حقوق زنان در سیره و آموزه های نبوی
مقدمه :
انسان از گذشته های دور تا به امروز در پی شناسایی حقوق خویش و در جهت تأمین و تضمین آن، همواره قربانی داده است انسان همان موجودی است که آفرینش وی در زیباترین شکل ممکن صورت پذیرفته و خداوند خود را نسبت به چنین آفرینش تحسین نموده و بر همین اساس جایگاه شایسته و اعمال امروز او مورد تأکید قرار گرفته است. و در قرآن آمده است که تنها انسان است که تاج کرامت بر سر او نهاده شده است و برای چنین انسانی برخورداری از حقوق ویژه امری طبیعی است و رابطة مستقیمی بین استعدادها و توانایی ها او با دامنة حقوقی وی دارد از نظر قرآن جنسیت مهم نیست آنچه که ملاک برتری است جنسیت نمی باشد بلکه در نزد خداوند تقوا است زن و مرد اگر چه از نظر جنسیت متفاوتند ولی از نظر انسانیت برابر هستند. علت تفاوت حقوق بین زن و مرد نظیر قضاوت، ارث، شهادت، تعده، زوجات، طلاق، ولایت و اموری از این قبیل را باید در تفاوت های وجودی میان زن و مرد جست و جو کرد. از نظر اسلام تفاوت های فراوانی میان زن و مرد از لحاظ جسمی، روانی، احساسی سبب گردیده است اسلام بر پایه فطرت انسانی، حقوق خویش را وضع نموده است با عنایت به این تفاوت های فراوانی میان زن و مرد از لحاظ جسمی، روانی، احساسی سبب گردیده است اسلام بر پایه فطرت انسانی، حقوق خویش را وضع نموده است با عنایت به این تفاوت های حقوقی برای زن و حقوقی برای مرد قائل شده است که سر جمع برابری و تساوی میان آنها و نفی تبعیض جنسی است.
در این مقاله سعی شده است در مورد حقوق زنان در اسلام و آموزه های نبوی و همچنین در جوامع گذشته وضع و احوال آنان مورد بررسی قرار گیرد نگاه بدبینانه و شیء گونه نسبت به زن در متون منثور و منظوم ما دیده می شود به طور نمونه:
زن از پهلوی چپ شد آفریده کسی از چپ، راستی هرگز ندیده
نظامی
فهرست مطالب:
عنوان ·········································································································· صفحه
مقدمه ··········································································································
حقوق و حیات اجتماعی زن در دنیای قدیم··················································
وضعیت و حقوق زنان در جامعه ی عرب···················································
تفاوت حقوق زن و مرد در اسلام (به طور مختصر)···································
1- جهاد ·····························································································
2- شهادت ··························································································
3- زینت ·····························································································
4- ستر (پوشش) حجاب ····································································
5- دیه ································································································
6- نکاح با غیر مسلمان ·····································································
7- نفقه ·······························································································
8- طلاق ·····························································································
حقوق زن در اسلام (حقوق عمومی)····························································
1- همسانی زن و مرد از حیث ارزش وجودی ···········································
2- برابری دختر و پسر ···············································································
3- اهلیت ·····································································································
4- مالکیت ····································································································
5- ارث ········································································································
6- تحصیل ···································································································
7- اشتغال ····································································································
8- قضاوت ··································································································
9- شهادت····································································································
10- آزادی عقیده و بیان··············································································
11- مشارکت سیاسی ·················································································
حقوق اختصاصی زن در اسلام (به طور مختصر)······································
1- آزادی زن در انتخاب همسر···································································
2- مهریه ·····································································································
3- نفقه ·········································································································
4- حضانت و رضاع ····················································································
5- حقوق معاشرت با زن ············································································
6- طلاق ·······································································································
حقوق زن در نظام جمهوری اسلامی ·························································
نتیجه گیری ·································································································
مبانی شهادت زنان در اسلام
شهادت زنان، از دیرباز در فقه، مورد بحث و گفت وگو بوده است. در میان فقیهان اهل سنّت، از زمان پیدایش مذاهب، اختلاف نظر وجود داشته است .
امروزه یکی از مسائل مهم و مورد توجه جامعه بین المللی، مسأله حفظ و رعایت حقوق زنان، مراعات تساوی حقوق زن و مرد و عدم تبعیض بر اساس جنسیت است. این احساس مخصوصاً در بین بسیاری از زنان وجود دارد که در طول تاریخ به آنها ستم رفته و حقوق و شأن انسانی آنها رعایت نشده است و حتی در دوران کنونی نیز با همه پیشرفتهایی که نصیب زنان شده، باز هم در بسیاری از موارد شأن انسانی آنها رعایت نمیشود. معمول است که وقتی از حقوق زنان بحث میشود، راجع به شهادت دادن آنها نیز سخن به میان میآید. البته شهادت جزء حقوق نیست و تکلیف محسوب میشود؛ گاهی اوقات همین عدم تفکیک حقوق و تکالیف باعث بروز سوء تعبیرهایی میشود که در این رساله به آنها اشاره میشود.
