه
عنوان پایان نامه: بررسی مقایسه ای استرس شغلی در بین مدیران و دبیران مقطع متوسطه(همراه با پرسشنامه و کار آماری)
پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی رشته علوم تربیتی- (گرایش مدیریت و برنامه ریزی آموزشی)
فرمت فایل: word
تعداد صفحات: 247
شرح مختصر:
هدف از این مطالعه تعیین میزان استرس شغلی فرهنگیان می باشد که در دو بخش آموزش و اداری مشغول به کار می باشند . این پژوهش یک مطالعه توصیفی و از نوع پیمایشی است که در سال 1389 با همکاری سازمان آموزش و پرورش انجام گرفته است.
جامعه آماری فرهنگیان مقطع متوسطه شهرستان 714 نفر می باشد و از بین آنها با استفاده از جدول کرجس و مورگان افراد نمونه در دو قسمت فوق انتخاب شدند یعنی 100 نفر در قسمت اداری که 48 نفر مرد و 52 نفر زن بودند و 230 نفر در قسمت آموزشی که 100 نفر مرد و 130 نفر زن انتخاب شدند و مورد بررسی قرار گرفتند .
ابزار گردآوری داده ها دو پرسشنامه می باشد که هر پرسشنامه از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول مشخصات فردی مانند جنسیت ، سابقه ی کار، نوع شغل، وضعیت تأهل ، تحصیلات، محل کار، حجم دانش آموزان و کار اضافی را مورد پرسش قرار می دهد و بخش دوم استرس شغلی را که فرد تجربه می کند مورد ارزیابی قرار می دهد که در این قسمت دو پرسشنامه جداگانه در نظر گرفته شده است.
پرسشنامه اول پرسشنامه ای است که خانم وفایی و با عنوان پرسشنامه شغلی معملان ایران و بر اساس پرسشنامه کوپر ساخته است و دارای 65 گویه است و افرادی که به تدریس اشتغال دارند به آن پاسخ داده اند و پرسشنامه ای که توسط آقای قاسمی به راهنمایی دکتر علاقه بند و دکتر دلاور با عنوان پرسشنامه استرس شغلی مدیران و معاونان ساخته است و دارای 32 سوال می باشد و مدیران و معاونان به آن پاسخ داده اند . هر سوال به صورت یک پیوستار 5 درجه ای (هیچ، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) در نظر گرفته شده است و به ترتیب نمره های 1-2-3-4-5 به آن اختصاص یافته است.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد بین میزان استرس افرادی که به تدریس اشتغال دارند و همچنین میزان تحصیلات ، سابقه تدریس، وضعیت تأهل و اضافه کار این افراد رابطه معناداری وجود ندارد.
بین میزان استرس افرادی که شغل اداری دارند و همچنین با توجه به سابقه کار ، وضعیت تاهل ، حجم دانش آموزان و وضعیت مسکن آنها رابطه معناداری وجود ندارد.
بین میزان استرس افرادی که شغل اداری دارند با توجه به سطح تحصیلات آنها رابطه معناداری وجود دارد و هر چه سطح تحصیلات این افراد بالاتر رفته است استرس شغلی آنها نیز افزایش یافته است.
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات پژوهش... 1
1-1- مقدمه1
1-2- بیان مسئله3
1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش5
1-4- اهداف پژوهش7
1-4-1- هدف کلی:7
1-4-2- هدف های جزئی:7
1-5- فرضیه های پژوهش7
1-6- سوالات پژوهش9
1-7- تعاریف واژه های نظری و عملیاتی9
فصل دوم: ادبیات تحقیق.. 12
2-1- بخش اول: مباحث نظری12
2-1-1- تاریخچه مطالعات مربوط به فشارهای عصبی و روانی12
2-1-2- استرس و گرایش های آن:17
2-1-3- عوامل ایجاد کننده فشار های عصبی و روانی:20
2-1-4- تغییرات عمده در زندگی به عنوان عوامل موثر بر بروز فشارهای عصبی و روانی:21
2-1-5- درگیری های زندگی روزانه، منبعی جهت ایجاد فشارهای عصبی و روانی:27
2-1-6- تفاوت های فردی و فشارهای عصبی و روانی28
2-1-7- شخصیت و فشار های عصبی و روانی:30
2-1-8- عوامل ایجاد کننده استرس درون سازمانی ( فشارزاهای شغلی):34
2-1-9- عدم امنیت شغلی:37
2-1-10- تقاضای مربوط به روابط متقابل (مناسبات انسانی در محیط کار):45
2-1-11- حمایت اجتماعی:46
2-2- بخش دوم: پیامدهای فشارهای عصبی و روانی48
2-2-1- پیامدهای روانی استرس:53
2-2-2- پیامد های رفتاری فشارهای عصبی و روانی:55
2-2-3- پیامد های سازمانی فشارهای عصبی و روانی:56
2-2-4- تسلط بر موقعیت ها و شرایط محیطی فشارزا:58
2-2-5- خود خواهی دیگر خواهانه و احساس مفید بودن:59
2-2-6- توصیه در مورد مشکلات کمی کار و فقر شغلی و رفع استرس ناشی از فشار زمانی63
2-2-7- استرس شغلی معلم64
2-2-8- مشکلات ناشی از شرایط نا مطلوب کاری معلم70
2-2-9- مشکلات رفتاری دانش آموزان72
2-2-10- استرس شغلی، از افسانه تا واقعیت77
2-2-11- منابع اصلی استرس79
2-2-12- اثرات استرس در محیط کار97
2-2-13- علل فشار روانی معلمان115
2-3- بخش سوم: مروری بر تحقیقات انجام شده پیرامون استرس شغلی131
2-3-1- پژوهش های انجام شده در ایران:139
فصل سوم: روش تحقیق.. 155
3-1- مقدمه155
3-2- پیمایش155
3-3- جامعه آماری تحقیق155
3-4- روش نمونه گیری155
3-5- ابزار گردآوری اطلاعات156
3-6- اعتبار علمی ابزار گردآوری اطلاعات156
3-7- روش تجزیه و تحلیل داده ها158
3-8- روش و نحوه اجرای پژوهش158
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق.. 160
4-1- مقدمه160
4-2- توصیف نمونه دبیران160
4-3- توصیف نمونه مدیران165
4-4- بررسی فرضیات پژوهش169
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات.. 188
5-1- مقدمه188
5-2- اشاره به نتایج پژوهش188
5-3- محدودیت های پژوهش189
5-4- پیشنهادات اجرایی190
5-5- پژوهش های آتی191
5-6- بررسی نتایج خود با نتایج داخلی و خارجی191
پیوست194
فهرست منابع203
چکیده لاتین218
فهرست جداول
جدول 2-1: رویدادهای زندگی فشارزا از هولمز و راهه (1367)، (ول-وارد، 1373، صص 76-75)22
جدول شماره 2-2: مقایسه رویدادهای عمده فشارزا در تحقیقات مختلف26
جدول 2-3: عامل های فیزیکی استرس در محیط کار:42
جدول 2-4: خلاصه ای از پیامدهای فردی استرس56
جدول 2-5: درجه بندی استرس حوادث زندگی هولمزوراهه(منبع سارافینو 2006، ص 164)96
جدول 3-1: توزیع نمونه آماری فرهنگیان به تفکیک اداری و آموزشی156
جدول 3-2 : تناظر سوال های پرسشنامه مدیران و معاونان با هر یک از مولفه ها157
جدول 4-1: فراوانی های مربوط به جنسیت دبیران160
جدول 4-2: فراوانی های مربوط به سطح تحصیلات دبیران161
جدول 4-3: فراوانی های مربوط به سابقه تدریس یا کار دبیران162
جدول 4-4: فراوانی های مربوط به وضعیت تأهل دبیران163
