چکیده
قرار است نانوتکنولوژی یکی از فناوریهای کلیدی و کارآمد قرن 21 شود. قابلیت اقتصادی آن، حاکی از وجود بازاری بالغ بر چندصد میلیارد یورو برای این فناوری در دهة بعد است. بنابراین نانوتکنولوژی موجب جهت‌دهی فعالیتهای بسیاری از بخشهای صنعتی و تعداد زیادی از شرکتها در جهت آماده‌سازی آنها برای این رقابت جدید شده است. در همین زمان دولتمردان در بخشهای تحقیق و توسعه در سراسر دنیا نیز در حال اجرای برنامه‌های تحقیقاتی خاص در زمینة نانوتکنولوژی هستند تا آیندة کشورهای خود را به وضعیتی مطلوب برسانند. هدف این مقاله، استفاده از شاخصهای تکنولوژیکی و علمی برای پیش‌بینی پیشرفت اقتصادی و مقایسة وضعیت کشورهای مختلف است.
1- مقدمه
علوم نانو در دو دهه گذشته، پیشرفت بزرگی حاصل کرده است. ما شاهد کشفیات علمی و پیشرفتهای تکنولوژیکی مهمی بوده‌ایم. به عنوان مثال، این پیشرفتها شامل اختراع میکروسکوپ تونل‌زنی پیمایشگر (STM) در سال 1982 ]1[ یا کشف فولرینها در سال 1985 میباشد]2[. در حال حاضر تعداد اندکی از محصولات مبتنی بر نانوتکنولوژی به استفادة تجاری رسیده‌اند. با این وجود، آیا دانش واقعی علمی، جوابگوی اشتیاق جهانی نسبت به این فناوری هست ؟ تا چه حد احتمال دارد که بازار جهانی در طی 10 تا 15 سال آینده به هزار میلیارد دلار در سال برسد]3[؟
ارزیابی قابلیت فناوریهای تکامل یافته کار آسانی نیست و برای یک فناوری جدید مثل نانوتکنولوژی، این کار دشوارتر است. البته در پیش‌بینی سعی میشود از شاخصهایی استفاده شود که توانشان در پیش‌بینی قابلیت دیگر فناوریهای جدید به اثبات رسیده باشد. دو تا از واضح‌ترین شاخصهای پیش‌بینی، تعداد مقاله‌های علمی و تعداد اختراعات ثبت شده هستند. اولی معمولاً شاخص خوبی برای فعالیتهای علمی و دومی برای قابلیت انتقال نتایج علمی به کاربردهای عملی است. شکل 1 تکامل تدریجی انتشارات و اختراعات نانوتکنولوژی از شروع دهة 1980 تا 1998 را نشان میدهد. اطلاعات انتشارات جهانی نانوتکنولوژی از داده‌های Science Citation Index (SCI) اقتباس شده است. اختراعات نانو، آنهایی هستند که در European Patent Office (EPO) در مونیخ ثبت شده‌اند. اختراعاتEPO داده‌های بسیاری از کشورها را در بر می‌گیرد. از نظر گسترة کار و هزینة بالا، منطقی به نظر می‌رسد که مخترعین از اختراعات به صورت تجاری بهره‌برداری کنند. لیستی از کلمات کلیدی علوم و فناوری نانو جهت دستیابی به انتشارات، اختراعات و روشها منتشر شده‌است]4[.
تعداد انتشارات در سالهای 1980 و 1985 نسبتاً اندک است، اما در سالهای بعد سیر صعودی می‌یابد و از سال 1986 به بعد سرعت افزایش آنها محسوس میباشد. این تغییر ناگهانی را می‌توان به اختراع میکروسکوپ تونل‌زنی پیمایشگر در چند سال قبل از آن]1[، آغاز حضور وسایل تحقیقاتی مفید در آزمایشگاههای تحقیقاتی، دانشگاهی و صنعتی و نیز توجه تحقیقات به سوی مقیاس نانو نسبت داد. افزایش سرعت انتشار مقالات همچنان ادامه پیدا کرده و سیر صعودی آنرا می‌توان ناشی از دسترسی به میکروسکوپ نیروی اتمی که گسترة کاربرد وسیعتری نسبت به STM در مواد غیرهادی دارد (اختراع در سال 1986 ]5[) و نیز کشف مولکول C60 در سال 1985 ]2[ و یا نانولوله‌های کربنی در سال 1991 ]6[ دانست. افزایش تعداد انتشارات در بازة زمانی 1989 تا 1998 بسیار چشمگیر است؛ جهش از 1000 مقاله تا بیش از 12000 مقاله در سال 1998.
میانگین رشد سالانه معادل 27 درصد بوده و رشد سالیانه از 10 تا 80 درصد در نوسان است. اطلاعات بدست آمده از دفتر ثبت اختراعات ایالات متحده]7[ نیز رشدی مشابه با اطلاعات اروپا نشان میدهد.
تعداد اختراعات ثبت شده، شاخص مناسبی برای اندازه‌گیری ظرفیت آزمایشگاهها جهت انتقال نتایج تحقیقات به مصارف صنعتی میباشد. شکل (1) بیانگر گسترش تعداد اختراعات نانوتکنولوژی در EPO و انتشارات علمی در یک دوره یکسان میباشد. به طور معمول، تعداد اختراعات پیرو الگوی انتشارات علمی، البته با تأخیر زمانی محسوسی میباشد. منحنی فوق در تمام سالهای 1981 تا 1998 رشد مشخص 28 تا 180 عددی اختراعات را با ضریب رشد %7 در دهة 90 نشان میدهد. منحنی اختراعات نوسانات بیشتری را نسبت به منحنی انتشارات نشان میدهد. این امر به این علت است که هرگاه تعداد داده‌ها کمتر باشد، نوسانات آماری تاثیرات بیشتری بر روی آنها می‌گذارد. به علاوه پیشرفتهای صنعتی در هر سال تأثیر بیشتری بر روی اختراعات دارد.
تکامل فعالیتهای تکنولوژیکی و علمی نانوتکنولوژی را می‌توان با فناوریهای قبلی مقایسه کرد. در وهلة اول می‌توان از مدل توسعه تکنولوژیکی عمودی (Lineal) استفاده کرد. گراپ]8[، برای چنین مدلی که در شکل (2) به آن اشاره شده است، هشت مرحله را ارائه داده و تکامل از تحقیقات بنیادی تا ورود آن به تولیدات را تشریح نموده است. مرحلة (1) زمان شروع کار تحقیقاتی علمی را نشان میدهد. هنگامی که فناوری شروع به ظاهر شدن میکند، پیشرفت بیشتری در علوم مشاهده میشود (مرحله 2). در مرحلة (3) درک اصول علمی بیشتر شده و اولین نمونه‌های تکنولوژیکی ظاهر می‌گردند.
در مرحلة 4 مشکلات انتقال فناوری به کاربردهای تجاری نمایان میشود و در مرحلة 5 پیشرفت در علوم و فناوری راکد می‌ماند. با جهت‌دهی مجدد تحقیقات صنعتی، فرصتهای جدیدی ظاهر میشود (مرحله 6) و استفاده‌های تجاری که باعث شروع تحقیقات هزینه‌بر صنعتی میشود آشکار می‌گردد (مرحله 7). نهایتاً ورود به تمام بازارها انجام شده و با تولید محصولات حاصل از اختراعات، میزان تحقیقات انک اندک کاهش می‌یابد (مرحلة 8).
| جدول 1: انتشارات و اختراعات 15 کشور فعال در این زمینه. داده‌ها به صورت درصد نسبت به کل رقم جهانی داده شده‌اند. دورة انتشارات نانوتکنولوژی بین سالهای 1997 تا 1999 با هم مقایسه شده‌اند. در مورد اخترعات ثبت شده در EPO و PCT این دوره از سالهای 1991 تا 1999 را نیز در بر می‌گیرد. دلیل انتخاب این مدت زمان این است که تعداد مطلق اختراعات سالیانه اندک است و در صورت انتخاب زمانهای کوتاهتر، بررسیها دچار اشکال میشود. منابع: داده‌های PCTPAT, PCT, EPAT, SCI و محاسبات شخصی. | ||||||||
| | انتشارات (1997 – 1999) (%) | اختراعات EPO & PCT (1991- 1999) (%) | ||||||
| | 1 | آمریکا | 7/23 | آمریکا | 0/42 | | ||
| | 2 | ژاپن | 5/12 | آلمان | 3/15 | | ||
| | 3 | آلمان | 7/10 | ژاپن | 6/12 | | ||
| | 4 | چین | 3/6 | فرانسه | 1/9 | | ||
| | 5 | فرانسه | 3/6 | انگلیس | 7/4 | | ||
| | 6 | انگلیس | 4/5 | سوئیس | 7/3 | | ||
| | 7 | روسیه | 6/4 | کانادا | 0/2 | | ||
| | 8 | ایتالیا | 6/2 | بلژیک | 7/1 | | ||
| | 9 | سوئیس | 3/2 | هلند | 7/1 | | ||
| | 10 | اسپانیا | 1/2 | ایتالیا | 7/1 | | ||
| | 11 | کانادا | 8/1 | استرالیا | 4/1 | | ||
| | 12 | کرة جنوبی | 8/1 | اسرائیل | 1/1 | | ||
| | 13 | هلند | 6/1 | روسیه | 1/1 | | ||
| | 14 | هند | 4/1 | سوئد | 9/0 | | ||
| | 15 | سوئد | 4/1 | اسپانیا | 5/0 | | ||
چنین مدلی که براساس شاخصهای اختراعات و انتشارات میباشد و زمانی که از آن برای بررسی فناوریهای رایج امروزی مانند بیوتکنولوژی یا فناوری میکروسیستمها استفاده شود، نتایج خوبی در برخواهد داشت]9[.
با مقایسة اطلاعات مربوط به اختراعات و انتشارات نانوتکنولوژی (شکل 1) با مدل (شکل2) مشخص میشود که نانوتکنولوژی به طورکلی فعلاً در انتهای مرحلة (2) یا ابتدای مرحلة (3) میباشد. با فرض اینکه این مدل، اطلاعات را به درستی تشریح نماید، حداکثر فعالیت علمی در علوم نانو در 3 تا 5 سال آینده خواهد بود؛ بهره‌برداری عظیم از نتایج آن ممکن است تا 10 سال دیگر به طول انجامد. در یک تخمین اولیه، منحنی نانوتکنولوژی (به عنوان مجموع تمام فناوریهای مقیاس نانو) می‌تواند به عنوان حلقة ارتباط تعدادی از فناوریهای نانو با اهداف و زمان رشد مختلف در نظر گرفته شود. به عنوان مثال، بازاری بزرگ برای وسایل الکترونیکی نانومتری پیش‌بینی میشود، ولی ممکن است 1 تا 15 سال تا ورود آنها به بازار، زمان نیاز باشد، هرچند هم‌اکنون نانوذرات TiO2 به صورت مواد جاذب اشعة UV-B در کرمهای ضد آفتاب یا نانومواد کربنی برای افزایش مقاومت لاستیکها، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
هم اکنون حدوداً بیش از یک چهارم تمام اختراعات بر روی وسایل و ابزارآلات متمرکز شده است]7[. این امر نشان‌دهندة این دیدگاه است که نانوتکنولوژی در ابتدای مرحله توسعه فناوری قرار دارد که اولین هدف آن توسعه ابزار مناسب برای نانوساختارسازی سطوح، تولید نانومواد، آنالیز نانواشیاء و غیره میباشد. از نظر بخش صنعتی، مهمترین فناوریها، فناوری اطلاعات(IT)، فناوری دارویی و شیمیایی است. برای بخش اول ابزار ذخیره‌سازی اطلاعات، صفحه‌های نمایش تخت یا کاغذهای الکترونیکی جزء اختراعات مهم محسوب می‌شوند. به علاوه، CMOS گسترش یافته، پردازش اطلاعات در مقیاس نانو و وسایل نمایش یا ذخیره‌سازی اطلاعات نیز جزء این زمینه محسوب می‌شوند. زیرا طبق اطلاعات انجمنهای مواد نیمه‌هادی و سایر پیش‌بینیها ]11و10[ پیچیدگی مداوم مراحل فناوری CMOS به زودی به محدوده نانومتری خواهد رسید. (پیش‌بینی میشود که ابعاد پردازشگرها در سال 2011 به 22 نانومتر برسد.) صنایع نیمه‌هادی با آگاهی از مشکلات آینده، تاکنون به تحقیق برای یافتن راه‌حلهایی جهت گسترش CMOS به مقیاس نانو و ساخت وسایل جدید در این مقیاس دست زده‌اند.