واژگان کلیدی : شهادت ـ زن ـ گواهی ـ حق ـ حکم ـ تکلیف ـ حق الله ـ حق الناس
فهرست مطالب:
چکیده........................................................................................................................1
طرح تحقیق..................................................................................................................2
فهرست مطالب.............................................................................................................6
فصل اول : کلیات
مبحث اول : مفهوم قاعده ..........................................................................................11
گفتار اول : معنای لغوی قاعده...................................................................................11
گفتار دوم : تعریف و معنای اصطلاحی قاعده ...........................................................13
مبحث دوم : معنای طهارتو بررسی نشاپیدایش.......................................................14
مبحث سوم : تفاوتها و جایگاهها................................................................................18
گفتار اول : تفاوت میان قاعده و اصل........................................................................18
گفتار دوم : جایگاه قواعد فقهی بین فقه و اصول.......................................................22
فصل دوم : قاعده طهارت
مبحث اول : مدارک قاعده .........................................................................................25
گفتار اول : آیات شریفه رآن......................................................................................25
گفتار دوم : روایات و سیره معصومین.........................................................................28
گفتار سوم : خصوصیات قاعده طهارت......................................................................32
مبحث دوم : جریان قاعده طهارت در شبهات موضوعیه و حکمیه...............................33
گفتار اول : شبهه موضوعیه و حکمیه و تفاوت آنها.....................................................33
گفتار دوم : جریان یا عدم جریان این قاعده در شبهات ذکوره..................................35
مبحث سوم : اصل احتیاط و قاعده طهارت.................................................................37
گفتار اول : جایگاه اصل احتیاط..................................................................................37
گفتار دوم : عدم تعارض اصل احتیاط با قاعده طهارت...............................................42
گفتار سوم : سیره پیامبر اعظم ( ص ) و معصومین ( ع ).............................................45
مبحث چهارم : ارتباط اصول عملی دیگر با قاعده طهارت..........................................46
گفتار اول : استصحاب و قاعده طهارت......................................................................46
گفتار دوم : برائت و قاعده طهارت.............................................................................46
گفتار سوم : اجزاء و قاعده طهارت.............................................................................50
فصل سوم : واقعی بودن طهارت و نجاست
مبحث اول : اعتباری بودن طهارت و نجاست.............................................................54
مبحث دوم : عرفی بودن طهارت و نجاست.................................................................55
مبحث سوم : واقعی بودن طهارت و نجاست ..............................................................55
فصل چهارم : رابطه قاعده طهارت با دیگر قواعد فقهی
مبحث اول : قاعده طهارت و قاعده حرمت نجاست....................................................65
مبحث دوم : قاعده طهارت و قاعده غلبه.....................................................................67
مبحث سوم : قاعده طهارت و قاعده جب ..................................................................71
فصل پنجم : مصادیق اجرای قاعده طهارت
مبحث اول : جواز بهره برداری از پوست مردار...........................................................75
مبحث دوم : طهارت و پاک بودن اهل کتاب...............................................................84
مبحث سوم : نجس بودن نیم خورده کافران................................................................92
مبحث چهارم : حرام بودن هم غذایی با کافران در یک ظرف......................................99
مبحث پنجم : حرمت غذا خوردن در ظرفهای کافران................................................105
مبحث ششم : شستشوی بدن در گندابها....................................................................122
مبحث هفتم : پیوند اعضای انسان ............................................................................130
نتیجه گیری..............................................................................................................143
منابع و مآخذ............................................................................................................145
بررسی میزان عزت نفس بین زنان متاهل و مجرد
در این تحقیق،به بررسی عزت نفس بین زنان متأهل و مجرد پرداخته شد بدین ترتیب که میزان عزت نفس را با تست کوپراسمیت مورد سنجش قرار دادیم.
نمونه تحقیق 30 نفر زن متأهل و 30 نفر مجرد در نظر گرفته شد، پس از بدست آوردن نمرات خام، جدول توزیع فراوانی، شاخصهای گرایش مرکزی و پراکنش، نمودارهای چند ضلعی ترسیم شد و در نهایت از طریق آزمونt گروههای مستقل به بررسی تفاوت بین عزت نفس دو گروه پرداختیم .
از آنجائیکه t بدست آمده کوچکتر از t جدول بود به این نتیجه رسیدیم که تفاوتی بین عزت نفس زنان متأهل و مجرد وجود ندارد .
مقدمه
در روان شناسی شخصیت و روان شناسی اجتماعی مباحث جنجال برانگیزی مطرح می شوند، این مباحث جذابیت خاصی را برای محققین ایجاد نموده و زمینه مساعدی را برای برپایی تحقیقات بنیادی و کار بردی فراهم ساخته اند. یکی از موضوعاتی که همواره به مانند پلی ارتباط بین روان شناسی شخصیت و روان شناسی اجتماعی را ایجاد می کند،مبحث خویشتن است . در مبحث خویشتن[1]، عزت نفس[2]، کنترل خویشتن[3] و… عنوان می گردد .
در حال حاضر، تحقیقات فراوانی در زمینه عزت نفس صورت می گیرد که عوامل شکل دهنده آن را معرفی خواهند کرد .(کریمی، یوسف،1364، ص 24 )
در زمینه عوامل مؤثر بر عزت نفس عنوان می گردد که عوامل گوناگونی در ارتباط با آن می باشند ،که این پژوهش هدف آن است از تفاوت های متعددی که بین مجردین و متأهلین وجود دارد عزت نفس مورد ارزیابی قرار می گیرد. به عبارت دیگر رابطه ازدواج و عزت نفس مورد بررسی قرار می گیرد .
موضوع تحقیق:
بررسی میزان عزت نفس بین زنان متأهل و مجرد
فایده، اهمیت، هدف تحقیق:
یکی از زیر بنایی ترین و مهمترین عوامل مؤثر در سلامتی روان ، عزت نفس می باشد. چنین به نظر می رسد که بحث پیرامون این موضوع ،یک ضرورت اساسی ، به منظور ارتقاء سطح بهداشت روانی در جامعه می باشد .
نیاز اصلی و اساسی ما در زندگی داشتن احساس خوب در مورد خودمان است ، ما نیاز داریم که خود را از نظر جسمی ، فکری و احساسی و عاطفی انسان خوب و با ارزش بدانیم. چنین احساسی ، نیاز قطعی و اساسی است که بدون دادن اعتبار و ارزش لازم به خودمان هرگز قادر نخواهیم بود تا از احساس آرامش و آسایش درون برخوردار شویم.( نینوایی ،1375،ص 14ـ13)
زنان در جامعه از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند . نیمی از جمعیت را زنان تشکیل می دهند . این قشر از حساسیت خاصی برخوردار است که اگر به نیاز آنها توجه کافی مبذول نشود، مسلماً خسارت های زیانباری چه از لحاظ اقتصادی ـ اجتماعی به جامعه وارد خواهد آمد .
بررسی وضعیت اجتماعی و اقتصادی زنان سرپرست خانوار
طرح مسئله
زنان سرپرست خانوار مقوله است که در چهارچوب رفاه خانواده امر مهمی تلقی می شود و حقیقتاً زن و خانواده دو مقوله غیر قابل تفکیک از یکدیگرند. واقعیات موجود در جامعه نشان از آن دارد که علی رغم اعلامیه ها و بیانیه ها و تاسیس نهادها و سازمان های بین المللی مختلف در تحقق حقوق زن، مسئولیت و هزینه ها قابل توجه و طاقت فرسای تامین معاش خانواده که بر عهده این قشر آسیب پذیر اجتماعی می باشد در بسیاری از موارد سخت و یا حتی غیر ممکن است و در صورت تحقق نیز زندگی سرشار از سختی ها و محنت ها را متحمل این مادران پدر نما می کند. در این میان زنان سرپرست خانوار دارای مسئولیت سنگین اقتصادی و اجتماعی در خانواده هستند. آنان هم مادران فرزندان خود هستند و هم پدران آنان. اصطلاح زنان سرپرست خانوار به زنانی اطلاق میشود که مسئولیت تامین معاش زندگی یا اداره امور خود و یا خانواده خود را بطور دائم یا موقت عهده دار هستند.