جدول 4-5: فراوانی های مربوط به کار اضافی دبیران163
جدول 4-6: فراوانی های مربوط به محل تدریس یا کار دبیران164
جدول 4-7: جمع استرس شغلی دبیران164
جدول 4-8: فراوانی های مربوط به جنسیت مدیران165
جدول 4-9: فراوانی های مربوط به سطح تحصیلات مدیران165
جدول 4-10: فراوانی های مربوط به سابقه تدریس یا کار مدیران166
جدول 4-11: فراوانی های مربوط به وضعیت تأهل مدیران167
جدول 4-12: فراوانی های مربوط به محل تدریس یا کار مدیران167
جدول 4-13: نمره استرس شغلی مدیران168
جدول 4-14: میانگین و انرحاف استاندارد نمرات استرس شغلی دبیران بر حسب جنس169
جدول 4-15: نتایج آزمون T در مورد مقایسه نمرات استرس شغلی دبیران بر حسب جنس170
جدول 4-16: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به سطح تحصیلات171
جدول 4-17: نتایج آزمون F در مورد تفاوت بین میانگین نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به سطح تحصیلات آنها172
جدول 4-18: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به سابقه تدریس آنها173
جدول 4-19: نتایج آزمون F در مورد مقایسه نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به سابقه تدریس آنها174
جدول 4-20: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به وضعیت تأهل175
جدل 4-21: نتایج آزمون T در مورد مقایسه میانگین نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به وضعیت تاهل176
جدول 4-22: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی دبیران بر حسب اضافه تدریس177
جدول 4-23: نتایج آزمون T در مورد مقایسه میانگین نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به اضافه تدریس178
جدول 4-24: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی مدیران بر حسب جنسیت179
جدول 4-25: نتایج آزمون T در مورد مقایسه نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به جنسیت آنها180
جدول 4-26: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به سطح تحصیلات آنها181
جدول 4-27: نتایج آزمون F در مورد مقایسه نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به سطح تحصیلات آنها182
جدول 4-28: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به سابقه کار آنها183
جدول 4-29: نتایج آزمون F در مورد مقایسه نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به سابقه کار آنها184
جدول 4-30: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی مدیران بر حسب وضعیت تاهل185
جدول 4-31: نتایج آزمون T در مورد مقایسه نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به وضعیت تأهل آنها186
فهرست نمودارها
نمودار2-1: گرایش پاسخ نسبت به استرس (ول-وارد، 1373، ص 14)18
نمودار 2-2: گرایش تاثیر متقابل نسبت به استرس،(ول-وارد، 1373، ص 16)19
نمودار 2-3: سطح بهینه فشارهای عصبی و روانی (طوسی، 1368، ص 76).20
نمودار 2-4: جنبه های شیمیایی (جسمانی ) استرس (ول-وارد، 1373،ص 19)52
نمودار 4-1: میانگین نمرات استرس شغلی دبیران بر حسب جنس170
نمودار 4-2: میانگین نمرات استرس شغلی بین دبیران بر حسب تحصیلات172
نمودار 4-3: میانگین نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به سابقه تدریس174
نمودار 4-4: میانگین نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به وضعیت تأهل176
نمودار 4-5: میانگین نمرات استرس شغلی دبیران بر حسب اضافه تدریس178
نمودار 4-6: میانگین نمرات استرس شغلی مدیران بر حسب جنسیت180
نمودار 4-7: میانگین نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به سطح تحصیلات آنها182
نمودار 4-8: میانگین نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به سابقه کار آنها184
نمودار 4-9: میانگین نمرات استرس شغلی مدیران بر حسب وضعیت تأهل186
هدف از این مطالعه تعیین میزان استرس شغلی فرهنگیان می باشد که در دو بخش آموزش و اداری مشغول به کار می باشند . این پژوهش یک مطالعه توصیفی و از نوع پیمایشی است که در سال 1389 با همکاری سازمان آموزش و پرورش انجام گرفته است.
جامعه آماری فرهنگیان مقطع متوسطه شهرستان 714 نفر می باشد و از بین آنها با استفاده از جدول کرجس و مورگان افراد نمونه در دو قسمت فوق انتخاب شدند یعنی 100 نفر در قسمت اداری که 48 نفر مرد و 52 نفر زن بودند و 230 نفر در قسمت آموزشی که 100 نفر مرد و 130 نفر زن انتخاب شدند و مورد بررسی قرار گرفتند .
ابزار گردآوری داده ها دو پرسشنامه می باشد که هر پرسشنامه از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول مشخصات فردی مانند جنسیت ، سابقه ی کار، نوع شغل، وضعیت تأهل ، تحصیلات، محل کار، حجم دانش آموزان و کار اضافی را مورد پرسش قرار می دهد و بخش دوم استرس شغلی را که فرد تجربه می کند مورد ارزیابی قرار می دهد که در این قسمت دو پرسشنامه جداگانه در نظر گرفته شده است.
پرسشنامه اول پرسشنامه ای است که خانم وفایی و با عنوان پرسشنامه شغلی معملان ایران و بر اساس پرسشنامه کوپر ساخته است و دارای 65 گویه است و افرادی که به تدریس اشتغال دارند به آن پاسخ داده اند و پرسشنامه ای که توسط آقای قاسمی به راهنمایی دکتر علاقه بند و دکتر دلاور با عنوان پرسشنامه استرس شغلی مدیران و معاونان ساخته است و دارای 32 سوال می باشد و مدیران و معاونان به آن پاسخ داده اند . هر سوال به صورت یک پیوستار 5 درجه ای (هیچ، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد) در نظر گرفته شده است و به ترتیب نمره های 1-2-3-4-5 به آن اختصاص یافته است.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد بین میزان استرس افرادی که به تدریس اشتغال دارند و همچنین میزان تحصیلات ، سابقه تدریس، وضعیت تأهل و اضافه کار این افراد رابطه معناداری وجود ندارد.
بین میزان استرس افرادی که شغل اداری دارند و همچنین با توجه به سابقه کار ، وضعیت تاهل ، حجم دانش آموزان و وضعیت مسکن آنها رابطه معناداری وجود ندارد.
بین میزان استرس افرادی که شغل اداری دارند با توجه به سطح تحصیلات آنها رابطه معناداری وجود دارد و هر چه سطح تحصیلات این افراد بالاتر رفته است استرس شغلی آنها نیز افزایش یافته است.
