جزوه زیست سلولی و مولکولی

جزوه زیست سلولی و مولکولی

مقدمه:ساختار و عملکرد سلول ها

سلول ها واحدهای اساسی موجودات زنده را تشکیل می دهند. همه ی بافتها و اندام ها از سلول ساخته شده اند. در بدن

هر انسان در حدود 60 تریلیون سلول ( که هر گروه نقشی اختصاصی در اجتماع سازمان یافتـه ی بـدن دارنـد) در حـال

همکاری با هم هستند. در موجودات زنده ی تک سلولی همه ی کارهای حیاتی درون این بسـته ی میکروسـکوپی انجـام

می شود.

سلول های پروکاریوت و یوکاریوت

یکی از تفاوت های اساسی این دو که باعث اختلاف نام آنها شده است، این است که پروکاریوت هـا فاقـد غشـای هسـته

هستند. غشای هسته در همه ی سلول های یوکاریوتی وجود دارد.

باکتریها پروکاریوت هستند و در میان آنها ، سیانوباکتری ها و باکتری های رشته ای پیچیده ترین سـاختار را نشـان مـی

دهند.

اندامک های سلول های یوکاریوتی و کار آنها

سلول های یوکاریوتی را معمولا غشای پلاسمایی که نازک و محکم است و نفوذ پذیری انتخابی دارد، محاصره مـی کنـد.

این غشا عبور مواد را بین سلول و محیط تنظیم می کند.

نکته: در بعضی سلول ها مانند سلول های عصبی ، غشای پلاسمایی به شکل زائـده هـای انگشـت ماننـدی بنـام ریزپـرز

درآمده است. ریزپرزها سطح سلول ها را افزایش می دهند.

مهمترین اندامک سلول، هسته ی کروی یا تخم مرغی شکلی اسـت کـه دو غشـاء در اطـراف آن وجـود دارد. ایـن غشـاء

پوشش دو لایه ای هسته را تشکیل می دهد. هسته دارای کروماتین و جسمی متراکم تر بنام هستک می باشد.

کروماتین مجموعه ای از DNA و پروتئین های هیستونی و غیرهیستونی است که اطلاعات ژنی سلول را در بر دارد.

هستک ها بخش های خاصی از کروماتین ها هستند و رونوشت های متعددی از اطلاعـات DNA را بـرای سـنتز DNA

ریبوزومی در برمی گیرند. DNA ریبوزومی پس از رونویسـی از روی DNA هسـته ای بـا چنـد نـوع از پـروتئین هـای

مختلف ترکیب می شود تا ریبوزوم ها را بسازند. ریبوزوم ها پس از ساخته شدن از هسـتک خـارج شـده و از راه سـوراخ

های هسته به سیتوپلاسم راه می یابند. در سیتوپلاسم اندامک هـای بسـیاری از جملـه میتوکنـدری ، دسـتگاه گلـژی وزیست

سانتریول وجود دارند. سلول های گیاهی معمولا پلاست دارند که اندامکی فتوسنتزی است و همچنـین دارای دیـواره ای

هستند که از سلولز تشکیل شده و خارج از غشای پلاسمایی است. سلول های جانوری پلاست و دیواره ی سلولی ندارند.

شبکه آندوپلاسمی مجموعه ای از غشاهایی است که بعضی محصولات سلول را از محل های سنتز جدا نگه میدارد.

نکته: نقش سیسترن های ( فضاهای درونی) شبکه ی آندوپلاسمی، ایجاد راهی برای عبور بعضی مواد در سلول است.

غالبا مجموعه هایی از ریبوزوم روی سطح خارجی غشـاهای شـبکه آندوپلاسـمی قـرار گرفتـه انـد. بـه ایـن نـوع شـبکه

آندوپلاسمی، شبکه ی آندوپلاسمی دانه دار ( در مقابل صاف که فاقد ریبوزوم هستند) ، گفته میشود.

نمونه سوالات تستی

1- پوشش سطح بیرونی پلاسمالم چه نام دارد و از چه ترکیبی است؟

1) اکستانسین- پلی ساکارید 2) اکستانسین-هیدروکسی پرولین

3) گلیکوکالیکس- گلیکوپروتئین 4) گلیکوکالیکس- گلیکولیپید

2- تونوفیلامان ها در کدام ساختار دیده می شوند؟

1) تاژک 2) دسموزوم 3) پلاسمودسم 4) اسکلت سیتوپلاسمی

3- کدام اتصال در ناحیه قاعده سلول وجود دارد؟

Hemi Desmosome (4 Tight Desmosome (3 Disc Desmosome (2 Belt Desmosome (1

4- کدام اتصال سلولی به صورت Mucula adherence است؟

tight junction (2 gap junction (1

Basement membrane (4 Desmosome (3

5- عامل اتصال پلاک های موجود در دسموزوم ها چیست؟

1) اکتین 2) کلاترین 3) گلیکوفورین 4) کادهرین

6- در دسموزوم ها cadherinها توسط چه پروتئینی به رشته های اکتین متصل می شوند؟

Talin (4 Catenin (3 Fimberin (2 Ankyrin (1

7- فیبرونکتین جزء کدام گروه از مولکول های چسباننده سلولی است؟

ECM (4 JAMs (3 SAMs (2 CAMs (1

8- در کدام یک از سلول های بافت های ذکر شده اتصال منفذدار "gap junction" دیده می شود؟

1) اپیتلیوم روده 2) بافت پوششی پوست 3) آندوتلیوم مویرگ 4) کپسول بومن

پاسخنامه سوالات تستی

1- گزینه 3 و 4 صحیح است.

2- گزینه 2 صحیح است.

3- گزینه 4 صحیح است. همی دسموزوم از نظر ریختی شبیه دسموزوم است ، اما عملکردی کاملا متفاوت دارد همی

دسموزوم در مناطقی وجود دارد که سلول ها با لامینای پایه ای یا در کشت بافت به دیواره ظرف کشت متصل می شوند.

4- گزینه 4 صحیح است. دسموزوم ها یا چسبندگی موضعی (Mucula adherence) که به آنها spot

desmosomes می گویند ، اسکلت سلولی دو سلول را از طریق رشته های حد واسط به هم متصل می کنند.

5- گزینه 3 صحیح است. کادهرین ها گلیکوپروتئین های غشایی هستند که از غشاء پلاسمایی وارد فضای بین سلولی

شده و اتصالات غیر کووالان برقرار می کنند و به یون کلسیم نیز متصل می شوند.

6- گزینه 3 صحیح است.

7- گزینه 4 صحیح است. ECM ماتریکس خارج سلولی است که فیبرونکتین جزء آن محسوب می شود.

8- گزینه 1 صحیح است. اتصالات باز در سلول های عصبی، اپی تلیال، سلول های ماهیچه ای قلب و ماهیچه ای صاف

به وفور یافت می شود.

فهرست مطالب

مقدمه:ساختار و عملکرد سلول ها...................................................................................................12

سلول های پروکاریوت و یوکاریوت ..........................................................................................................12

اندامک های سلول های یوکاریوتی و کار آنها .............................................................................................12

شکل سلول جانوری...........................................................................................................................15

سطح سلول و ویژگی های آن................................................................................................................15

کار غشای سلولی.............................................................................................................................. 16

شکل غشای پلاسمایی........................................................................................................................17

انتشار و اسمز..................................................................................................................................17

انتشار تسهیل شده............................................................................................................................18

آندوسیتوز......................................................................................................................................19

پوتوسیتوز: .....................................................................................................................................19

فصل 1: واحد حیات.....................................................................................................................20

فصل دوم : روشهای مطالعه سلول ................................................................................................. 2

پاسخنامه..................................................................................................................................... 455

نمونه سوالات تستی ........................................................................................................................ 456

پاسخنامه..................................................................................................................................... 461

نمونه سوالات تستی ........................................................................................................................ 465

پاسخنامه..................................................................................................................................... 475

نمونه سوالات تستی ........................................................................................................................ 482

پاسخنامه..................................................................................................................................... 484

منابع ......................................................................................................................................... 486

نوع فایل:Pdf

سایز:8.64mb

تعداد صفحه:485

خرید فایل

آشنایی با ISP - internet Servise Provider شرکت خدمات سرویسهای اینترنت

آشنایی با ISP - internet Servise Provider شرکت خدمات سرویسهای اینترنت

توجه :

شما می توانید با خرید این محصول فایل " قلق های پایان نامه نویسی (از عنوان تا دفاع)" را به عنوان هدیه دریافت نمایید.

ای اس پی ISP برگرفته از کلمه Internet Servise Provider یعنی شرکت خدمات سرویس های اینترنت است. مراکز ارائه دهنده خدمات اینترنت ( ISP )، خدمات متعددی نظیر پست الکترونیکی و دستیابی به اینترنت را در اختیار متقاضیان قرار میدهند. در زمان انتخاب یک ISP میبایست فاکتورهای متعددی را بررسی نمود. امنیت ، نوع و کیفیت سرویس های ارائه شده و قیمت ارائه خدمات از جمله فاکتورهای مهم در زمان انتخاب یک ISP است.

برای شناخت این مراکز باید بگویم شما اکنون با خط تلفن به صورت دیال آپ DialUP یا ای دی اس ال ؛ خطوط پرسرعت Adsl به اینترنت متصل شده اید ؛ شرکتی که کارت اینترنتی آن را خریداری نموده اید و اکنون به شماره های شبکه آن متصل شده اید یا از خدمات اینترنت پرسرعت آن بهره می برید در اصل ای اس پی یا مرکز ارایه سرویسهای اینترنتی است ؛ فروش پهنای باند و سرویسهای اتصال کاربر به اینترنت یکی از خدمات این شرکتها است در این گفتار با یک ISP و یا Internet Service Provider خدمات که انجام می دهند و در پایان تحلیل یک ای اس پی از لحاظ فنی و ارایه خدمات را مرور می کنم.

عناوین :

Isp
۱- سرویسهای مبتنی بر تلفن
۲- خدمات کابلی
۳- سرویسهای بی سیم
۴-خطوط فیبر نوری
● جمع بندی
راه اندازی یک isp
مجوز isp
انتخاب یک ISP مناسب
تعیین سرعت isp
آشنایی با برخی از انواع خطوط مخابرتی و اینترنتی
خطوط آنولوگ معمولی
E1
ISDN
سرویس دهنده وب
فرآیند درخواست و پاسخ
اینترنت
سرویس گیرندگان و سرویس دهندگان
آدرس های IP
سرویس دهندگان نام
پورت ها
چگونه یک ISP پیدا کنیم که از Frontpage پشتیبانی کند؟
Office on the web را انتخاب کنید
سایت Microsoft WPP را باز کنید
جستجو به دنبال ISP
یک منبع مستقل پیدا کنید
میزبان‌ها را بررسی کنید
Top 25
سرویس‌های رایگان
مزیتهای تکنولوژی DSL (در حوزه شبکه دیتا)
مقدمه
مقایسة راه‌‌حل‌های گوناگون
DSL چیست؟
برخی ویژگی‌ها و کاربردهای DSL:
DSL چگونه کار می‌کند؟
خواص DSL:
معایب DSL:
WIMAX استاندارد جدید شبکه های بی سیم
WIMAX چیست ؟
ویژگیهای وایمکس
محدوده پوشش وسیع
استفاده در حال حرکت Mobility
۲-۲ کاربردهای وایمکس
طرح یا پروتکل امنیتی وایمکس چیست؟ --> Wimax security protocol
چرا سال 2008 سال رشد و توسعه WiMax نام گرفته است؟
اینتل و سال وایمکس ...
وایمکس¬گرفتگی ... !
Motorola، این بار با وایمکس!
نوکیا هم وایمکسی شد!
EVDO در رقابت با وایمکس
LTE و تأثیر آن بر وایمکس سیار
پهنای باند، چالشی اجتناب ناپذیر
بدشانسی وایمکس!
وایمکس؛ فرصت ها و محدودیت ها

خرید فایل

جزوه ایمنی شناسی(قسمت دوم) رشته زیست شناسی

جزوه ایمنی شناسی(قسمت دوم) رشته زیست شناسی



خصوصیات کلی پاسخهای ایمنی

عملکرد فیزیولوژیک سیستم ایمنی، دفاع در برابر میکروبهای بیماریزا است. با ایـن وجـود، حتـی عوامـل بیگانـه غیـر

بیماریزا میتوانند سبب برانگیختن پاسخهای ایمنی شوند. به علاوه، مکانیسمهایی که به طور طبیعـی افـراد را در برابـر

عفونت محافظت میکنند و عوامل خارجی را حذف مینمایند، خود قادر به ایجاد آسیب بافتی و بیماری در برخی شرایط

خاص میباشند. از این رو، تعریف دقیقتر ایمنی عبـارت اسـت از واکنشـی در برابـر عوامـل بیگانـه نظیـر میکـروبهـا و

ماکرومولکولهایی از قبیل پروتئینها و پلی ساکاریدها، بدون در نظر گرفتن نتیجه فیزیولوژیک یا پاتولوژیک آن واکنش.

از دهه 1960 تاکنون، دگرگونی عمیقی بر درک ما از سیستم ایمنی و عملکـرد آن بـه وجـود آمـده اسـت. پیشـرفت در

روشهــای کشــت سـلولی (شـامل تولیــد آنتـیبــادی منوکلونـال، ایمونوشــیمی، روشهــای تولیـد DNA نوترکیــب،

کریستالوگرافی با اشعه X و تولید حیواناتی که از لحاظ ژنتیکی دستکاری شـدهانـد (بـه خصـوص مـوشهـای دارای ژن

انتقالی و ناک اوت)، ایمونولوژی را از یک علم بسیار توصیفی به گونهای تغییر دادهاند که در آن پدیدههای مختلف ایمنی

از لحاظ ساختاری و بیوشیمیایی قابل توضیح هستند. در این فصل، پیرامون صفات کلی پاسخهای ایمنی صـحبت کـرده،

به معرفی مفاهیمی که بنای ایمونولی نوین را گذاشتهاند میپردازیم.

ایمنی ذاتی و اکتسابی

دفاع در برابر میکروبها در ابتدا بر عهده واکنشهای زودرس ایمنی ذاتی است و سپس توسط پاسخهای ایمنی اکتسـابی

میگیرند. ایمنی ذاتی (که ایمنی طبیعی یا فطری نیز نامیده میشود) شامل مکانیسمهای دفاعی سـلولی و بیوشـیمیایی

است که حتی پیش از عفونت نیز وجود دارند و حضور آنها به منظور پاسخ سریع به عفونتها است. این مکانیسمهای تنها

به میکروبها پاسخ میدهند نه به عوامل غیربیماریزا. اینها الزاماً به عفونتهای مکرر یکسان بـه گونـهای مشـابه پاسـخ

میدهند، اجزای اصلی ایمنی عبارتند از:

1) سدهای فیزیکی و شیمیایی نظیر اپلی تلیوم و مواد ضدمیکروب حاصل از سوح اپیتلیال؛

2) سلولهای بیگانهخوار (نوتروفیلها، ماکروفاژها) و سلولهای NK (کشنده طبیعی)؛

3) پروتئینهای خون، شامل اجزای سیستم کمپلمان و سایر واسطههای التهابی؛

اجزای سلولی سیستم ایمنی اکتسابی

سلولهای اصلی سیستم ایمنی لنفوسیتها، سلولهای عرضهکننده آنتیژن و سلولهای عملیـاتی هسـتند. لنفوسـیتهـا

سلولهایی هستند که به طور اختصاصی آنتیژنهای بیگانـه را شناسـایی کـرده، بـه آنهـا پاسـخ مـیدهنـد و از ایـن رو

واسطههای ایمنی هومورال و سلولی به شمار میآیند. زیر جمعیتهای مختلفی از لنفوسیتها وجود دارنـد کـه از لحـاظ

چگونگی شناسایی آنتیژنها و از نظر عملکردشان با هم تفاوت دارند.