زنان سرپرست خانوار از جمله گروهای آسیب پذیر اجتماعی هستند که گاه عواملی چون طلاق ، فوت یا اعتیاد همسر، از کار افتادگی و رها شدن توسط مردان موجب آسیب پذیر شدن این طیف وسیع در جامعه می شود. تصور این واقعیت که اگر موقعیت آنان در جامعه سنتی و پدر سالارانه باشند نیز درد آور است. براساس آمار های رسمی کشور امروز زنان سرپرستی 4/9درصد خانوار ایرانی را بر عهده دارند (غفاری.1382.6) درآمد کمتر زنان سرپرست خانوار موجب فقر نسبی آنان نسبت به مردان سرپرست خانوار می شود.
متاسفانه در جامعه کنونی ما زندگی زنان پس از ترک شوهر غالبا با ابهامات و مخاطراتی روبروست از جمله سرپرستی فرزندان به تنهایی، سختی مشکلات اقتصادی، زندگی در تنهایی و همراه با افسردگی و ناامیدی و همچنین نگرش غلط جامعه نسبت به زنان مطلقه و بیوه در فقدان همسرشان آنان را در روابط اجتماعی و حضور در اجتماع با مشکلات عدیده ای روبرو می کند. نگاه های معنی دار، سخنان تلخ و گزنده، از دست دادن حمایت های عاطفی همسر، فقر اقتصادی و تمایل به تنها ماندن و حفظ حیثیت و شخصیت خود پاره ای از مشکلات تمام ناشدنی این قشر زحمت کش است.
فهرست مطالب:
فصل اول
طرح مسئله ..................................................................................6
اهمیت موضوع ............................................................................7
سوالات تحقیق ..........................................................................10
فصل دوم
تعریف مفهومی عومل موثر درعنوان مسئله...............................................12
ادبیات نظری.............................................................................13
نظریات اسلام...........................................................................14
نظریههای روانشناسی.....................................................................16
نظریات جامعه شناسی....................................................................18
چارچوب نظری ..........................................................................20
پیشینه تحقیق..............................................................................22
فرضیات تحقیق..........................................................................33
فصل سوم
روش تحقیق...............................................................................35
جامعه آماری..............................................................................35
محدود مکانی...............................................................................35
محدود زمانی..............................................................................36
حجم نمونه.................................................................................36
نحوه جمع آوری داده ها..................................................................36
روش تجزیه و تحلیل داده ها..............................................................36
تعاریف نظری............................................................................37
تعاریف عملیاتی.........................................................................38
عوامل اقتصادی..........................................................................38
عوامل اجتماعی...........................................................................39
فصل جهارم
آمار توصیفی..............................................................................41
آمار استنباطی............................................................................52
جداول دو بعدی..........................................................................52
آزمون فرضیات..........................................................................54
فصل پنجم
پاسخ سوالات تحقیق....................................................................60
پیشنهادات..............................................................................63
مشکلات..................................................................................65
پیوست ها ضمائم........................................................................65
فهرست منابع............................................................................66
بررسی مقایسه هوش هیجانی زنان و مردان کارمند
هیجان ما بسیار پیچیده تر از آن هستند که ابتدا به چشم می خوردند . در هنگام اول همگی هیجان ما را به عنوان احساس می شناسیم ما شادی وترس را می شناسیم زیرا جنبه ی احساسی آنها طبق تجربه ی ما خیلی با ند هستند وقتی با تهدیدیمواجه می شویمترس یا به سمت هدفی پیشرفت می کنیم (شادی )تقزیباًغیر ممکن است که متوجه جنبه ی احساسی هیجان نشویم . اما به همان صورتی که بینی بخشی از صورت است ،احساس نیز فقط جزئی از هیجان است ،هیجان ما چند بُعدی هستند . آنها به صورت پدیده های ذهنی ،زیستی ،هدفمند واجتماعی وجود دارند ،هیجان ها تا اندازه ای احساس های ذهنی هستند به این صورت که باعث می شوند به شیوه خاصی ،مثل عصبانی یا خوشحال ،احساس کنیم امّا هیجان ها واکنش های زیستی هستند زندگی پر از چالش ها ،استرس ها ومشکلاتی است که باید حل شوند وهوش هیجانی به عنوان راه حلهایی برای این چالش ها ،استرس ها ومشکلات وجود دارند ،هیجان ما با هماهنگ کردن احساسات ،بر انگیختگی ،هدف وبیانگری فرآیندهای هیجان وضعیت ما در ارتباط با محیط امان تثبیت می کنند دلیونیسون (1999 ) وما را به پاسخهای اختصاصی وکار آمدی مجهز می کند که با مسایل بقای جسمانی واجتماعی متناسب هستند بر خی اعتقاد دارند که هوش هیجانی هیچ هدف مفیدی ندارد به نظر آنها هیجانها فعالیت جاری را مختل می کند ،رفتا را آشفته می کنند وعقل ومنطق را از ما می گیرند هَپ (1948).مندله (1984)این پژوهشگران هیجان وهوش هیجانی معتقدند که هیجانها هزاران سال قبل وظایف تکاملی سهمی داشتند اما در دنیای مدرن امروزه دیگر این وظیفه را ندارند این موضوع با این اظهار نظر که هیجان قبل از رفتار واقع می شوند تا به سازگاری با شرایطی که مواجه می شویم کلک کنند در تضادهای آشکار قرار دارند . وهمه قبول دارند که هیجانها به نحوی که فکر ،احساس ورفتار می کنیم تأثیر دارند ،بنابراین مسئله این است که آیا هیجانها سازگارند وکار کردی هستند یا ناسازگارند وغیرکارکردی علت اینکه مرد وجناح مسئله (کارکردی در برابر غیر کارکردی )معنی دارند این است که هر درست هستند ،هیجانها هم شاهکار طرح تکاملی هستند به هوش هیجانی انسان در غالب طرح دو سیستمی عمل می کند ،جنبه ی زیستی سیستم هیجان جنبه ای است که انسانها با سایر حیوانات در آن سهیم اند وآن بخشی از سیستم هیجان است که برای حل کردن تکالیف اساسی زندگی تکامل یافته است چون تعداد کمی از تکالیف را تعاءاساسی هستند وسیستم هیجان وهوش هیجانی به صورت قالبی پاسخ می دهد که پاسخها محدود ،اما بسیار مناسبی را بیدج وهماهنگ می کند واین شیوههای قالبی پاسخ دهی به تکالیف اساسی زندگی همانهایی هستند که در اول مطالب بیان کردیم .