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات پژوهش... 1
1-1- مقدمه1
1-2- بیان مسئله3
1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش5
1-4- اهداف پژوهش7
1-4-1- هدف کلی:7
1-4-2- هدف های جزئی:7
1-5- فرضیه های پژوهش7
1-6- سوالات پژوهش9
1-7- تعاریف واژه های نظری و عملیاتی9
فصل دوم: ادبیات تحقیق.. 12
2-1- بخش اول: مباحث نظری12
2-1-1- تاریخچه مطالعات مربوط به فشارهای عصبی و روانی12
2-1-2- استرس و گرایش های آن:17
2-1-3- عوامل ایجاد کننده فشار های عصبی و روانی:20
2-1-4- تغییرات عمده در زندگی به عنوان عوامل موثر بر بروز فشارهای عصبی و روانی:21
2-1-5- درگیری های زندگی روزانه، منبعی جهت ایجاد فشارهای عصبی و روانی:27
2-1-6- تفاوت های فردی و فشارهای عصبی و روانی28
2-1-7- شخصیت و فشار های عصبی و روانی:30
2-1-8- عوامل ایجاد کننده استرس درون سازمانی ( فشارزاهای شغلی):34
2-1-9- عدم امنیت شغلی:37
2-1-10- تقاضای مربوط به روابط متقابل (مناسبات انسانی در محیط کار):45
2-1-11- حمایت اجتماعی:46
2-2- بخش دوم: پیامدهای فشارهای عصبی و روانی48
2-2-1- پیامدهای روانی استرس:53
2-2-2- پیامد های رفتاری فشارهای عصبی و روانی:55
2-2-3- پیامد های سازمانی فشارهای عصبی و روانی:56
2-2-4- تسلط بر موقعیت ها و شرایط محیطی فشارزا:58
2-2-5- خود خواهی دیگر خواهانه و احساس مفید بودن:59
2-2-6- توصیه در مورد مشکلات کمی کار و فقر شغلی و رفع استرس ناشی از فشار زمانی63
2-2-7- استرس شغلی معلم64
2-2-8- مشکلات ناشی از شرایط نا مطلوب کاری معلم70
2-2-9- مشکلات رفتاری دانش آموزان72
2-2-10- استرس شغلی، از افسانه تا واقعیت77
2-2-11- منابع اصلی استرس79
2-2-12- اثرات استرس در محیط کار97
2-2-13- علل فشار روانی معلمان115
2-3- بخش سوم: مروری بر تحقیقات انجام شده پیرامون استرس شغلی131
2-3-1- پژوهش های انجام شده در ایران:139
فصل سوم: روش تحقیق.. 155
3-1- مقدمه155
3-2- پیمایش155
3-3- جامعه آماری تحقیق155
3-4- روش نمونه گیری155
3-5- ابزار گردآوری اطلاعات156
3-6- اعتبار علمی ابزار گردآوری اطلاعات156
3-7- روش تجزیه و تحلیل داده ها158
3-8- روش و نحوه اجرای پژوهش158
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق.. 160
4-1- مقدمه160
4-2- توصیف نمونه دبیران160
4-3- توصیف نمونه مدیران165
4-4- بررسی فرضیات پژوهش169
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات.. 188
5-1- مقدمه188
5-2- اشاره به نتایج پژوهش188
5-3- محدودیت های پژوهش189
5-4- پیشنهادات اجرایی190
5-5- پژوهش های آتی191
5-6- بررسی نتایج خود با نتایج داخلی و خارجی191
پیوست194
فهرست منابع203
چکیده لاتین218
فهرست جداول
جدول 2-1: رویدادهای زندگی فشارزا از هولمز و راهه (1367)، (ول-وارد، 1373، صص 76-75)22
جدول شماره 2-2: مقایسه رویدادهای عمده فشارزا در تحقیقات مختلف26
جدول 2-3: عامل های فیزیکی استرس در محیط کار:42
جدول 2-4: خلاصه ای از پیامدهای فردی استرس56
جدول 2-5: درجه بندی استرس حوادث زندگی هولمزوراهه(منبع سارافینو 2006، ص 164)96
جدول 3-1: توزیع نمونه آماری فرهنگیان به تفکیک اداری و آموزشی156
جدول 3-2 : تناظر سوال های پرسشنامه مدیران و معاونان با هر یک از مولفه ها157
جدول 4-1: فراوانی های مربوط به جنسیت دبیران160
جدول 4-2: فراوانی های مربوط به سطح تحصیلات دبیران161
جدول 4-3: فراوانی های مربوط به سابقه تدریس یا کار دبیران162
جدول 4-4: فراوانی های مربوط به وضعیت تأهل دبیران163
جدول 4-5: فراوانی های مربوط به کار اضافی دبیران163
جدول 4-6: فراوانی های مربوط به محل تدریس یا کار دبیران164
جدول 4-7: جمع استرس شغلی دبیران164
جدول 4-8: فراوانی های مربوط به جنسیت مدیران165
جدول 4-9: فراوانی های مربوط به سطح تحصیلات مدیران165
جدول 4-10: فراوانی های مربوط به سابقه تدریس یا کار مدیران166
جدول 4-11: فراوانی های مربوط به وضعیت تأهل مدیران167
جدول 4-12: فراوانی های مربوط به محل تدریس یا کار مدیران167
جدول 4-13: نمره استرس شغلی مدیران168
جدول 4-14: میانگین و انرحاف استاندارد نمرات استرس شغلی دبیران بر حسب جنس169
جدول 4-15: نتایج آزمون T در مورد مقایسه نمرات استرس شغلی دبیران بر حسب جنس170
جدول 4-16: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به سطح تحصیلات171
جدول 4-17: نتایج آزمون F در مورد تفاوت بین میانگین نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به سطح تحصیلات آنها172
جدول 4-18: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به سابقه تدریس آنها173
جدول 4-19: نتایج آزمون F در مورد مقایسه نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به سابقه تدریس آنها174
جدول 4-20: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به وضعیت تأهل175
جدل 4-21: نتایج آزمون T در مورد مقایسه میانگین نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به وضعیت تاهل176
جدول 4-22: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی دبیران بر حسب اضافه تدریس177
جدول 4-23: نتایج آزمون T در مورد مقایسه میانگین نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به اضافه تدریس178
جدول 4-24: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی مدیران بر حسب جنسیت179
جدول 4-25: نتایج آزمون T در مورد مقایسه نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به جنسیت آنها180
جدول 4-26: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به سطح تحصیلات آنها181
جدول 4-27: نتایج آزمون F در مورد مقایسه نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به سطح تحصیلات آنها182
جدول 4-28: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به سابقه کار آنها183
جدول 4-29: نتایج آزمون F در مورد مقایسه نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به سابقه کار آنها184
جدول 4-30: میانگین و انحراف استاندارد نمرات استرس شغلی مدیران بر حسب وضعیت تاهل185
جدول 4-31: نتایج آزمون T در مورد مقایسه نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به وضعیت تأهل آنها186
فهرست نمودارها
نمودار2-1: گرایش پاسخ نسبت به استرس (ول-وارد، 1373، ص 14)18
نمودار 2-2: گرایش تاثیر متقابل نسبت به استرس،(ول-وارد، 1373، ص 16)19
نمودار 2-3: سطح بهینه فشارهای عصبی و روانی (طوسی، 1368، ص 76).20
نمودار 2-4: جنبه های شیمیایی (جسمانی ) استرس (ول-وارد، 1373،ص 19)52
نمودار 4-1: میانگین نمرات استرس شغلی دبیران بر حسب جنس170
نمودار 4-2: میانگین نمرات استرس شغلی بین دبیران بر حسب تحصیلات172
نمودار 4-3: میانگین نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به سابقه تدریس174
نمودار 4-4: میانگین نمرات استرس شغلی دبیران با توجه به وضعیت تأهل176
نمودار 4-5: میانگین نمرات استرس شغلی دبیران بر حسب اضافه تدریس178
نمودار 4-6: میانگین نمرات استرس شغلی مدیران بر حسب جنسیت180
نمودار 4-7: میانگین نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به سطح تحصیلات آنها182
نمودار 4-8: میانگین نمرات استرس شغلی مدیران با توجه به سابقه کار آنها184
نمودار 4-9: میانگین نمرات استرس شغلی مدیران بر حسب وضعیت تأهل186
هدف از این مطالعه تعیین میزان استرس شغلی و رضایت زناشویی طلافروشان شهرستان می باشد که مشغول به کار میباشند . این پژوهش یک مطالعه توصیفی و از نوع پیمایشی است که در سال 1391 انجام گرفته است. ابزار گردآوری داده ها دو پرسشنامه می باشد که هر پرسشنامه از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول مشخصات فردی مانند جنسیت ، سابقه ی کار، نوع شغل، وضعیت تأهل ، تحصیلات، محل کار، حجم طلافروشان و کارکنان طلافروشی و کار اضافی را مورد پرسش قرار می دهد و بخش دوم استرس شغلی را که فرد تجربه می کند مورد ارزیابی قرار می دهد که در این قسمت دو پرسشنامه جداگانه در نظر گرفته شده است.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد بین میزان استرس افراد و همچنین میزان تحصیلات ، سابقه کار، وضعیت تأهل و اضافه کار این افراد رابطه معنادار وجود ندارد.
بین میزان استرس افرادی که شغل ساخت دارند و همچنین با توجه به سابقه کار ، وضعیت تاهل ، حجم طلاسازان و وضعیت مسکن آنها رابطه معنی داری وجود ندارد.