در مورد صنایع شیمیایی و دارویی، تعداد زیادی از اختراعات برای یافتن روشهای دارورسانی، تشخیصهای پزشکی، درمان سرطان و غیره به ثبت رسیده‌اند، که این اختراعات قسمت عظیمی از بازار آینده را در بر خواهند گرفت. اختراعات نانوتکنولوژی در بخشهای دیگر نظیر صنایع هوایی، صنایع ساخت، فرآوری مواد غذایی، اتومبیل‌سازی، پالایش نفت، بازرسی محیط زیست و غیره هرساله با رشد همراه است. اما تعداد مطلق آنها با توجه به عرصه‌های مورد بحث (ابزارسازی، فناوری اطلاعات، داروسازی و پزشکی) اندک است.
2- فعالان جهانی
بسیاری از کشورها در علوم و فناوری نانو فعالند. 15 کشوری که در زمینه انتشار و اختراع بسیار فعال هستند در جدول (1) ذکر شده‌اند. انتشارات ثبت شده طی سالهای 1999-1997 بر حسب کشورهای منتشر کننده تفکیک شده است. داده‌های اختراعات، دورة طولانی را از سال 1991 تا 1999 در بر گرفته و شامل اختراعات ثبت شده در EPO و PCT میباشد. اختراعات PCT در WIPO در ژنو جمع‌آوری شده و سپس می‌تواند به هر دفتر ثبت اختراعی در دنیا یا EPO ارسال گردد. اطلاعات متفاوت بین PCT و EPO در این جدول نیامده است. تجزیه و تحلیل مضاعف اختراعات بین‌المللیPCT، انحرافهای آن با تعداد اختراعات EPO اروپا را کاهش میدهد. به علاوه تعداد بیشتر اختراعات مورد بررسی، ضریب اطمینان آماری در مقایسه کشورها را بالاتر می‌برد.
ایالات متحده، فعالترین کشور در تحقیقات نانو میباشد و حدوداً یک چهارم تمامی انتشارات را از آن خود کرده است. پس از آن ژاپن، آلمان، چین، فرانسه، انگلستان و روسیه قرار دارند. این هفت کشور دارای 70 درصد کل انتشارات علمی مربوط به نانوتکنولوژی در جهان می‌باشند. تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا و برخی دیگر از کشورهای منتخب اتحادیه اروپا (غیر از لوکزامبورگ که هیچ دانشگاهی در آن وجود ندارد) جزو 50 کشور اول هستند. (که در این جدول نشان داده نشده‌اند.)
سهم چین و روسیه با توجه به حضور آنها در بانک اطلاعاتی SCI بسیار چشمگیر بوده و حاکی از حضور مشخص علوم نانو در تحقیقات آنها میباشد. جدول مشابهی نشانگر تعداد اختراعات در EPO بر حسب کشورها میباشد. مقایسه کشورهای فعال در امر انتشار با کشورهای فعال در امر اختراع، نشان دهنده این است که 15 کشور اول در هر دو مورد مشترکند. به هر حال دامنه اختلاف بین این کشورها مشخصاً وسیعتر میباشد، مثلاً انتشارات ایالات متحده 1619 برابر کشور پانزدهم یعنی سوئد میباشد، اما اختراعات ثبت شده‌اش 84 برابر این کشور است.
مقالة ویژه: پیش‌بینی پیشرفت نانوتکنولوژی با کمک شاخصهای علم و فناوری.. 1
مرکز جدید نانوتکنولوژی ارتش آمریکا 11
همکاری تایوان با کانادا در زمینة نانوتکنولوژی.. 14
گزارشی از شرکتهای نانوتکنولوژی ژاپن.. 16
تلاش برای توسعة نانوتکنولوژی در اروپا 18
سرمایه‌گذاری در نانوتکنولوژی.. 18
امتیازی برای ساخت حسگرهای زیستی.. 20
اولین نمایشگاه بین‌المللی نانوتکنولوژی در سوئیس.... 21
اندازه‌گیری؛ چالشی در نانوتکنولوژی.. 23
ذخیرة 250 ترابیت در یک اینچ مربع. 25
حسگرهای هیدروژنی جدید. 27
تولید هزاران کیلو نانوذرات در یک شرکت نانومواد. 28
دو موفقیت بزرگ در ترانزیستور تک سلولی.. 30
تهیة زیروژلهای کروموفوریک.... 32
توسعة کریستال فوتونیک.... 34
انستیتو نانوتکنولوژی نظامی.. 35
اختراع ابزار آشکارسازی DNA با درجة تفکیک بالا.. 42
موضوع :
فناوری اطلاعات در برنامه های آموزشی و بررسی روش های مؤثر کاربرد رایانه در
ایجاد و رشد خلاقیت .
سؤال تحقیق :
مهمترین علت عدم استفاده از رایانه و اینترنت در نظام آموزشی چیست ؟
فرضیه های تحقیق :
١. عدم آگاهی معلمین و دانش آموزان از کارآیی آموزشی رایانه و نحوه استفاده از آن
٢. عدم توجه کافی نظام آموزش و پرورش به این امر
٣. ترس از جایگزینی رایانه به جای معلمین و کمرنگ شدن نقش آنها
٤. عدم توانایی پرداخت هزینه های مربوط به آن
روش تحقیق :
بخشی از تحقیق به روش کتابخانه ای و بخش دیگر آن به روش پیمایشی
انجام شده است .
هدف تحقیق :
بررسی محدودیت های کاربرد صحیح رایانه و ارائه راهکارهای مناسب
ضرورت و اهمیت تحقیق :
ضرورت توسعه فن آوری اطلاعات و استفاده از اینترنت در آموزش و پرورش
رایانه ماشینی است که سرآمد فناوری عصر حاضر به شمار می آید . با توجه به پیچیدگی جهان امروز لازم است ما نیز فناوری خود را با پیشرفت های موجود هماهنگ کرده و آن را با نیازهای جامعه متناسب سازیم .
نوکردن نخست باید از جایی آغاز شود که به آموزش دانش ها و مهارت ها ی جدید و یادگیری عمیق تر و سریعتر می انجامد . پیشرفت سریع دانش بشری در قرن حاضر ، متنوع شدن نیازها ، تحولات سریع فن آوری به ویژه در زمینه ارتباطات ، تغییرات عمده ای را بر جهان گذاشته و خواهد گذاشت .
استفاده از رایانه در انجام امور مختلف یک سازمان ، ایجاد دولت الکترونیکی ، تجارت الکترونیکی ، ایجاد دانشگاه ها و مدارس مجازی همگی محصول گسترش اینترنت و به طورکلی فناوری اطلاعات [1] است. امروزه اصطلاح فناوری اطلاعات به طور وسیعی در سطح جهان منتشر شده است که آن را علم و مهارت درباره همه جنبه های به کارگیری رایانه ، ذخیره سازی داده ها و ارتباطات تعریف کرده اند . فناوری اطلاعات را می توان بخش فنی نظام اطلاعاتی دانست که شامل سخت افزار ، نرم افزار ، پایگاه های اطلاعاتی و شبکه های ارتباطی است .
شاید اینترنت بزرگترین عامل تغییر فناوری ، تغییر شکل بازرگانی ، رسانه ها ، سرگرمی ها و جامعه از راه های حیرت انگیز در طول تاریخ باشد اما تمامی این قدرت در حال حاضر بستگی به دگرگونی درآموزش و پرورش دارد . اینترنت امکان تحقق این هدف را که بتوانیم شرایط مناسب یادگیری را برای همه افراد کشور اعم از کودک ، نوجوان و بزرگسال ، زن و مرد فراهم سازیم به ما می دهد .
واقعیت این است که میلیون ها نفر در جهان هنوز نمی توانند به اینترنت دسترسی داشته باشند و نمی دانند که چگونه شبکه جهانی دانش را در اختیار گیرند . آنان نمی دانند که چگونه اطلاعات مورد نیاز خود را به دست آورند ، چگونه از آن استفاده کنند ، چگونه آن را مبادله کنند و چگونه این اطلاعات را برای خود محفوظ نگهدارند . این افراد هم اکنون هم در معرض خطر هستند و برای رفع این مشکل آموزشی باید تدابیری اتخاذ شده و اقدام هایی انجام شود .
به کارگیری فناوری اطلاعات و اینترنت و استفاده از امکانات رسانه های صوتی ، تصویری و گرافیکی آن شرایط مناسبی را برای یادگیری و درک و فهم بیشتر تدریس معلمان فراهم می سازد . در واقع اینترنت راه های متنوعی را پیش روی فراگیران و معلمان می گذارد تا با تنوع بیشتری یاد گیرند و یاد دهند . استفاده از اینترنت باعث مشارکت و فعالیت افراد می شود نه انفعال آنها و امکان تعامل و ارتباط فراگیران را میسر می سازد .
ارتقاء کیفیت آموزش از طریق شبکه و اینترنت یکی از انتظاراتی است که از فناوری اطلاعات می رود . یک سؤال مهم این است که آیا یادگیری از طریق رایانه و اینترنت به اندازه سایر شیوه های یادگیری اثر بخش است ؟
نتایج تحقیقات اخیر در مورد اثر بخشی یادگیری از راه دور حاکی از آن است که این شیوه می تواند در یادگیری اثربخش باشد به شرط این که بر کیفیت آن نظارت شود .
یکی دیگر از کارکردهای اینترنت شناخت فرهنگ ملل ، شناخت تفاوت ها و تشابهات فرهنگی و دلایل این تفاوت ها و تشابهات است .
افزایش انگیزه یادگیرندگان ، فعال کردن یادگیرندگان از طریق درگیر کردن آنها با محتوای برنامه درسی و نیز کاهش هزینه های آموزشی در درازمدت از دیگر اثرات استفاده از فناوری اطلاعات در نظام آموزشی است .
برای در اختیار گذاردن اطلاعات مورد نیاز آحاد مردم لازم است شرایط زیر در نظر گرفته شود :
بدیهی است گسترش دستیابی همگان به اطلاعات و نیز فناوری اطلاعات مستلزم وجود قوانین شفاف دراین زمینه است . به این منظور دولت می تواند لایحه ای تنظیم کرده و به مجلس تقدیم کند که شامل بندهای زیر باشد :
فیلتر کردن راهی برای ایجاد محیط سالم در اینترنت
با رشد و گسترش اینترنت و استفاده از آن همراه با مطالب خواندنی ، علمی و ارزشمند ، سایت ها و صفحات اینترنتی مبتذل نیز رشد یافته اند . به همین دلیل در تمام دنیا سعی شده است با استفاده از فیلترهایی ، دسترسی به این سایت ها کنترل شود و از مشاهده آنها جلوگیری گردد .
به طور کلی سه راه برای فیلتر کردن و کنترل دسترسی وجود دارد :
۱. فیلتر کردن کاربران از سوی سایت :
در این روش سایت ها خود با ابزارهای مختلفی به کنترل سن کاربران می پردازند تا صفحات اینترنتی نامناسب در دسترس کودکان و نوجوانان قرار نگیرد .
٢. فیلتر کردن سایت ها از سوی مراکز سرویس دهنده ([3]ISP )
این روش که در بسیاری از کشورها معمول است ، متکی است به نرم افزارها و سخت افزارهایی که هر ISP برای کنترل سایت ها به کار می گیرد . لذا در صورتیکه ابزار فیلتر کردن در ISP های مختلف متفاوت باشد و یا به روزرسانی یکسانی برای افزودن سایت های جدید غیرمجاز در فیلترهای این مراکز سرویس دهنده انجام نشود ، نتیجه یکسانی را نخواهیم داشت .
٣. فیلتر کردن سایت ها در مبدأ ورودی اینترنت به کشور :
در کشورهایی که مبادی ورودی اینترنت مشخص و معلوم هستند ، فیلترهایی بر سر این مبادی نصب می شوند تا ISP نیاز به فیلتر کردن نداشته باشد و در واقع کنترل سایت ها در ورودی اینترنت به کشور انجام می پذیرد .
به طور کلی دو روش فیلتر کردن در کشورهای مختلف به کار گرفته می شود :
فیلتر کردن فراگیر [4]:
در این روش کاربران تنها اجازه دسترسی به تعدادی سایت مشخص را دارند که این سایت ها قبلا" از سوی گروهی مورد بازبینی قرار گرفته اند . این سایت ها که در فهرستی به نام فهرست سفید ذخیره می شوند ، برحسب نیاز به روز رسانی می شوند . این روش تنها در بعضی مراکز و سازمان ها مورد استفاده قرار می گیرد و از آنجا که نمی توان تمامی سایت های مناسب را مورد بازبینی قرار داد ، روش معمول و پر استفاده ای نیست . معمولا" در این روش حجم بالایی از اطلاعات و تعداد زیادی از سایت های خوب و ارزشمند نیز فیلتر می شوند .