لنفوسیتهای B تنها سلولهایی هستند که قادر به تولید آنتیبادیها میباشند. آنها آنتیژنهای برون سـلولی (از جملـه

در سطح سلول) را شناسایی کرده و به سلولهای ترشحکننـده آنتـیبـادی تمـایز مـییابنـد و بـدین ترتیـب بـه عنـوان

واسطه های ایمنی هومورال عمل میکنند.

تستهای آزمونهای جامع علوم پایه

1- تعداد کدامیک از سلولهای زیر در گردش خون محیطی بیشتر است؟

الف) سلول IgG ب) T Cell

K Cell (د B Cell (ج

2- لنفوسیتهای T کمککننده Helper-T-Cells بـا کـدامیک از نشـانههـای (Markers) غشـای زیـر

شناخته میشوند

CD8 الف)

CD4 ب)


ج) C3 Re ceptor د) ایمونوگلبولین غشایی

3- کودکی علیه واکسن خوراکی فلج اطفال ایمن شده است. این نوع ایمنی چگونه توصیف میگردد؟

الف) ایمنی غیرفعال paccive ایجاد شده به صورت طبیعی

ب) ایمنی غیرفعال به صورت اکتسابی

ج) ایمنی ایجاد شده به صورت طبیعی

د) ایمنی فعال القا شده به صورت اکتسابی

4- پاسخ ایمنی به آنتیژنی که به صورت درون پوست intra-Dermal تزریق شده است توسط کدام بافـت

لنفاوی انجام میگیرد؟

الف) تیموس ب) طحال

ج) گره لنفاوی د) مغز استخوان

5- کدامیک از اعضای لنفاوی زیر مستقیماً در دفاع علیه عفونتهای لثه، دندانها، و حلق و حنجره شـرکت

دارند؟

الف) آدنوئید ب) پلاکتهای پییر

ج) لوزه کامی د) مونوسیت

6- کدامیک از سلولهای زیر یک لنفوسیت محسوب میشود؟

الف) سلول کوپفر ب) سلول NK

ج) سلولهای لانگرهانس د) مونوسیت

پاسخ تستهای بخش اول

1- ب

2- ب

3- د

4- ج

5- ب

6- ب


فهرست مطالب



خصوصیات کلی پاسخهای ایمنی............................................................................................................................................ 11

ایمنی ذاتی و اکتسابی........................................................................................................................11

انواع پاسخهای ایمنی اکتسابی...............................................................................................................12

خصوصیات اصلی پاسخهای ایمنی اکتسابی ................................................................................................14

اجزای سلولی سیستم ایمنی اکتسابی.......................................................................................................17

نگاهی بر پاسخهای ایمنی در برابر میکروبها..............................................................................................18

پاسخ زودرس ایمنی ذاتی در برابر میکروبها ..............................................................................................19

پاسخ ایمنی اکتسابی .........................................................................................................................20

شناسایی آنتیژن توسط لنفوسیتها ........................................................................................................20

ایمنی وابسته به سلول: فعال شدن لنفوسیتهای T و حذف میکروبهای درون سلولی...............................................21

ایمنی هومورال: فعال شدن لنفوسیتهای B و حذف میکروبهای خارج سلولی .......................................................22

خاطره ایمونولوژیک...........................................................................................................................23

تستهای آزمونهای جامع علوم پایه .......................................................................................................25

پاسخ تستهای بخش اول....................................................................................................................28

مجموعه اصلی سازگاری بافتی (29.................................................................................................... (MHC

کشف مجموعه اصلی سازگاری بافتی و نقش آن در پاسخهای ایمنی....................................................................29

کشف مجموعه اصلی سازگاری بافتی در انسان ............................................................................................31

ویژگیهای کلی ژنهای مجموعه اصلی سازگاری بافتی...................................................................................33

ساختمان مولکولهای مجموعه اصلی سازگاری بافتی.....................................................................................34

مولکولهای مجموعه اصلی سازگاری بافتی کلاس یک....................................................................................34

مولکولهای مجموعه اصلی سازگاری بافتی کلاس دو..................................................................................... 36

اتصال پپتید به مولکولهای مجموعه اصلی سازگاری بافتی...............................................................................38

اساس مولکولی اتصال پپتید به مولکولهای مجموعه اصلی سازگاری بافتی.............................................................39

سازمانبندی ژنومی مجموعه اصلی سازگاری بافتی........................................................................................39

بروز مولکولهای ....................................................................................................................................41

آمادهسازی و عرضه آنتیژن به لنفوسیتTعرضه آنتیژنها به لنفوسیتهای T یاور.........................................................44

مجموعه تست ................................................................................................................................. 46

پاسخ تستهای بخش دوم................................................................................................................... 56

بلوغ. فعال شدن و تنظیم لنفوسیتها ..................................................................................................................................... 5

...


نوع فایل:Pdf

سایز: 7.31mb

تعداد صفحه:260

خرید فایل

جزوه میکروبیولوژی- زیست شناسی

جزوه میکروبیولوژی- زیست شناسی



انواع تعریف گونه

به مجموعهای از سویهها (Strains) که دارای صفات مشترک هستند گونه گفته میشـود. در تـاگزونومی سیسـتماتیک

باکتریایی، گونه گروه اصلی میباشد. گذشته از این، دو تاگزونومی باکتریایی مشخصات شکلی اهمیت چنـدانی نـدارد. در

تعیین گونه باکتری جنسیت دخیل نیست زیرا در بین باکتریها تعداد محدودی از آنها همیوغی (Conjugation) انجـام

میدهند. (همیوغی تنها روش تولید مثل جنسی باکتریهاست).

یکی از راههای تشخیص گونه باکتری، بررسی خویشاوندی ژنتیکی یا بررسی تشابه DNA میان باکتریهای مختلف است.

سویه (Strain) : سویه یا سوش به سلولهای حاصل از یک سلول در کشت خالص اطلاق میگردد.

جنس (Genus) : مجموعهای از سویههاست که دارای صفات مشترک میباشند. در ردهبنـدی لینـهای، جـنس بـاکتری

بیشتر مدنظر قرار میگیرد. ردهبندی امروزی بیشتر بر پایه اختصاصات فیزیولوژیک انجام میشود.

در ردهبندی کنونی، موجودات زنده را که کلاً در 2 گروه اصلی طبقهبندی نمودهاند که عبارتند از :

1ـ یوکاریوتها (پروتیستها) مانند جلبکها، قارچها، پروتوزوئرها، کپکهای مخاطی.

2ـ پروکاریوتها که خود شامل 3 گروه هستند : جلبکهـای سـبز ـ آبـی (سـیانوباکترها)، باکتریهـا یـا باکتریهـای حقیقـی

(یوباکترها) و بالاخره آرکیباکتر (آرکئا یا باکتریهای باستانی).

آرکیباکترها در کل دستهای از پروکاریوتها هستند که قادرند در محدوده بسیار وسیعی از شرایط محیطی زیسـت کننـد.

به عبارت دیگر این باکتریها قادرند در شرایط بسیار سخت محیطی (Harsh) اعم از PHهای بسیار اسـیدی یـا بسـیار

قلیایی

( تحت عنـوان extremely alkalophiles , extremely acidophiles)، دماهـای بسـیار بـالا یـا بسـیار پـایین،

درصدهای بسیار بالای نمـک (extremely halophiles)، فشـارهای بسـیار بـالا (تحـت عنـوان Barophiles : ایـن

باکتریها بعضاً به قدری فشار دوست هستند که برای کشت آنها از کپسولهای تحت فشار استفاده مـیکننـد) و ... زنـدگی

کنند لذا به این دسته از باکتریها اصطلاحاً extremophiles یا بینهایت دوست میگویند که دارای گونههای متمـایز از

یوباکترها هستند.

طبقه بندی باکتریها براساس رابطه ژنتیکی

طبقهبندی باکتریها براساس رابطه ژنتیکی مزیتهای زیر را دارا است :

اولاً اینکه قبول فرضیه یکسان و یکنواخت بودن گونه باکتریها را میسر میسازد.

دوم این نوع طبقهبندی تحت تأثیر تغییرات ناگهانی قرار نمیگیرد.

سوم بعد از طبقهبندی میتوان طرح تشخیصی قابل اطمینانی را ارائه داد.

خانواده میکروکوکاسه : شامل استافیلوکوکوس، میکروکوکوس، پلانوکوکوس

ویژگیهای استافیلوکوکها :

استافیلوکوکها باکتریهای کروی به اندازه 5/. تا 1/5 میکرون میباشد که باکتریهای گرم مثبت بوده و میکروفلـور طبیعـی

پوست انسان، بینی و بخش فوقانی دستگاه تنفس میباشند. این باکتریها از نازوفازنکس قابل جداسازی هستند. همچنین

بیهوازی اختیاری بوده و رشد آنها در شرایط هوازی بهتر انجام میشود. به صورت همسفره بـا انسـان یـا بیمـاریزا وجـود

دارند. مهمترین گونه بیماریزا، استافیلوکوکوس اورئوس است که شایعترین عامل عفونتهای موضعی چرکی است. اسـتافها

متابولیسم تنفسی داشته، کاتالاز مثبت هستند (که وجه تمایز آنها با استرپتوکوکها اسـت)، فاقـد حرکـت و فاقـد اسـپور

هستند، حرارت مناسب برای رشدشان 37 ـ 30 درجه سانتیگراد میباشد.

میکروکوکوسها و پلانوکوکوسها فاقد گونههای بیماریزا میباشند.

خانواده استرپتوکوکاسه

اعضای خانواده استرپتوکوکاسه به صورت همسفره در انسان یا به صورت ساپروفیت در شیر و فرآوردههای آن وجود دارند.

این باکتریها هوازی یا بیهوازی اختیاری هستند. جنسهای وابسته به استرپتوکوکها عبارتند از : آئروکوکوس، پدیوکوکوس،

لوکونوستوک ، جملا در این باکتریها فقط جنسهای ائروکوکوس و استرپتوکوکوس با عفونتهـای انسـانی مـرتبط هسـتند.

آئروکوکوس گاهاً در عفونتهای مجاری ادراری و اندوکاردیت نقش دارد.

طبقهبندی لنسفیلد : این طبقهبندی براساس آنتیژنهای دیواره سلولی است و شامل گروههـای E ، D ، C ، B ، A و...

است. در گروه A (استرپتوکوکوس پایوژنز) و گروه C ، کپسول از جنس هیالورونیک اسید است.

نکته : کپسول هیالورونیک اسیدی در سویههای مولد هیالورونیداز وجود ندارد. ایـن کپسـول ایمونوژنیـک نمـیباشـد. در

گروه B و D ، کپسول از جنس پلیساکاریدی است. کلنیهای کپسولدار کلنیهای موکوئیدی هستند.


فهرست مطالب



تعریف گونه .............................................................................................................................. 11

طبقهبندی باکتریها براساس رابطه ژنتیکی..................................................................................................12

خواص اسیدهای نوکلئیک....................................................................................................................13

صفات فنوتیپی ................................................................................................................................15

روشهای تشخیصی برای تعیین تشابهات و تفاوتهای میان باکتریها ........................................................................ 16

خانواده میکروکوکاسه : شامل استافیلوکوکوس، میکروکوکوس، پلانوکوکوس ............................................................17

گونههای مهم استاف از نظر پزشکی..........................................................................................................17

حساسیت آنتیبیوتیکی .......................................................................................................................18

ویژگیهای کشتی استافیلوکوکها..............................................................................................................19

ساختار آنتیژنیک استافها ....................................................................................................................21

کپسول .........................................................................................................................................21

همولیزین ......................................................................................................................................22

اثر سیتوتوکسیک همولیزینها.................................................................................................................22

22....................................................................................... (PANTON – VALENTINE لوکوسیدین) لوکوسیدین

انتروتوکسین...................................................................................................................................23

24............................................................................. ( TOXIC SHOCK SYNDROM = TSS) سمی شوک سندروم

اگزوتوکسینهای تبزا ......................................................................................................................... 26

کواگولازدر استاف............................................................................................................................. 26


نوع فایل:Pdf

سایز: 5.08mb

تعداد صفحه:319
جزوه میکروبیولوژی- زیست شناسی



انواع تعریف گونه

به مجموعهای از سویهها (Strains) که دارای صفات مشترک هستند گونه گفته میشـود. در تـاگزونومی سیسـتماتیک

باکتریایی، گونه گروه اصلی میباشد. گذشته از این، دو تاگزونومی باکتریایی مشخصات شکلی اهمیت چنـدانی نـدارد. در

تعیین گونه باکتری جنسیت دخیل نیست زیرا در بین باکتریها تعداد محدودی از آنها همیوغی (Conjugation) انجـام

میدهند. (همیوغی تنها روش تولید مثل جنسی باکتریهاست).

یکی از راههای تشخیص گونه باکتری، بررسی خویشاوندی ژنتیکی یا بررسی تشابه DNA میان باکتریهای مختلف است.

سویه (Strain) : سویه یا سوش به سلولهای حاصل از یک سلول در کشت خالص اطلاق میگردد.

جنس (Genus) : مجموعهای از سویههاست که دارای صفات مشترک میباشند. در ردهبنـدی لینـهای، جـنس بـاکتری

بیشتر مدنظر قرار میگیرد. ردهبندی امروزی بیشتر بر پایه اختصاصات فیزیولوژیک انجام میشود.

در ردهبندی کنونی، موجودات زنده را که کلاً در 2 گروه اصلی طبقهبندی نمودهاند که عبارتند از :

1ـ یوکاریوتها (پروتیستها) مانند جلبکها، قارچها، پروتوزوئرها، کپکهای مخاطی.

2ـ پروکاریوتها که خود شامل 3 گروه هستند : جلبکهـای سـبز ـ آبـی (سـیانوباکترها)، باکتریهـا یـا باکتریهـای حقیقـی

(یوباکترها) و بالاخره آرکیباکتر (آرکئا یا باکتریهای باستانی).

آرکیباکترها در کل دستهای از پروکاریوتها هستند که قادرند در محدوده بسیار وسیعی از شرایط محیطی زیسـت کننـد.

به عبارت دیگر این باکتریها قادرند در شرایط بسیار سخت محیطی (Harsh) اعم از PHهای بسیار اسـیدی یـا بسـیار

قلیایی

( تحت عنـوان extremely alkalophiles , extremely acidophiles)، دماهـای بسـیار بـالا یـا بسـیار پـایین،

درصدهای بسیار بالای نمـک (extremely halophiles)، فشـارهای بسـیار بـالا (تحـت عنـوان Barophiles : ایـن

باکتریها بعضاً به قدری فشار دوست هستند که برای کشت آنها از کپسولهای تحت فشار استفاده مـیکننـد) و ... زنـدگی

کنند لذا به این دسته از باکتریها اصطلاحاً extremophiles یا بینهایت دوست میگویند که دارای گونههای متمـایز از

یوباکترها هستند.