فهرست مطالب
چکیده6
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1- مقدمه1
1-2- بیان مسئله3
1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش4
1-4- اهداف پژوهش6
1-4-1- هدف کلی:6
1-4-2- هدف های جزئی:7
1-5- فرضیه های پژوهش8
1-6- سوالات پژوهش8
1-7- تعاریف واژه های نظری و عملیاتی9
فصل دوم: ادبیات تحقیق
2-1- بخش اول: مباحث نظری
2-1-1- تاریخچه مطالعات مربوط به فشارهای عصبی و روانی12
2-1-2- استرس و گرایش های آن:17
2-1-3- عوامل ایجاد کننده فشار های عصبی و روانی:20
2-1-4- تغییرات عمده در زندگی به عنوان عوامل موثر بر بروز فشارهای عصبی و روانی:21
2-1-5- درگیری های زندگی روزانه، منبعی جهت ایجاد فشارهای عصبی و روانی:27
2-1-6- تفاوت های فردی و فشارهای عصبی و روانی28
2-1-7- شخصیت و فشار های عصبی و روانی:30
2-1-8- عوامل ایجاد کننده استرس درون سازمانی ( فشارزاهای شغلی):34
2-1-9- عدم امنیت شغلی:37
2-1-10- تقاضای مربوط به روابط متقابل (مناسبات انسانی در محیط کار):45
2-1-11- حمایت اجتماعی:46
2-2- بخش دوم: پیامدهای فشارهای عصبی و روانی48
2-2-1- پیامدهای روانی استرس:53
2-2-2- پیامد های رفتاری فشارهای عصبی و روانی:55
2-2-3- پیامد های سازمانی فشارهای عصبی و روانی:56
2-2-4- تسلط بر موقعیت ها و شرایط محیطی فشارزا:58
2-2-5- خود خواهی دیگر خواهانه و احساس مفید بودن:59
2-2-6- توصیه در مورد مشکلات کمی کار و فقر شغلی و رفع استرس ناشی از فشار زمانی63
2-2-7- استرس شغلی فرد64
2-2-8- مشکلات ناشی از شرایط نا مطلوب کاری فرد69
2-2-9- مشکلات رفتاری مشتریان71
2-2-10- استرس شغلی، از افسانه تا واقعیت75
2-2-11- منابع اصلی استرس78
2-2-12- اثرات استرس در محیط کار96
2-2-13- علل فشار روانی طلافروشان114
2-3- بخش سوم: مروری بر تحقیقات انجام شده پیرامون استرس شغلی129
2-3-1- پژوهش های انجام شده در ایران:137
فصل سوم: روش تحقیق
3-1- مقدمه153
3-2- پیمایش153
3-3- جامعه آماری تحقیق153
3-4- روش نمونه گیری153
3-5- ابزار گردآوری اطلاعات154
3-6- اعتبار علمی ابزار گردآوری اطلاعات154
3-7- روش تجزیه و تحلیل داده ها156
3-8- روش و نحوه اجرای پژوهش156
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه:158
4-2- فرضیه اول : بین استرس شعلی و رضایت زناشویی طلافروشان رابطه معنی دار وجود دارد.159
4-3- فرضیه دوم : بین استرس شغلی و رضایت زناشویی طلا فروشان مرد و زن تفاوت معنی دار وجود دارد.161
4-4- فرضیه سوم : بین استرس شغلی و رضایت زناشویی طلا فروشان و سطح تحصیلات آنها تفاوت معنی دار وجود دارد.164
4-5- فرضیه چهارم : بین استرس شعلی و رضایت زناشویی طلافروشان با سابقه کار آنها رابطه معنی وجود دارد.167
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1- مقدمه174
5-2- اشاره به نتایج پژوهش174
5-3- محدودیت های پژوهش175
5-4- پیشنهادات اجرایی176
5-5- پژوهش های آتی176
5-6- بررسی نتایج خود با نتایج داخلی و خارجی177
فهرست منابع179
هدف از این پژوهش بررسی و مقایسه استرس شغلی در بین دانشجویان دختر و پسر ترم آخر رشته های روانشناسی، حقوق، و الهیات دانشگاه سال تحصیلی 93-92 است. روش مورد استفاده توصیفی و استنباطی است. جامعه آماری کلیه دانشجویان رشته های روانشناسی، حقوق، و الهیات دانشگاه است که به صورت نمونه گیری تصادفی 100 نفر را به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته ایم. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته استرس شغلی در بین دانشجویان با 34 گویه است. نتایج آماری نشان داد که استرس شغلی بین دانشجویان زن و مرد تفاوتی ندارد. همچنین استرس شغلی بین دانشجویان مجرد و متاهل نیز با هم یکسان است.اما استرس شغلی در بین دانشجویان ترم آخر با توجه به رشته تحصیلی آنها تفاوت وجود دارد. یعنی استرس شغلی دانشجویان رشته های مختلف با یکدیگر متفاوت است.
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات پژوهش... 1
1-1- مقدمه2
1-2- بیان مسئله3
1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش4
1-4- اهداف پژوهش5
1-4-1- هدف کلی:5
1-4-2- هدف های جزئی:5
1-5- فرضیه های پژوهش6
1-5-1- فرضیه اصلی6
1-5-2- فرضیه های جزئی6
1-6- سوالات پژوهش7
1-6-1- سوال اصلی پژوهش7
1-6-2- سوالات فرعی7
1-7- تعاریف واژه های نظری و عملیاتی7
فصل دوم: ادبیات پژوهش... 8
2-1- بخش اول: مباحث نظری9
2-1-1- تاریخچه مطالعات مربوط به فشارهای عصبی و روانی9
2-1-2- استرس و گرایش های آن:12
2-1-3- عوامل ایجاد کننده فشار های عصبی و روانی:15
2-1-4- تغییرات عمده در زندگی به عنوان عوامل موثر بر بروز فشارهای عصبی و روانی:15
2-1-5- درگیری های زندگی روزانه، منبعی جهت ایجاد فشارهای عصبی و روانی:20
2-1-6- تفاوت های فردی و فشارهای عصبی و روانی20
2-1-7- شخصیت و فشار های عصبی و روانی:21
2-1-8- عوامل ایجاد کننده استرس درون سازمانی ( فشارزاهای شغلی):24
2-1-9- عدم امنیت شغلی:26
2-1-10- حمایت اجتماعی:32
2-2- بخش دوم: پیامدهای فشارهای عصبی و روانی34
2-2-1- پیامدهای فردی36
2-2-2- پیامد های سازمانی فشارهای عصبی و روانی:40
2-2-3- تقویت ایمان، معتقدان مذهبی و تفکر هدفمند و آرمانگرا:41
2-2-4- تسلط بر موقعیت ها و شرایط محیطی فشارزا:42
2-2-5- خود خواهی دیگر خواهانه و احساس مفید بودن:42
2-2-6- هدف جو بودن :42
2-2-7- ورزش و تمرینات جسمانی:43
2-2-8- رژیم غذایی مناسب:43
2-2-9- استرس شغلی، از افسانه تا واقعیت45
2-2-10- منابع اصلی استرس46
2-2-11- منابع استرس56
2-3- توصیه و راه‌حل‌های استرس‌زدا59
2-4- بخش سوم: مروری بر تحقیقات انجام شده66
2-4-1- تحقیقات انجام شده در داخل:66
2-4-2- تحقیقات انجام شده در خارج76
فصل سوم: روش تحقیق.. 82
3-1- مقدمه83
3-2- پیمایش83
3-3- جامعه آماری تحقیق83
3-4- روش نمونه گیری83
3-5- ابزار گردآوری اطلاعات83