فیلتر کردن انحصاری [5]:
همانطور که از نام آن برمی آید برخلاف روش قبلی فهرست سایت های نامناسب نگهداری می شود و استفاده از سایر سایت ها آزاد است ، در واقع تا زمانیکه سایتی نامناسب تشخیص داده نشده است ، استفاده از آن آزاد است و در صورت تشخیص مشکلی در یک سایت ، فهرست سایت های نامناسب به روز رسانی می شود اما از آنجا که تعداد سایت های نامناسب نیز رو به افزایش است برای به روز رسانی این فهرست باید روش خوب و دقیقی را به کار گرفت . معمولا" سه روش برای حصول به این نتیجه مورد استفاده قرار می گیرد :
بلوکه کردن کلمات کلیدی ـ فیلتر کردن بسته های اطلاعات ـ بلوکه کردن نشانی های اینترنتی
بلوکه کردن کلمات کلیدی [6]
در این روش هر سایت در زمان دریافت مورد بررسی قرار می گیرد و اگر کلمات کلیدی از پیش تعیین شده ای را داشته باشد ، بلوکه می شود و به فهرست سایت های نامناسب اضافه می شود . مشکل اصلی این روش آن است که تنها روی متن و بدون توجه به محتوا کار می کند . بسیاری از صفحات محتوای تصویری دارند و متن برای جستجوی کلمات کلیدی ندارند .
فیلتر کردن بسته ها [7]
این روش با بلوکه کردن درخواست هایی که خواهان آدرس IP[8] سایت مشخصی هستند ، دسترسی را کنترل می کند اما بعضی سایت ها که آدرس IPثابتی ندارند از این فیلترها عبور می کنند ، لذا این روش کنترل کامل و مناسبی را اعمال نمی کند .
بلوکه کردن نشانه های اینترنتی [9]
در این روش کنترل دسترسی روی نشانی اینترنتی یا URL اعمال می شود نه نشانی IP . چون بیشتر سایتها مجموعه ای از این نشانی های جاسازی شده هستند ، این روش کارایی خوبی دارد .
از آنجایی که تمام این روش ها مبتنی بر متن هستند و از این نقطه ضعف رنج می برند ، روش های جدیدی نیز برای فیلتر کردن بهتر و مبتنی بر محتوا ابداع شده اند . به عنوان مثال فیلتر کردن تصویری مبتنی بر محتوا [10] سعی می کند با استفاده از الگوهای تصویری و رنگ ها ، تصاویر نامناسب را تشخیص دهد و از ورود به سایت هایی که تصاویر نامناسب دارند ، جلوگیری به عمل آورد . [11]
اخیرا" بحث فیلتر کردن سایت های نامناسب در کشور به طور جدی مطرح شده است و کارشناسان مختلف به اظهار نظر دراین مورد پرداخته اند . بیشتر کارشناسان بر لزوم استفاده از فیلتر اتفاق نظر دارند و آن را ضروری می دانند ، اما نکته ای که آنان را نگران می کند این است که مبادا برای جلوگیری از دسترسی به سایت های نامناسب بسیاری از سایت هایی که مطالب خوب و ارزشمند دارند نیز فیلتر شوند و کاربران از دسترسی به آنها محروم گردند .
ایجاد محیطی پاک و سالم برای کاربران ، همت متولیان امر از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را می طلبد تا دسترسی به سایت های نامناسب و غیراخلاقی را ناممکن سازند و از طرف دیگر مشکلی برای دستیابی کاربران به سایت ها و اطلاعات مفید به وجود نیاورند .
بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و بکارگیری فناوری اطلاعات و در ادارات آموزش و پرورش شهر تهران(ICT) ارتباطات
مطالب
عنوان صفحه
چکیده 1
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1- مقدمه 4
2-1- بیان مسئله 6
3-1- اهمیت ضرورت پژوهش 7
4-1- انگیزه پژوهش 9
5-1- هدف پژوهش 9
6-1- سوال پژوهش 10
7-1- تعاریف عملیاتی 11
فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش
1-2- مبانی نظری پژوهش
1-1-2- فرهنگ سازمانی 14
2-1-2- تعاریف فرهنگ سازمانی 15
3-1-2- اهمیت فرهنگ سازمانی 17
4-1-2- خصوصیات فرهنگ سازمانی 20
5-1-2- منابع فرهنگ 22
6-1-2- شیوه پیدایش فرهنگ 22
7-1-2- انواع فرهنگ سازمان 23
8-1-2- رابطه فرهنگ سازمانی با رضایت شغلی 28
9-1-2- رابطه فرهنگ و ساختار سازمان 28
10-1-2- فرهنگ سازمانی و توسعه 29
11-1-2- نقش فرهنگ سازمانی در مدیریت دانش 29
12-1-2- رابطه فناوری و فرهنگ 30
13-1-2- رابطه فرهنگ و مدیریت 31
14-1-2- رابطه فرهنگ و رفتار سازمانی 31
15-1-2- کارکرد فرهنگ سازمان 31
16-1-2- زنده نگه داشتن فرهنگ 32
17-1-2- عوامل موثر در تغییر فرهنگ سازمانی 33
18-1-2- تغییر فرهنگ سازمانی 34
19-1-2- فرهنگ سازمانی سالم و فرهنگ سازمانی بیمار 35
20-1-2- الگوی اساسی برای تبیین و تشریح فرهنگ سازمانی 35
1-20-1-2- الگوی آجیل پارسونز 35
2-20-1-2- الگوی اوچی 36
3-20-1-2- الگوی پیترز و واترمن 37
4-20-1-2- الگوی لیت وین و اترینگر 39
5-20-1-2- الگوی کرت لوین 40
6-20-1-2- الگوی منوچهر کیا 40
2-2- فناوری اطلاعات و ارتباطات
1-2-2- تاریخچه فناوری اطلاعات و ارتباطات 42
2-2-2- مفهوم فناوری اطلاعات و ارتباطات 43
3-2-2- چیستی فناوری اطلاعات و ارتباطات 46
4-2-2- کشورهای جهان از نظر زیر ساخت های لازم اداره مدیران آنها از جهت دستیابی 49
به فناوری اطلاعات و ارتباطات و...
5-2-2- کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات
1-5-2-2- پول الکترونیک 50
2-5-2-2- تجارت الکترونیک 51
3-5-2-2- دولت الکترونیک 53
4-5-2-2- نشر الکترونیک 54
5-5-2-2- پارک های فناوری 54
6-5-2-2- شهر اینترنتی 56
7-5-2-2- دهکده جهانی 56
6-2-2- شاخص های فناوری اطلاعات و ارتباطات
1-6-2-2- مفاهیم اساسی فناوری اطلاعات و ارتباطات 57
2-6-2-2- استفاده رایانه و مدیریت فایل Windows 58
3-6-2-2- واژه پردازها Word 58
4-6-2-2- صفحه گسترها Excel 59
5-6-2-2- بانک اطلاعاتی Access 59
6-6-2-2- ارائه مطلب Power point 60
7-6-2-2- اینترنت Internet 60
7-2-2- ظهور اینترنت 62
8-2-2- اینترنت چیست 62
9-2-2- شبکه عنکبوتی جهانی 63
10-2-2- موتورهای جستجو و بازاریابی اطلاعات 63
11-2-2- فناوری پوش 64
12-2-2- ارتباطات شبکه ای 64
13-2-2- راهکارهای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات 66
14-2-2- نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات 66
15-2-2- ارزش فنا وری اطلاعات و ارتباطات 67
16-2-2- توانایی های فناوری اطلاعات و ارتباطات 69
17-2-2- راهبردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات 70
18-2-2- گروه بندی فناوری اطلاعات و ارتباطات 70
19-2-2- محدوده فعالیت های اطلاعاتی و ارتباطی 72
20-2-2- نظام های اطلاعاتی و ارتباطی 72
21-2-2- نظامهای اطلاعاتی و ارتباطاتی از طریق محمل هایی اطلاعات رابه طور 74
سریع و روز آمد در اختیار استفاده کنندها قرار می دهد...
22-2-2- تکنولوژی نوین اطلاعات و ارتباطات 77
23-2-2- نظم نوین اطلاعات و ارتباطات 79
24-2-2- فناوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی آینده 80
25-2-2- مشکلات کشورهای در حال توسعه در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات 81
26-2-2- نحوه تأثیر فناوری اطلاعات بر ساختار سازمان 84
27-2-2- فناوری اطلاعات و ارتباطات و تأثیر آن بر تحولات ساختار جامعه 85
28-2-2- فناوری اطلاعات و ارتباطات، نیاز امروز مدیران فردا 86
29-2-2- مدیریت فناوری اطلاعات IT 87
3-2- پیشینه پژوهش 88
1-3-2- پژوهش های داخل کشور 88
2-3-2- پژوهش های خارج کشور 92
فصل سوم: فرایند پژوهش
1-3- روش پژوهش 103
2-3- جامعه پژوهش 103
3-3- نمونه و روش نمونه گیری 103
4-3- ابزار پژوهش 104
1-4-3- پرسشنامه فرهنگ سازمانی 104
2-4-3- پرسشنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات 104
5-3- چگونگی تعیین روایی و پایایی ابزار پژوهش 105
6-3- روش جمع آوری اطلاعات 105
7-3- روشهای تجزیه و تحلیل آماری 106
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده های آماری
1-4- مقدمه 108
2-4- اطلاعات عمومی 109
3-4- توصیف داده ها 112
4-4- تحلیل داده ها 130
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
1-5- بحث و نتیجه گیری 152
1-1-5- تفسیر سوال اصلی پژوهش 152
2-1-5- تفسیر سوالات فرعی پژوهش
1-2-1-5- تفسیر سوال فرعی اول پژوهش 153
2-2-1-5- تفسیر سوال فرعی دوم پژوهش 154
3-2-1-5- تفسیر سوال فرعی سوم پژوهش 155
2-5- نتیجه کلی 156
3-5- محدودیتها و مشکلات پژوهش 157
4-5- پیشنهادهای پژوهش 157
5-5- خلاصه پژوهش 159
منابع و مآخذ
فهرست منابع فارسی 163
فهرست منابع لاتین 169
ضمایم
پرسشنامه فرهنگ سازمانی
پرسشنامه فناوری اطلاعات
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول شماره (2-1) هفت موضوع مورد مقایسه در سازمانها توسط ویلیام اوشی
جدول شماره (2-2) سال شمار رسانه های اطلاعاتی و ارتباطی 78
جدول شماره (3-1) حجم نمونه 103
جدول شماره (4-1) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنس 109
جدول شماره (4-2) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت تأهل 110
جدول شماره (4-3) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات 111
جدول شماره (4-4) توزیع نسبی پاسخگویان بر حسب نوآروی و ریسک پذیری 112
جدول شماره (4-5) توزیع نسبی پاسخگویان بر حسب توجه به جزئیات 114
جدول شماره (4-6) توزیع نسبی پاسخگویان بر حسب نتیجه محوری 116
جدول شماره (4-7) توزیع نسبی پاسخگویان بر حسب توجه به افراد (فردگرایی) 117
جدول شماره (4-8) توزیع نسبی پاسخگویان بر حسب توجه به گروه (گروه گرایی) 118
جدول شماره (4-9) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب تهور طلبی 119
جدول شماره (4-10) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب ثبات 120
جدول شماره (4-11) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب آشنایی با مفاهیم و اصول 121
جدول شماره (4-12) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب مدیریت فایلها 123
جدول شماره (4-13) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب واژه پردازها 124
جدول شماره (4-14) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب صفحه گسترها 125
جدول شماره (4-15) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب بانکهای اطلاعاتی 127
جدول شماره (4-16) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب ارائه مطلب 128
جدول شماره (4-17) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب اینترنت 129
جدول شماره(4-18)نتایج حاصل از آزمون همبستگی فرهنگ سازمانی و 131
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4- 19) نتایج حاصل از آزمون چگونگی میزان بکارگیری فناوری 132
اطلاعات و ارتباطات در بین کارکنان
جدول شماره (4-20)نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین نو آوری و بکارگیری 135
فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4-21) نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین توجه به جزئیات و 136
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4-22) نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین نتیجه محوری و 139
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4-23) نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین توجه به افراد و 141
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4-24) نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین توجه به گروه و 143
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4-25) نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین تهور طلبی و 145
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4-26) نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین ثبات و 147
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4-27)نتایج حاصل از آزمون سوال تفاوت میزان بکارگیری 150
فناوری اطلاعات و ارتباطات در بین کارکنان زن و مرد
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار شماره (2-1)مدل پنج عاملی فرهنگ سازمانی 40
نمودار شماره (2-2)ارتباط تئوری، رفتار، فرهنگ سازمانی 41
نمودار شماره (2-3)پیداش فناوری اطلاعات و ارتباطات از تلفیق سه حوزه اطلاعات، 45
رایانه و ارتباطات
نمودار شماره (2-4)عصر کشاورزی، صنعت، اطلاعات 46
نمودار شماره (4-1)توزیع نسبی پاسخگویان برحسب جنس 109
نمودار شماره (4-2) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب وضعیت تأهل 110
نمودار شماره (4-3) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب میزان تحصیلات 111
نمودار شماره (4-4) رابطه فرهنگ سازمانی و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 131
نمودار شماره (4-5) میزان بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در بین کارکنان 133
نمودار شماره (4-6) رابطه نوآوری و ریسک پذیری و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 135
نمودار شماره (4-7) رابطه توجه به جزئیات و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 137
نمودار شماره (4-8) رابطه بین نتیجه محوری و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 139
نمودار شماره (4-9) رابطه بین توجه به افراد و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 141
نمودار شماره (4-10) رابطه بین توجه به گروه و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 143
نمودار شماره (4-11) رابطه بین تهور طلبی و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 145
نمودار شماره (4-12) رابطه بین ثبات و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 147
نمودار شماره (4-13)میزان بکار گیری فناوری اطلاعات وارتباطات دربین کارکنان زن و مرد 150
چکیده
فرهنگ سازمانی، نوعی برنامه ریزی اندیشه جمعی است که در سالیان اخیر به عنوان یک تفکر غالب در عرصه سازمانهای مطرح بوده است. این اندیشه جمعی، متمایز کننده اعضا از یک گونه به گونه دیگر است. هر کس به نوعی با جمع و گروههای انسانی کارکرده باشد، از وجود این پدیده مهم سازمانی آگاه است. این پژوهش به منظور بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در ادارات آموزش و پرورش شهر تهران انجام شده است.
روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است، جامعه آماری کلیه کارکنان اداری آموزش و پرورش به تعداد 2659 نفر دارای تحصیلات دیپلم تا دکتری در نظر گرفته شدند و تعداد نمونه به روش تصادفی طبقه ای 330 نفر انتخاب گردیده است، ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامه محقق ساخته فرهنگ سازمانی بر مبنای ویژگیهای هفت گانه رابینز و پرسشنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر مبنای مهارتهای هفتگانه ICDL بوده است. اعتبار پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای فرهنگ سازمانی 90/0 و اعتبار پرسشنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات 86/0 تعیین گردیده است.
برای تجزیه و تحلیل سوالات پرسشنامه و بررسی سؤالهای علاوه بر آمار توصیفی، آزمون t با دو نمونه مستقل، آزمون خی دو و آزمون ضریب همبستگی پیرسون مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از سؤالات پژوهش به شرح زیر است:
1- بین فرهنگ سازمانی و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات رابطه وجود دارد.
2- میزان بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در بین کارکنان سازمان پایین می باشد.
3- بین ویژگیهای فرهنگ سازمانی (نوآوری و ریسک پذیری، توجه به افراد، توجه به گروه، تهور طلبی) با بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات رابطه معناداری وجود دارد ولی بین سه ویژگی دیگر از ویژگیهای فرهنگ سازمانی (شامل توجه به جزئیات، نتیجه محوری و ثبات و حفظ وضع موجود) با بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات رابطه معناداری وجود ندارد.
4- میزان بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در بین کارکنان زن و مرد یکسان می باشد.
-2- مبانی نظری پژوهش
1-1-2- فرهنگ سازمانی
توجه به فرهنگ و جامعه سازمانی و جامعه ملی و بین المللی موضوع غریبی نیست. اما ارزش و ماهیت آن چند دهه ای است که بیشتر آشکار شده و اندیشمندان بسیاری به تحقیق و پژوهش در این زمینه پرداخته اند، مطالعات مربوط به فرهنگ که در اوایل دهه 1980 صورت گرفته نشان داده که فرهنگ در یک سازمان به مثابه شخصیت در یک انسان است. بی گمان باید پذیرفت که انسان فرهنگ را می آفریند و فرهنگ هم انسان را می سازد. فرهنگ به انسان یاد می دهد تا اندیشه های پایدار و ثابتی را بیاموزد و در قالب گروههای پیچیده ای که دارای وظیفه ای جداگانه و ویژه هستند، سامان یابد. اندیشه های ثابت و پایدار پس از آنکه در ذهن جای گرفتند. دگرگون کردن آنها دشوار است، از آنجا که سرنوشت رفتار انسان واکنشی است که او می تواند در برابر عنصرهای فرهنگی که به او عرضه می شود و پاسخ گوید، یعنی
می تواند از روی ساخت آنها را(تبیین) واپس زند یا دگرگون کند.
در محدوده علم مدیریت و سازمان نیز متفکران بسیار در پی یافتن تعریفی جامع برای فرهنگ و نیز تعیین ارتباط با آن با ساختار سازمانی، رفتار سازمانی و کارایی و اثر بخشی و در نتیجه بهره وری می باشند، مدیریت سازمانها پس از جنگ جهانی دوم مصرانه خویش را ملزم به شناخت فرهنگ سازمان خود و در پی آن سایر سازمان ها و ملل ساختند و امروزه شاهد آن هستیم که مدارس و دانشکده های مدیریت در سرتاسر شاخه های علم مدیریت تحت مدیریت فرهنگ سازمانی، مدیریت علوم و ارتباطات و ... تأسیس کرده و به تحقیقات وسیعی در این زمینه پرداخته اند.
فرهنگ سازمانی پیوندی نزدیک با فرهنگ عمومی جامعه دارد، بخش گسترده ای از رفتار و بالندگی سازمانی را می پوشاند و برای پدید آوردن دگرگونی و پایداری رفتار مطلوب و سنجیده از آنان یاری مؤثر می گیرد. تحقیق در فرهنگ سازمانی به دنبال آن بوده است که نحوه دید کارمندان را از سازمان خویش ارزیابی کند که، آیا سازمان بیش از حد ساختمند است؟ آیا به نوآوری پاداش می دهد؟ آیا تعارض ها را سرکو ب می کند؟ فرهنگ سازمانی با آنکه پیشینه‌ای دراز دارد ولی موضوعی است که به تازگی در دانش مدیریت و به ویژه در قلمرو و بالندگی سازمانی و رفتار سازمانی راه یافته است و اگر به آن توجه شود می تواند به عنوان یکی از مهمترین عوامل مؤثر در بهره وری سازمان محسوب می گردد
-2- پیشینه پژوهش
پژوهش های انجام شده در زمینه فرهنگ سازمان و فناوری اطلاعات و ارتباطات
با توجه به بررسی های بعمل آمده تحقیق و پژوهشی در ارتباط با رابطه فرهنگ سازمانی بر بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات انجام نشده است لذا در این قسمت از تحقیقاتی که مشابه با متغیرهای پژوهش بوده استفاده شده است .
1-3-2- پژوهشهای انجام شده در ایران در زمینه فرهنگ سازمانی:
کاربرد آموزش چند رسانه ای در فناوری اطلاعات
مقدمات زبان برنامه نویسی اکشن اسکریپت در طی فصل یک مرور می شود و نحوه اسکریپت نویسی در نرم افزار کاربردی فلش که برای ساخت ابزارهای مولتی مدیا استفاده می شود، توضیح داده می شود.
در فصل های بعدی بخش انیمیشن سازی نرم افزار فلش که برای ساخت انواع ابزارهای مولتی مدیا به خصوص موارد آموزشی می تواند استفاده شود، شرح و توضیح داده می شود که به صورت تخصصی مورد بحث گذاشته شده و تمامی موارد را از طریق نرم افزار فلش توضیح می دهد.
فهرست مطالب
چکیده 1
مقدمه 2
فصل 1 3
1-1)اکشن اسکریپت چیست؟ 3
2-1) اسکریپت ها چه کارهایی انجام میدهند ؟ 4
3-1) اسکریپتها را کجا بنویسیم؟ 5
4-1) متغیر ها6
فصل 2 7
1-2) معرفی Flash IK 7
2-2) سینماتیک چیست؟ 7
4-2) دست یا پا: آزمودن با IK 8
1-4-2) با بازو آغاز کنیم 9
5-2) آناتومی استخوان 10
1-5-2) اضافه کردن استخوان به بازو 10
2-5-2) کنترل کردن حرکت استخوان هایی خاص 12
3-5-2) اعمال محدودیت ها برروی bone های خاص 14
6-2) مقایسه IK با tweeningmotion 15
7-2)مقایسه author-time و runtime در انیمیشن IK 17
نتیجه گیری 19
نقش تعاملی فناوری اطلاعات بر عملکرد مالی در کسب و کارهای کوچک
چکیده
امروزه فناوری اطلاعات به عامل مهمی در توسعه آینده صنعت خدمات مالی و خصوصا شرکت ها و کسب و کار های کوچک، تبدیل شده است. تحولات تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات به میزان قابل توجهی به رشد و سود آوری موسسات مالی در سراسر جهان، کمک کرده است. تحقیق حاضر به بررسی تأثیر فناوری اطلاعات بر عمکلرد مالی در کسب و کار های کوچک می پردازد. در این تحقیق با ابزار پرسشنامه نقش تعاملی فناوری اطلاعات بر عملکرد مالی در کسب و کار های کوچک محاسبه گردیده است. روش تحقیق توصیفی و پیمایشی و جامعه آماری شامل کلیه کارمندان ; شرکت های کوچک ، روش نمونه گیری تصادفی ساده ، حجم جامعه 190 و تعداد نمونه 123 می باشد . به منظور بررسی نقش تعاملی فناوری اطلاعات بر عملکر مالی ، از تحلیل همبستگی ، جهت آزمون فرضیات تحقیق استفاده شده است.نتایج تحقیق بیانگر تأثیر مثبت فناوری اطلاعات بر کاهش هزینه های عملیاتی و عملکرد مالی می باشد.
واژگان کلیدی : عملکرد مالی ، فناوری اطلاعات ، تکنولوژی ، منابع انسانی
فهرست مطالب
چکیده 1
فصل اول: کلیات تحقیق
۱-۱ مقدمه 3
1-2 تشریح و بیان مسئله 4
1-3اهمیت پژوهش 6
1-4اهداف تحقیق 8
1-4-1اهداف اصلی 8
1-4-2اهداف فرعی 8
1-5سوالات و فرضیات پژوهش 9
1-5-1سوالات اصلی پژوهش 9
1-5-2سوالات فرعی پژوهش 9
1-6فرضیات پژوهش 9
1-6-1فرضیه اصلی پژوهش 9
1-6-2 فرضیه فرعی پژوهش 9
1-7روش تحقیق 10
1-8قلمرو تحقیق 10
1-9جامعه و نمونه های آماری 11
1-10روش گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها 11
1-11تعریف واژگان 11
فصل دوم :مبانی نظری و ادبیات تحقیق
2-1مقدمه 15
2-2پیش بینی در محیط فن آوری اطلاعات 15
2-3 برنامه ریزی فروش در محیط IT 23
2-4برنامه ریزی تولید در محیط IT 25
2-5برنامه ریزی مالی در محیط IT 26
2-6برنامه ریزی خرید در محیط IT 27
2-7برنامه ریزی منابع انسانی در محیط IT 28
2-7-1 مدیریت برنامه ریزی 28
2-7-2 اهمیت و ضرورت برنامه ریزی 29
2-7-3 تعریف برنامه ریزی 29
2-8پیشینه تحقیق 30
2-8-1 مروری بر کارهای انجام شده خارج از ایران 30
2-8-2 مروری بر کارهای انجام شده داخل ایران 33
فصل سوم: روش تحقیق
3-1مقدمه 37
3-2روش شناسی پژوهش 37
3-3 متغیرهای تحقیق 38
3-4 مدل مفهومی تحقیق 38
3-5 جامعه آماری 40
3-6 نمونه آماری 40
3-7 روش گردآوری 41
3-8 روایی و پایایی ابزار سنجش 42
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1مقدمه 45
4-2آمار توصیفی 46
4-3 آمار استنباطی 52
فصل پنجم: نتیجه گیری
5-1یافته های پژوهش 68
5-1-1یافته های توصیفی پژوهش 68
5-2 یافته های استنباطی پژوهش 69
5-3 پیشنهادات 71
5-4 محدودیت ها .......................................................................................................................................................................................71
منابع و مآخذ 72
منابع فارسی 72
منابع انگلیسی 72
فهرست جداول
جدول(4_1)توضیح جنسیت جمعیت موردمطالعه.....................................................................................................46
جدول (4_2)توضیح سطح تسهیلات جمعیت مورد طالعه........................................................................................47
جدول(4_3)توضیح سن جمعیت مورد مطالعه .........................................................................................................48
جدول (4_4)توضیح سابقه کار جمعیت مورد طالعه.................................................................................................49
جدول(4_5)توضیح سمت کاری جمعیت مورد مطالعه...............................................................................................50
جدول(4_6)آماره های توصیفی متغیر های تحقیق...................................................................................................51
جدول(4_7)همبستگی عملکرد مالی و پیش بینی در محیط آی تی.......................................................................52
جدول(4_8)همبستگی عملکرد مالی و برنامه ریزی فروش در محیط آی تی.........................................................53
جدول(4_9)همبستگی عملکرد مالی و برنامه ریزی تولید در محیط آی تی...........................................................54
جدول (4_10)همبستگی عملکرد مالی و برنامه ریزی مالی در محیط آی تی..........................................................55
جدول(4_11)همبشستگی عملکرد مالی و برنامه ریزی خرید در محیط آی تی.......................................................56
جدول (4_12)همبستگی و برنامه ریزی منابع انسانی در محیط آی تی...................................................................57
جدول(4_13)خلاصه مدل ..........................................................................................................................................60
جدول(4_14)خلاصه تحلیل واریانس(ANOVA).......................................................................................................61
جدول(4_15) نحلیل تی 1...........................................................................................................................................62
جدول(4_16) تحلیل تی 2.........................................................................................................................................63
جدول(4_17) تحلیل تی 3.........................................................................................................................................63
جدول(4_18) تحلیل تی 4..........................................................................................................................................64
جدول(4_19) تحلیل تی 5..........................................................................................................................................65
جدول(4_20) تحلیل تی 6..........................................................................................................................................66
عنوان : نقش تعاملی فناوری اطلاعات بر عملکرد مالی در کسب و کارهای کوچک
فرمت : DOC
تعداد صفحات :97
بررسی همسویی استراتژیک فناوری اطلاعات و استراتژی های کسب و کار سازمان
چکیده :
همسویی استراتژی فناوری اطلاعات با استراتژی کسب و کار به عنوان مهمترین بحث پیش روی مدیران فناوری اطلاعات و کسب و کار مطرح میباشد.هدف کلی این پژوهش، بررسی همسویی استراتژیک فناوری اطلاعات در بانک ملی استان سمنان میباشد.روش تحقیق این پژوهش توصیفی – کاربردی است و برای گردآوری اطلاعات از دو روش مطالعات کتابخانه‌ای و مطالعات میدانی استفاده شده است. در این پژوهش از پرسشنامه استاندارد تعیین همسویی پاپ استفاده و اعتبار پرسشنامه از طریق آزمون آلفای کرونباخ تائید شد. جامعه آماری پژوهش شامل 400نفر پرسنل بانک ملی استان که با روش نمونه‌گیری طبقاتی با تخصیص متناسب ،تعداد نمونه‌ها از طریق فرمول کوکران196نفر تعیین و بصورت تصادفی به آنها مراجعه گردیده است نتایج نشان میدهد که با احتمال 95 درصد اطمینان، زیرساختهای سازمان، زیر ساخت‌های فناوری اطلاعات و استراتژیهای سازمان در بانک ملی استان سمنان به درستی تعریف شده است. لیکن نتایج نشان میدهد که استراتژی فناوری اطلاعات در بانک به درستی تعریف نشده است .استراتژیهای سازمان با زیر ساخت‌های سازمان تناسب دارند و میزان این تناسب متوسط رو به پایین میباشد.همچنین زیرساخت های فناوری اطلاعات با استراتژی های فناوری اطلاعات تناسب دارد ولی این تناسب در سطح بسیار پایینی میباشد و بالاخره استراتژی های سازمان با استراتژیهای فناوری اطلاعات یکپارچه هستند.