طبقه بندی باکتریها براساس رابطه ژنتیکی

طبقهبندی باکتریها براساس رابطه ژنتیکی مزیتهای زیر را دارا است :

اولاً اینکه قبول فرضیه یکسان و یکنواخت بودن گونه باکتریها را میسر میسازد.

دوم این نوع طبقهبندی تحت تأثیر تغییرات ناگهانی قرار نمیگیرد.

سوم بعد از طبقهبندی میتوان طرح تشخیصی قابل اطمینانی را ارائه داد.

خانواده میکروکوکاسه : شامل استافیلوکوکوس، میکروکوکوس، پلانوکوکوس

ویژگیهای استافیلوکوکها :

استافیلوکوکها باکتریهای کروی به اندازه 5/. تا 1/5 میکرون میباشد که باکتریهای گرم مثبت بوده و میکروفلـور طبیعـی

پوست انسان، بینی و بخش فوقانی دستگاه تنفس میباشند. این باکتریها از نازوفازنکس قابل جداسازی هستند. همچنین

بیهوازی اختیاری بوده و رشد آنها در شرایط هوازی بهتر انجام میشود. به صورت همسفره بـا انسـان یـا بیمـاریزا وجـود

دارند. مهمترین گونه بیماریزا، استافیلوکوکوس اورئوس است که شایعترین عامل عفونتهای موضعی چرکی است. اسـتافها

متابولیسم تنفسی داشته، کاتالاز مثبت هستند (که وجه تمایز آنها با استرپتوکوکها اسـت)، فاقـد حرکـت و فاقـد اسـپور

هستند، حرارت مناسب برای رشدشان 37 ـ 30 درجه سانتیگراد میباشد.

میکروکوکوسها و پلانوکوکوسها فاقد گونههای بیماریزا میباشند.

خانواده استرپتوکوکاسه

اعضای خانواده استرپتوکوکاسه به صورت همسفره در انسان یا به صورت ساپروفیت در شیر و فرآوردههای آن وجود دارند.

این باکتریها هوازی یا بیهوازی اختیاری هستند. جنسهای وابسته به استرپتوکوکها عبارتند از : آئروکوکوس، پدیوکوکوس،

لوکونوستوک ، جملا در این باکتریها فقط جنسهای ائروکوکوس و استرپتوکوکوس با عفونتهـای انسـانی مـرتبط هسـتند.

آئروکوکوس گاهاً در عفونتهای مجاری ادراری و اندوکاردیت نقش دارد.

طبقهبندی لنسفیلد : این طبقهبندی براساس آنتیژنهای دیواره سلولی است و شامل گروههـای E ، D ، C ، B ، A و...

است. در گروه A (استرپتوکوکوس پایوژنز) و گروه C ، کپسول از جنس هیالورونیک اسید است.

نکته : کپسول هیالورونیک اسیدی در سویههای مولد هیالورونیداز وجود ندارد. ایـن کپسـول ایمونوژنیـک نمـیباشـد. در

گروه B و D ، کپسول از جنس پلیساکاریدی است. کلنیهای کپسولدار کلنیهای موکوئیدی هستند.


فهرست مطالب



تعریف گونه .............................................................................................................................. 11

طبقهبندی باکتریها براساس رابطه ژنتیکی..................................................................................................12

خواص اسیدهای نوکلئیک....................................................................................................................13

صفات فنوتیپی ................................................................................................................................15

روشهای تشخیصی برای تعیین تشابهات و تفاوتهای میان باکتریها ........................................................................ 16

خانواده میکروکوکاسه : شامل استافیلوکوکوس، میکروکوکوس، پلانوکوکوس ............................................................17

گونههای مهم استاف از نظر پزشکی..........................................................................................................17

حساسیت آنتیبیوتیکی .......................................................................................................................18

ویژگیهای کشتی استافیلوکوکها..............................................................................................................19

ساختار آنتیژنیک استافها ....................................................................................................................21

کپسول .........................................................................................................................................21

همولیزین ......................................................................................................................................22

اثر سیتوتوکسیک همولیزینها.................................................................................................................22

22....................................................................................... (PANTON – VALENTINE لوکوسیدین) لوکوسیدین

انتروتوکسین...................................................................................................................................23

24............................................................................. ( TOXIC SHOCK SYNDROM = TSS) سمی شوک سندروم

اگزوتوکسینهای تبزا ......................................................................................................................... 26

کواگولازدر استاف............................................................................................................................. 26


نوع فایل:Pdf

سایز: 5.08mb

تعداد صفحه:319

خرید فایل

روش تحقیق بررسی تجزیه و تحلیل قومیت و حرکتهای تجزیه طلبانه در اولین دهه انقلاب اسلامی ایران (به دنبال امنیت فراگیر)

روش تحقیق بررسی تجزیه و تحلیل قومیت و حرکتهای تجزیه طلبانه در اولین دهه انقلاب اسلامی ایران (به دنبال امنیت فراگیر)

تجزیه و تحلیل

حرکتهای تجزیه طلبانه پس از انقلاب

الف – عنوان تحقیق: 1- فارسی: تجزیه و تحلیل قومیت و حرکتهای تجزیه طلبانه در اولین دهه انقلاب اسلامی ایران. (به دنبال امنیت فراگیر) 2- خارجی: An Anaalysis of Ethnithity And Aecessionist Movement in The First Decade of Isiamic Revolution of Iran.

ب- نوع تحقیق: 1- کاربرد 2- بنیاد 3- توسعه ای

ج- کلید واژه ها: 1- تجزیه طلبی (Separatism) درخواست گروه قومی ساکن سرزمین معین برای جدایی از قلمرو حاکمیت سیاسی دولتی که قوم و سرزمین جزئی از آن بشمار می رود. هدف جدایی خواهان اغلب تشکیل دولتی تازه در سرزمینی معین برای قومی خاص است. (آشوری ، 1382 ص 108). 2- هویت (Identity) این واژه بیانگر چه کسی بودن است که از احتیاج بشر به شناخته شدن و شناسنده شدن به چیزی یا جایی ناشی می شود. سرزمین ، تاریخ، زبان، ادبیات، فرنگ و هنر از جمله عناصر تشکیل دهنده هویت شمرده میشوند (آقابخشی، 1381 ص 305) 3- ناسیونالیسم یا ملت باوری (Nationalism) نوعی آگاهی جمعی است، یعنی آگاهی به تعلق ملت، این آگاهی را «آگاهی ملی» خوانند. آگاهی ملی اغلب پدید آورنده حس وفاداری و شور دلبستگی افراد به عناصر تشکیل دهنده ملت: نژاد ، زبان، سنت ها، عادت ها، ارزش های اخلاقی و اجتماعی به طور کلی فرهنگ است. (آشوری، 1382 ص 319) 4- قومیت (Ethnicity) حالت گروهی از مردمی که از درجه ای از پیوستگی و همبستگی برخوردارند و آگاه از اینکه اصل و منشا مشترک دارند. (آقابخشی 1381 ص 223).

د- شرح و بیان مساله پژوهشی:

ایران سرزمینی پهناوری است. با سابقه تاریخی طولانی. در این گستره خاکی اقوام متعدد در طول سالیان متمادی با هم زیسته اند. کشور ایران دارای ترکیب شگفت انگیزی از آداب؛ رسوم، زبان و مذهب است. با وجود مجموعه این تفاوت ها عنصر ایرانی و ایران در طول تاریخ تداوم داشته. از طرف دیگر تاریخ ایران شاهد تلاشهایی است که قصد جدایی و استقلال از پیکره ایران را دارد. از نظر این پژوهش صرف وجود اقوام متعدد موجب حرکت های جدایی طلبانه نیست یا به تعبیر صحیح تر نفس وجود تفاوتهای قومی تضمین کننده بسیج قومی نیست. با نگاهی هر چند گذرا به تاریخ ایران صحت این مدعا ثابت می شو. با انتقاد از پژوهش تک عاملی تاکید این تحقیق بر مجموعه علل داخلی و خارجی است و با بررسی تاریخی قصد شناخت این عوامل را دارد.

تا پیش از قرن 13 هجری. در ایران هیچ گونه جنبش قومی که حاکی از سیاسی شدن شکافهای قومی و زبانی باشد مشاهده نمی شود، تنها ظهور دولت مدرن و متمرکز در این سالها بود که ایلات و عشایر را در قالب اقلیت قومی و زبانی رودروی دولت مرکزی قرار داد. این کشمکش دولت مرکزی و سران ایلات و عشایر در سرتاسر حکومت رضاشاه به صورت پنهان و آشکار ادامه یافت و با فروپاشی ساختار قدرت در شهریور 1320 ما شاهد شکل گیری جنبشهای تجزیه طلبانه هستیم.

سر برآوردن دوباره این حکومتهای تجزیه طلبانه در فردای انقلاب اسلامی 1357 حاکی از این مساله است که مشکل همچنان در طی این سالها ادامه یافته است. حوادثی که در سالهای نخستین پیروزی انقلاب در ایران رخ داد و طرح مساله خلق های ترکمن، عرب و کرد ... به خصوص از سوی گروههای چپ و نیز رویدادهای کردستان و نقشه های حزب بعث عراق برای خوزستان و حمله به ایران از جمله نشانه های تداوم این معضل (تجزیه طلبی) میباشد.

پرسش اصل پیش روی این تحقیق اینشت که چه عواملی در پیدایش و تداوم حرکتهای تجزیه طلبانه بعد انقلاب 57 موثر بوده اند.

چرا این موضوع برای این پژوهش انتخاب شده است؟ و ارزش آن برای ایران امروز تا چه اندازه اهمیت دارد؟ آفات تجزیه طلبی و پیامد های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آن نیاز به تکرار ندارد. ترکیب جمعیتی کشورمان و وجود اقوام متعدد و همچنین سابقه حرکتهای گریز از مرکز اهمیت چنین پژوهشهای را دو چندان می سازد.

تاکید این پژوهش بر مجموعه علل است: از جمله مهمترین عوامل داخلی، ضعف جامعه مدنی است. نهضت مشروطه با هدف برقراری حکومت قانون و سلطنت محدود روی داد لیکن در عمل این حرکت جامعه مدنی نیرومند و حتی نوع ضعیف آن را به ارمغان نیاورد، صرفا پاره ای از نمادهای صوری جامعه مدنی را در قالب قوانین موضوعه تصویب و قانونی کرد. تجزیه نا موفق نهضت مشروطه به دلایل ساختاری نقش تخریبگر قدرتهای خارجی و واگرایی سیاسی در کشور منجر به کودتای 1299 شد و حکومت رضا شاه به نوبه خود مانع تکوین جامعه مدنی شد. بطور کلی در طول حکومت پهلوی ما تلاش مستمری در جهت ایجاد مولفه های جامعه مدنی صورت نگرفت. بعد از انقلاب اسلامی 1357 نیز به دلیل پراکندگی قدرت در سالهای نخستین و از طرفی شروع جنگ تحمیلی مانع این مهم شد. عامل مهم دیگر ضعف حکومت مرکزی است که این خود موجب تقلیل انسجام ملی و سیاسی شده است. در نهایت توجه به عامل خارجی و پدیده استعمار است. نیروهای خارجی و توانستند از طریق حمایت و پشتیبانی زمینه سیاسی شدن قومیت ها را در جهت استمرار منافع خود فراهم سازند. از جمله می توان به همکاری و حمایت حزب بعث از جنبشهای تجزیه طلبانه خوزستان اشاره کرد.

4- پیشینه و تاریخچه موضوع تحقیق: ( مطالعات و تحقیقاتی که در رابطه با این موضوع صورت گرفته و نتایج حاصل از آن)

در مورد موضوع تجزیه طلبی به طور منفرد و پراکنده مقالات و کتاب هایی نوشته شده از جمله مهمترین منابع در مورد قومیت کتاب (قومیت و قوم گرایی در ایران افسانه یا واقعیت) نوشته حمید احمدی (1382) است. کتاب وی پژوهشی است انتقادی به مطالعات قومی از دیدگاه روش شناسی، احمدی در این کتاب چهار چوب نظری سه گانه ای ارائه داده که در آن دولت ، نخبگان و نیروهای بین المللی نقش اصلی را برای سیاسی کردن اختلافات زبانی و مذهبی و شکل دادن به جنبش های قومی در ایران دارند. وی در این اثر از کنار مشکلات قومیت ها عبور کرده و به عدم شکل گیری هویت ملی و سیاسی کمتر پرداخته است. کتاب عمده دیگر (ناسیونالیسم در ایران) نوشته ریچارد کاتم (1378) است. وی در این کتاب به بررسی مبانی اجتماعی ناسیونالیسم در ایران پرداخته است. در فصولی از کتاب نویسنده به ناسیونالیسم قومی و جدایی طلبانه اشاره کرده است. منبع عمده دیگر کتاب (کردستان، علل تداوم بحران آن پس از انقلاب اسلامی) نوشته حمیدرضا جلایی پور (1372) است. این کتاب در جستجوی پاسخ به دو سوال کلیدی است اول: روند شکل گیری مسله کردستان در بعد تاریخی و دیگر علل تداوم بحران آن پس از پیروزی انقلاب اسلامی کدامند؟

نویسنده در ادامه علل تداوم بحران را چنین معرفی می کند، همبستگی کردی (قومی) که در آغاز پیروزی انقلاب مجدداً تقویت شد.، وجود احزاب سیاسی کردی که شعار خود مختاری را مطرح کردند، موقعیت برون مرزی و حمایت خارجی از این حرکتها، جغرافیای سیاسی کردستان و درنهایت سیاست امنیتی دولت جمهوری اسلامی. نوشته مورد نظر کتاب جامعی راجع به مسله کردستان است اما در باب سایر حرکتهای جدایی طلبانه سخنی به میان نمی آورد. منبع دیگر مقاله (طرح های تجزیه خوزستان) نوشته اصغر جعفری ولدانی (1384) است. نویسنده با بررسی اسناد و مدارک به این نتیجه رسیده که از زمان استقلال عراق تاکنون خوزستان ایران همواره مورد اهداف توسعه طلبانه بغداد بوده و اخیرترین این اقدامات حمله عراق به ایران در سال 1359 است. این مقاله نیز اطلاعات مفیدی را طبقه بندی نموده است اما تنها مورد خوزستان را بررسی کرده و بیشتر به ابعاد خارجی موضوع پرداخته.

خوزستان:

با پیروزی انقلاب خوزستان نیز مانند سایر مناطق کشور دستخوش برخی ناآرامی ها شد. هر چند خوزستان دارای سابقه طولانی در شکل گیری حرکتهای تجزیه طلبانه است، اما همزمان با انقلاب اعراب خوزستان نیز بر خلاف برخی مناطق مثل سیستان و بلوچستان حضوری مستمر و فعال در پیروزی انقلاب داشته و با شرکت در تظاهرات و اعتصابات عمومی علیه رژیم پهلوی ایفاء نمودند. سابقه حرکتهای تجزیه طلبانه در این منطقه به پیش از انقلاب می رسد. استان خوزستان به دلیل اهمیت ویژه آن همیشه مورد طمع قدرتها و کشورهای منطقه بوده است. وجود جمعیت قابل توجهی از اعراب ، ذخایر نفتی و موقعیت استرتژیک این استان ، گوشه ای از ویژگیهای منحصر به فرد این منطقه است تقاضای خودمختاری و یا کسب میزانی از استقلال از سوی اعراب منطقه خوزستان خواسته جدیدی نبودع و نخستین بار توسط بریتانیا – در دوره شیخ خزعل مطرح شد. این استان همواره به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد خود مورد طمع کشورهای همسایه و قدرتهای فرا منطقه ای بوده است.