فهرست:
فصل اول
مقدمه
بیان مسئله
اهمیت و ضرورت تحقیق
اهداف ، فرضیه و متغیرهای تحقیق
فصل دوم (پیشینه ادبیات تحقیق)
هیجان چیست؟
رابطه هیجان با انگیزیش
زیست شناسی و شناخت
دیدگاه شناختی
وظایف اجتماعی
ترس
خشم
نفرت غم
شادی
علاقه
ابعاد شناختی هیجان
ارزیابی
فصل سوم (روش تحقیق)
جامعه مورد مطالعه
حجم نمونه
روش نمونه گیری
روش تحقیق
مشخصات آزمون هیجانی باران
ابزار اندازه گیری
معرفی آزمون هوش هیجانی باران
نحوه نمره گذاری
فصل چهارم(یافته ها و تجزیه و تحلیل داده ها)
مقدمه فصل چهارم
فصل پنجم(بحث و نتیجه گیری)
محدودیت ها
پیشنهادات
منابع و مؤاخذ
بررسی علل افسردگی در زنان 65-25 سال
افسردگى هر چند که از شایعترین اختلالات روانى انسان است، با این حال شاید بیش از هر اختلال روانى دیگر ناشناخته مانده یا در تشخیص آن اشتباه مىشود. یکى از علل پنهان ماندن و عدم تشخیص افسردگى، در آمیختن آن با غمگینى معمولى است. در زندگى هر کس موقعیتهایى پیش مىآید که خواه ناخواه او را غمگین مىسازد، اما این حالت با آشفتگى واقعى روانى و تقلیل بینش معنوى شخص همراه نیست. برعکس، افسردگى حالتى است که بر کیفیت خلق شخص تاثیر عمیق گذاشته و نحوه ادراک او را از خویش و از محیطش دگرگون مىسازد.
این بیمارى اختصاص به یک طبقه معین اجتماع یا کشور بخصوصى ندارد. علائم زجر دهنده آن را در میان مردم از ثروتمند و فقیر گرفته تا دانشمند و بیسواد و شاه و گدا، زن و مرد و در هر گوشهاى از عالم مىتوان یافت.
فهرست:
چکیده ....................................................................................................................5
مقدمه ....................................................................................................................5
ضرورت تحقیق..........................................................................................................6
تعریف مساله .........................................................................................................7
انواع افسردگی .......................................................................................................8
بررسی علل افسردگی................................................................................................8
درمان افسردگی .....................................................................................................12
تاثیرات افسردگی..................................................................................................16
تبعیض ها............................................................................................................21
زنان و فعالیت بدنی..............................................................................................24
افسردگی و تغذیه..................................................................................................25
پیشینه تحقیق.......................................................................................................30
روشهای جمع آوری اطلاعات ..................................................................................31
جامعه و نمونه آماری و روش نمونه گیری ............................................................31
نتیجه گیری............................................................................................................32
پیشنهادات ...........................................................................................................32
فهرست منابع ......................................................................................................33
بررسی رابطه بین مولفه های محیط خانواده و سلامت عمومی زنان باردار منطقه 4 تهران
چکیده
تحقیق حاضر تحت عنوان «بررسی رابطه بین مولفههای محیط خانواده با سلامت عمومی زنان باردار» صورت گرفته است، لذا هدف اصلی تحقیق بررسی رابطه مذکور بوده است. همچنین از جمله اهداف فرعی تحقیق نیز می توان به بررسی رابطه بین مؤلفههای محیط خانواده با سلامت عمومی، و همچنین بررسی رابطه مؤلفههای محیط خانواده با مؤلفه های سلامت عمومی اشاره کرد.
در این پژوهش محقق درصدد آزمون این فرضیه اصلی بود که بین محیط خانواده و سلامت عمومی زنان باردار رابطه وجود دارد. با توجه به اینکه محیط خانواده دارای 10 مؤلفه می باشد محقق به بررسی این رابطه به تفکیک هر مؤلفه پرداخته است. همچنین با توجه به اینکه پرسشنامه سلامت عمومی نیز دارای چهار مؤلفه می باشد محقق در نهایت به عنوان یافته های جنبی پژوهش به بررسی رابطه مؤلفه های محیط خانواده با هر یک از مؤلفه های سلامت عمومی پرداخته است.
این تحقیق از نظر موضوعی و مکانی پیرامون وضعیت سلامت عمومی زنان باردار متأثر از محیط خانواده در منطقه 4 شهر تهران انجام شد.
از نظر روش، نیز تحقیق از نوع تحقیق همبستگی- رگرسیونی بود، چرا که محقق اولاً در صدد یافتن روابط معنادار بین متغیرها و مؤلفه های درگیر در پژوهش بوده و ثانیاً در پی یافتن اینکه کدامیک از مؤلفه های محیط خانواده، سلامت عمومی زنان باردار را بیشتر تبیین می کنند.
جامعه تحقیق را تعدادی از زنان باردار منطقه 4تهران شکیل می دهد. با توجه به نوع طرح تحقیق مورد استفاده، محقق صرفاً 60 نفر را به طور تصادفی ساده انتخاب کرده و جزو نمونه تحقیق در نظر گرفته است.
به منظور جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از پرسشنامه محیط خانواده 60 سؤالی (موس و موس) و پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر(فرم 28 سوالی) استفاده شد. گرچه ابزارهای مورد استفاده با توجه به شواهد موجود، از روایی و پایایی کافی برخوردار هستند ولی در عین حال محقق نسبت به بررسی ضریب پایایی پرسشنامه ها و مولفه های آنها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ اقدام نمود.