3-6- روایی واعتبارپرسشنامه83
3-6-1- پایایی84
3-6-2- اعتبار و روایی84
3-6-3- شیوه نمره گذاری پرسشنامه84
3-7- روش تجزیه و تحلیل داده ها84
3-8- روش و نحوه اجرای پژوهش85
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده های پژوهش... 86
4-1- مقدمه87
4-2- جنسیت:88
4-3- وضعیت تاهل:89
4-4- رشته تحصیلی:89
4-5- جدول توافقی جنسیت و رشته تحصیلی:90
4-6- استرس شغلی:91
4-7- مقایسه استرس شغلی بر اساس جنسیت:92
4-8- مقایسه استرس شغلی بر اساس وضعیت تاهل:93
4-9- مقایسه استرس شغلی بر اساس رشته تحصیلی:94
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری.. 95
5-1- مقدمه96
5-2- نتیجه گیری از فرضیه ها96
5-3- نتیجه یافته ها97
5-4- پیشنهادات97
5-4-1- پیشنهادات پژوهش:97
5-4-2- پیشنهادات به محققان بعدی98
5-4-3- پیشنهادات کابردی98
محدودیت های پژوهش99
5-4-4- محدودیت در دسترس پژوهشگر99
5-4-5- محدودیت غیر دسترس پژوهشگر99
منابع و مــآخذ.. 100
الف) منابع فارسی101
ب) منابعلاتین107
ج) منابع اینترنتی لاتین108
ضمائــــــم. 109
پرسشنامه110
Abstract112
فهرست جداول
جدول2.1: رویدادهای زندگی فشارزا از هولمز و راهه (1367)16
جدول2.2: مقایسه رویدادهای عمده فشارزا در تحقیقات مختلف19
جدول2.3: عامل های فیزیکی استرس در محیط کار:30
جدول2.4: خلاصه ای از پیامدهای فردی استرس40
جدول2.5: درجه بندی استرس حوادث زندگی هولمزوراهه(منبع سارافینو 2006، ص 164)58
جدول 4.1: توزیع فراوانی جنسیت88
جدول 4.2:توزیع فراوانی وضعیت تاهل89
جدول 4.3: توزیع فراوانی رشته تحصیلی89
جدول 4.5: جدول توافقی جنسیت و رشته تحصیلی90
جدول 4.6: تحلیل توصیفی متغیر استرس91
جدول 4.7: مقایسه استرس شغلی بر اساس جنسیت92
جدول 4.8: مقایسه استرس شغلی بر اساس وضعیت تاهل93
جدول 4.9: مقایسه استرس شغلی بر اساس رشته تحصیلی94
جدول 4.10: مقایسه میانگین رشته های الهیات، حقوق و روانشناسی94
فهرست نمودارها
نمودار2.1: گرایش پاسخ نسبت به استرس13
نمودار2.2: گرایش تاثیر متقابل نسبت به استرس14
نمودار2.3: سطح بهینه فشارهای عصبی و روانی15
نمودار2.4: جنبه های شیمیایی (جسمانی ) استرس37
نمودار4.1: توزیع فراوانی جنسیت88
نمودار4.2: توزیع فراوانی جنسیت89
نمودار4.3: تحلیل توصیفی متغیر استرس91
مقایسه استرس ادراک شده نگرانی و تنهایی در مبتلایان سرطان پستان و افراد عادی
چکیده
هدف پژوهش مقایسه استرس ادراک شده، نگرانی و احساس تنهایی در مبتلایان سرطان پستان و افراد عادی می‌باشد. این پژوهش از نوع علّی- مقایسهای است. جامعه آماری این پژوهش جامعه آماری پژوهش شامل کلیه بیماران مبتلا به سرطان پستان بستری در بیمارستانهای شهر تبریز در نیمسال اول 1393 می‌باشد. روش نمونه‌گیری این پژوهش به صورت در دسترس بود. بدین صورت که تعداد 50 نفر از افراد مبتلا به سرطان پستان و نیز تعداد 50 افراد عادی انتخاب شد. برای جمع آوری دادهها، از پرسشنامه نگرانی پن استیت، مقیاس استرس ادراک شده (کوهن وهمکاران) و فرم کوتاه شدة مقیاس احساس تنهایی اجتماعی- عاطفی بزرگسالان (دی توماس و همکاران) استفاده شد. داده‌های پژوهش با آزمون تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد میانگین استرس ادراک شده مثبت در مبتلایان به سرطان پستان کمتر و میانگین استرس ادراک شده منفی در این بیماران بیشتر از افراد عادی است. همچنین میانگین شدت نگرانی، کنترل ناپذیری نگرانی و احساس تنهایی در مبتلایان به سرطان پستان بیشتر از افراد عادی است. در نتیجه می توان بیان کرد استرس ادارک شده، نگرانی و احساس تنهایی از جمله متغیرهای منفی تاثیر گذار در افراد مبتلا به سرطان پستان بوده و نیازمند توجه خانواده ها، مسئولان، انجمن بیماران سرطانی و ... جهت کمک به افزایش ادراک مثبت از استرس، کاهش استرس منفی، نگرانی و احساس تنهایی در این بیماران می باشند.
کلمات کلیدی: استرس ادراک شده، نگرانی، احساس تنهایی، سرطان پستان.
مقدمه
کانسر پستان مهمترین تومور بدخیم در زنان و به عنوان رهبر قاتلین مادران جوان محسوب میشود. در تحقیقات انجام شده در ایالات آمریکا کانسر پستان به عنوان اولین مرگ ناشی از سرطان در زنان شناخته شده است.
یافته ها نشان می دهد، بیماران مبتلا به سرطان پستان از نشانگان روان شناختی همچون افسردگی، اضطراب، استرس ادراک شده، احساس درماندگی رنج می بردند(پِلِد وهمکاران،2008). بخشی از این نشانگان، به خاطر آگاهی از سرطان وبازخوردهای شناختی و بخشی دیگر به علت عوارض درمانهای طبی رایج مانند ماستکتومی، شیمی درمانی، جراحی، رادیو تراپی نظیر از دست دادن موها وعضوی از بدن که سمبل زن ومادر بودن است می باشد(فالاگَس وهمکاران،2007). در میان نشانگان روان شناختی، میزان ناامیدی و استرسی که فرد ادراک می کند، شرایط روحی خاصی را ایجاد می کند که فرد در آن شرایط، احساس در ماندگی، ناتوانی و بی علاقگی به زندگی می کند. دراین حالت فرد به شدت غیر فعال ناتوان شده و قدرت تطبیق با تغییر شرایط زندگی را ندارد و روز به روز از جریان طبیعی زندگی فاصله میگیرد(بَگیر وهمکاران،2007). وقتی افراد در چنین شرایطی قرار می گیرند به بهداشت عمومی، روابط اجتماعی، تغذیه، و دیگر مسائل شخصی خود کمتر توجه می کنند. و این مهم به نوبه خود زمینه را برای پیشرفت سرطان آماده می سازد(سینگ وهمکاران،2007).
تشخیص به موقع کانسر پستان بسیار مهم خواهد بود زیرا تنها در مراحل اولیه بیماری است که می توان با انجام عمل جراحی و درمانهای کمکی نتیجه خوبی گرفت.
از آنجایی که تشخیص سریع وبه موقع بیماری و انجام درمانهای صحیح موجب بهبودی نسبی درصد زیادی از بیماران و نتیجتا جلوگیری از انهدام خانواده های زیادی می شود، توجه خاص به این امر از ضروریات جامعه ما می باشد.
با توجه به اینکه در کشور ما تحقیقات جامع ودقیق در این موارد بندرت صورت گرفته است لزوم بررسی دقیق همبسته های این بیماری ضروری بنظر می رسد.