واژه های کلیدی : استراتژی و زیر ساخت سازمان، استراتژی و زیر ساخت فناوری اطلاعات، همسویی استراتژیک
فهرست مطالب
فصل اول : کلیات تحقیق
1-1) مقدمه 2
1-2)عنوان تحقیق 3
1-3 ) بیان مسأله 3
1-4) ضرورت و اهمیت تحقیق 5
1-5) اهداف تحقیق 7
1-6) سوالات تحقیق 8
1-7) فرضیه های تحقیق 8
1-8) قلمرو تحقیق 9
1-9) تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها 9
1-10) ساختار فصل های پروژه 13
فصل دوم : ادبیات تحقیق
2-1) مقدمه 15
2-2) رشد و تکامل سیستم های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات در سازمان ها 15
2 - 2- 1 ) سیستم های اطلاعاتی و فناوری اطلاعات 17
2 - 2- 2) دوره سیستم های اطلاعات استراتژیک 18
2 - 2- 3 ) استفاده استراتژیک از فناوری اطلاعات 19
2-2-3-1) عوامل موفقیت در سیستم های اطلاعات استراتژیک 19
2-2-3-2) نتایج مدیریتی 21
2 - 2- 4 ) استراتژی فناوری اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی به چه معناست؟ 26
2 - 2- 5) چرا به استراتژی فناوری اطلاعات وسیستم های اطلاعاتی نیاز است؟ 28
2-3) همسویی 29
2 - 3- 1) تعریف همسویی 29
2 - 3- 2) فواید همسویی 30
2 - 3- 3) نظریات مخالف همسویی 33
2 - 3- 4) مشکلات دستیابی به همسویی 34
2 - 3- 5) چگونه می توان به همسویی دست یافت؟ 35
2 - 3- 6) بعد از دستیابی به همسویی 38
2-4) مدل های همسویی 40
2 - 4- 1) مدلی مفهومی برای همسویی استراتژیک 41
2 - 4- 2) استراتژی همسویی فناوری اطلاعات 42
2 - 4- 3) مدل همسوییC4 43
2 - 4- 4) مدل کلارک 45
2 - 4- 5) مدل همسویی بیتام 47
2-4-5-1) مراحل رفع عدم همسویی 48
2-4-5-2) روش همسویی بیتام 49
2 - 4- 6) مدل سنجش بلوغ همسویی استراتژیک 49
2 - 4- 7) مدل همسویی استراتژیک 51
2-4-7-1) استراتژی کسب و کار 52
2-4-7-2) ساختار سازمانی 52
2-4-7-3) استراتژی فناوری اطلاعات 53
2-4-7-4) زیر ساخت های فناوری اطلاعات 54
2-4-7-5) ارتباطات 55
2-4-7-6) دیدگاه های مدل همسویی استراتژیک 55
2-4-7-6- 1)دیدگاه اجرای استراتژی 60
2-4-7-7) مفاهیم مدیریتی 61
2 - 4- 8) مقایسه مدل های همسویی 62
2-5) چارچوب نظری تحقیق 64
2-6) مروری بر مطالعات گذشته 65
2 - 6- 1) مطالعات داخلی 66
2 - 6- 2) مطالعات خارجی 67
2-7) جمع بندی 69
فصل سوم : روش تحقیق
3-1) مقدمه 71
3-2) روش انجام تحقیق 71
3-3) جامعه آماری 72
3-4) نمونه آماری 72
3 - 4- 1) روش نمونه گیری 73
3-5) روش و ابزار جمع آوری اطلاعات 74
3-6) مقیاس های اندازه گیری 75
3-7) روایی و پایایی ابزار اندازه گیری 76
3 - 7- 1) پایایی 76
3 - 7- 2) روایی 77
3-8) روش تجزیه و تحلیل داده ها 81
3-9) جمع بندی 82
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها
4-1) مقدمه 84
4-2) آمار توصیفی 85
4 - 2- 1)پست سازمانی پاسخگویان 85
4 - 2- 2)وضعیت تحصیلی پاسخگویان 86
4 - 2- 3)رشته تحصیلی پاسخگویان 87
4 - 2- 4)وضیعت سابقه کار پاسخگویان 88
4 - 2- 5)میزان آشنایی با فناوری پاسخگویان 89
4-3) آمار استنباطی 89
4 - 3- 1) آزمون نرمال بودن متغیر های پژوهش 89
4 - 3- 2) آزمون فرضیات 90
4-3-2-1) همبستگی بین متغیرهای پژوهش 90
4-3-2-2) بررسی وضعیت متغیرهای پژوهش 96
4-3-2-3) معادلات ساختاری 99
4-4) جمع بندی 118
فصل پنجم : نتیجهگیری و پیشنهادات
5-1) مقدمه 120
5-2) یافته های پژوهش 120
5 - 2- 1)ویژگی های جمعیت شناختی 120
5 - 2- 2) نتایج فرضیات تحقیق 121
5-3) بحث و نتیجه گیری 124
5-4) ارائه پیشنهادات کاربردی 129
5-5) محدودیت های تحقیق 132
5-6) پیشنهادات برای تحقیقات آتی 133
5-7) جمع بندی 134
منابع
1 )منابع فارسی 136
2 )منابع لاتین 138
پیوست
1) پرسشنامه تحقیق 143
2)خروجی های رایانه ای تحقیق 148
فهرست جدول ها
جدول 2 1) دیدگاه های همسویی استراتژیک 57
جدول 2 2) مقایسه مدل های همسویی 62
جدول 3 1) نحوه محاسبه حجم نمونه از طریق کوکران 73
جدول 3 2) تعداد گویه‌های مربوط به هر متغیر در پرسشنامه 75
جدول 3 3) پایایی بخش های متفاوت پرسشنامه پیش آزمون بر اساس روش آلفای کرونباخ 77
جدول 3 4) ضریب همبستگی محاسبه شده رتبه‌ای اسپیرمن دو نفر کارشناس خبره 79
جدول 4 1) وضعیت پست سازمانی پاسخ دهندگان 85
جدول 4 2) وضعیت تحصیلی پاسخ دهندگان 86
جدول 4 3) رشته تحصیلی پاسخ دهندگان 87
جدول 4 4) وضعیت سابقه کار پاسخ دهندگان 88
جدول 4 5) وضعیت میزان آشنایی با فن آوری پاسخ دهندگان 89
جدول 4 6) نتایج آزمون کلموگروف اسمیرنوف 90
جدول 4 7) توصیف شاخصهای آماری زیر ساخت فناوری اطلاعات وزیر ساخت های سازمان 91
جدول 4 8) توصیف شاخصهای آماری زیر ساخت های فناوری اطلاعات و استراتژی فناوری اطلاعات 93
جدول 4 9) توصیف شاخصهای آماری استراتژیهای فناوری اطلاعات و استراتژیهای سازمان 94
جدول 4 10) توصیف شاخصهای آماری استراتژی های سازمان و زیر ساخت های سازمان 95
جدول 4 11) خلاصه امار های توصیفی 4 متغیر 97
جدول 4 12) آزمون فرضیه برابری میانگین یک جامعه 97
جدول 4 13) شاخصهای توصیفی آماری متغیرهای پرسشنامه 102
جدول 4 14) ضریب همبستگی بین عوامل 103
جدول 4 15) نام و شرح متغیرهای استفاده شده در مدل 106
جدول 4 16) آماره KMO و نتایج آزمون کرویت - بارتلت 107
جدول 4 17) نتایج کلیت مدل مورد آزمون 107
جدول 4 18) نتایج بررسی روایی مدل و شاخص های برازش 108
جدول 4 19) نتایج برازش مدل اصلاح شده 111
جدول 4 20) تایید / عدم تائید رابطه بین متغیرها و برآوردهای استاندارد حداکثر درستنمایی برای مدل 112
جدول 4 21) وزن رگرسیونی استاندارد شده بین متغیرها برای مدل نظری تحقیق 115
جدول 4 22) خلاصه نتایج همبستگی بین متغیرها 117
جدول 4 23) خلاصه تعریف درست/ نادرست متغیرها 118
جدول 5 1) بررس راهکار های تاثیر ناحیه زیرساخت فناوری اطلاعات بر استراتژی فناوری اطلاعات 130
فهرست اشکال
شکل 2 1) رابطه ی بین کسب وکار ، سیستم های پردازش داده ،ی اطلاعات مدیریت و استراتژیک 22
شکل 2 2) رابطه ی بین کسب و کار ، استراتژی سیستم های اطلاعاتی و استراتژی فناوری اطلاعات 25
شکل 2 3) اثر بخشی فاکتورهای همسویی بر کارایی فناوری اطلاعات 32
شکل 2 4) مدل مفهومی همسویی استراتژیک 41
شکل 2 5) مفهوم استراتژی همسویی فناوری اطلاعات 42
شکل 2 6) مدل همسویی C4 45
شکل 2 7) پنج نیروی موثر بر اهداف استراتژیک سازمان 46
شکل 2 8) مدل همسویی فناوری اطلاعات و کسب و کار 47
شکل 2 9) پنج سطح مدل بلوغ همسویی استراتژیک 50
شکل 2 10) مدل همسویی استراتژیک 51
شکل 2 11) دیدگاه اجرای استراتژی 61
شکل 2 12) مدل مفهومی تحقیق 64
شکل 4 1) : نمایش مراحل اساسی تحلیل 100
شکل 5 1) دیدگاه نهایی همسویی برای بانک ملی زیر ساخت و استراتژی فناوری اطلاعات 126
فهرست نمودارها
نمودار 4 1) وضعیت پست سازمانی پاسخ دهندگان 85
نمودار 4 2) وضعیت تحصیلی پاسخ دهندگان 86
نمودار 4 3) رشته تحصیلی پاسخ دهندگان 87
نمودار 4 4) وضعیت سابقه کار پاسخ دهندگان 88
نمودار 4 5) وضعیت میزان آشنایی با فن آوری پاسخ دهندگان 89
نمودار 4 6) توصیف شاخصهای آماری زیر ساخت فناوری اطلاعات 91
نمودار 4 7) توصیف شاخصهای آماری زیر ساخت های سازمان 92
نمودار 4 8) :مدل نظری تحقیق به روش معادلات ساختاری 105
نمودار 4 9) تخمین ضرایب استاندارد معادلات ساختاری 105
نمودار 4 10) مدل نهایی اصلاح شده 110
نمودار 4 11) وزن شاخص ها در مدل نهایی 114
نمودار 4 12) وزن شاخص ها استاندارد در مدل نهایی 116
عنوان : بررسی همسویی استراتژیک فناوری اطلاعات و استراتژی های کسب و کار سازمان
فرمت : doc
تعداد صفحات :177
فناوری آموزشی در کلاس
تغییرات تدریجی
از نگاه معلمان ، منظور از فناوری در آموزش شامل : تابلو ، گچ ، قلم و شاید نمایش فیلمی از طریق پروژکتور باشد .