پس از جمع آوری پرسشنامهها، اطلاعات مورد نظر در جدول اطلاعات کلی ثبت و با استفاده از کامپیوتر و نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج آن در دو بخش روش های توصیفی و استنباطی گزارش شده است. به منظور آزمون فرضیههای پژوهش و تعیین مؤلفههای معنادار در سلامت عمومی زنان باردار از همبستگی پیرسون تک متغیری و آزمون معناداری مربوط به آن، تحلیل رگرسیون چندگانه به روشهایEnter وStepwise Forward ، و آزمون معناداری ضرایب همبستگی چندگانه استفاده شده است.
فهرست مطالب:
چکیده
فصل اول کلیات پژوهش... 1
بیان مسئله. 3
اهمیت و ضرورت پژوهش.... 6
اهداف پژوهش.... 7
اهداف اصلی.. 7
اهداف فرعی.. 7
فرضیههای تحقیق.. 8
فرضیه اصلی.. 8
فرضیههای فرعی.. 8
متغیرهای پژوهش.... 8
تعریف مفاهیم و اصطلاحات پژوهش (عملیاتی و مفهومی) 9
فصل دوم پیشینه پژوهش... 11
مقدمه. 12
بخش اول: سلامت عمومی.. 12
سلامت عمومی و تعاریف آن.. 12
نشانههای سلامت عمومی.. 18
مدل بیماری روانی و سلامت عمومی.. 18
رویکردهای مختلف روانشناسی و سلامت عمومی.. 21
الف) رویکرد روان تحلیلگری.. 21
ب) رویکرد رفتارگرایی.. 22
ج) رویکرد انساننگری.. 22
بخش دوم : خانواده و محیط خانواده 23
خانواده و اهمیت آن در نظریه های روان شناختی.. 23
تأثیر خانواده بر رشد شخصیت... 25
- نظریه اسناد. 29
تأثیر محیطهای ارتباطی خانواده بر رفتار اعضای خانواده 32
سنجش محیط خانواده 37
مقیاس محیط خانواده 38
نقش سلامت عمومی در ثبات خانواده 39
عوامل خانوادگی موثر در سلامت عمومی.. 40
شیوههای ارتباطی موجود در خانواده 40
مهارتهای زندگی اعضای خانواده و نقش آن در سلامت عمومی خانواده 40
اقتصاد خانواده و نقش آن در سلامت عمومی خانواده 41
ازدواجهای مناسب در تامین سلامت عمومی خانواده 42
بخش سوم: مروری بر تحقیقات انجام شده 42
فصل سوم روش اجرای پژوهش... 45
مقدمه. 46
روش اجرای پژوهش.... 46
جامعه پژوهش.... 46
نمونه و روش نمونهگیری.. 46
ابزار اندازهگیری و روش گردآوری دادهها 47
الف) پرسشنامه سلامت عمومی گلد برگ... 47
شیوه نمرهگذاری پرسشنامه گلدبرگ... 47
روایی و پایایی پرسشنامه سلامت عمومی.. 48
ب) مقیاس محیط خانواده 51
روایی و پایایی مقیاس محیط خانواده 52
روایی.. 52
روش های آماری تجزیه و تحلیل داده ها 54
فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها 55
مقدمه. 56
روشهای آماری توصیفی.. 56
روشهای آماری استنباطی.. 61
فرضیه اصلی.. 61
فرضیههای فرعی.. 61
فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادها 77
مقدمه. 78
بحث و نتیجه گیری.. 78
فرضیه اول.. 78
فرضیه دوم. 78
فرضیه سوم . 79
فرضیه چهارم . 79
فرضیه پنجم.. 79
فرضیه ششم.. 80
فرضیه هفتم.. 80
فرضیه هشتم.. 80
فرضیه نهم.. 81
فرضیه دهم.. 81
نتایج فرضیات... 81
محدودیت های تحقیق.. 84
پیشنهادات تحقیق.. 85
منابع فارسی.. 87
منابع لاتین.. 91
ضمائم پرسشنامه. 93
فهرست جداول
جدول 1-2: ابعاد سلامت روان شناختی و اجتماعی.. 16
جدول 1-3: ضریب پایایی پرسشنامه سلامت عمومی و مولفه های آن.. 50
جدول 2-3: ضریب پایایی مقیاس محیط خانواده و مؤلفههای آن.. 53
جدول 1-4: شاخصهای آمار توصیفی پرسشنامه محیط خانواده 57
جدول 2-4: شاخصهای آمار توصیفی خرده مقیاسها و نمره کل پرسشنامه سلامت عمومی(GHQ) 59
جدول 3-4: همبستگی بین نمره کل سلامت عمومی با خرده مقیاسهای محیط خانواده 63
جدول 4-4: رگرسیون چندگانه بین متغیرهای کلیه پیش بین با سلامت عمومی.. 67
جدول 5-4: رگرسیون چندگانه بین متغیرهای پیش بین معنادار با سلامت عمومی.. 69
یافته های جنبی پژوهش.... 70
جدول 4-6: همبستگی بین خرده مقیاسهای سلامت عمومی با خرده مقیاسهای محیط خانواده 71
جدول 7-4: نتایج تحلیل رگرسیون با روش Enter به تفکیک هر کدام از خرده مقیاسهای سلامت عمومی 73
جدول 8-4: نتایج تحلیل رگرسیون با روش Forward stepwise به تفکیک هر کدام از خرده مقیاسهای سلامت عمومی 75
فهرست نمودارها
نمودار 1-4: مقایسه میانگین های خرده مقیاس های محیط خانواده 58
نمودار 2-4: مقایسه میانگین های خرده مقیاس های سلامت عمومی.. 60
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول............................................................................................................... 1
مقدمه..................................................................................................................... 2
بیان مساله ............................................................................................................ 4
فرضیههای تحقیق.................................................................................................. 5
اهداف کلی............................................................................................................. 5
اهداف جزیی ......................................................................................................... 5
اهمیت و فایده پژوهش.......................................................................................... 6
تعریف اصلاحات .................................................................................................. 8
تعریف عملیاتی ...................................................................................................... 8
تاریخچه مختصری بر سلامت روان..................................................................... 12
اصول بهداشت روان............................................................................................. 13
انجمن ملی بهداشت روانی (NIMH)...................................................................... 15
رابطه ورزش با سلامت روان............................................................................... 15
زنان و فعالیت بدنی .............................................................................................. 17
جمعیت مسن و فعالیت بدنی.................................................................................. 18
تعاریف ورزش ..................................................................................................... 19
تاریخچه مختصری بر ورزش هندبال .................................................................. 19
کاربرد ورزش هندبال در جامعه.......................................................................... 20
نظریههای ارائه شده درباره ورزش توسط محققان ........................................... 21
مکتب انسان گرایی................................................................................................. 23
مکتب رفتار گرایی.................................................................................................. 23
مکتب شناخت گرایی ............................................................................................. 24
ورزش از دیدگاه اسلام ....................................................................................... 25
ورزش و درمان ................................................................................................... 25
پیشینة مطالعاتی در جهان..................................................................................... 27
پیشینة مطالعاتی در ایران ..................................................................................... 29