از زمان استقلال عراق تا کنون ، استان خوزستان ایران به علت دارا بودن ذخایر نفتی و موقع ممتاز استراتژیکع همواره مورد مطامع توسعه طلبانه دولتهای حاکم بر بغداد و پشتیبان آنها بریتانیا بوده است. دولتهای عراق و انگلیس تا کنون در زمانهای گوناگون چند بار برای تجزیه خوستان ایران طرح ریزی کرده اند، که همه آنها با شکست روبرو شده است. مهمترین این طرحها عبارت بوده است: طرح تجزیه خوزستان در زمان شیخ خزعل ، طرح تجزیه خوزستان در زمان جنگ جهانی دوم، طرح تجزیه ایران در سال 1338، طرح تجزیه ایران در سال 144 و سرانجام طرح تجزیه خوزستان در جریان تجاوز عراق به ایران و جنگهشت ساله.

همانطور که اشاره شد آخرین طرح تجزیه خوزستان به هنگام جنگ هشت ساله پیگیری می شد. در مواقع یکی از اهداف اصلی تهاجم صدام ، تجزیه همیشگی استان خوزستان ایران بود.

جریانهای سیاسی خوزستان در آستانه انقلاب:

سازمانها و گروههای فعال در منطقه خوزستان را در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی به دو دسته مذهبی و غیر مذهبی تقسیم می کند:

1- گروههای غیر مذهبی: گروههای همچون اتحادیه عرب خوزستان جنبش ناسیونالیست غرب، جبهه التحریر خوزستان ، فدائیان خلق و حزب کارگران سوسیالیست از جمله تشکیلاتی بودند که در ماههای اولیه سال 1358 فعالیت خود را در این منطقه متمرکز ساخته اند.

2- نیروهای مذهبی: با توجه به فارس بودن رهبران انقلاب اسلامی و وجود اقلیت عرب زبان در منطقه خوزستان، هراس از ظهور یک حکومت فارس با گرایش به فارس گری و تصور سرکوب اعراب ، موجب شد که برخی از رهبران مذهبی منطقه در دفاع از حقوق اعراب اقداماتی را به انجام برسانند.

شخصیت کلیدی در منطقه خوزستان در اوایل انقلاب شیخ محمد طاهر آل شبیرخاقانی (1364-1288) معروف به شبیر خاقانی است. وی دارای نفوذ معنوی زیادی در بیان اعراب منطقه خصوصاً در خرمشهر و اطراف آن داشت، گرایش اعراب منطقه به شیخ شبیر موجب شد که او بتواند امور خرمشهر و اطراف آن را در دست بگیرد. در اوایل اسفند 1357 کمیته ستاد انقلاب اسلامی خرمشهر زیر نظر وی تشکیل شد که شامل فعالان فارس و عرب می شد.

ایالت از دست رفته عربی است و خواهان «آزادسازی» آن از قید «فارس های نژاد پرست» بوده اند.

جنگ تحمیلی و حمایت خارجی:

مرز طولانی میان دو کشور عراق و ایران و سابقه اختلافات این دو کشور زمینه را برای دخالت هر یک را در امور کشور همسایه مهیا می سازد.

البته پیشتر اشاره کردیم که طرح تجزیه استان خوزستان در دوران حکومت بعث ابعاد جدی تر یافت و از آغاز به قدرت رسیدن این حزب در سال 1347 همواره تلاش این حزب تجزیه خوزستان و الحاق آن به عراق بود است. گروههای اصلی تجزیه طلبانه مثل جبهه التحریر حتی پیش از انقلاب نیز مورد حمایت رژیم عراق بده است. بعد از انعقاد قرار داد الجزایر در سال 1975 میلادی کمک های دولت عراق به این گروهها کاهش یافت تبع فعالیت این گروهها کم شد اما پس از شکل گیری انقلاب اسلامی این گروهها منجمله جبهه فعالیت دوباره خود را در سایه حمایت دولت عراق شدت داد. عراق در طی سالهای اولیه جنگ شامل تشویق جوانان عرب برای ورود به خاک آن کشور کسب تعلیمات و آموزش های لازم، مجهز کردن آنها با اسلحه و پول کافی ؟اعزام آنان به داخل ایران برای مبارزه با رژیم بود. از جمله دیگر روش های دولت عراق طی این سالها تلاش در جهت ایجاد جو رعب و وحشت در میان مردم و ارسال مواد منفجره برای ضربه زدن به تاسیسات اقتصادی و نظامی ایران بود. میزان مداخلات عراق در امور منطقه حتی قبل از شروع جنگ به حدی بود که گروهی از انقلابیون تحت عنوان «پیروان راه امام» به کنسولگری عراق در خرمشهر حمله کردند و از سفارت عراق در تهران خواسته شد که بهعلت فعالیتهای مشکوک رایزن فرهنگی آن کشور در خرمشهر وی ایران را ترک کند. به هر صورت با شروع جنگ تحمیلی در 31 شهریور 1359 مسئله ابعاد تازه ای به خود گرفت. همان طور که قبلاً گفته شد یکی از هدفهای اصلی جنگ تجزیه خوزستان ایران بود در این راستا دولت عراق از تمامی گروههای که برای تجزیه خوزستان تلاش می کردند حمایت می کرد. جبهه التحریر در عراق دارای دفتر بود و از تسهیلات رادیویی دولت عراق برخوردار بود. افراد این گروه در عراق آموزش نظامی می دیدند در این میان مصر و کویت نیز از ادعاهای دولت عراق حمایت می کردنددولت برای پایان دادن به وضعیت نابسامان اعلام کرد که ساختمانهای سازمان سیاسی و کانون فرهنگی خلق عرب باید تا پایان اردیبهشت تخلیه و کلیه گروههای سیاسی موظفند سلاحهای خود را تا 4 خرداد ماه تحویل فرمانداری دهند. لبته درگیریها تا اواسط خرداد ماه به صورت پراکنده ادامه یافت. مذاکراتی در 15 خرداد میان دریا دار مدنی استاندار خوزستان و آیت ا.. شبیر انجام پذیرفت که به شکل گیری یک توافق نامه هشت ماده ای انجامید. مساله خلع سلاح عمومی و تخلیه ساختمانهای دولتی موجب دامن زدن به انفجارها و درگیری های خونین دیگری شد، گروه های موسوم به خلق عرب از همان ابتدا با مسئله خلع سلاح مخالفت کردند و خواستار برکناری ؟ استاندار خوزستان شدند. شهادت فرمانده اعزامی سپاه خرم آباد در منطقه و بمب گذاری و شهادت عده ای از مردم که در مراسم سوگواری شهید نامبرده شرکت کردند بودند موجب شد که مردم با تجمع مقابل منزل شیخ شبیر اعتراض خود را به گروههای تجزیه ظلب اعلام دارند. متعاقب آن شیخ به همراه خانواده از خرمشهر به اهواز و سپس به قم منتقل شد و در آنجا یا صدور اطلاعیه ای از تمام گروههایی که حاکمیت ملی را تضمین می کنند اعلام انزجار کرد.

خرید فایل

در عملیات روش پژوهش

در عملیات روش پژوهش

چکیده

در این مقاله یک دسته بندی از انواع پژوهش در «پژوهش در عملیات» ارائه می‌شود و مراحل و روش انجام هر یک از انواع پژوهش شرح داده می شود. انواع پژوهش در پژوهش در عملیات، روش پژوهش در حل مسائل واقعی، استخراج مسئله، مدلسازی، تعریف مدل، هدف استفاده از مدل، دلایل استفاده از مدل، هدف از مطالعه سیستم‌ها و عملیات از طریق مدل، انواع مدلها، اصول مدلسازی، مدلهای کلاسیک پژوهش در عملیات، روش مدلسازی، ساده‌سازی مدلها، حل مدل، اعتبارسنجی مدل، پیاده‌سازی مدل، روش پژوهش در توسعه مدل یا روش حل برای مسائل کلاسیک، توسعه روش حل برای مسائل کلاسیک، روش پژوهش در توسعه تئوریها و فنون عمومی از جمله مباحث این مقاله هستند.

کلیدواژه : پژوهش در عملیات؛ پژوهش عملیاتی؛ تحقیق در عملیات؛ روش پژوهش؛ مدل‌سازی؛ توسعه مدل؛ اعتبارسنجی؛ حل مسائل واقعی؛ توسعه تئوری

---

1- مقدمه

این مقاله به روش پژوهش در حوزه پژوهش در عملیات اختصاص دارد. در این مقاله کلیات روش پژوهش مدنظر قرار می‌گیرد و از جزئیات فنون سخنی به میان نمی‌آید و خواننده می‌تواند برای مطالعه بیشتر در زمینه فنون پژوهش در عملیات، به موضوعات مربوط مراجعه کند. آنچه که در این مقاله مورد تأکید است انواع پژوهش و خصوصیات آنان در حوزه پژوهش در عملیات است و روشهای جمع‌آوری داده‌ها، آزمونهای آماری و مهارتهایی که هر پژوهشگر باید کسب نماید شرح داده نمی‌شوند و به جای آن ابزار اصلی پژوهش در عملیات، مدلها، مورد بررسی قرار می‌گیرند.

2- انواع پژوهش در پژوهش در عملیات

در یک دسته‌بندی عمومی، اگر پژوهش برای حل مسائل مشخص و موجود انجام شود نوع پژوهش از جهت خروجی، کاربردی خواهد بود و اگر توسعه تئوریها و روشهای عمومی برای تولید دانش هدف باشد نوع پژوهش، محض خواهد بود.

با هدف تدوین روش پژوهش برای پژوهش در عملیات، در اینجا دسته‌بندی عملی‌تری از انواع پژوهش در پژوهش در عملیات ارائه می‌کنیم. در این دسته‌بندی سه نوع پژوهش قابل تشخیص است؛

• حل مسائل واقعی
• توسعه مدل یا روش حل برای مسائل کلاسیک
• توسعه تئوریها یا فنون عمومی.

در حل مسائل واقعی، متخصص پژوهش در عملیات با مسئله‌ای مربوط به یک عملیات در حال اجرا روبروست. صرفنظر از اینکه مشکل چه باشد و چگونه توسط سفارش‌دهنده مطرح شده باشد ممکن است از دیدگاه پژوهش در عملیات ناشناخته بوده، و به درستی تعریف نشده باشد یا چیزی به غیر از آنچه باشد که مدنظر سفارش‌دهنده است. بنابراین تعریف مسئله در این نوع پژوهش از اهمیت بالایی برخوردار است. واقعی بودن مسئله ضرورت دقت در تعیین مفروضات، جمع‌آوری داده‌ها، تعیین پارامترها و روابط و تدوین اهداف عملیات و شاخص‌های اثربخشی را دوچندان می‌نماید. عوامل اشاره شده نقش تعیین‌کننده‌ای در تعریف مسئله و دستیابی به راه‌حل دارند. راه‌حل پیشنهادی در حل مسائل واقعی زمانی ارزشمند است که بتواند در عمل پیاده شود. یعنی تطبیق و تعدیل راه‌حل پژوهش به شکلی که به راه‌حل عملیاتی و واقعی منجر شود بسیار مهم است.

مسائل کلاسیک، مسائلی هستند که به دلیل تشابه در بسیاری از عملیات مختلف، پژوهشهای متعدد برای ارائه راه‌حل و دارا شدن سابقه علمی در کتابها و مقاله‌های مربوط به پژوهش در عملیات، به شکل کلاسیک در آمده‌اند. مسئله فروشنده دوره‌گرد¹، مسئله مسیریابی وسایل ترابری²، مسائل برش و چیدمان³، تعادل خط مونتاژ⁴، مسئله زمانبندی خدمه پرواز⁵، مسئله تخصیص مضاعف⁶ و زمانبندی کارگاهی⁷ از مسائل کلاسیک به شمار می‌آیند. این مسائل کاملاً شناخته شده هستند. اهداف، شاخص‌های اثربخشی، محدودیتها و قیود، پارامترها و مفروضات هر یک از مسائل کلاسیک مشخص و روشن هستند. خصوصیات راه‌حل، مشخص و به صورت مستقیم قابل کاربرد در موارد واقعی هستند. نیازی به جمع‌آوری داده‌های واقعی نیست و داده‌ های فرضی که به شرایط واقعی این نوع مسائل شبیه باشد کفایت می‌کند. در حل این نوع مسائل، پژوهشگر با توسعه مدلی از مسئله، روش حل مسئله یا هر دو روبروست.

در توسعه تئوریها یا فنون عمومی، حل مسئله واقعی یا کلاسیک مدنظر نیست بلکه پژوهشگر قصد دارد تئوریهای جدیدی را در قالب قضایا و روابط برای مفاهیم، اصول و فنون موجود بیان دارد یا فن جدیدی را برای استفاده در حل مدلها ابداع نماید. در اینجا هدف، کاربرد نتایج پژوهش در حل مسائل نیست (اگر چه ممکن است از آنها استفاده شود) بلکه تولید دانش در حوزه پژوهش در عملیات است. در این نوع پژوهش، پژوهشگر با تعریف مسئله، جمع‌آوری داده‌ها، مدلسازی و کاربرد نتایج حل مدل روبرو نیست و بنابراین روش پژوهش، متفاوت و کمتر قابل مستندسازی خواهد بود.

همانطور که مشاهده می‌شود روش پژوهش در هر دسته متفاوت از دیگر دسته‌ها خواهد بود. دسته اول و دوم براساس تعاریف، پژوهش کاربردی هستند اما ممکن است پژوهشهای دسته اول منجر به انجام پژوهش‌های دسته دوم و سوم و پژوهش دسته دوم منجر به پژوهش دسته سوم گردد. پژوهش در دسته سوم، پژوهش از نوع محض است. در ادامه روش پژوهش در این دسته‌ها شرح داده می‌شوند.

1. روابط غیرخطی را به روابط خطی تبدیل کنید.
2. تعداد متغیرهای تصمیم و محدودیتها را کاهش دهید. هرچه تعداد متغیرها و محدودیتها کمتر باشد حل مدل آسانتر خواهد بود. در حالت کلی می‌توان گفت که تأثیر تعداد محدودیتها در سادگی یا پیچیدگی مدل بیشتر از تعداد متغیرهاست.
3. ماهیت متغیرهای تصمیم را تغییر دهید؛ به عنوان مثال تبدیل متغیرهای با قید عدد صحیح به عدد حقیقی.
4. چند تابع هدف را با یک تابع هدف جایگزین کنید.
5. عناصر پویای مدل را حذف کنید. یعنی مدل را به حالت ایستا درآورید.
6. متغیرهای تصادفی را با متغیرهای قطعی جایگزین کنید.

موارد فوق ممکن است دقت مدل را کاهش دهد و بنابراین باید میزان تأثیر هر یک از ساده‌سازی‌ها بر روی دقت، درستی و کیفیت مورد توجه قرار گیرد.