در حالی که ، به طور گسترده دامنه ای از ابزارهای فناوری نظیر تلویزیون ، دوربین های ویدیویی ، ماشین های گرافیگی ،رایانه ها، دوربینهای دیجیتالی، اسکنرها و بسیاری از فناوریهای دیگر در نظامهای تربیتی استفاده میشود . همانگونه که معلمان و دانش آموزان به این ابزارها دسترسی می یابند ، نگرانی هایی درباره استفاده از آنها در معلمان ایجاد می شود که چگونه فناوری را در آموزش ادغام و چطور کوشش ها یشان را در کمک به یادگیری دانش آموزان به طور موثر به کار گیرند.
تجربه و نتایج بررسی های انجام شده به ما می گوید که این عمل ، آنی و یک شبه صورت نمی گیرد و این کار نیازمند توانایی ها و مهارتهایی است که از طریق آموزش بصورت تدریجی صورت می گیرد.
از جمله مهارتهایی که معلمان و دانش آموزان باید مجهز به آن باشند ، سواد دیجیتالی است .
استفاده از ICT در ظهور ظرفیت های پنهان دانش آموزان اثر گذار خواهد بود . وسبب میشود حواس بیشتری از دانش آموزان به کار بیفتد و یادگیری بهتر صورت گیرد.
شاید بتوان ICT را کاتا لیزوری در نظر گرفت که شیوه های تفکر در باره یاد دهی ـ یادگیری را فعال میکند و موجب تغییر در کلاس درس میشود. برای پاسخ گویی نیازهای مطرح شده ، تلفیق ICT با آموزش ضرورتی انکار ناپذیر است.
یکی از راههای ایجاد انگیزه در دانش آموزان برای بکارگیری ICTبه عنوان یک ابزار ،تعیین فعالیتهای مناسب برای آنان در زمینه تولید اطلاعات و نیز پرورش خلاقیت آنان از طریق معرفی ابزارهای تولیدو پردازش اطلاعات است .
مشاهده واقعیت های زندگی در عصر دانایی و تغییر و تحول در مشاغل و شیوه های تعامل و ارتباطات ،وتوسعه خدمات و مهارتهای حرفه ای ایجاب می کند که دانش آموزان ضمن کسب دانش ، دامنه ارتباط خود را با دیگران توسعه دهند،در فعالیتهای گروهی بطور موثر شرکت کنند، تفکر انتقادی و خلاق داشته باشند ،و برای تصمیم گیری وانتخاب راه حلهای مناسب ،از دانش و توانایی لازم برخوردار باشند واین در سایه ICT امکان پذیر است .
برای ایجاد محیط های یادگیری فعال ،فناوری های اطلاعات و ارتباطات میتوانند، ابزار و امکانات نرم افزاری بسیار موثری را در اختیار معلم قرار دهند. هر چه معلمان با امکانات و قابلیت های فناورانه بیشتر آشنا شوند، بهتر می توانند از ویژگی های فناوری استفاده کنندو در ایجاد و غنی سازی محیط های یادگیری فعال در کلاس درس از خود ابتکار و نوآوری نشان دهند و توفیق بیشتری بدست آورند. زیرا نوآوری ، بیشتر از جوشش درون مایه می گیرد تا تقلید صرف .
فناوری ICT زمینه را برای یادگیری مادام العمرفراهم می کند و همه افراد با توجه به نیازها و تواناییهای خود میتوانند ، با دسترسی به فناوری مناسب ،به یادگیری بپردازند. معلمان نیز باید با استفاده از فناوری های گوناگون شیوه های تدریس و یادگیری به شیوه سنتی را تغییر دهندو دگرگون کنند و با این تغییر ،در پیشرفت علوم و اثربخشی آن بکوشند.در حل مسایل به شکل گروهی ، درعین این که همه بطور فعال درگیر انجام دادن تکالیف و فعالیت اند هر دانش آموز نقش خاصی دارد.
کلیدواژه : فناوری آموزشی ، تدریس ،یادگیری ،علوم ،فناوری اطلاعات ،ارتباطات ،سواد دیجیتالی
مقدمه
یکی از مهمترین موضوعاتی که امروزه دست اندرکاران تعلیم و تربیت کشور را به خود مشغول کرده است ، نحوه ی مواجه شدن آموزش و پرورش با فرصت ها و تهدیدهای حاصل از گسترش و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و برنامه ریزی دقیق و اصولی برای بهره برداری و استفاده از آن است . به ویژه ، با توجه به تأثیر این فناوری های نوین در شیوه های یاددهی ـ یادگیری و تغییر نقش معلمان ، ضروری است که زمینه هایی فراهم شود تا هم وزارت آموزش و پرورش بضاعت موجود در جامعه ی معلمان را شناسایی کند و هم معلمان گرامی به شناسایی و ارتقای مهارت های خود در زمینه های کاربرد فناوری های نوین نظیر ICTو ITو در آموزش بپردازند .
فناوریهای اطلاعات و ارتباطات ((ابزارها و وسایلی که به هر طریق موجب تولید ، انباشت ، پردازش و اشاعه ی اطلاعات شوند، فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی (ICT) نامیده می شوند)) همچنین بنا به تعریفی دیگر ، ((فناوری اطلاعات وسیله ای برای ذخیره سازی ، پردازش و ارائه اطلاعات است که به صورت الکترونیکی و مبتنی بر تعدادی رسانه است )) .هیچ تعریف روشن جامع و کاملی از سواد دیجیتالی وجود ندارد معلمان و دانشمندان علاوه بر سواد سنتی که شامل خواندن، نوشتن، گوش دادن و صحبت کردن است، نیازمند مهارتهای فناوری برای برقراری ارتباط ، بررسی ، دسترسی به اطلاعات ، استفاده از اطلاعات ، پردازش ، تفکر انتقادی در باره ی پیامها از طریق رسانه ها و درک ارزشیابی داده ها هستند. بنابراین، معلمان و دانش آموزان نیازمند این سواد هستند. این سواد ، خود مشتمل بر: الف) سواد بنیادی ب) سواد علمی ج) سواد اقتصادی د) سواد تکنولوژیکی ه) سواد تصویری و) سواد اطلاعاتی ز) سواد چندفرهنگی ح) سواد آگاهی جهانی است .
فناوری چیست؟
(( فناوری یعنی علم و فن انجام دادن کارها از طریق کار بست )) ، ((بینش های فناورانه در قلب آمال ، آرزوها و باورهای بشر برای آینده قرار دارند.)) امروزه ((طبقه های ))متعددی از فناوری را می توان به شرح زیر شناسایی کرد:
1ـ فناوری به عنوان ابزار .
2ـ فناوری به عنوان دانش.
3ـ فناوری به عنوان مجموعه فعالیت ها.
4ـ فناوری به عنوان یک فرایند .
5ـ فناوری به عنوان یک نظام اجتماعی ـ فنی .
ویژگیهای فناوری ؟
فناوری دارای ویژگیهای مشخصی به شرح زیر است:
الف) هر فناوری مبتنی بر یک طرح است .
ب) اگرچه فناوری با علم مرتبط است اما به استثنای بعضی موارد از فناوری های صنعتی در سطح بالا ،در سایر موارد نمی توان فناوری را یک علم کاربردی دانست .
پ) فناوری سازنده است .
ت) فناوری همکاری چند بعدی را ایجاد میکند .
ث) فناوری به ارزشها پایبند است .
ج) فناوری ضمن تأثیر پذیری از جامعه برآن اثر می گذارد.
سواد فناوری چیست و جایگاه آن کجاست ؟
سواد فناوری عبارت از (( توانایی و قابلیت )) فرد در (( فهم درست )) ، (( اداره کردن )) ، (( کاربرد )) و (( ارزیابی )) فناوری است . سواد فناوری بسیار فراتر از دانش مربوطه به رایانه و کاربرد آن است . سواد فناوری چشم اندازی کلی بر دانش ، ماهیت ، رفتار ، قدرت و نتایج مرتبط بر هر نوع فناوری از جانب هر شهروند است .سواد آموزی فناوری عبارت از درگیر کردن یاد گیرنده در یک گستره تفکر انتقادی است ، به نحوی که خود بتواند ضمن فهم درست از فناوری به طراحی و تولید فناوری های جدید بپردازد و در یک محیط مملو از فناوری با استفاده از فنون درست به بهترین راه حل مسائل برسد .
معلمان و نقش آنان در پرتو فناوری اطلاعات
در فضای کنونی مدارس ،معلمان نخستین کسانی هستند که محیط خانواده را به محیط خارج پیوند می دهند و اولین الگوی دانش آموزان به شمار می آیند . از سویی به نظر می رسد با توسعه ی فناوری اطلاعات و ازدیاد منابع معرفت و سهولت دستیابی به منابع گوناگون دانش ، اقتدار معلمان که برخاسته از دانش آنها ست کاهش می یابد و در تعلیم و تربیت آینده ، دانش سرچشمه ی قدرت و منزلت معلمان به شمار نمی آید و معلمان باید کانون اقتدار و منزلت خویش را در جنبه های دیگری از روا بط انسانی با شاگردان جست و جو کنند . برخی توصیه کرده اند که در رقابت میان فناوری اطلاعات و معلمان ، اگر معلمان در مقام مدیران کاربرد استفاده از فناوری عمل کنند ، قدر و منزلت شان دستخوش کاهش نخواهد شد . آنان همچنین تاکید کرده اند که معلمان باید دریابند که نقش مهم تری یافته اند؛ و آن مدیریت کلاس و اداره ی فرایند یادگیری است .
فناوری آموزشی در کتب درسی فناوری آموزشی تحلیلی از محتوای کتب درسی فناوری آموزشی
چکیده
سوالی که بسیاری از اوقات ذهن ما را به خود مشغول داشته، این است که چقدر آنچه را می دانیم در عمل به کار می بندیم. نویسندگان و خوانندگان کتاب های درسی فناوری آموزشی نیز با این سوال روبرو هستند. در این پژوهش با انتخاب 9 کتاب درسی دانشگاه در این رشته به عنوان نمونه هدف مند و با استفاده از روش تحلیل محتوا و نیز تحلیل همخوانی سعی شده است به سوال فوق پاسخ داده شود. در واقع هدف این بوده است که معلوم شود چه مفاهیم و عناصری از فناوری آموزشی در این کتاب ها رعایت شده است و آیا رعایت یا عدم رعایت آنها با متغیرهایی چون جنسیت نویسنده، تعداد نویسندگان، نوع ناشر، نوبت و تیراژ چاپ همخوانی دارد یا نه. عناصر مورد توجه به عنوان واحدهای تحلیل در 6 دسته طبقه بندی شد. پس از بررسی کتاب ها و صفحه های نمونه، داده های مربوط استخراج و سپس وارد رایانه شد. نتایج به تفصیل در متن مقاله شرح داده شده است. نتایج اجمالا ً حکایت از آن دارد که عناصر یا ویژگی های مربوط به دو طبقه سبک نگارش و اصول آموزش و یادگیری در کتاب های درسی فناوری آموزشی حضور پر رنگ تری داشته اند که از نقاط قوت این کتاب ها تلقی می شود.عناصر مربوط به طراحی آموزشی کمتر مورد توجه قرار گرفته اند، طوری که در اغلب کتب مورد مطالعه ویژگی های مربوط بدان غایب بوده است. به رغم اینکه طراحی پیام ها و کاربرد مواد دیداری می تواند بیش از پیش از توانمندی های فناوری های نوین بهره مند شود، اما ویژگی ها و عناصر آن در کتب فناوری آموزشی حضور چشمگیری نداشته است. اگرچه نویسندگان تلاش در خوری را برای ساده و ملموس ساختن مطالب به عمل آورده اند، اما نیاز به تدارک دیدن تجربیات متنوعی از یادگیری در کتب درسی که بتواند مخاطب را به فعالیت و مشارکت فراخواند، بیش از پیش حس می شود. ویژگی های کالبدی کتاب از جمله مقولاتی بوده است که آنها را در این گونه کتاب ها کمتر از بقیه ویژگی ها می توان سراغ گرفت.