روش تحقیق ......................................................................................................... 32
جامعه تحقیق.......................................................................................................... 32
نمونه تحقیق........................................................................................................... 33
چگونگی نمونهبرداری........................................................................................... 33
توضیح درباره نمونهها......................................................................................... 34
نحوه نمره گذاری ................................................................................................. 33
ابزار تحقیق............................................................................................................ 34
- روایی پرسشنامه .............................................................................................. 36
- اعتباری پرسشنامه............................................................................................. 37
روش آماری.......................................................................................................... 40
تفسیر و بیان نتیجه علائم جسمانی........................................................................ 44
محاسبات آماری علائم اضطرابی و خواب............................................................ 48
تفسیر و بیان نتیجه علائم ضطرابی و خواب......................................................... 48
محاسبات آماری کارکرد اجتماعی........................................................................ 51
تفسیر و بیان نتیجه کارکرد اجتماعی.................................................................... 51
محاسبات و بیان افسردگی.................................................................................... 54
تفسیر و بیان نتیجه افسردگی................................................................................ 54
محاسبات آماری سلامت عمومی........................................................................... 56
تفسیر و بیان نتیجه سلامت عمومی....................................................................... 56
خلاصهای از فصول.............................................................................................. 60
مقایسه پژوهش حاضر با پژوهشهای پیشین........................................................ 60
محدودیتهای پژوهش............................................................................................. 61
پیشنهادات ............................................................................................................. 63
منابع و مآخذ.........................................................................................................
جدول علائم جسمانی (1-4).................................................................................. 46
جدول علائم اضطرابی و اختلال خواب (2-4)....................................................... 49
جدول کارکرد اجتماعی (3-4)............................................................................... 53
جدول علائم افسردگی (4-4)................................................................................. 55
جدول سلامت عمومی (5-4)................................................................................. 57
نمودار علائم جسمانی (1-4)................................................................................. 46
نمودار علائم اضطرابی و اختلال خواب (2-4)...................................................... 49
نمودار کارکرد اجتماعی (3-4).............................................................................. 52
نمودار علائم افسردگی (4-4)............................................................................... 55
نمودار سلامت عمومی (5-4)................................................................................ 57
شرح مختصر:
در این پژوهش به بررسی تاثیر ورزش بر سلامت روان در زنان ورزشکار و غیرورزشکار پرداخته شده است فرضیههای مورد بررسی در این پژوهش عبارتند از:
1- بین علائم جسمانی در زنان ورزشکار با زنان غیر ورزشکار تفاوت وجود دارد.
2- بین علائم اضطرابی و اختلال خواب در زنان ورزشکار با زنان غیرورزشکار تفاوت وجود دارد.
3- بین کارکرد اجتماعی در زنان ورزشکار با زنان غیر ورزشکار تفاوت وجود دارد.
4- بین افسردگی در زنان ورزشکار با زنان غیرورزشکار تفاوت وجود دارد.
گروه نمونه انتخاب شده در این پژوهش شامل 60 نفر از زنان دانشجوی 42-20 ساله میباشد که 30 نفر از آنان دانشجویان ورزشکار حرفهای مجموعه شهید شیرودی و 30 نفر دیگر از دانشجویان غیرورزشکار واحد قیامدشت در سال 1385 میباشند ابزار مورد استفاده در این آزمون پرسشنامه سلامت عمومی GHQ و روش آماری در این پژوهش t استیودنت میباشد بر اساس نتایج حاصله از این آزمون بین علائم جسمانی در زنان ورزشکار و غیرورزشکار با 03/3 t= و با اطمینان 99% و بین علائم اضطرابی و اختلال خواب با 11/3 t = وبا اطمینان 99% و بین کارکرد اجتماعی با 53/3 t = و با اطمینان 99% و 999% و بین افسردگی با 59/2 t = و با اطمینان 95/% و در نهایت بین سلامت عمومی با 57/2t= و با اطمینان 95% تفاوت معنادار وجود دارد.
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر کلاس های آموزشی دوران بارداری بر افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران انجام شد. این مطالعه از نوع مطالعات شبه تجربی بود. در این پژوهش میزان افسردگی خانم های مراجعه کننده از طریق پاسخ به تست بک انجام شد و سن آزمودنی های مورد پژوهش حداقل 18 و حداکثر 39 سال بود. نمونه آماری این پژوهش شامل 120 خانم بود که در گروه 40 نفری مورد مطالعه قرار گرفتند و همچنین این گروه ها خود به دو دسته بارداری اول و بارداری دوم نیز تقسیم شدند، که در سال 85-84 به درمانگاه قدس، بیمارستان بوعلی و مطب خانم دکتر محمدیاری مراجعه کرده بودند و به صورت غیر تصادفی، در دسترس و داوطلب، انتخاب شدند و پرسشنامه را تکمیل نمودند.
فرضیه اصلی محقق عبارت بود از:
بین میزان شرکت در کلاس های آمادگی دوران بارداری و میزان افسردگی پس از زایمان رابطه وجود دارد. نتایج تحلیل آزمون T نشان داد که کلاس های آمادگی دوران بارداری در کاهش افسردگی پس از زایمان تأثیر داشت.
همچنین فرضیه های فرعی محقق عبارت بودند از:
- بین خانم هایی که در کلاس آمادگی دوران بارداری شرکت می کنند با خانم هایی که در کلاس آمادگی دوران بارداری شرکت نمی کنند از نظر میزان افسردگی تفاوت وجود دارد. نتایج تحلیل آزمون T نشان داد بین خانم هایی که در کلاس آمادگی دوران بارداری شرکت کرده اند و آنهائی که در چنین کلاس هایی شرکت نداشتند از نظر افسردگی تفاوت معناداری وجود داشت.
- بین خانم هایی که به مطب خصوصی مراجعه کردند با خانم هایی که به درمانگاه دولتی مراجعه کردند تفاوت وجود دارد. نتایج تحلیل آزمون T نشان داد که بین این دو وضعیت ذکر شده تفاوت معنا داری وجود نداشت. یعنی عامل اقتصادی – اجتماعی تأثیری در میزان افسردگی پس از زایمان نداشت.