3-3- حل مدل

فنون حل مدلها در سه دسته کلی روشهای تحلیلی، روشهای عددی و روشهای شبیه‌سازی قرار می‌گیرند. در روشهای تحلیلی از روشها، مفاهیم و قضایای ریاضی استفاده می‌شود. روشهای حل دستگاه معادلات، حل معادلات از طریق مشتق و روش لاگرانژ از جمله روشهای تحلیلی هستند. روشهای تحلیلی عمدتاً در حل مدلهای ریاضی با متغیرهای پیوسته کاربرد داشته و کارایی خیلی بالا در حل اینگونه مدلها دارند.

روشهای عددی روشهایی هستند که کمتر از قضایای ریاضی استفاده می‌کنند و بیشتر شامل روشهای جستجو، شمارش و تقریب عددی می‌باشند. بعنوان مثال بهینه‌سازی توابع به روش تقریب نیوتن، فنون شاخه و کران در حل برنامه‌ریزی‌های عدد صحیح و صفر و یک و روشهای سعی و خطا و روشهای هیوریستیک از جمله روشهای عددی می‌باشند. روشهای عددی بیشتر در حل مدلهای ریاضی با متغیرهای گسسته مورد استفاده قرار می‌گیرند.

روشهای شبیه‌سازی برای حل مدلهای شبیه‌سازی بکار می‌روند. روشهای شبیه‌سازی دارای دو دسته کلی روشهای قطعی و روشهای تصادفی می‌باشند. روشهای قطعی حل مدل از طریق حل مدل بصورت تکراری و روز‌آمد کردن شرایط مدل براساس حل مرحله قبل و با فرض فاصله‌های زمانی مساوی صورت می‌پذیرد. روشهای تصادفی یا آماری در مواردی استفاده می‌شود که اطلاعات مسئله ماهیت تصادفی دارند. در روشهای تصادفی اطلاعات موردنیاز با استفاده از روشهای تولید اعداد تصادفی تأمین شده و نتایج مدل براساس آنها بدست می‌آیند.

در پژوهش در عملیات هر سه روش بکار می‌رود. فنون حل برنامه‌ریزی خطی و غیرخطی، فنون صفحه برش در حل برنامه‌ریزی عدد صحیح، فنون حل مدلهای تحلیلی صف، فنون حل برنامه‌ریزی شبکه‌ها، زنجیره‌های مارکوف و... از جمله فنون دسته روشهای تحلیلی می‌باشند. روشهای جستجو، شمارش، شاخه و کران، فنون برنامه‌ریزی پویا، روشهای حمل و نقل و تخصیص و روشهای هیوریستیک از جمله روشهای عددی می‌باشند. فنون حل مدلهای شبیه‌سازی صف و مدلهای پویایی سیستم‌ها⁴⁸ از جمله فنون توسعه یافته در دسته روشهای شبیه‌سازی می‌باشند.

در حل یک مدل ممکن است ترکیبی از روشهای فوق بکار گرفته شود و از ترکیب آنها فنون ترکیبی⁴⁹ تولید نمود. انتخاب روش و فن مناسب برای حل مدل مورد نظر، نیازمند تجربه، آگاهی و تسلط به روشهای حل مدل دارد. در انتخاب روش حل مدل باید به میزان دقت روش، سرعت حل، کیفیت حوابهایی که بدست می‌دهد، زمان و هزینه و خواست کارفرما یا مدیریت توجه نمود. باید بین عوامل اشاره شد سبک و سنگین نمود و روشی انتخاب نمود که به صورت منطقی و قابل قبول پاسخ دهد. ممکن است در طراحی یک قطعه دقیق از یک ماشین دستیابی به جواب دقیق ضروری باشد هر چند که دستیابی به آن جواب هزینه زیادی در بر داشته باشد زیرا جواب نادقیق باعث کاهش کارایی ماشین و صرف هزینه‌های کلان دیگری خواهد شد. اما تهیه یک برنامه تولید که هر ماه باید انجام شود بهتر است با درصدی خطا از جواب بهینه تهیه شود تا اینکه بخواهیم به حل مدل پیچیده‌ای از آن بپردازیم که مستلزم صرف چند روز محاسبات کامپیوتری باشد.

خرید فایل

بررسی عوامل موثر در ارتقاء و بهره وری نیروی انسانی در بخش صنعت (کارخانجات خودرو سازی)

بررسی عوامل موثر در ارتقاء و بهره وری نیروی انسانی در بخش صنعت (کارخانجات خودرو سازی)

چکیده

بهره وری یک مقوله مهم در زندگی انفرادی و اجتماعی ماست . مفهوم بهره وری در خلال قرون گذشته و بویژه در طی دهه های اخیر تحولات زیادی یافته و در حال حاضر به عنوان یک شاخص که بیانگر سطح زندگی فردی – سازمانی – ملی است مورد توجه همه محققین قرار گرفته است . در سطح سازمان بهره وری یک شاخص برای تعیین موفقیت یا ناکامی است .

در این سطح بهره وری مفهومی است فراگیر که همه مفاهیم جزئی تری مثل افزایش کمیت محصولات ، کاهش هزینه تولید محصول ، رضایتمندی کارکنان ، مشتریان و سهامداران و ... را در بطن خود دارد در میان منابع و عوامل مختلف تولید که محصول هر سازمان اعم از کالا یا خدمات از تعامل و تلفیق آنها تحصیل می شود . نیروی انسانی از ویژگیهای خاصی برخوردار است چرا که ظرفیت افزایش عواملی از قبیل سرمایه ، مواد ، زمان و اطلاعات به هر حال محدود است ، اما تا کنون حداقل از دیدگاه نظری هیچ حد ومرزی برای بهبود بهره وری نیروی انسانی ادعا نشده است .

به همین دلیل سازمانهایی که به بهره وری به عنوان یک فرآیند مداوم و مستمر می نگرند و افق زمانی مشخصی را به عنوان پایان فعالیت های بهبود بهره وری در نظر نمی گیرند ناچارند که سهم اصلی را در این فرآیند به نیروی انسانی بدهند و از طریق توجه به این عامل استراتژیک ، موفقیت سازمانشان را در تحقق سطوح بالاتر بهره وری تضمین نمایند .

تحقیق حاضر در همین راستا در صدد یافتن عواملی است که بیشترین سهم مثبت را در ارتقاء بهره وری داشته باشد .

بهره وری می تواند معیار جامعی در مورد اینکه سازمان ها چگونه ملاک های زیر را تامین می کنند در نظر گرفته می شود :

1- اهداف : میزان دستیابی به هدف ها .

2- کارایی : میزان موثر بودن منابع مورد استفاده برای ایجاد محصول مفید .

3- اثر بخشی : آنچه که حاصل میگردد در مقابل آنچه که ممکن است بدست آید .

4- قابلیت مقایسه : چگونگی مثبت نتایج بهره وری در طول زمان .

مقدمه

در مورد بهره وری نیروی انسانی ، اهمیت آن در بهره وری سازمان ها، عوامل موثر بر ارتقا بهره وری این منبع ، موانع بهره وری کارکنان و سهم هر عامل در این مورد ، کتابها ، مقالات و رساله های زیادی نوشته شده است و در سخنرانی ها وسمینارها ی مختلف نیز به این مهم ÷رداخته شده است . مقالات و تحقیقات مربوط به دوران کلاسیکها عوامل موثر بر بهره وری نیروی انسانی را مشتمل بر مواردی چون شرایط محیط کاری و مشوق های مالی می داند و به مدیران توصیه می کند که این عوامل را در راستای بهبود بهره وری نیروی کار بکار ببرند . پس از ظهور مکتب روابط انسانی عوامل انگیزشی غیر مالی نیز به مجموعه عوامل موثر بر بهره وری افزوده شد و به مدیران توصیه گردید که نیازهای غیر مالی کارکنانشان را نیز در نظر بگیرند و از طریق ارضاء این نیازها کارکنان بهره ور تر داشته باشند . علیرغم آنکه نظریه اقتضاء در مدیریت ، یک عامل خاص یا یک گروه از عوامل مشخص را تحت هر شرایطی عامل بهبود دهنده نمی دهنده نمی داند اما ضمن تاکید بر تنوع وتعدد نیازها ی انسانی ، معتقد است راههای مختلفی نیز برای ارتقاء بهره وری وجود دارد که باید حسب مقتضیات هر سازمان آنها ار شناخت و بکار بست . به هر حال بهره وری مفهومی است فراگیر و گسترده بنحوی که شاید بتوان ادعا کرد که مدیریت یعنی تلاش برای بهبود بهره وری .

تجزیه و تحلیل داده ها:

نمودارهای شماره 8 و 9 و 10 بترتیب نمایانگر اهمیت و اولویت عوامل آموزشی ، انگیزه های غیر مالی و انگیزه های مالی از نظر تأثیر آنها بر بهره وری کارکنان است .

نمودار شماره 8 نشان می دهد که حضور در دوره های آموزشی مرتبط با کار بیشترین تأثیر را بر بهره وری کارکنان مورد بررسی خواهد داشت ، آموزشهای رسمی ( تحصیل در دبیرستان و دانشگاه ) در بین عوامل آموزشی در رتبه دوم قرار دارند . البته وقتی این عامل را به تفکیک گروه های درآمدی بررسی کنیم در میابیم که در گروه درآمدی اول ( با حقوق پائین ) در رتبه دهم ، در گروه درآمدی دوم ( با حقوق متوسط ) در رتبه دوازدهم و در گروه سوم ( با حقوق بالا ) در رتبه سیزدهم قرار دارد . احتمالاً اصلی ترین دلیل این اختلاف در آن است که گروه های درآمدی متوسط و بالاتر معمولاً از تحصیلات و آموزش های بالاتری نیز برخوردارند .

نمودار شمار 9 عوامل مربوط به گروه انگیزه های غیر مالی را از نظر تأثیر بر بهره وری کارکنان رتبه بندی کرده است . نمودار مذکور نشان می دهد که صمیمی و یا صفا بودن محیط کار و امکان برقراری ارتباط با مدیر از بیشترین درجه تأثیر بر بهره وری برخوردار است . این عوامل در هر 3 گروه درآمدی نیز در میان انگیزه های غیر مالی بالاترین رتبه را دارد . نکته جالب اینجاست که 5 عامل مذکور در این نمودار که مبین جایگاه آنها در کل بررسی است در مورد هر یک از گروه های سه گانه نیز عیناً به همین ترتیب حائز رتبه شده اند .

یعنی بطور مثال داشتن اختیار و استقلال عمل در کار در بین گروه انگیزه های غیر مالی برای هر 3 گروه درآمدی در رتبه دوم قرار دارد .

نمودار شماره 10 به بررسی عوامل مربوط به انگیزه های مالی پرداخته و آنها را از نظر میزان تأثیر بر بهره وری کارکنان به این گروه ضعیف ترین رتبه مربوط به تأثیر ناشی از سهامدار بودن کارکنان در محل کارشان است که خود می تواند موضوع تحقیق جداگانه ای باشد . نکته جالب توجه این است که قابل رقابت بودن حقوق با حقوق سازمان های مشابه از عوامل مؤثر بر بهره وری آنها ذکر شده و حتی جایگاهی بالاتر از سهیم بودن در منافع بهره وری از طریق طرح های کارانه و مشابه آن یافته است که این نکته نیز در جای خود قابل بررسی بصورت جداگانه می باشد . این عامل یعنی قابل رقابت بودن حقوق کارکنان با حقوق سازمان های مشابه در مورد گروه درآمدی متوسط از اهمیت نسبی بیشتری برخوردار بوده است ، لذا چنانچه کارکنان کاردان و کارشناس کم سابقه را که عموماً در این گروه درآمدی قرار می گیرند در نظر بگیریم روشن می شود که اینگونه افراد در صورت مواجه شدن با پیشنهاد حقوق و مزایای بالاتر ، به احتمال زیاد شغل و محل کار خود را تغییر خواهند داد . در حالیکه این عامل برای سطوح بالاتر حقوق از آنجا که سطح بالای حقوق اغلب با سطوح بالای سابقه کار همراه است به این شدت مؤثر نیست . بهر حال به نظر می رسد سازمان های مورد بررسی برای نگه داشتن کارشناسان جوان و کم سابقه خود و به منظور اطمینان از بهره وری آنها باید سطح حقوق سازمان های مشابه را نیز مورد توجه قرار دهند .

همانگونه که در تجزیه و تحلیل نتایج از توزیع پرسشنامه ها نیز به آن اشاره شد در میان همه اعضاء نمونه ( فارغ از سطح درآمد ) عوامل انگیزشی غیر مالی از بیشترین تأثیر بر بهره وری نیروی انسانی صنایع خودرو سازی کشور برخوردار است .

در مرحله دوم جمع آوری اطلاعات و به منظور حصول اطمینان از صحت و دقت اطلاعات دریافتی از پرسشنامه ها نسبت به دریافت اطلاعات در مورد میزان تولید ، میزان فروش ، تعداد کارکنان و متوسط حقوق و مزایای شرکت های جامعه آماری اقدام شد . این قبیل اطلاعات می تواند تا حدود زیادی نشانگر میزان بهره وری نیروی انسانی این شرکت ها باشد و همچنین می تواند تأثیر ناشی از پرداخت امتیازات مالی را بر بهره وری روشن سازد .

اطلاعات مورد نظر با مراجعه به گزارشات سالانه هیأت مدیره این شرکت ها به مجمع عمومی صاحبان سهام ( سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران ) بدست آمد با توجه به نتایج مورد نظر ، 6 شاخص به شرح زیر این گزارشات استخراج شد :

1- نسبت ارزش افزوده به فروش

2- نسبت سود نا ویژه به فروش

3- متوسط دستمزد و مزایای ماهیانه

4- ارزش تولید سرانه

5- فروش سرانه

فهرست مطالب

فصل اول :

بیان کلی مسئله

اهمیت و ضرورت پژوهش

اهداف پژوهش

سؤالات

فصل دوم :

بررسی تئوری های مرتبط با متغییرهای اصلی تحقیق

مدل های بهره وری نیروی انسانی

نتایج مطالعات انجام گرفته(نگرشی تحلیلی بر مدل های معرفی شده)

فصل سوم :

جامعه آماری

نمونه و روش نمونه گیری

ابزار گردآوری اطلاعات

اعتبار و روایی ابزارهای پژوهش

پرسشنامه

فصل چهارم :

تحلیل داده های آماری

فصل پنجم :

نتیجه گیری

پیشنهادات

خرید فایل

بررسی تعیین کیفیت خدمت رسانی از طریق به کارگیری مدل servqual در مرکز آموزشی درمانی کوثر

بررسی تعیین کیفیت خدمت رسانی از طریق به کارگیری مدل servqual در مرکز آموزشی درمانی کوثر

-1-بیان مساله :

امروزه ارائه خدمت در کشورهای توسعه یافته ، بخش مهمی از تولید ناخالص داخلی را تشکیل میدهد . بدین ترتیب ارتقای کیفیت و افزایش عملکرد از اهداف مهم این دولتها می باشد . سازمانهایی که در بخش درمانی فعالیت میکنند دریافته اند که نه تنها باید از مشتریان خود مواظبت کنند ، بلکه باید فزصت را مغتنم شمرده و از آنخا درباره انتظارات و ادراکات خود از خدمات سازمان نظر خواهی کنند .بیمارانی که خدمت درمانی دریافت میکنند قبل از دریافت اینگونه خدمات نمیتوانند نتیجه را مشاهده کنند و قضاوت آنان در خصوص آن ناشی از مشاهداتشان در باره ظاهر اینگونه سازمانها ، تجهیزات و ابزار کار ،محل ارائه خدمت ، چگونگی ارائه خدمت ، قیمت و سایر موارد میباشد . بنابراین اندازه گیری کیفیت خدمات برای این سازمانها امری حیاتی است .