مقدمه
با وجود اینکه واژگانی چون فن و فناوری آموزشی در ذهن بسیاری از شنوندگان ناآشنای آن پژواکی از افزارها و سخت افزارها را به همراه دارد ، اما نیک می دانیم که فوت و فن آموزش فراتر و فراگیرتر از آن است. خوشبختانه در برهه ای به سر می بریم که در پی تحمل سختی های بسیار برای کاستن از کاستی ها، اکنون بشر گونه ای بس شگرف از فناوری، یعنی فناوری نوین اطلاعات و ارتباطات را در عرصه های مختلف به کار گرفته است. در این میان آموزش و فناوری آموزشی نیز از مواهب آن بی بهره نمانده است. پیداست که این هردو می توانند در کمک و یاری به یکدیگر بسیار موثر باشند، اما اگر هرگزفراموش نکنیم که هیچیک از این دو جای یکدیگر را نمی گیرند و عرصه را بر سایر عناصر تنگ نمی کنند، بلکه می توانند به ترقی و تعالی همدیگر کمک کنند.
کتاب درسی یکی از همین عناصر و کانون توجه ما در این گفتار است. تصور اینکه افزارهای الکترونیک امروزی بتواند جای آن را اشغال کند، تصوری دور از واقعیت است. البته همان طور که یکی از پژوهشگران گفته است شاید در برخی موارد نیز پافشاری بیش اندازه بر این ادعا که رایانه یا کتاب الکترونیک جای کتاب درسی را خواهد گرفت از سویی ناشی از منفعت طلبی صاحبان این صنایع است و از سویی هم شیفتگی هایی را به دنبال دارد که موجب اتلاف منابع مالی است.(گری چاپمن ، 1998)
شیفتگی در مقابل دعاوی بسیار زیبا همچون انطباق نشر الکترونیک با سیاست های حفظ محیط زیست، صرفه جویی در مصرف میلیون ها تن کاغذ و در نتیجه نجات جنگل ها دامنگیر دست اندرکاران مدارس هم شده است (توماس ویلسون، 2004).
اما مقصود این گفتار این نیست که ثابت کند، کتاب ماندگار است، بلکه مقصود بیشتر گوشزد کردن این نکته است که تبلور یافتن دانش در کنش و رفتار که در نزد همه اقوام و فرهنگ ها مورد تایید است، بیش از سخن و سخنرانی موثر و کارگر می افتد. برای ما که داعیه فناوری آموزشی را داریم بهترین جا برای نشان دادن الگوی کاربردی آن همانا ساعات کلاس و صفحات کتاب و صحنه های برنامه های آموزشی و درسی ماست و اکنون با برخورداری از امکانات فناوری اطلاعات و ارتباطات بهتر و آسانتر می توان به این مهم جامه عمل پوشاند. در این گفتار سعی بر آن است آینه ای فراهم شود تا از چگونگی تبلوردانش خود در گوشه ای از عمل خویش با خبر شویم، نه چیزی بیشتر نه کمتر. برای این منظور ناگزیر بایستی به تحلیل محتوا پرداخت.
با وجود اینکه تحلیل محتوا روشی دیرآشنا است، اما کمتر آن را در عرصه بررسی کتب درسی دانشگاهی به کار گرفته ایم و در زمینه کتب درسی فناوری آموزشی شاید نتوان نمونه ای برای آن سراغ گرفت. این موضوع صرفاً به کتاب های فارسی هم منحصر نمی شود، بلکه با جستجوی مختصری در اینترنت می توان مشاهده کرد که تحلیل محتوا در این عرصه در دسترس نیست. با این حال کسانی به ارایه پیشنهاد هایی در زمینه تحلیل محتوای کتب درسی پرداخته اند. به عنوان نمونه براون پیشنهاد کرده است که در بررسی متون درسی سه طبقه یا مقوله مورد توجه قرار گیرد که عبارت اند از نظام کتاب (شامل ویژگی های کالبدی و مواد همراهی کننده نظیر راهنما، آزمون و نوارهای دیداری- شنیداری)، درسها یا آموختنی های آن( شامل تجربیات یادگیری، تنوع و سودمندی آنها) و بالاخره ویژگی های فوق العاده شامل طرح جداگانه نکات برجسته، پیش سازمان دهنده ها و استفاده از سایر مواد دیداری. وی برای اندازه گیری این عناصر فرم خاصی را تهیه کرده است. (جیمز براون، 1994)
آنچه در این پژوهش مبنای تصمیم گیری و عمل بوده است یکی مفاهیم و اصول آموخته شده فناوری آموزشی بوده است و دیگری نکات مورد توجه در تحلیل محتوا. در این بخش بیشتر از آثار لورنس باردن و جک فرانکل و نورمن والن بهره گرفته شده است.
هدف
به عبارتی فنی تر هدف پژوهشی این مقاله در وهله نخست این است که با تحلیل محتوای برخی از کتب درسی دانشگاهی فناوری آموزشی به تعیین این موضوع بپردازد که چه مفاهیم و عناصری از فناوری آموزشی در کتب درسی همین قلمرو تبلور یافته است و چه مفاهیم و عناصری غایب است. این عناصر در 6 طبقه زیر دسته بندی شده است:
1- طراحی آموزشی2- طراحی پیام ها و کاربرد مواد دیداری3- سبک نگارش و ارایه4- تنوع تجربیات یادگیری5- ویژگی های کالبدی6- اصول آموزش و یادگیری
در وهله دوم هدف این است که با استفاده از تحلیل همخوانی مشخص شود که آیا بین حضور و غیاب این مفاهیم و عناصر و متغیرهایی همچون جنسیت نویسنده، تعداد نویسندگان(همکاری)، نوبت چاپ، تیراژ و نوع ناشر(دانشگاهی یا خصوصی) رابطه و همخوانی برقرار است یا نه.
روش
از لابه لای آنچه تا اینجا گفته شد پیداست که روش تحقیق مورد استفاده در سطح اول، تحلیل محتوا است. البته تحلیلی از نوع بررسی حضور یا غیاب ویژگی های مورد مطالعه. در سطح دوم که به بررسی رابطه بین متغیر ها می پردازد روش تحقیق، همخوانی است که با استفاده از تکنیک آماری مجذور خی، توافق یا همخوانی بین متغیرها مورد بررسی قرار می گیرد.
جمعیت و نمونه
جمعیت در این تحقیق عبارت بوده است از کتب درسی دانشگاهی که در باره فناوری آموزشی به زبان فارسی به رشته تحریر درآمده و اکنون در دانشگاه ها تدریس می شود. بنابر این کتب ترجمه شده مد نظر نبوده است. از بین این کتب، کتاب هایی که مستقیما به معرفی و بحث در باره فناوری آموزشی پرداخته بودند به عنوان نمونه هدف مند انتخاب شد که در تحلیل محتوا پیکره تحلیل را تشکیل می دهد. فهرست این کتاب ها در جدول 1 دیده می شود. برای مطالعه عناصر یا واحدهایی از تحلیل که بررسی کل یک کتاب لازم بوده (مثل عناصر طبقه اول یعنی طراحی آموزشی) لاجرم نیازی به نمونه گیری از صفحات نبوده است.
اما در مواردی که اندازه گیری و تحلیل ماهیتاً مستلزم شمارش موارد بسیار زیادی بوده و این کار از حیث زمانی عملا ناممکن می نموده است، نمونه گیری از صفحات کتاب ها ضرورت پیدا کرده است. این نمونه گیری با رعایت تخصیص متناسب بر اساس حجم کتاب و با استفاده از نمونه گیری تصادفی با کمک رایانه انجام شده است.
عوامل موثر بر به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط اعضای کلینیک‌های گیاهپزشکی استان فارس با استفاده از مدل پذیرش فناوری
امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات فرصت های فراوانی را برای تولیدکنندگان و عرضه کنندگان خدمات کشاورزی فراهم آورده اند. برای مثال، کلینیک های گیاهپزشکی می توانند از این فناوریها برای به روز کردن اطلاعات، بهبود خدمات، و صرفه جوئی در زمان بهره ببرند. اما، ظرفیت های این فناوری هنوز توسط بسیاری از کلینیک های گیاهپزشکی کشور به خوبی شناخته نمی شوند. بنابراین، هدف تحقیق حاضر بررسی عوامل موثر بر به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات (اینترنت و رایانه) در بین اعضای کلینیک های گیاهپزشکی استان فارس با استفاده از مدل پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات بود. جامعه آماری تحقیق، اعضای کلینیک های گیاهپزشکی استان فارس بودند که برای انجام این تحقیق تعداد 210 نفر از آنها به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. روائی ابزار تحقیق توسط پانل متخصصان و پایائی آن با استفاده از مطالعه راهنما و ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. نتایج نشان داد که میان سودمندی در ک شده، آسانی درک شده، نگرش، تصمیم و استفاده واقعی از فناوری اطلاعات و ارتباطات (رایانه و اینترنت) رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین، بین درآمد افراد و استفاده واقعی از رایانه همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از آزمون تحلیل مسیر نشان داد که توانمندی استفاده و آزمون پذیری رایانه از نظر پاسخگو، اثر مستقیم و معناداری بر استفاده از رایانه دارند، و همچنین دو متغیر توانمندی و زیر ساخت‌ها، اثر مستقیم و معناداری بر استفاده از اینترنت دارند. متغیر اضطراب اثر منفی و معنی‌داری بر هر دو متغیر استفاده از رایانه و استفاده از اینترنت داشت. در پایان، بر اساس نتایج به دست آمده، پیشنهاداتی برای بهبود استفاده از رایانه و اینترنت توسط اعضای کلینیک های گیاهپزشکی ارائه شد.