1-Peled
2- Falagas
- Badger
Singh
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده.......................................................................................................................... 1
فصل اول: کلیات
مقدمه........................................................................................................................... 3
ضرورت و اهمیت پژوهش............................................................................................ 4
بیان مسئله..................................................................................................................... 5
اهداف پژوهش............................................................................................................. 7
اهداف کلی................................................................................................................... 7
اهداف اختصاصی.......................................................................................................... 7
فرضیه ها...................................................................................................................... 8
تعریف نظری و عملیاتی متغیرها..................................................................................... 8
استرس ادراک شده........................................................................................................ 8
نگرانی.......................................................................................................................... 8
تنهایی.......................................................................................................................... 8
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق
مقدمه........................................................................................................................... 11
مطالعات اولیه درقرن بیستم............................................................................................ 13
رویکردها تحقیقات مدرن............................................................................................... 14
سرطان......................................................................................................................... 16
اپیدمیولوژی.................................................................................................................. 17
علل............................................................................................................................. 17
عوامل وراثتی................................................................................................................ 18
رژیم غذایی.................................................................................................................. 19
مصرف هورمون............................................................................................................. 19
سابقه سرطان اولیه......................................................................................................... 20
پرتوتابی....................................................................................................................... 20
فاکتورهای موثر در سیر بیماری....................................................................................... 20
انواع سرطان.................................................................................................................. 21
تقسیم بندی سرطان پستان.............................................................................................. 21
مرحله‌بندى سرطان پستان............................................................................................... 21
مراحل مختلف سرطان پستان.......................................................................................... 22
روش‌هاى درمانى.......................................................................................................... 22
استرس چیست؟............................................................................................................ 22
نشانه های استرس را می توان به چهار بعد تقسیم بندی کرد.............................................. 23
استرس......................................................................................................................... 25
تعریف استرس.............................................................................................................. 25
مباحث تئوری مطرح شده در خصوص فرآیند استرس...................................................... 27
مدل های عمومی استرس............................................................................................... 28
مدل محرک گرا............................................................................................................. 28
مدل پاسخ گرا............................................................................................................... 29
مدل تبادلی................................................................................................................... 30
علتهای استرس.............................................................................................................. 30
دگرگونیهای زندگی....................................................................................................... 30
استرس های بلند مدت................................................................................................... 31
گرفتاریهای زندگی........................................................................................................ 32
ناکامی.......................................................................................................................... 32
تعارض........................................................................................................................ 33
انواع فشار روانی........................................................................................................... 34
مولفه ها استرس............................................................................................................ 34
مولفه های شناختی استرس............................................................................................. 35
روش های پیشگیری ازایجاد استرس............................................................................... 35
هدف های کوتاه مدت................................................................................................... 36
هدف‌های دراز مدت...................................................................................................... 37
هدف نهایی.................................................................................................................. 38
رابطه ی استرس و بیماری.............................................................................................. 38
نگرانی.......................................................................................................................... 39
ویژگی اصلی نگرانی..................................................................................................... 40
انواع نگرانی.................................................................................................................. 41
علل نگرانی................................................................................................................... 41
ویژگی های شخصیتی افراد نگران................................................................................... 41
حوزه های نگرانی.......................................................................................................... 42
تحول نگرانی در کودکان................................................................................................ 42
نگرانی مرضی............................................................................................................... 42
آثار جسمانی نگرانی...................................................................................................... 43
رابطه نگرانی با سازگاری................................................................................................ 43
انواع فرایندهای مقابله با ادراک تهدید.............................................................................. 43
جنسیت و نگرانی.......................................................................................................... 43
مدل های نگرانی........................................................................................................... 43
نظریه برکوک................................................................................................................ 43
نظریه تالیس و آیزیک.................................................................................................... 44
عوامل تعیین کننده ارزش تهدید از دیدگاه تالیس و آیزیک................................................ 44
سه مرحله ی نگرانی در نظریه تالیس و آیزیک................................................................. 44
مدل بارلو...................................................................................................................... 45
مدل فراشناختی نگرانی.................................................................................................. 45
مدل اجتناب از نگرانی................................................................................................... 47
مقابله با نگرانی............................................................................................................. 48
احساس تنهایی............................................................................................................. 49
انواع تنهایی.................................................................................................................. 52
نظریه های تنهایی.......................................................................................................... 52
چه کسانی تنها هستند؟.................................................................................................. 54
درمان تنهایی................................................................................................................. 54
سرطان وعوامل روانشناختی............................................................................................ 54
پیشینه تحقیق در مورد استرس ادراک شده و سرطان پستان................................................ 56
نگرانی.......................................................................................................................... 61
تنهایی.......................................................................................................................... 64
فصل سوم: روش پژوهش
روش کار..................................................................................................................... 70
الف -روش پژوهش...................................................................................................... 70
ب -روش گرد آوری اطلاعات...................................................................................... 70
ج - ابزار گرد آوری اطلاعات........................................................................................ 70
د - روش تجزیه و تحلیل اطلاعات................................................................................ 72
الف) ویژگی های جمعیت شناختی................................................................................. 74
ب) یافته های توصیفی.................................................................................................. 75
ج) آمار استنباطی........................................................................................................... 76
بحث و نتیجه‌گیری........................................................................................................ 82
جمع بندی نتایج پژوهش............................................................................................... 85
محدودیت‌های پژوهش ................................................................................................ 85
پیشنهادهای پژوهش ..................................................................................................... 85
پیشنهاد کاربردی پژوهش............................................................................................... 86
ضمائم.......................................................................................................................... 87
چکیده انگلیسی............................................................................................................. 88
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 4-1: میزان تحصیلات در بین گروه های مورد مطالعه............................................. 74
جدول 4-2: میانگین و انحراف معیار سن در بین گروه های مورد مطالعه............................ 74
جدول 4-3- میانگین و انحراف معیار استرس ادراک شده مثبت و منفی در گروه های
مورد مطالعه.................................................................................................................. 75
جدول 4-4- میانگین و انحراف معیار شدت نگرانی و کنترل ناپذیری نگرانی در گروه های
مورد مطالعه.................................................................................................................. 75
جدول 4-5- میانگین و انحراف معیار احساس تنهایی در گروه های مورد مطالعه................ 75
جدول 4-6- نتایج آزمون لوین جهت تعیین برابری واریانس ها........................................ 76
جدول 4-7- نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره (manova)................................... 76
جدول 4-8- نتایج آزمون لوین جهت تعیین برابری واریانس ها........................................ 77
جدول 4-9- نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره (manova)................................... 77
جدول 4-10- نتایج آزمون لوین جهت تعیین برابری واریانس ها...................................... 77
جدول 4-11- نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره (manova).................................. 78
جدول 4-12- نتایج آزمون لوین جهت تعیین برابری واریانس ها...................................... 78
جدول 4-13- نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره (manova).................................. 79
جدول 4-14- نتایج آزمون لوین جهت تعیین برابری واریانس ها...................................... 79
جدول 4-15- نتایج آزمون تحلیل واریانس چندمتغیره (manova).................................. 79
بررسی میزان تحمل استرس بین دانشجویان مجرد و متاهل رشته روانشناسی
پیشینه تحقیق :
استرس نظریه نیست بلکه کشف علمی است و دانشمندان بسیاری در این زمینه تحقیقات و مطالعاتی و مطالعاتی را انجام داده اند .
· در سال 1913 ژاسپر در کتاب خود با عنوان آسیب شناسی روانی عمومی بر مفهوم واکنش تاکید می کند . از دیدگاه او واکنش پاسخی عاطفی در برابر یک حادثه است و این مفهوم در چارچوب هورمونسازی فرد قابل تغییر است .
· تقریباً در همین زمان آدلف می یر ارتباط مستقیم میان محرک های محیطی و پدیده بیماری را به صورت فرضیه ای فرمول بندی می کند . اما در حقیقت تحول اساسی در مفهوم استرس و نقش تعیین کننده آن در بیماری های مدیون پژوهش های دوران ساز دکتور هانس سلیه است.
· سلیه در سال 1936 ، اولین رسانه خود را مورد واکنش هشدار دهنده منتشر ساخت . در اواسط 1940 ، سلیه شروع به کار برد واژه فشار در میان یافته هایشان کرد . کاربرد این واژه اگر چه تازگی داشت اما درخشش تحقیق وی همراه شمار گسترده انتشاراتش به تثبیت کاربرد نوین این واژه در جامعه علمی کمک کرد .