کیفیت خدمت به عنوان میزان و شاخص اختلاف بین ادراک مشتریان و انتظارات آنها و خدمت ارائه شده نگریسته میشود .

طبق نظر پاراسورمون انتظارات مشتریان عمدتا بر اساس نیازهای شخصی آنان ، تجربه گذشته آنان از فراهم کنندگان خدمت ، اظهار نظر دیگران و ارتباطهت خارجی تعیین میگردد . وی با استفاده از 5 بعد کیفیت خدمات ابزاری را با نام servqual ایجاد کرد .

درک جامع و دقیق از اثر این عوامل مختلف برای خدمات بخش درمانی بسیار مهم و مرتبط است. با همه مشکلاتی که در تعریف و اندازه گیری کیفیت خدمت وجود دارد حرکت مستمر به سوی تصمیم گیری غیر متمرگز در امر ارائه خدمات ایجاب میکند که معیارهای روشن و هدفمند برای عملکرد تدوین شود تا بتوان بدان وسیله کیفیت خدمات را اندازه گیری ، کنترل و سرانجام بهبود بخشید . (آراواتی & بارکر 2007-ص 111-124)

1-2-اهمیت پژوهش :

تجربیات در کشور ما حاکی از آن است که کیفیت خدمت رسانی در بخش بهداشت و درمان پاسخگوی نیازها و انتظارات مراجعه کنندگان نمی باشد . و در این امر نقش مرکز بهداشتی و درمانی و بیمارستانها بسیار حساس بوده و جایگاه بسیار مهمی در بهبود کیفیت خدمت رسانی دارند . بنابراین بیمارستانها به عنوان مهمترین موسسات بهداشتی و درمانی باید از نظر کیفیت خدمت رسانی پیوسته مورد ارزیابی قرار گیرند تا بتوانند به موقع از وجود مشکلات احتمالی در زمینه های نیروی انسانی ، تجهیزات ، تسهیلات و ... مطلع گردند و در صدد رفع آن برایند .

1-3-اهداف :

هدف کلی :

تعیین کیفیت خدمت رسانی از طریق به کارگیری مدل servqual در مرکز آموزشی درمانی کوثر

اهداف ویژه :

1- تعیین کیفیت خدمت رسانی از طریق به کارگیری مدل servqual در مرکزآموزشی درمانی کوثر در بعد ملموسات

2- تعیین کیفیت خدمت رسانی از طریق به کارگیری مدل servqual در مرکزآموزشی درمانی کوثردر بعد قابلیت اطمینان

3- تعیین کیفیت خدمت رسانی از طریق به کارگیری مدل servqual در مرکزآموزشی درمانی کوثر در بعد پاسخگویی

4- تعیین کیفیت خدمت رسانی از طریق به کارگیری مدل servqual در مرکزآموزشی درمانی کوثر در بعد قابلیت اعتماد وامنیت

5- تعیین کیفیت خدمت رسانی از طریق به کارگیری مدل servqual در مرکزآموزشی درمانی کوثر در بعد همدلی

هدف کاربردی :

انجام پژوهشی که بتواند شکاف بین ادراک و انتظارات بیماران را انداره گیری نموده و با ارائه گزارش نتایح به مسئولین ذیربط آنها را در اتخاذ تصمیمات راهبردی در جهت بهبود کیفیت خدمت رسانی در ان مرکز یاری دهند .

1-4-سوالات پژوهش :

1- کیفیت خدمت رسانی از طریق به کارگیری مدل servqual در مرکز آموزشی درمانی کوثر در بعد ملموسات چه اندازه است ؟

2- کیفیت خدمت رسانی از طریق به کارگیری مدل servqual در مرکز آموزشی درمانی کوثر در بعد قابلیت اطمینان چه اندازه است ؟

3- کیفیت خدمت رسانی از طریق به کارگیری مدل servqual در مرکز آموزشی درمانی کوثر در بعد پاسخگویی چه اندازه است ؟

4--کیفیت خدمت رسانی از طریق به کارگیری مدل servqual در مرکز آموزشی درمانی کوثر در بعد قابلیت اعتماد وامنیت چه اندازه است ؟

5-کیفیت خدمت رسانی از طریق به کارگیری مدل servqual در مرکز آموزشی درمانی کوثر در بعد همدلی چه اندازه است ؟

1-5-روش پژوهش :

پژوهش حاضر به روش توصیفی انجام شده است . گردآوری اطلاعات مورد نظر از طریق تکمیل پرسشنامه استاندارد servqual بوده است.

1-6-دامنه پژوهش :

جامعه مورد نظر پژوهشگران بخشهای جراحی اورژانس – جراحی الکتیو – و بعد از زایمان در بیمارستان آموزشی کوثر قزوین می باشد .

1-7-محدودیت ها :

-کمبود منابع فارسی در زمینه نحوه سنجش کیفیت خدمات

-نگرش منفی سرپرستان برخی بخشهای بیمارستان نسبت به اینگونه پروژه های تحقیقاتی و بی

ارتباط دانستن اهداف پروژه با فعالیتهای بخش خود .

-نگرش منفی بعضی از مسئولین بیمارستان نسبت به این گونه پروژههای تحقیقاتی و بی ارتباط دانستن اهداف پروژه با پیشرفت بیمارستان و ترس از زیر سوال رفتن آن مرکز .

-نگرانی برخی از بیماران در پاسخ به سوالات به خاطر ترس از گرارش نظرات آنان همراه با نام آنها به مسئولین بیمارستان

1-8-امکانات پژوهش :

- دسترسی به کتب و منابع انگلیسی در زمینه مدیریت کیفیت فراگیر ، کیفیت خدمات در بخش عمومی و معیارهای اندازه گیری آن

- انجام دوره کارورزی در بیمارستان مورد پژوهش و آشنایی با بخشهای مختلف آن

1-9- تعریف مفاهیم و واژه ها :

تعریف نظری و عملیاتی مفاهیم و متغیرها :

کیفیت :

تعریف نظری : درجه انطباق محصول / خدمت ارائه شده با خواسته های مشتریان . (کرونین & تیلور. 2004،ص 45-32)

تعریف عملی : با تعریف نظری همخوانی دارد.

کیفیت از دید گاه مدیریت : کاراترین و سودمند ترین نحوه کاربرد منابع برای برآورده کردن نیازهای ارباب رجوع بدون اتلاف، اشتباه یا تاخیر در چهار چوبهای محدودیت های قانون .

مفهوم کیفیت ریشه در کار متخصصین صنعتی دارد. اهمیت کیفیت در صنعت در دهه های 50-1940 مورد توجه قرار گرفت .

خدمت :

تعریف نظری : کار کردن برای شخص / اداره ای در قبال دریافت مزد (معین ،محمد. 1375)

تعریف عملی : در این پژوهش منظور از خدمت کلیه خدمات بهداشتی و درمانی است که از طریق فرایندهای بیمارستانی ارائه می گردد.

کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی :

سطحی از خدمات بهداشتی و درمانی ارائه شده به هفراد و جوامع که هحتمال نتایج بهداشتی مطلوب را افزایش داده و مطابق دانش حرفه ای روز باشد.

ادراک مشتری از خدمت :

تعریف نظری : مشتری خدمات دریافتی را چگونه ارزیابی کند . (زیتمال & پاراسورامان )

تعریف عملی : با تعریف نظری همخوانی دارد.

ملموسات :

تعریف نظری : این ابعاد شامل ویژگی تسهیلات ، تحهیزات ، پزسنل و ابزار ارتباطی است.تمام این ابعاد تصویری را فراهم می سازد که مشتریان برای ارزیابی کیفیت آن را مد نظر قرار می دهند .

تعریف عملی : با تعریف نظری همخوانی دارد.

امنیت و تضمین :

تعریف نظری : تعهد کردن چیزی یا کسی (معین ، محمد. 1375)

تعریف عملی: در این پژوهش منظور ، توانایی و شایستگی کارکنان برای ایجاد یک حس اعتماد و اطمینان در مشتری است .

همدلی :

تعریف نظری : دارای یک رای و اندیشه بودن (معین ، محمد. 1375)

تعریف عملی: در این پژوهش یعنی ، با توحه به روحیات بیماران با هر کدام از آنها برخورد ویژه ای شود به طوری که قانع شوند که پرسنل آنها را درک می کنند .

قابلیت اطمینان :

تعریف نظری : توانایی انجام خدمت به شکل مطمئن و قابل اعتماد به طوریکه انتظارات مشتری تامین شود. (زیتمال & پاراسورامان )

تعریف عملی: با تعریف نظری همخوانی دارد.

مسئولیت پذیری :

تعریف نظری : تمایل به همکاری و کمک به مشتری است / آگاهی از موظف بودن به انجام امری. (معین ،محمد. 1375)

تعریف عملی: با تعریف نظری همخوانی دارد.

شکاف کیفیت از دیدگاه مشتری :

تعریف نظری : فاصله بین ادراک و انتظار مشتری از کیفیت خدمت ارائه شده را نشان میدهد که به آن کیفیت دریافتی یا ادراکی نیز گفته میشود. (زیتمال & پاراسورامان )

تعریف عملی: با تعریف نظری همخوانی دارد.

Servqual:

تعریف نظری : این واژه مخفف عبارت service quality میباشد و ابزاری است برای اندازه گیرب کیفیت خدمت بر مبنای ادراک – انتظار مشتری از خدمت .(کاراناوا .2006-ص31-7)

تعریف عملی: با تعریف نظری همخوانی دارد.

مقدمه :

این فصل روشهایی را که پژوهشگران برای انجام پژوهش و تحلیل سوالات ان استفاده کرده اند را شامل میشود . حامعه پزوهش ، نمونه پژوهش ، نوع پژوهش ، ابزاز پزوهش ، تعیین اعتبار و روایی ابزار ، روش گردآوری داده ها ، مکان و زمان انجام مطالعه ، روش تحلیل داده هاو ملاحظات اخلاقی موضوعات مطرح شده در این فصل می باشد .

3-1-نوع پژوهش :

پژوهش حاضر به روش توصیفی انجام شده است . اطلاعات مورد نظر از طریق تکمیل پرسشنامه استاندارد servqual گردآوری شده است .

3-2-جامعه پژوهش :

بیمارستان آموزشی کوثر دارای 230تخت مصوب و 142 تخت فعال میباشد ، تعداد تختهای بخشهای مورد پژوهش در این بیمارستان به صورت زیر میباشد :

بخش جراحی الکتیو 25 تخت ، جراحی اورژانس 37 تخت و بخش زنان و زایمان دارای 22 تخت.میانگین مدت اقامت بیماران بستری در بیمارستان بر اساس تخت فعال 2.53 است .

3-3-محیط و زمان پژوهش :

مکان پژوهش مرکز آموزشی درمانی کوثر انتخاب شد .

پژوهش از تاریخ 1/4/78 لغایت 30/5/78 به مدت دو ماه انجام شد .

3-4-نمونه پژوهش و روش انتخاب آن:

به منظور تعیین تعداد نمونه های مورد پژوهش ، اطلاعاتی در مورد بیمارستان جمع اوری گردید (اعم از تعداد تخت فعال ، تعداد تخت مصوب ، تعداد تختهای هر بخش و... ) اطلاعات مذکور به صورت مفصل در فصل سوم ، قسمت جامعه پژوهش بیان شده است .

و نیز 20 پرسشنامه به صورت پایلوت در جامعه مورد پژوهش توزیع گردید ، و نتایح زیر حاصل شد :

میانگین تفاضل بین کیفیت مورد انتظار و کیفیت مشاهده شده : 32.8

انحراف معیار داده های جمع آوری شده در زمینه ادراکات و انتظارات : 21.6

D: میزان خطای استاندارد ، با توجه مطالعه پایلوت: 5

بنابراین با توجه به فرمول زیر

Z2 α/ 2 s2

N =

خرید فایل

بررسی افسردگی دانشجویان پسر بومی و غیر بومی دانشگاه تربیت معلم تهران واحد حصارک کرج

بررسی افسردگی دانشجویان پسر بومی و غیر بومی دانشگاه تربیت معلم تهران واحد حصارک کرج

چکیده :

همانطور که می دانیم افسردگی و مانیا یکی از اختلالت خلقی شایع می باشند که بیشتر اختلالات عاطفی نامیده می شوند . اختلالات خلقی گروهی از بیماریهای روانپزشکی می باشند که به شکل خلق پایین و تصورات ذهنی ناهنجار بروز می نمایند .

نمای بالینی افسردگی می تواند بصورت خلق افسرده ، احساس ناامیدی ، احساس غم ، بی ارزشی ، آشفتگی خواب و اشتها و یا فقدان انرژی و میل جنسی بروز کند . این اختلالات می توانند منجر به مشکلاتی در عملکرد شغلی ـ تحصیلی ـ اجتماعی و روابط بین فردی گردند . بدین منظور و جهت شناخت بیشتر وضعیت و شیوع افسردگی تحقیقی را بر روی دانشجویان پسر بومی و غیر بومی دانشگاه تربیت معلم تهران واحد حصارک کرج انجام دادیم . مطالعه با استفاده از تست بک (BDI) بر روی 280 نفر از دانشجویان پسر انجام گردیده است .

روش تحقیقی که از آن استفاده شد ، روش تحقیق یا علّی ـ مقایسه ای با روش آماری مقایسة بین میانگین دردو گروه مستقل و بااستفاده از فرمول t بوده است . روش نمونه گیری نیز بطور تصادفی ساده و با مراجعه به جدول اعداد تصادفی و به تعداد 140 نفر از هر گروه بوده است . روش جمع آوری اطلاعات نیز با بهره گیری از تست افسردگی بک صورت گرفته است . با قرار دادن نمرات خام درفرمولt وبا سطح اطمینان 90% و در سطح به علت کوچک تر بودن عدد بدست آمده از عدد جدول فرض تحقیق معنی دار نیامد و می توان گفت که « تفاوت معنی داری بین میانگین شیوع افسردگی در دو گروه دانشجویان بومی و غیر بومی وجود ندارد .»

فصل 1

مقدمه

خلق یا Mood مایة هیجانی یک وضعیت عاطفی پایدار است که در طول طیفی بهنجار از غم وشادی تجربه می شود . اختلالات خلقی با احساسهای نابهنجار افسردگی یا سرخوشی مشخص می شوند که در برخی موارد شدید با خصوصیات پسیکوتیک همراهند . اختلالات خلقی به انواع اختلالات دو قطبی و اختلالات افسردگی تقسیم می شوند . این علائم در برخی گروههای خاص از نظر جنس و سن و وضعیت روانی اجتماعی افراد متفاوت می باشد .

در این پژوهش افسردگی نه بعنوان یک بیماری ، بلکه بعنوان واکنشی روانی در مقابل مسائل و مشکلاتی که دانشجویان با آنها گریبانگیر هستند ، مطرح است .