فهرست مطالب
فصل اول.. 1
کلیات تحقیق.. 2
1-1- اهمیت موضوع. 4
1-2- بیان مسئله. 6
1-3- سوالات تحقیق.. 7
1-4- اهداف پژوهش.... 8
1-4 -1- هدف کلی.. 8
1-4-2- اهداف جزیی.. 8
1-5- اهمیت تحقیق.. 9
1-6- محدوده های پژوهش.... 9
فصل دوم. …...10
پیشینه تحقیق.. 11
2-1- مفاهیم.. 11
2-1-1- فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا)11
2-1-1-1-خدمات اینترنت... 12
2-1-1-2-روش های دسترسی به اینترنت... 14
2-1-1-3- آمار اینترنت در ایران و جهان.. 15
2-1-1-4-اهمیت فاوا16
2-1-2-خدمات مشاوره ای کشاورزی.. 18
2-1-3- کلینیک گیاهپزشکی.. 20
2-2-کاربردهای فاوا در بخش کشاورزی.. 20
2-3-چالش های ترویج کشاورزی در سالیان اخیر و نقش فاوا در حل آنها23
2-4- مدل پذیرش فناوری(TAM). 24
2-4-1- معایب و مزایای مدل پذیرش فناوری.. 28
2-5- عوامل موثر بر پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات... 29
2-5-1- ویژگی های فناوری.. 29
2-5-2- ویژگی های فردی و حرفه ای.. 31
2-5-3-عوامل محیطی.. 40
2-6-جمع بندی.. 42
فصل سوم. 44
روش پژوهش.... 45
3-1- نوع تحقیق.. 45
3-2-منطقه مورد مطالعه. 45
3-3-جامعه آماری و نمونه تحقیق.. 46
3-4-جمع آوری داده ها47
3-5- متغیرهای تحقیق.. 49
3-6- تجزیه و تحلیل داده ها52
فصل چهارم. 53
یافته ها54
4-1- ویژگیهای پاسخگویان.. 54
4-1-1- ویژگی های شخصی.. 54
4-1-2- ویژگی های تحصیلی.. 55
4-2- ویژگی های کلینیک های گیاهپزشکی.. 57
4-2-1- سال فعالیت و محل کلینیک.... 57
4-2-2-دسترسی به تجهیزات رایانه ای در کلینیک.... 58
4-2-3- تعداد رایانه فعال و متصل به اینترنت در کلینیک.... 58
4-2-4- روش اتصال و سرعت اینترنت در کلینیک.... 59
4-2-5- خدمات ارائه شده در کلینیک.... 60
4-3-موانع و دلایل عدم استفاده از رایانه و اینترنت... 61
4-3-1- مهمترین موانع و دلایل عدم استفاده از اینترنت... 61
4-3-2- مهمترین موانع و دلایل عدم استفاده از رایانه. 62
4-4-میانگین و انحراف معیار متغیرهای مورد مطالعه تحقیق.. 63
4-4-1- میانگین و انحراف معیار میزان استفاده از رایانه برای اهداف شغلی.. 63
4-4-2- میانگین و انحراف معیار میزان استفاده از اینترنت برای اهداف شغلی.. 64
4-4-3- میانگین و انحراف معیار میزان توانمندی استفاده از رایانه برای اهداف شغلی.. 65
4-4-4- میانگین و انحراف معیار میزان توانمندی استفاده از اینترنت برای اهداف شغلی 66
4-4-5- میانگین و انحراف معیار متغیرهای مدل پذیرش فناوری.. 67
4-4-6- میانگین و انحراف معیار ویژگی های فناوری.. 68
4-4-7- میانگین و انحراف معیارعوامل فردی و حرفه ای.. 69
4-4-8- میانگین و انحراف معیار عوامل محیطی.. 70
4-4-9- میانگین و انحراف معیار زیرساخت ها برای استفاده از رایانه. 70
4-4-10- میانگین و انحراف معیار زیرساخت ها برای استفاده ازاینترنت... 71
4-5- همبستگی بین متغیرهای تحقیق.. 72
4-5-1- همبستگی بین متغیرهای مرتبط با رایانه. 72
4-5-2- همبستگی بین متغیرهای مرتبط با اینترنت... 73
4-6- واکاوی مدل علی عوامل موثر بر استفاده فناوری اطلاعات و ارتباطات (رایانه و اینترنت) در میان اعضای کلینیک های گیاهپزشکی.. 75
4-6-1-تفکیک اثرات علی متغیرها بر توانمندی رایانه. 77
4-6-2-تفکیک اثرات علی متغیرها بر سودمندی استفاده از رایانه. 77
4-6-3-تفکیک اثرات علی متغیرها بر آسانی نسبت به استفاده رایانه. 78
4-6-4-تفکیک اثرات علی متغیرها بر نگرش نسبت به استفاده رایانه. 79
4-6-5-تفکیک اثرات علی متغیرها بر تصمیم نسبت به استفاده رایانه. 81
4-6-6-تفکیک اثرات علی متغیرها بر استفاده از رایانه. 82
4-7- واکاوی مدل علی عوامل موثر بر استفاده اینترنت در میان اعضای کلینیک هایگیاهپزشکی84
4-7-1-تفکیک اثرات علی متغیرها بر توانمندی استفاده ازاینترنت... 86
4-7-2-تفکیک اثرات علی متغیرها بر سودمندی استفاده از اینترنت... 86
4-7-3-تفکیک اثرات علی متغیرها بر آسانی استفاده از اینترنت... 88
4-7-4-تفکیک اثرات علی متغیرها بر نگرش نسبت به استفاده از اینترنت... 89
4-7-5-تفکیک اثرات علی متغیرها بر تصمیم نسبت به استفاده از اینترنت... 90
4-7-6-تفکیک اثرات علی متغیرها بر استفاده از اینترنت... 92
فصل پنجم.. 94
نتیجهگیری و پیشنهادها95
5-1- خلاصه یافته‌ها و بحث... 95
5-1-1- ویژگیهای اعضای کلینیک های گیاهپزشکی.. 95
5-1-2- توصیف متغیرهای تحقیق.. 97
5-1-3- همبستگی بین متغیرهای تحقیق.. 98
5-1-3-1- همبستگی بین ویژگی های پاسخگویان و متغیرهای مدل پذیرش فناوری ( مربوط به رایانه)98
5-1-3-2- همبستگی بین متغیرهای تحقیق و متغیرهای مدل پذیرش فناوری ( مربوط به اینترنت)99
5-1-4- تفکیک اثرات علی متغیرها بر استفاده رایانه. 100
5-1-5- تفکیک اثرات علی متغیرها بر استفاده اینترنت... 101
5-2- پیشنهادها103
5-2-1- محدودیتها و پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی.. 105
فهرست منابع.. 107
فهرست جداول
جدول 1- 1- فناوری مورد استفاده در میان کشاورزان آفریقا........19
جدول 1- 2- متغیرهای اصلی مدل پذیرش فناوری........26
جدول 1- 3- متغیرهای بیرونی تاثیر گذار در مدل پذیرش فناوری.....29
جدول 4- 1- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس ویژگی های شخصی(210=n)...55
جدول 4- 2- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس ویژگی های تحصیلی(210=n)......56
جدول 4- 3- توزیع فراوانی کلینیک ها بر اساس سال آغاز فعالیت........57
جدول 4- 4-توزیع فراوانی کلینیک ها بر اساس دسترسی به تجهیزات رایانه ای ووسائل سمعی- بصری ...........58
جدول 4- 5- توزیع فراوانی کلینیک ها بر اساس تعداد رایانه فعال و متصل به اینترنت.........59
جدول 4- 6- توزیع فراوانی کلینیک ها بر اساس نحوه اتصال و سرعت اینترنت............60
جدول 4- 7- توزیع فراوانی کلینیک ها بر اساس نوع خدمات ارائه دهنده.............61
جدول 4- 8- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس مهمترین دلایل عدم استفاده از اینترنت (210=n)62
جدول 4- 9- توزیع فراوانی پاسخگویان بر اساس مهمترین دلایل عدم استفاده ازرایانه (210=n)......63
جدول 4- 10- میانگین و انحراف معیار میزان استفاده رایانه در بین اعضای کلینیک های گیاهپزشکی (210=n)...............64
جدول 4- 11- میانگین و انحراف معیار میزان استفاده اینترنت در بین اعضای کلینیک های گیاهپزشکی (210=n)..............65
فهرست جداول
جدول 4- 12- میانگین و انحراف معیار توانمندی استفاده از رایانه* در بین اعضای کلینیک های گیاهپزشکی (210=n)........66
جدول 4- 13- میانگین و انحراف معیار توانمندی استفاده از اینترنت* در بین اعضای کلینیک های گیاهپزشکی (210=n)....67
جدول 4- 14- میانگین و انحراف معیار متغیرهای مدل پذیرش فناوری رایانه و اینترنت در بین اعضای کلینیک های گیاهپزشکی (210=n)....68
جدول 4- 15-میانگین و انحراف معیار ویژگی های فناوری رایانه* و اینترنت** در بین اعضای کلینیک های گیاهپزشکی (210=n)................69
جدول 4- 16- میانگین و انحراف معیار متغیر توانمندی و اضطراب رایانه و اینترنت (210=n)......69
جدول 4- 17- میانگین و انحراف معیار متغیر هنجار ذهنی رایانه* و اینترنت** در بین اعضای کلینیک های گیاهپزشکی (210=n)..70
جدول 4- 18- میانگین و انحراف معیار زیرساخت رایانه* در بین اعضای کلینیک های گیاهپزشکی (210=n)....71
جدول 4- 19- میانگین و انحراف معیار زیرساخت اینترنت* در بین اعضای کلینیک های گیاهپزشکی (210=n)72
جدول 4- 20- همبستگی پیرسون بین متغیرهای تحقیق در مورد استفاده از رایانه..73
جدول 4- 21- همبستگی پیرسون بین متغیرهای تحقیق مربوط به اینترنت..74
جدول 4- 22- تجزیه اثرات متغیرهای پژوهش بر توانمندی استفاده از رایانه.....77
جدول 4- 23- تجزیه اثرات متغیرهای پژوهش بر سودمندی استفاده از رایانه......78
جدول 4- 24- تجزیه اثرات متغیرهای پژوهش بر آسانی استفاده از رایانه....79
جدول 4- 25- تجزیه اثرات متغیرهای پژوهش بر نگرش نسبت به استفاده از رایانه........80
جدول 4- 26- تجزیه اثرات متغیرهای پژوهش بر تصمیم نسبت به استفاده از رایانه….82
جدول 4- 27- تجزیه اثرات متغیرهای پژوهش بر استفاده از رایانه..........84
جدول 4- 28- تجزیه اثرات متغیرهای پژوهش برتوانمندی استفاده از اینترنت..86
جدول 4- 29- تجزیه اثرات متغیرهای پژوهش بر سودمندی استفاده از اینترنت......87
جدول 4- 30- تجزیه اثرات متغیرهای پژوهش بر آسانی استفاده از اینترنت....89
جدول 4- 31- تجزیه اثرات متغیرهای پژوهش بر نگرش نسبت به استفاده ازاینترنت.......0 9
جدول 4- 32- تجزیه اثرات متغیرهای پژوهش بر تصمیم نسبت به استفاده ازاینترنت......92
جدول 4- 33- تجزیه اثرات متغیرهای پژوهش بر استفاده ازاینترنت........93
تحقیق بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات(ICT (در ادارات آموزش و پرورش شهر تهران
مقدمه
دوران جدید که به عصر اطلاعات موسوم است، دوران فناوری اطلاعات و ارتباطات می باشد، بشر امروز جامعهای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT )[1] را تجربه میکند که از ویژگیهای خاص خود برخوردار است. چنین جامعهای را جامعه اطلاعاتی میگویند (صرافی زاده، 1383 ، ص 5).
جامعه اطلاعاتی جامعهای است که در آن زندگی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی افراد جامعه به فناوری اطلاعات و ارتباطات وابسته است و جامعهای است که در آن مردم در محل کار ، منزل و حتی در اماکن تفریحی از این تکنولوژی حداکثر استفاده را میبرند.
بر خلاف دوران گذشته که اطلاعات و تکنولوژی در اختیار صاحب نظران فن و صنایع قرار داشت و مشروعیت آن نیز به تایید و تصدیق آنان مرتبط بود در جامعه جدید اطلاعات تکنولوژیستها علمای اجتماعی و مردم معمولی نیز مرتبط با تکنولوژی اطلاعاتی قرار گرفته و بخشی از زندگی روزمره آنان شده است. زیرا اطلاعات و اخبار در گروه نیازهای اساسی همه مردم قرار گرفته است و تولیدات آن استفاده همه جانبه دارد. در حالی که در دوران گذشته استفاده از تکنولوژی مرتبط با قشر خاصی بود و فراگیری زیادی نداشت (آذرخش، مهراد،1383،ص 25).
[1] - Information . communication and technology
چکیده
فرهنگ سازمانی، نوعی برنامه ریزی اندیشه جمعی است که در سالیان اخیر به عنوان یک تفکر غالب در عرصه سازمانهای مطرح بوده است. این اندیشه جمعی، متمایز کننده اعضا از یک گونه به گونه دیگر است. هر کس به نوعی با جمع و گروههای انسانی کارکرده باشد، از وجود این پدیده مهم سازمانی آگاه است. این پژوهش به منظور بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در ادارات آموزش و پرورش شهر تهران انجام شده است.
روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است، جامعه آماری کلیه کارکنان اداری آموزش و پرورش به تعداد 2659 نفر دارای تحصیلات دیپلم تا دکتری در نظر گرفته شدند و تعداد نمونه به روش تصادفی طبقه ای 330 نفر انتخاب گردیده است، ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامه محقق ساخته فرهنگ سازمانی بر مبنای ویژگیهای هفت گانه رابینز و پرسشنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر مبنای مهارتهای هفتگانه ICDL بوده است. اعتبار پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای فرهنگ سازمانی 90/0 و اعتبار پرسشنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات 86/0 تعیین گردیده است.
برای تجزیه و تحلیل سوالات پرسشنامه و بررسی سؤالهای علاوه بر آمار توصیفی، آزمون t با دو نمونه مستقل، آزمون خی دو و آزمون ضریب همبستگی پیرسون مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از سؤالات پژوهش به شرح زیر است:
1- بین فرهنگ سازمانی و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات رابطه وجود دارد.
2- میزان بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در بین کارکنان سازمان پایین می باشد.
3- بین ویژگیهای فرهنگ سازمانی (نوآوری و ریسک پذیری، توجه به افراد، توجه به گروه، تهور طلبی) با بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات رابطه معناداری وجود دارد ولی بین سه ویژگی دیگر از ویژگیهای فرهنگ سازمانی (شامل توجه به جزئیات، نتیجه محوری و ثبات و حفظ وضع موجود) با بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات رابطه معناداری وجود ندارد.
میزان بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در بین کارکنان زن و مرد یکسان می باشد
بیان مسئله
با توجه به اینکه فرهنگ سازمانی نظام ارزشها، باورها و آداب و رسوم مشترک در بین اعضای سازمان است و تعاملات قسمتهای مختلف را بر قرار می کند بنابراین یک ابزار مؤثر در بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان تلقی می شود.
در سازمانهایی که فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات وجود ندارد آثار و تبعاتی بدنبال خواهد داشت که از آن جمله می توان نارضایتی ارباب رجوع، هزینه های گزاف، طولانی بودن جریان کارهاو ... را نام برد.تحقیقات نشان می دهد که بسیاری از عدم کارآیی که در یک سازمان پیش می آید ناشی از عدم بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات است. زیرا رشد روز افزون اطلاعات به سازمانها کمک می کند که در میدان رقابت موفق عمل کنند. یکی از موانع اساسی عدم بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات فقدان فرهنگ سازمانی بکارگیری آن می باشد.
فرهنگ سازمانی به دلیل ماهیت اثر گذاری قوی که می تواند بر رفتار و عملکرد اعضای سازمان داشته، نقش مهمی را در بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایفا می کند.بنابراین فناوری اطلاعات و ارتباطات یکی از مهمترین مسائل عصر حاضر در تمام جوامع می باشد پس بکارگیری آن در سازمانها جهت هماهنگی با جامعه بین الملل لازم و ضروری به نظر می رسد ولی متأسفانه هنوز شرایط و فرهنگ مناسب جهت استفاده مؤثر به جا و ماهرانه از این فناوری در سازمانها بوجود نیامده است