- بین بارداری های اول و دوم از نظر میزان افسردگی تفاوت وجود دارد. در این فرضیه نیز با استفاده از نتایج تحلیل آزمون T مشخص شد که بین بارداری اول و دوم از نظر میزان افسردگی تفاوت معنا داری وجود نداشت.
فهرست مطالب
فصل اول: موضوع تحقیق
مقدمه ......................................
بیان مسأله .................................
ضرورت تحقیق.................................
اهداف تحقیق.................................
فرضیههای تحقیق..............................
متغیرهای تحقیق..............................
تعاریف متغیرهای تحقیق.......................
فصل دوم: ادبیات پژوهش
الف) افسردگی ...............................
تاریخچه افسردگی.............................
افسردگی چیست................................
تفاوت بین اندوه سالم و افسردگی چیست
تعریف افسردگی ..............................
افسردگی چه کسانی را تهدید میکند.............
-جنس........................................
-سن.........................................
دیدگاههای نظری درباره افسردگی...............
دیدگاه زیست شناختی..........................
-سبب شناسی افسردگی..........................
-توارث......................................
-آمینهای بیوژنیک............................
-نوراپی نفرین...............................
-سروتونین...................................
-دوپامین....................................
-فرضیه فلوکستین (پروزاک) وایندول آمین
پاسخ زیست شناختی در افسردگی.................
-آزمون بازداری دگزامتازون...................
- فروزش.....................................
- اختلالات خواب...............................
-محور تیروئید...............................
-اثر کورتیزول...............................
-سیستم لیمبیک و افسردگی.....................
-ریتمهای شبانه روزی.........................
-تصویر گری از مغز...........................
دیدگاه روان شناختی..........................
الگوهای روانکاری............................
الگوی خشم معطوف به درون.....................
-الگوی فقدان شی.............................
دیدگاه رفتاری ..............................
دیدگاه انسانگرایی...........................
دیدگاه شناختی...............................
-خطاهای منطق................................
-الگوی درماندگی آموخته شده افسردگی..........
ب) درمان افسردگی............................
درمان مبتنی بر نظریههای زیست شناختی
-دارو درمانی................................
-الکترو شوک درمانی..........................
- نور درمانی................................
درمان مبتنی بر نظریههای روان پویایی
-روان درمانی روان پویشی.....................
-روان درمانی حمایتی.........................
-روان درمانی میان فردی......................
-روان درمانی فمینیستی.......................
درمان مبتنی بر نظریههای شناختی و رفتاری
-رفتار درمانی...............................
-رابطه درمانی...............................
- شناخت درمانی..............................
درمان مبتنی بر گروه درمانی..................
-خانواده درمانی.............................
-زوج درمانی.................................
-گروههای حمایتگر............................
درمانهای تکمیلی ............................
-داروهای گیاهی..............................
-رژیم غذایی و مکملهای غذایی.................
-فنون آرمیدگی...............................
-هومیوپاتی..................................
ج) افسردگی زنان.............................
اختلالات خلقی مربوط به قاعدگی.................
سندرم قبل از قاعدگی (...................
-سبب شناسی..................................
-بروز تشخیص.................................
اختلال ملال پیش از قاعدگی ....................
درمان اختلالهای قاعدگی ......................
-درمان سندرم قبل از قاعدگی ( ...........
-درمان اختلال ملال پیش از قاعدگی..............
ارزیابی تاثیر درمانها.......................
اختلالات خلقی مربوط به زایمان.................
-افسردگی بعد از زایمان......................
-سبب شناسی اختلالات خلقی بعد از زایمان
- بروز و تشخیص افسردگی بعد از زایمان
-علایم افسردگی در طول بارداری................
-اختلالات خلقی پس از زایمان...................
درمان اختلالات خلقی پس از زایمان..............
-دارو درمانی در دوران بارداری...............
-دارو درمانی در دوران شیردهی................
چگونه خود را یاری دهیم؟.....................
نقش حمایتی ماما و پرستار روانگر در پیشگیری افسردگی پس از زایمان
اختلالات خلقی مربوط به یائسگی.................
-سبب شناسی .................................
- یائسگی و افسردگی..........................
-درمان......................................
خلاصه جلسات کلاسهای آمادگی دوران بارداری
د) مروری بر تحقیقات انجام شده...............
فصل سوم: طرح تحقیق
طرح پژوهش ..................................
جامعه آماری.................................
نمونه آماری.................................
روش نمونهگیری...............................
ابزار اندازهگیری............................
پرسشنامه افسردگی بک.........................
جدول هنجار گزینی مقیاس افسردگی بک...........
روند اجرای اطلاعات ..........................
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات....................
فصل چهارم: تحلیل آماری
دادههای توصیفی پژوهش........................
تحلیل دادههای پژوهش.........................
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
خلاصه پژوهش .................................
بحث و جمع بندی نهایی........................
محدودیتهای تحقیق............................
پیشنهادها...................................
منابع
ضمائم
با آنکه در دهه های اخیر‘ پیشرفت های سریع و شگفت انگیزی نصیب جامعه پزشکی گردیده با این حال یک نوع حس بلاتکلیفی و سرماخوردگی نهانی در بین مردم به ویژه در گروه زنان گردیده است. این ناراحتی های گوناگون روانی طبیعتاً جسم آدمی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و شخص را تا سر منزل بیماری های روان تنی و روانی مانند « افسردگی » که یکی از عواقب آن خودکشی است می رساند. به عقیده عده ای از دانشمندان بیش از 60 درصد بیماری های جسمی اغلب به علت فشارهای روانی و عوارض گوناگونی بر دستگاههای مختلف بدن و از جمله کاهش عمر طبیعی شخص می گذارد.
در جامعه ی کنونی که مملو از مشکلات و محیط های متشنج است‘ زمینه ی بیش تری برای بروز بیماری های روانی مهیا شده است و به طبع افسردگی هم به خصوص در زنان روبه افزایش است. به همین علت در این تحقیق ( افسردگی در زنان ) سعی بر شناسایی این بیماری و عوامل به وجود آورنده ی آن به خصوص در زنان شده است و در آخر راه های کسب آرامش از نظر روان شناسی و دیدگاه های قرآن و روایات در مورد افسردگی بیان شده است.