مهمترین جنبه حائز اهمیت تعاریف فشار سلیه این بود که وی کاربرد سنتی را ملغی ساخت . او بر خلاف تصور کردن فشار به عنوان یک عامل یا نیرو ، انرا به عنوان نتیجه ای که در اثر حضور عامل یا نیروی دیگری درون یک ارگانیزم ، ایجاد می شود ، می دانست . به این نکته باید توجه شود که درک سلیه از فشار در ارتباط با علم فیزولوژی است که در مراحل تکاملی وابسته به عدم زیست شناسی موجود زنده است . سلیه محرک را عامل استرس زا می نامد و به زعم او باید میان استرس و عامل بوجود آورنده آن تفاوت قائل شد در حالیکه در فرهنگ عامه این دو واژه مترادف هم بکار برده می شوند. از دیدگاه سلیه عوامل استرس زاگوناگونند . سرما ، گرما ، خستگی مواد سمی ، ضربه ، اشعه خورشید ، تکانه های عصبی کار کردن مانند ترس و خشم و یا هرگونه عامل استرس زا که باعث بروز واکنش می شود . در استرس همواره واکنشی یکسان که همان واکنشی غیر اختصاصی است بوجود می آید و ارگانیزم خود را با وضعیت جدید سازگار می کند . این سازگاری برای حیات ضرورت دارد و هدف آن ، حفظ تعدل حیاتی بنیادی است ، سلیه در سال 1948 در مجموعه ای از کنفرانسهایش در کالج فرانسه سپس در ژوئن 1950 در بیمارستان لاتیک نشانگان انطباق عمومی (S.G.A) را با جنبه های بیوشیمیایی و مکانیزم های هورمونی اش بیان کرد . سلیه متذکر شد که بسیاری از پژوهشگران بیش از او اختلال ارگانیسم را به هنگام پاسخ به تهاجمات محیط خارج بیان کرده اند .
نشانگان انطباق عمومی بوسیله سلیه کمتر کامتر شد . اگر استرس را به منزله مجموعه کنش و واکنش تلقی کنیم نشانگان انطباق عمومی عبارت خواهد بود از جنبه های فیولوژیک ، خونی هورمونی این واکنش
· سیف الله آقاجانی ارتباط بین تیپ شخصیتی C با راههای مقابله با استرس را در بین دانشجویان دانشگاههای اردبیل را بررسی نموده است .
از طریق نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و برای گرد آوری داده ها از تست تیپ شخصیتی C آیزینک و پرسشنامه راههای مقابله با استرس لازاروس استفاده شد که نتایج زیر بدست امد .
بین نمرات اخذ شده در تست تیپ شخصیتی C و راههای مقابله با استرس (هیجان محور) در دانشجویان مستعد سرطان C تفاوت معنی داری بوده است .
و در مکانیسم های مسئله محور تفاوت معنی دار مشاهده نشد . بدین معنی که دانشجویان مستعد سرطان نسبت به دختران غیر مستعد سرطان از مکانیزم های هیجان محور بیشتر استفاده کرده اند اما در مکانیزم های مسئله محور مشاهده نشد بدین معنی که دانشجویان مستعد سرطان نسبت به دانشجویان غیر مستعد سرطان از مکانیسم های هیجان محور بیشتر استفاده کرده اند اما در مکانیسم های مسئله محور به یک اندازه استفاده کرده اند .
پیشینه تحقیق :
استرس نظریه نیست بلکه کشف علمی است و دانشمندان بسیاری در این زمینه تحقیقات و مطالعاتی و مطالعاتی را انجام داده اند .
· در سال 1913 ژاسپر در کتاب خود با عنوان آسیب شناسی روانی عمومی بر مفهوم واکنش تاکید می کند . از دیدگاه او واکنش پاسخی عاطفی در برابر یک حادثه است و این مفهوم در چارچوب هورمونسازی فرد قابل تغییر است .
· تقریباً در همین زمان آدلف می یر ارتباط مستقیم میان محرک های محیطی و پدیده بیماری را به صورت فرضیه ای فرمول بندی می کند . اما در حقیقت تحول اساسی در مفهوم استرس و نقش تعیین کننده آن در بیماری های مدیون پژوهش های دوران ساز دکتور هانس سلیه است.
· سلیه در سال 1936 ، اولین رسانه خود را مورد واکنش هشدار دهنده منتشر ساخت . در اواسط 1940 ، سلیه شروع به کار برد واژه فشار در میان یافته هایشان کرد . کاربرد این واژه اگر چه تازگی داشت اما درخشش تحقیق وی همراه شمار گسترده انتشاراتش به تثبیت کاربرد نوین این واژه در جامعه علمی کمک کرد .
مهمترین جنبه حائز اهمیت تعاریف فشار سلیه این بود که وی کاربرد سنتی را ملغی ساخت . او بر خلاف تصور کردن فشار به عنوان یک عامل یا نیرو ، انرا به عنوان نتیجه ای که در اثر حضور عامل یا نیروی دیگری درون یک ارگانیزم ، ایجاد می شود ، می دانست . به این نکته باید توجه شود که درک سلیه از فشار در ارتباط با علم فیزولوژی است که در مراحل تکاملی وابسته به عدم زیست شناسی موجود زنده است . سلیه محرک را عامل استرس زا می نامد و به زعم او باید میان استرس و عامل بوجود آورنده آن تفاوت قائل شد در حالیکه در فرهنگ عامه این دو واژه مترادف هم بکار برده می شوند. از دیدگاه سلیه عوامل استرس زاگوناگونند . سرما ، گرما ، خستگی مواد سمی ، ضربه ، اشعه خورشید ، تکانه های عصبی کار کردن مانند ترس و خشم و یا هرگونه عامل استرس زا که باعث بروز واکنش می شود . در استرس همواره واکنشی یکسان که همان واکنشی غیر اختصاصی است بوجود می آید و ارگانیزم خود را با وضعیت جدید سازگار می کند . این سازگاری برای حیات ضرورت دارد و هدف آن ، حفظ تعدل حیاتی بنیادی است ، سلیه در سال 1948 در مجموعه ای از کنفرانسهایش در کالج فرانسه سپس در ژوئن 1950 در بیمارستان لاتیک نشانگان انطباق عمومی (S.G.A) را با جنبه های بیوشیمیایی و مکانیزم های هورمونی اش بیان کرد . سلیه متذکر شد که بسیاری از پژوهشگران بیش از او اختلال ارگانیسم را به هنگام پاسخ به تهاجمات محیط خارج بیان کرده اند .
نشانگان انطباق عمومی بوسیله سلیه کمتر کامتر شد . اگر استرس را به منزله مجموعه کنش و واکنش تلقی کنیم نشانگان انطباق عمومی عبارت خواهد بود از جنبه های فیولوژیک ، خونی هورمونی این واکنش
· سیف الله آقاجانی ارتباط بین تیپ شخصیتی C با راههای مقابله با استرس را در بین دانشجویان دانشگاههای اردبیل را بررسی نموده است .
از طریق نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و برای گرد آوری داده ها از تست تیپ شخصیتی C آیزینک و پرسشنامه راههای مقابله با استرس لازاروس استفاده شد که نتایج زیر بدست امد .
بین نمرات اخذ شده در تست تیپ شخصیتی C و راههای مقابله با استرس (هیجان محور) در دانشجویان مستعد سرطان C تفاوت معنی داری بوده است .
و در مکانیسم های مسئله محور تفاوت معنی دار مشاهده نشد . بدین معنی که دانشجویان مستعد سرطان نسبت به دختران غیر مستعد سرطان از مکانیزم های هیجان محور بیشتر استفاده کرده اند اما در مکانیزم های مسئله محور مشاهده نشد بدین معنی که دانشجویان مستعد سرطان نسبت به دانشجویان غیر مستعد سرطان از مکانیسم های هیجان محور بیشتر استفاده کرده اند اما در مکانیسم های مسئله محور به یک اندازه استفاده کرده اند .
پیشینه تحقیق :
استرس نظریه نیست بلکه کشف علمی است و دانشمندان بسیاری در این زمینه تحقیقات و مطالعاتی و مطالعاتی را انجام داده اند .