بیشتر دانشجویان بخاطر تحصیل دردانشگاه از خانواده و شهر یا روستای خود جدا شده ، در محیط جدیدی قرار گرفته اند که احیاناً ازنظر عاطفی مشکلاتی برایشان بوجود می آید . این مشکلات روانی و عاطفی موقعی تشدید پیدا می کند که آنان نتوانند خود را با محیط جدید دانشگاه تطبیق دهند .

عدم سازگاری با محیط آموزشی دانشگاه ، محیط سکونت در خوابگاه و قرار گرفتن در شبکة جدید روابط ، برخی عکس العملهای عاطفی از جمله افسردگی را بدنبال دارد .

1ـ1ـ بیان مسئله:

شاید کمتر کسی باشد که در طول زندگی خود لحظاتی از نگرانی و افسردگی را احساس نکرده باشد . افسردگی یک اختلال شایع عاطفی است . اگر شدت اینحالت از حد معمول بگذرد ، عرصة زندگی را بر فرد تنگ کرده او را از همه چیز حتی از خودش بیزار می کند . بنظر می رسد ادعای اینکه اصولاً افسردگی جزئی از زندگی بشر است زیاد مشکل نباشد .

تورو می گوید :« اکثر مردم عمرشان در افسردگی خاموش می گذرد » و شوپنهاور چنین نوشت :« زندگی انسان بین ملال و اندوه نوسان دارد ».

دراین تحقیق افسردگی عبارت از واکنشی است در برابر عوامل اجتماعی و محیط .

بعبارت دیگر حالتی است عاطفی به نحوی که فرد قدرت و توانایی لازم و کافی برای انجام امور و تکالیف عادی روزمرةخود را ندارد و کاهش چشمگیر در فعالیتهای سازندة وی دیده می شود .

افراد افسرده گرایش دارند به اینکه به تشریح درونی شکستها و تشریح بیرونی موفقیت هایشان بپردازند ، بعبارت دیگر به بروز و بیان شکست هایشان و عدم بروز موفقیت هایشان می پردازند . امروزه دانشمندان رشتة روانشناسی و روانپزشکی انسان را بعنوان مجموعه ای متشکل از واحدهای زیستی ، روانی ـ اجتماعی می شناسند .

( نور بالا ، احمد ، رابطة بین مذهب و بهداشت روانی از دیدگاه اسلامی ـ دارو و درمان ، 1371 ، تهران ).

توضیح علائم موجود در تست بک :

تست بک شامل 21 علامت است وسؤالات آن با عناوین A,B,C,D, تا U درجه بندی شده است و ارزش از 0 تا 3 می باشد ، که نمرة صفرنشان دهندة عدم علائم افسردگی و نمرة 3 نشان دهندة شدت عارضه می باشد .

هر سؤال 4 قسمت دارد و هر کدام از جوابها را که بیشتر با حالات فرد تناسب داشته باشد ، انتخاب نموده و آنرا علامت می زند . چنانچه مراجع را در یک یا چند مقوله بیش از یک سؤال را با دایره مشخص کرده باشد ، فقط یک سوال از آن مقوله و آن هم سؤالی را که بالاترین نمره را دارد به حساب می آورند . از آنجا که در هر مقوله بالاترین نمره 3 است . لذا جمع نمرات درکل بین 63ـ0 می باشد . میزان افسردگی دراین آزمون برمبنای 100 است . پس فردی که مثلاً نمرة 5 بیاورد 1/24% افسردگی دارد و این درصد بدست آمده درکلید تست موجود است و راهنمای عمل قرار می گیرد .

یک نمرة 71/11 را مرز اعتبار می داند و دیگران حتی نمرات بین 13ـ 10 را نرمال می دانند و عده ای نمرة 15 و درصد 1/24 را مرز اعتبار قرار داده اند و تا این حد نمرة افسردگی نرمال و طبیعی است .

درجات افسردگی سطح نمرات

نرمال 15ـ0

افسردگی خفیف 31ـ15

افسردگی متوسط 47ـ32

افسردگی عمیق 63ـ48

A ـ علامت خلق :

دراین فاکتور درجات خلقی مختلف از عدم غمگین تا بسیار شدید مورد نظر بوده و فرد درحالت کنونی خویش را با پاسخ دادن به یک سؤال معلوم می دارد . تغییر خلق وخوی و خلق پایین از علائم مهم افسردگی است .

B ـ علامت بدبینی :

امید به آینده و ناامیدی و دلسردی به تدریج برحسب سؤالات مطرح شده در نظر گرفته شده است که فرد با پاسخ به آنها خوش بینی نسبت به آینده را بیان می کند .

C ـ علامت احساس شکست :

درجات مختلف احساس شکست ومورد اجحاف واقع شدن از 3ـ0 دراین سؤال مور نظر بوده که فرد وضعیت خود را با پاسخ به یکی از سؤالات معلوم می دارد .

D ـ علامت نارضایتی :

این قسمت به ارزیابی حالاتی چون نارضایتی و دلسردی و بی توجهی به اطراف و لذت بردن از وقایع اختصاص دارد که شخص حالات فوق را در سؤالات مطرح تشخیص داده و علامت می زند .

E ـ علامت احساس گناه:

یکی از علائم مهم و درجة اول افسردگی احساس گناه و تقصیر است که فرد خود را به علت گناهی که مرتکب شده بدو بی ارزش تصور می کند . احساس گناه از 3ـ0 به ترتیب از فقدان احساس گناه تا احساس گناه شدید درجه بندی شده است .

F ـ علامت تنبیه خود :

از علائم دیگر افسردگی تنبیه و استحقاق تنبیه است که دراین قسمت مورد سنجش واقع شده است .

G ـ علامت نفرت از خود :

فرد افسرده از خود نفرت دارد زیرا خودش را فردی بی کفایت و نالایق می داند به همین دلیل اعتماد به نفس کافی ندارد و کم کم از خود متنفر می شود .

H ـ علامت اتهام به خود :

از ویژگی این افراد این است که در هر حادثه ای مقدار زیادی تقصیر برای خود قائل هستند ، لذا خود را مقصر و مجرم دانسته و فکر می کنند که به دلیل داشتن عیوب زیادی است که آنها دارند .

I ـ علامت گوشه گیری از اجتماع :

وجود چنین تمایلاتی در فرد بیشتر به شکل افکار خودکشی و در مراحل شدید اقدام عملی به آن معلوم می گردد و فرد افسرده راه چاره و نجات خود را در مرگ جستجو می کند و این از علامت احساس درجات شدید افسردگی است .

J ـ علامت گریستن :

اشک بعنوان سمبل هیجانی رنج و اندوه شناخته شده و تمایل بر گریستن زیاد و مداوم و غالباً بدون دلیل شخص ، از علائم اندوه و رنج و افسردگی است که باعث شدت میزانی از افسردگی را می رساند . احساس رنجش دائمی ، حساسیت زیاد و زود رنجی در تحریک پذیری از افراد و اطرافیان از حالات افراد افسرده است .

L ـ علامت گوشه گیری از اجتماع :

افراد افسرده معمولاً تمایل به گوشه گیری دارند و نسبت به اطرافیان بی توجه هستند و آنها از اجتماع گریزان بوده و تنهایی را ترجیح می دهند که از علائم مهم افسردگی است .

M ـ علامت بی تصمیمی :

به تعویق انداختن و یا ناتوانی کامل در تصمیم گیری نشانة اختلال درتصمیم گیری از خفیف تا شدید می باشد که فرد احساس بی ارادگی کرده و قادر به گرفتن تصمیم نیست .

N ـ علامت اختلال درتصویر بدنی :

ویژگی افراد افسرده یکی این است که از لحاظ ظاهری خود را زشت و بد منظره می دانند لذا همواره احساس حقارت کرده و خود را سرزنش می کنند .

فهرست مطالب

عنوان

تشکر و قدردانی :

چکیده :

فصل اول : مقدمه

1ـ1ـ بیان مسئله

1ـ2ـ اهمیت مسئله

1ـ3ـ اهداف تحقیق

بیان فرضیه

1ـ4ـ فرضیه تحقیق

1ـ5ـ اصطلاحات مهم و تعاریف عملیاتی متغیرها

1ـ افسردگی

2ـ شیوع

3ـ دانشجوی بومی و غیر بومی

فصل دوم : مرور بر ادبیات تحقیق

2ـ1ـ افسردگی

2ـ2ـ نشانه های افسردگی

2ـ3ـ طبقه بندی

2ـ4ـ نظریه های افسردگی

2ـ5ـ درمان اختلالات خلقی

2ـ6ـ تحقیقات انجام شده درمورد افسردگی دانشجویان

فصل سوم: طرح تحقیق

3ـ1ـ توصیف روش تحقیق

3-2ـ جامعه تحقیق

3-3- روش نمونه گیری

3ـ4ـ متغیرها و کنترلهایی که اعمال شده است

3ـ5ـ روش جمع آوری داده ها

3ـ6ـ ابزار اندازه گیری

3ـ7ـ روش آماری

فصل پنجم : خلاصه و نتیجه گیری

5ـ1ـ توصیف روش های مورد استفاده در تحقیق

5ـ2ـ نتیجه گیری

5ـ3ـ توجیه و تفسیر نتایج

5ـ4ـ توصیه برای پژوهشهای بعدی

5ـ5ـ محدودیتها

منابع فارسی

منابع انگلیسی

پیوستها

خرید فایل

بررسی نقش قرآن و تأثیر آن در زندگی فردی و اجتماعی

بررسی نقش قرآن و تأثیر آن در زندگی فردی و اجتماعی

بیان مسئله

بحث پیام ها و الگوهای قرآن از جمله مباحثی است که اگر به درستی تبیین شود تأثیرات قابل توجهی بر زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان بلکه جوامع انسانی و بشریت خواهد گذاشت.

چون الگوپذیری و پندگرفتن از فراز و نشیب های زندگی انسان ها و تاریخ گذشتگان راه را برای یک زندگی معنوی، بانشاط، امیدزا و کم هزینه ، هموار خواهد کرد، چه آن که استفاده از پیام های قرآن و موارد عبرت آموز آن که به امت های گذشته، پیامبران و رهبران الهی باز می گردد، دانش دینی و متعاقب آن احساس مسئولیت و وظیفه شناس انسان ها چه در زندگی فردی و چه در زندگی اجتماعی را افزایش داده و کارایی بیشتری را نتیجه خواهد داد.

3-1 اهداف تحقیق

«و هذا کتب أنزلنه مبارک فاتبعوه و اتقوالعلکم ترحمون» «و این کتابی است پربرکت که ما(برتو) نازل کردیم، از آن پیروی نمائید و پرهیزگاری پیشه کنید تا مورد رحمت قرار گیرید»(سوره انعام- آیه 155)

این آیه اشاره به نزول قرآن و تعلیمات آن کرده و می گوید:«این کتابی است که ما نازل کرده ایم، کتابی است با عظمت و پربرکت و سرچشمه ی انواع خیرات و نیکی ها»(وهذا الکتاب انزلناه مبارک)

و«چون چنین است به طور کامل از آن پیروی کنید و پرهیزگاری پیشه نمائید و از مخالفت با آن بپرهیزید شاید مشمول رحمت خدا گردید»(فاتبعوه واتقوالعلکم ترحمون)(مکارم شیرازی- 1376: ص 42)در دنیایی که ظلم و ستم غوغا می کندو ظالمان و زورگویان سعی دارند به جهانیان ثابت کنند که قرآن سخن خدا نیست و سخن بنده ی خدا است و ما هم به پا خواستیم تا به جهانیان حقانیت قرآن را به اثبات برسانیم و به همه گان بگوییم: قرآن مشعل هدایت و جوهر درایت و گنجینه ی معرفت و پناهگاه موحدان و ضامن سعادت بشر در دنیا و آخرت است.

قرآن خورشیدی است که متحیّران وادی ضلالت را به نور خود هدایت می کند و دردمندان وادی جهالت را از داروی معرفت خویش بهره مند می سازد.

4-1 اهمیت تحقیق

در این پژوهش سعی شده است نقش قرآن در ابعاد گوناگون در زندگی فردی و اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد و چون در این رابطه کتاب مستقلی نوشته نشده لازم است با استفاده از منابع دیگر مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

غربی ها به سرکردگی آمریکای جهان خوار، اسلام را به عنوان دشمن اصلی نشانه رفته است. آن ها با بهره برداری همه جانبه از وسایل ارتباطی و با برخورداری از پیشرفت صنعتی خویش قصد دارند تا جوامع اسلامی و به خصوص جوانان را از فرهنگ و ارزش های اسلامی نهی سازند. شکی نیست که قرآن به عنوان کتابی جامع و کامل از ذخایری بسیار ارزشمند و عمیق برخوردار است و ما باید با تفکر در آیات آن پرده از اسرار جهان کنار بزنیم و به علوم گسترده دست یابیم و بتوانیم بدین وسیله در راستای حفظ کیان مملکت اسلامی گامی برداریم.

5-1 ضرورت تحقیق

در هیچ نهادی از نهادی های اجتماعی و فرهنگی بشر نیست که قرآن در آن تأثیر نداشته باشد. تفاوت جوامع اسلامی با دیگر جوامع این است که در مکتب اسلامی از قرآن به عنوان یک الگوی کامل برای سعات انسان در دنیا و آخرت استفاده می شود. ضرورت دارد تأثیر قرآن در زندگی فردی و اجتماعی انسان را بشناسیم.

6-1 سئوالات پژوهش

سئوال 1: چرا فقط قرآن می تواند بهترین کتاب هدایت برای انسان باشد؟

سئوال 2: جایگاه نماز دردین اسلام و قرآن و زندگی انسان چیست ؟

سئوال3: آیا قرآن مثال هایی برای عبرت گرفتن و اسوه قرار دادن در زندگی دارد؟

سئوال 4: آیا آن چه به نام نظام اجتماعی قرآن و اسلام بر سر زبان هاست، همه ی لوازم و بایسته های یک نظام زندگی ساز را داراست؟

سئوال 5: به چه میزان قرآن در زندگی فردی و اجتماعی و حقوق بین الملل نقش دارد؟

سئوال 6: نقش قرآن در واقعه ی عاشورا چگونه بود؟

سئوال 7: آیا می توان قرآن را یک کتاب پزشکی دانست؟

سئوال8:آیا استفاده از قرآن در زندگی ما تحقق پیدا کرده است؟

- فرضیات پژوهش

فرضیه 1: قرآن بهترین کتاب برای هدایت انسان ها است.

فرضیه 2: نماز در قرآن و دین اسلام و زندگی انسان ها نقس مهمی ایفا می کند.

فرضیه 3: قرآن اسوه هایی برای عبرت گرفتن و هدایت انسان ها دارد.

فرضیه 4: آن چه به نام اجتماعی در قرآن و اسلام بر سر زبان هاست همه ی لوازم و بایسته های یک نظام زندگی ساز را داراست.

فرضیه 5: قرآن در زندگی فردی و اجتماعی و حقوق بین الملل نقش فراوانی دارد.

فرضیه 6: قرآن نقش مهمی در واقعه ی عاشورا ایفا کرده است.

فرضیه 7: قرآن یک کتاب پزشکی کامل است.

فرضیه8:استفاده از فرامین قرآن در زندگی ما تا حدودی تحقق پیدا کرده است.