روش تحقیق در این مقاله بر اساس روش کتابخانه ای و روش اسناد و مدارکی و توصیفی و همچنین از منابع دست اول دینی ( قرآن‘ نهج البلاغه و غررالحکم ) و دیگر منابع دست دوم استفاده شده است.
افسردگی یک انحراف خلقی است به عبارت دیگر افکار منحرف و فریب آلود مجموعه ای از احساسات و غم و اندوه‘ عدم اعتماد به نفس‘ بی تفاوتی‘ بی حوصلگی‘ خستگی و ضعف و ... را تحت عنوان افسردگی در فرد به وجود آورده است. علل افسردگی عبارتند از : علل شیمیایی‘ نورونی‘ سکته‘ سیستم اندوکرین‘ افکار منفی و علل ژنتیکی.
افسردگی عمده در میان زنان 18 تا 44 ساله بیشتر شیوع دارد و معمولأ در اواخر دهه بیست زندگی آغاز می شود. در اوایل دهه بیست زندگی ناسازگاریهای زناشویی‘ برای کسانی که ازدواج کرده اند‘ اغلب به نقطه اوج خود می رسد. در گـذشته‘ رایـج ترین داروهـای درمـان افـسردگی‘ داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای؛ ایمی پرامین ( توفرانیل ) و آمی تریپ تیلین ( ایلاویل ) یا بعد از موفقیت این داروها‘ بازدارنده های منوآمین اکسیداز فنلزین ( نوردیل ) و سولفات ترانیل سیپرمین ( پارنات ) بودند. در اکثر موارد‘ این داروها عوارض جانبی ( خشک شدن دهان‘ خواب آلودگی‘ سرگیجه و افزایش وزن ) به همراه دارند و نمی توانند از آن ها برای کسانی که به بیماری های متعدد دیگری دچار هستند‘ استفاده کرد.
راه های کسب آرامش از نظر روان شناسی عبارتند از :توقعات خود را کاهش دهید؛ برای کسب آرامش‘ صراحت گفتار داشته باشید.
راه های کسب آرامش از نظر قرآن و روایات عبارتند از : خداوند می فرماید : « وَ مَن أعرَضَ عَن ذِکری فَإنَّ لَهُ معشیةً فَتنَتاً. طه 124
و هر که از یاد من دل بگرداند‘در حقیقت زندگی تنگ و سختی خواهد داشت. »
و نیز در سوره رعد آیه 27 می فرماید :
« ... إلا بِذِکرِاللّه تَطمَئِنَّ القلوب . آگاه باشید که دل ها با یاد خدا آرامش می یابد. »
رسول الله ( ص ) می فرمایند : « إن هَدفی فی الدُنیا یحبُکَ اللّهُ وَ إن هَدفیما ایدی الناس یحبُکَ الناسُ : به دنیا بی رغبت باش‘ تا خداوند دوستت بدارد به آن چه در دست مردم است بی اعتنا باش تا مردم دوستت بدارند. »
امام علی ( ع ) می فرمایند : « أعظمُ البَلاءِ إنقِطاعِ الرَّجاء : بزرگ ترین بلا نومیدی است. »
در سخنی دیگر آن حضرت فرموده اند که : « قَتَلَ القُنوطُ صاحِبَهُ : نومیدی‘ صاحب خود را می کشد.»
امام باقر ( ع ) می فرمایند : « َیرُالمالِ الثِّقَةُ بِاللّهِ والأسِ مِمّا فی ایدی الناسِ : بهترین سرمایه اعتماد به خداست و چشم طمع برکندن از آن چه مردم دارند. »
امام صادق ( ع ) می فرمایند : « الیأسُ مِمّا فی ایدی الناسِ عزّ المؤمِنِ فی دینِهِ : قطع امید کردن از آن چه مردم دارند‘ مایه عزت دین مؤمن است. »
کلید واژه:
افسردگی: به معنای غم و اندوه‘ ملال و بیحالی است که واسطه میان غم اندوه و شاد است. یک حالت‘ شادی و نشاط و حالت دیگر غم و اندوه. اما وقتی که غم و شادی طبیعی نبود و غم و مکروهی هم عارض نگردیده باشد این حالت بینابین را افسردگی گویند.
فصل کلیات....................................................................................................................... 1
فصل دوم: افسردگی
افسردگی ........................................................................................................................... 7
تاریخچه افسردگی ............................................................................................................. 7
علل افسردگی .................................................................................................................... 8
افسردگی در زنان .............................................................................................................. 11
نشانه های بیماری ............................................................................................................. 12
فصل سوم : افسردگی در سنین مختلف
افسردگی در دوره پیش از یائسگی ..................................................................................... 14
افسردگی در دهه های چهل و پنجاه ................................................................................... 15
افسردگی در افراد مسن ..................................................................................................... 16
فصل چهارم: اختلال افسردگی مانیک
علائم و نشانه های افسردگی مانیک .................................................................................... 18
انواع شیوه های درمان ........................................................................................................ 19
داروهای ضد افسردگی ...................................................................................................... 20
فصل پنجم :ختلال شیدایی ـ افسردگی
اختلال شیدایی ـ افسردگی ................................................................................................. 22
علائم اختلال شیدایی ـ افسردگی ........................................................................................ 23
درمان اختلال شیدایی ـ افسردگی ....................................................................................... 23
الکتروشوک درمانی ........................................................................................................... 24
فصل ششم : اختلال افسردگی خویی
اختلال افسردگی خویی ..................................................................................................... 27
علائم افسردگی خویی ....................................................................................................... 27
درمان افسردگی خویی ...................................................................................................... 28
- شناخت درمانی ......................................................................................................... 28
- رفتار درمانی ............................................................................................................. 28
- دارو درمانی .............................................................................................................. 29
فصل هفتم : راههای کسب آرامش از نظر روان شناسی ؛ قرآن و روایات
روش های کسب آرامش از نظر روان شناسی ...................................................................... 31
1. توقعات خود را کاهش دهید ...................................................................................... 31
2. برای کسب آرامش صراحت گفتار داشته باشید ............................................................ 32
3. روش های دیگر به دست آوردن آرامش ..................................................................... 33
افسردگی از دیدگاه قرآن ................................................................................................... 35
افسردگی از دیدگاه روایات ................................................................................................ 37
نتایج و پیشنهادها .............................................................................................................. 39
فهرست منابع و مآخذ ...................................................................................................... 41