· در سال 1913 ژاسپر در کتاب خود با عنوان آسیب شناسی روانی عمومی بر مفهوم واکنش تاکید می کند . از دیدگاه او واکنش پاسخی عاطفی در برابر یک حادثه است و این مفهوم در چارچوب هورمونسازی فرد قابل تغییر است .
· تقریباً در همین زمان آدلف می یر ارتباط مستقیم میان محرک های محیطی و پدیده بیماری را به صورت فرضیه ای فرمول بندی می کند . اما در حقیقت تحول اساسی در مفهوم استرس و نقش تعیین کننده آن در بیماری های مدیون پژوهش های دوران ساز دکتور هانس سلیه است.
· سلیه در سال 1936 ، اولین رسانه خود را مورد واکنش هشدار دهنده منتشر ساخت . در اواسط 1940 ، سلیه شروع به کار برد واژه فشار در میان یافته هایشان کرد . کاربرد این واژه اگر چه تازگی داشت اما درخشش تحقیق وی همراه شمار گسترده انتشاراتش به تثبیت کاربرد نوین این واژه در جامعه علمی کمک کرد .
مهمترین جنبه حائز اهمیت تعاریف فشار سلیه این بود که وی کاربرد سنتی را ملغی ساخت . او بر خلاف تصور کردن فشار به عنوان یک عامل یا نیرو ، انرا به عنوان نتیجه ای که در اثر حضور عامل یا نیروی دیگری درون یک ارگانیزم ، ایجاد می شود ، می دانست . به این نکته باید توجه شود که درک سلیه از فشار در ارتباط با علم فیزولوژی است که در مراحل تکاملی وابسته به عدم زیست شناسی موجود زنده است . سلیه محرک را عامل استرس زا می نامد و به زعم او باید میان استرس و عامل بوجود آورنده آن تفاوت قائل شد در حالیکه در فرهنگ عامه این دو واژه مترادف هم بکار برده می شوند. از دیدگاه سلیه عوامل استرس زاگوناگونند . سرما ، گرما ، خستگی مواد سمی ، ضربه ، اشعه خورشید ، تکانه های عصبی کار کردن مانند ترس و خشم و یا هرگونه عامل استرس زا که باعث بروز واکنش می شود . در استرس همواره واکنشی یکسان که همان واکنشی غیر اختصاصی است بوجود می آید و ارگانیزم خود را با وضعیت جدید سازگار می کند . این سازگاری برای حیات ضرورت دارد و هدف آن ، حفظ تعدل حیاتی بنیادی است ، سلیه در سال 1948 در مجموعه ای از کنفرانسهایش در کالج فرانسه سپس در ژوئن 1950 در بیمارستان لاتیک نشانگان انطباق عمومی (S.G.A) را با جنبه های بیوشیمیایی و مکانیزم های هورمونی اش بیان کرد . سلیه متذکر شد که بسیاری از پژوهشگران بیش از او اختلال ارگانیسم را به هنگام پاسخ به تهاجمات محیط خارج بیان کرده اند .
نشانگان انطباق عمومی بوسیله سلیه کمتر کامتر شد . اگر استرس را به منزله مجموعه کنش و واکنش تلقی کنیم نشانگان انطباق عمومی عبارت خواهد بود از جنبه های فیولوژیک ، خونی هورمونی این واکنش
· سیف الله آقاجانی ارتباط بین تیپ شخصیتی C با راههای مقابله با استرس را در بین دانشجویان دانشگاههای اردبیل را بررسی نموده است .
از طریق نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و برای گرد آوری داده ها از تست تیپ شخصیتی C آیزینک و پرسشنامه راههای مقابله با استرس لازاروس استفاده شد که نتایج زیر بدست امد .
بین نمرات اخذ شده در تست تیپ شخصیتی C و راههای مقابله با استرس (هیجان محور) در دانشجویان مستعد سرطان C تفاوت معنی داری بوده است .
و در مکانیسم های مسئله محور تفاوت معنی دار مشاهده نشد . بدین معنی که دانشجویان مستعد سرطان نسبت به دختران غیر مستعد سرطان از مکانیزم های هیجان محور بیشتر استفاده کرده اند اما در مکانیزم های مسئله محور مشاهده نشد بدین معنی که دانشجویان مستعد سرطان نسبت به دانشجویان غیر مستعد سرطان از مکانیسم های هیجان محور بیشتر استفاده کرده اند اما در مکانیسم های مسئله محور به یک اندازه استفاده کرده اند .
تحقیق درمورد استرس و عوامل آن
مقدمه :
همه ما انسان ها تحت تأثیروتأثر محرک هاى محیطى اطرافمان هستیم که تحریک ها و بعضاً تقاضاهایى از ما دارند، براى اینکه بتوانیم به این تقاضاها پاسخ دهیم، باید در رفتارمان تغییر ایجاد کنیم، یعنى خود را با وضعیت جدید تطبیق بدهیم، فشار را ضرورت پاسخ انطباقى ناشى از محرک هاى محیطى تعریف مى کنند، پس فشار یعنى درخواست پاسخ انطباقى از سوى محیط.
فشار همیشه منفى نیست بلکه آثار مثبت هم دارد، جریان داشتن فشار یعنى جریان داشتن زندگى، لازمه تداوم حیات وجود فشار است. البته به شرطى که متعادل باشد. اما اگر متعادل نبود چه پیش مى آید؟
در خبرها مطرح شده بود: «طى پنج سال گذشته یک میلیون نفر از شاغلان لندنى تنها به دلیل استرس مجبور به بازنشستگى شدند.» (به نقل از شبکه دوم سیما در یازدهم اسفند ۸۲ و رادیو بى.بى.سى در همان تاریخ) این فقط آمار مجبورشدگان به بازنشستگى بود و به آمار بیماران ناشى از استرس، تصادفات و سوانح ناشى از استرس، معلول شدگان در اثر سوانح ناشى از استرس و غیره اشاره اى نشده است.
در همه کشورهاى دنیا که ایران از آن مستثنى نیست، اگر چه آمار صدمه دیدگان ناشى از استرس در دست نیست ولى مسلماً نباید کمتر از آمار فوق باشد.
به همین دلیل حفظ نیروى انسانى (به خصوص متخصص و کارآزموده) در هر جامعه و سازمانى از اهمیت اساسى برخوردار است و استرس یا فشارهاى روحى عصبى نیز به عنوان یک آفت و تحلیل برنده این نیرو مطرح هستند. به همین دلیل مرکز مشاوره روانشناسى وظیفه خود دانسته نسبت به وضعیت روحى روانى افراد حساس بوده و عوامل استرس زا و فشارزاهاىمحیط کار را پس از بررسى برطرف کند.
فهرست مطالب :
عنوان : صفحه :
مقدمه .................................................................. 1
تعریف استرس .......................................................... 2
چند نکته در رابطه با استرس ........................................... 5
علائم استرس ........................................................... 6
بیماریهای استرس ........................................................ 7
علل و عوامل استرس ...................................................... 8
راهکارهای مقابله با استرس ............................................... 12
چگونه بر استرس غلبه کنیم .............................................. 14
چند نکته دیگر در باره استرس ............................................. 15
اضطراب ................................................................ 20
شرح بیماری ............................................................. 20
علایم شایع ............................................................... 21
علل ..................................................................... 22
عوامل تشدید کننده بیماری ................................................ 22
پیشگیری ................................................................ 23
عواقب مورد انتظار ...................................................... 23
عوارض احتمالی ......................................................... 23
درمان ( اصول کلی ) ...................................................... 24
داروها .................................................................. 24
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری ......................................... 24
رژیم غذایی .............................................................. 25
اضطراب کودکان ........................................................ 26
اضطراب ورزشکاران ..................................................... 32
آزمون اضطراب رقابتهای ورزش برای بزرگسالان .......................... 37
ظابطه های اسکات برای بزرگسالان سنین دانشگاهی طبیعی ................... 41
راههای بدست آوردن آرامش ............................................... 42
منابع .................................................................... 47