7-1 تعریف واژگان اساسی تحقیق:

الف- قرآن: کتاب آسمانی مسلمانان که شامل صد و چهارده سوره است هشتاد و دو سوره ی آن در مکه نازل شده و به سوره های مکی معروف می باشد، سی و دو سوره آن هم در مدینه نازل شده و آن ها را سوره های مدنی می گویند.(عمید- 1361: 79)

ب- اجتماع: 1- گردآمدن- تجمع- انجمن شدن- فراهم آوردن 2- اتفاق کردن به چیزی 3- گروه فراهم آمده، دسته ای که برای هدفی مشترک گردهم آمده باشند. (معین- 1375 : 146)

ج- اخلاق: ج خلق – خوی ها- طبیعت باطنی – سرشت درونی- یا تهذیب اخلاقی یا تهذیب نفس- یکی از شعب حکمت عملی است و آن دانش بد و نیک خوی ها و تدبیر انسان است برای نفس خود یا یک تن خاص(معین- 1375: 174)

د- جامعه: مؤنث جامع- توده ی مردم و علاقه (عمید- 1361 : 365)

هـ - فرد: تک – تنها – یگانه – بی مانند – بی همتا- افراد و فرادی جمع- در اصطلاح ادب عبارت است از یک بیت شعر خواه هر دو مصراع آن قافیه داشته باشد یا مصراخ آخر (عمید – 1361: 763)

دلسوزی بسیار رهبران الهی

از آیات قرآن و تواریخ به خوبی استفاده می شود که رهبران الهی بیش از آنچه تصور شود از گمراهی مردم رنج می بردند؛ به ایمان آنها عشق می ورزیدند؛ از اینکه می دیدند تشنه کامانی در کنار چشمه آب زلال نشسته اند و از تشنگی فریاد می کشند، ناراحت بودند؛ اشک می ریختند؛ دعا می کردند؛ شب و روز تلاش و کوشش داشتند؛ در نهان و آشکار تبیلغ می کردند ؛ در خلوت و اجتماع فریاد می زدند؛ و از این که مردم راه روشن و راست را گذارده، به بیراهه می رفتند، غصه می خوردند؛ غصه ای جانکاه که گاهی آن ها را تاسرحد مرگ پیش می برد!

براستی تا چنین نباشد «رهبری» در مفهوم عمیقش ادا نخواهد شد.

گاه این حالت اندوه به قدری شدید می شد که جان پیامبر به خطر می افتاد و خدا او را دلداری می داد. در سوره شعراء آیات 3 و 4 می خوانیم؛

گوهی می خواهی خود را هلاک کنی که چرا اینان ایمان نمی آورند! غم مخور ما آنان را آزاد قرار داده ایم و اگر بخواهیم آیه ای از آسمان فرو می فرستیم که گردن هایشان بی اختیار در برابر آن خاضع شود.

فروتنی با مؤمنان:

خدای متعال فرمود:

و در برابر مؤمنانی که از تو پیروی می کنند مهربان و فروتن باش

این تعبیر زیبا کنایه از تواضع توأم با محبت و ملاطفت است. همان گونه که پرندگان هنگامی که می خواهند به جوجه های خود اظهار محبت کنند، بالهای خود را گسترده، پایین می آورند و آنان را زیر بال و پر می گیرند تا هم در برابر حوادث احتمالی مصون بمانند و هم از تشتت و پراکندگی حفظ شوند، پیامبر نیز مأمور است مؤمنان راستین را زیر بال و پر خود بگیرد.( برجی- 1386: 224-231)

فرضیه 4:آن چه به نام نظام اجتماعی در قرآن واسلام بر سر زبانهاست همه ی لوازم و بایسته های یک نظام اجتماعی را داراست.

نظام وتفسیر اجتماعی :

همه میدانیم که توصیه ،از برنامه و دستگاه است .البته برخی از از توصیه ها به گونه ای است که انگشت انتخاب را بر یکی از نظام ها می نشاند ؛یعنی در عین آن که توصیه و رهنمود است ،اما یکی از راهکار های مناسب وموجود را بر می گزیند و به چشم می آورد .بنابراین بسیار ضروری است که قرآن شناسان ما ومفسران بزرگ حاضر ،یکی ازسه گزینه زیرراگزینش اعلان می کنند :

الف)حضور قرآن در زندگی اجتماعی و دنیایی انسان ،از رهگذر توصیه ها و رهنمود هایی است که در هر زمان ومکان، نظامی متناسب باآن زمان ومکان را تاب می آورد وخود نظام استانداردی را بخشنامه وترسیم نکرده است.به سخن دیگر ،نظام اجتماعی در اسلام ،امضایی است نه تأسیسی.

ب)جاودانگی وکامل بودن قرآن ،ابای از آن دارد که نظام اجتماعی روشن وهمخوانی را تدوین نکرده باشد و مردم را در این مهم به خود وانهاده باشد.ازاین جهت ، نظام اجتماعی وبرنامه زندگی قرآن ،همانند دستگاه اعتقادی آن است؛ یعنی همه اجزای رئیسی و اساسی زنگی مطلوب و اسلامی، در قرآن به صراحت و یا حداقل به اشارت بیان شده است .به سخن دیگر ، قرآن انسانها را با چند توصیه ورهنمود،تنها نگذاشته ودر جزئیات او را دستگیری وراهنمایی کرده است .پس نظام اجتماعی در اسلام،تأسیسی است نه امضائی.

ج)قرآن نظام خاصی را پیش ننهاده و به توصیه های پراکنده نیز بسنده نکرده است ؛بلکه توصیه های قرآن به گونه ای است که تا یک شکل ونظام اجتماعی- که در هر عصرو نسلی ، با تغییرات جزیی همراه است- راه چندانی ندارد؛ یعنی قرآن بااعلان وابلاغ خطوط کلی و برجسته یک برنامه منسجم و نظام وار اجتماعی ،برای هر جامعه ای شیوه ای خاص و قانونی جزیی نگر دارد .

تفاوت گزینه الف وب،روشن وبی نیاز از توضیح بیشتر است .اما گزینه ج،با دو فرد پیش از خود،تفاوت های ظریفی دارد که با اندکی توضیح ،آشکارتر خواهد شد .نظریه الف،رأساً منکر آن است که اسلام و قرآن ،شیوه و نظام خاصی را برای اداره زندگی به همه انسان ها در همه اعصار پیشنهاد کرده باشد .

سخن ب،درست مقابل دعوی الف است و قرآن را همان گونه که دستگاه اعتقادی لا یتغیر و ثابتی دارد ،دارای نظامی نسبتا ثابت و فراگیر و جاودانه می داند .ج،راهی میان آن دو پیشه گرفته و قرآن راحاوی توصیه هایی میداند که در هر عصری و میان هر اجتماعی ،تنها نوعی خاص از نظام جمعی و زندگی روزانه را می پسندد.به خلاف ب،که معتقد است قرآن از این جهت حساسیتی ندارد و همه گاه با هر نظامی که بتواند به توصیه های او عمل کند ،سر آشتی دارد و دست دوستی می دهد ،و میتواند در یک زمان با چندین برنامه متفاوت و مختلف الشکل کنار بیاید .

نگارنده به خود اجازه دواری و انتخاب یکی از سه گزینه پیش گفته را نمی دهد ،اما از آن جا که این مشکل ویا شبیه آن در دیگر اجزای حیات بشری نیز رخنه گر شده است ،ضروری میداند که هر چه زودتر صاحب نظران و اسلام شناسان بزرگ و معتبر جهان اسلام ، در این باره اظهار نظر و یا دست کم بحث وبررسی کنند .زیرا این تردید که هر اندیشمندی را بر سر سه راهی قرار می دهد ،در غیر برنامه زندگی و حیات اجتماعی بشرنیز چنگ و دندان نشان میدهد و صاحبان اندیشه وقلم را به چالش و مصاف با خود می خواند .این سه راهی ،در مسیر اقتصاد ،سیاست،فلسفه،عرفان وحتی علم تفسیر نیز قرار دارد . به حتم مشکلی با این ابعاد و گستردگی ، اگر پاسخی در خور نیابد ،ویرانگر و تشتت زا خواهد بود .بسا آشفتگی در فکر وعمل ،که فرآورده این گونه تردید ها است،وچه بسیار منازعات که از محل خود-یعنی گرهگشایی از عقده بالا- آغاز نشده است واز همین روی پایانی نخواهد داشت.

شمار بالایی از نزاع هایی که میان دانشمندان اسلامی در مباحث اجتماعی و سیاسی روز است از آن روست که پیش تر تکلیف خود و پیروان خود را درباره پرسش روشن نکرده اند ؛یعنی بدون آن که نخست معلوم کنند که اسلام و قرآن را مشتمل بر چه نظام و یا توصیه هایی میدانند ،به بحث و نظر می پر دازند وپیش ازآن که عقیده خود را در باره نظام مند بودن یا نبودن رویه اجتماعی اسلام،روشن کنند ،درباره توصیه های قرآن به اجتماع وانسان ها سخن می گویند .این نقیصه آنچنان اساسی است که راه را بر هر گونه نتیجه سودمندی میبندد ،و بلکه هر نتیجه ای را در دامی از تردیدهای بی حاصل وپرسش های بی پاسخ می اندازد.

مثلا در جهان فلسفه ،هر سه مدرسه عمده فلسفی ،یعنی فلسفه مشاء فلسفه اشراق ،و حکمت متعالیه،به قرآن استشهاد و گاه از آن استظهار می کنند؛البته با تفاوتی که در کمیت و کیفیت آنهاست .مرحوم علامه حلی آیه شریفه اَوَلَمْ یَکْفِ بِرَبّکَ أنَّهُ عَلا کلِّ شَیءٍشهیدٌ(سوره فضلت- آیه ی53)را اشاره به برهان ‹‹وجوب وامکان››میشمارد ومرحوم علامه طباطبایی آیه هفدهم سوره رعد را دلیل روشن بر اصالت وجود میداند .این در حالی است که برخی گنجاندن قرآن رادر قالب بحثهای نظری و اصطلاحات فنی ،ناروا وناسزا میشمارند.حلقه ای از مباحث عرفا ن نظری و سلسله ای از سالکان رسمی وفرقه ای نیست که برای مبانی و آداب خود به آیه ای از قرآن دست نیازند ،و این دست یازیدن ها ترجیع بند همه علوم و فنون جاری در میان مسلمان هاست .حتی کسانی گفته اند:این که حافظ در غزل های خود یک موضوع را اساس قرار نداده و هر بیت را به پیشگاه مضمونی برده است ،اقتفا واثر پذیری از قرآن است.زیرادرآیات قرآن نیز چنین پراکندگی دیده میشود .

حال که از براهین فلسفی تا ساختمان ذوقی ترین غزلیات فارسی را می توان به قرآن نسبت داد ،آیا این ضرورت احساس نمی شود که باید راجع به خود قرآن و صراحت ها و اشارت های آن ،به گونه ای شفاف وخالی از اجمال وابهام نظریه پر دازی کرد و ازجمله معلوم داشت که قرآن گرامی در باره نوع زندگی و اجتماعات بشری ،تا کجا وچگونه سخن گفته است ؟آیا قرآن به توصیه های ارشادی و یا مولوی بسنده فرموده یا این که اساس و بدنه یک نظام نیرومند و جاودانه را در اداره جامعه اندیشیده است ؟از طرفی ،آشفتگی وتشتتی که در بالا ازآن سخن رفت،به نظر ناگزیر و حتی گاه مطلوب میرسد .یعنی قرآن خود بدین رضایت میدهد که ابشخور همه نحله ها و اندیشه ها باشد و اگر شاه خوبان است ،منظور گدایان نیز باشد به قول حافظ:

زلف در دست صبا ،گوش به فرمان رقیب این چنین با همه در ساخته ای یعنی چه

شاه خوبانی منظور گدایان شده ای قدر این مرتبه نشناخته ای یعنی چه

هر کس از مهره مِهرتو به نقشی مشغول عاقبت با همه کج باخته ای یعنی چه

آنچه که نمی توان در آن تردید کرد ،تحصیص بخش مهمی از آیات قرآن کریم به موضوعات اجتماعی ومربوط به زندگی است.این اهمیت ویژه را می توان دریافت ،و ازهمه مهمتر و جاندارتر بخش قابل توجهی از خطبه های نهج البلاغه در باره اسلام و قرآن است .حضرت امیر مؤمنان،آنگاه که آثار بعثت پیامبر را بر میشمارد، بیشتر پیامدهای اجتماعی و زندگی ساز اسلام را گوشزد می فرمایند .ایشان در مقایسه میان زندگی انسانها پیش از بعثت و پس ازآن ،بیشتر به تفاوتهای مربوط به زندگی انسانها ،در این دوره توجه می کنند .حتی گاه بلافاصله پس ازآن که خاطر نشان میکنند قرآن واسلام برای انسانها توحید را به ارمغان آورد ،بی درنگ از مواهب و داده های اجتماعی اسلام سخن به میان می آورند .از بابت نمونه ،یک فراز از خطبه صد و نود و هشت نهج البلاغه را شاهد می آوریم.بااین توضیح که ازاین دست مطالب درنهج البلاغه به فراوانی یافت میشود و برخی آنها چنان شهرت دارند که نگارنده خود را از یادآوری آنها بی نیاز می بیند:

ثُمَّ انَّ االلهَ بَعَثَ محمداً(ص)بالْحقِّ حینَ دَنا مِنَ الذنیا الانْقِطاعُ واقْبل منَ الاخرةِالاطِّلاعُ.واَظْلَمَتْ بَهْجَتُها بعدَ اشراقٍ وقامَتْ بِاَهْلِها علی ساقٍ .وخَشُنَ مِنها مِعاد و اَزِفَ منها قیاد .انقطاعٍ من مُدِّتها،و اقترابٍ من اَشراطها وتصرُّمٍ مِِنْ اهلها وانْفِضامٍ من حلقَتِها ،وانتشارٍ مِنْ سببها و عفاءٍ من اعلامِها وتکشُّفٍ مِنْ عوراتِها وَ قِصَرٍ طُولِها. جَعَلَهُ الله بلاغاً لرسالته ،وکرامةً لاُمّتِهِ و ربیعاً لاهلِ زمانه ،و رفعةً لاعوانِهِ وَ شَرفاً لِاَنصارِةِ.‹نهج البلاغه-خطبه ی198›.

پس خدا محمد را- که درود وی بر او و خاندان اوباد- به حق بر انگیخت ،آنگاه که پایان دنیا نزدیک بود و آخرت روی آور و جهان پس از روشنی و زیبایی ،تاریک،زندگی مردمش،دشوار،و آرام جای آنان ناهموار .جهان به نیستی و فروریختن نزدیک گردیده مدت آن به سر رسیده ،و نشانه های آن پدید و پیوند مردمش با آن بریده و حلقه های پیوندشان ازهم گسیختگی شان بسیار،ونشانه های رستگاری ناپدیدار ،و زشتی های دنیا آشکار ،رشته عمرش کوتاه و به سر رسیدنش نمودار .این هنگام خدا اورا مأمور رساندن شریعت ‍‍]به مردمان]کرد و موجب ارجمندی امت،و بهار مردم زمانش ،و مایه سربلندی یارانش ،و موجب شرف یارانش .

خرید فایل