بررسی مقایسه ای سلامت روانی بین سالمندان ساکن خانه سالمندان و سالمندان ساکن در منزل در شهر مشهد و اطراف
موضوع:
بررسی مقایسه ای سلامت روانی بین سالمندان ساکن خانه سالمندان و سالمندان ساکن در منزل در شهر مشهد و اطراف.
(مقدمه)
ترقی و پویایی و اعتلای هر جامعه ای جز در داشتن عناصر و اعضایی سالم و کارآمد در آن اجتماع نمی باشد افرادی که علاوه بر وضعیت جسمانی مناسب از لحاظ وضعیت روحی و روانی نیز در حد متعادل و مطلوبی باشند. بدون تردید تقارن سلامتی جسمانی و روانی اصلی ترین نتیجه اش داشتن جامعه ای شکوفا و با آتیه است. سلامت روانی مقوله ای بسیار حائز اهمیت است چرا که تأثیر روح و روان بر عملکرد جسمانی بر هیچ کس پوشیده نیست. در این راه بزرگان مذهبی ما و همچنین دانشمندان علوم پزشکی از دیر باز بر مبحث سلامت روان تأکید داشته اند.
مولوی علیه الرحمه می فرماید:
تن ز جان و جان ز تن مستور نیست لیک کس را دید جان دستور نیست
لذا پرداختن به این بحث به دلیل اهمیتش لازم و ضروری می باشد. حداقل دانستن وضع موجود یک جامعه از لحاظ سلامت روان به افرادی که قصد برنامه ریزی برای آینده آن جامعه را دارند در برآورده های معقولانه کمک خواهند کرد.
بیان مسأله:
در طول قرن بیستم انسان پیش از تمام تاریخ بشریت دستخوش دگرگونی از نظر شیوه های زندگی روابط اجتماعی و مسائل اقتصادی گردیده است. تلاش در جهت صنعتی شدن و گسترش شهرنشینی و زندگی مکانیزه که لازمه آن قبول شیوه های نوین برای زندگی است. اثر معکوس بر سلامت انسان گذاشته و در ارتباط با مقوله سلامت ابعاد دیگری را مشخص نموده است. یکی از این ابعاد سلامت روان افراد جامعه است. مقوله ای که اگرچه تازگی ندارد لیکن از نظر تخصصی دیر زمانی نیست که به آن توجه گردیده است. با توجه به شیوع بیماری روانی در جامعه اهمیت تلاش در جهت اعتلای سلامت روانی افراد هر اجتماعی بارزتر می گردد. مهمترین مسأله در این ارتباط پیشگیری از مسائلی است که باعث می گردد سلامت روان افراد جامعه مختل گردد و بالطبع پیامدهای منفی در پی داشته باشد. پیشگیری از بروز این عوامل نیز جز با آشنایی با وضعیت موجود سلامت روان در افراد جامعه ای که قصد پیشگیری در آن را داریم ممکن نیست. چرا که آشنایی با وضع موجود ما را به اوضاع امیدوار می سازد و یا ما را جهت بکارگیری روشهای مناسب، در جهت از بین بردن عوامل مخل سلامت روان و بکارگیری ابزارهای مناسب در این جهت یاری می نماید. بحث سلامت روان سالمندان به دلیل پرورش نسل از اهمیت ویژه ای برخوردار است لذا در این پژوهش سعی شده است تا بر سلامت روان سالمندان ساکن در خانه سالمندان و ساکن در خانه خود را مورد بررسی و مقایسه قرار دهیم و سعی نموده ایم این مقایسه بین ( مشهد و اطراف) آن انجام می گیرد.
اهداف تحقیق:
در این پژوهش مهمترین هدف محققین دستیابی به وضعیت موجود سلامت روان سالمندان نمونه مورد نظر سالمندان ساکن در خانه خود و مقایسه این دو میباشد.
سوالات پژوهش:
1- وضعیت سلامت روان سالمندان بر حسب جنسیت چگونه است؟
2- وضعیت سلامت روان سالمندان بر حسب وضعیت سکونت (منزل و سرای سالمندان) چگونه است؟
3- وضعیت سلامت روان بر حسب شهر ( مشهد و اطراف ) چگونه است؟
4- وضعیت مقیاسهای 4 گانه GHQ28 بر حسب جنسیت چگونه است؟
مفاهیم و متغیرهای بکار رفته در پژوهش:
1- بهداشت روانی – بهداشت روانی به معنای سلامت فکر و اندیشه می باشد و منظور نشان دادن وضع مثبت و سلامت روانی است که می تواند نسبت به ایجاد نظام ارزشمندی در مورد ایجاد تحرک و پیشرفت و تکامل در حد فردی، ملی و بین المللی کمک کند. (حسینی – 1374)
2- بهداشت روانی: مجموعه عواملی که در پیشگیری از ایجاد و یا پیشرفت روند وخامت اختلالات شناختی، احساسی و رفتاری در انسان نقش موثر دارند. (شاملو – 1381)
3- سالمندی – تغییری است که با گذشت زمان صورت می گیرد این روند دارای جنبه های مثبت و منفی بوده و پویایی فرآیندهای زیستی، ادراک، رشد و تکامل و بلوغ را در بر می گیرد یعنی اینکه سالمندی در طول زندگی ادامه دارد. سالمندی به طور عامیانه مرحله ای تصور می شود که در آن کاهش و زوال جسم و فکر شخص به وقوع می پیوندد و در حقیقت تنها جنبه خاصی از رشد و تکامل نشان داده می شود. (اسماعیلی شیرازی1379)
مفاهیم به کار رفته در پرسشنامه سلامت روان GHQ – 28 :
1- افسردگی – یک نوع اختلال خلقی که 2 مشخصه عمده آن ناامیدی[1] –و غمگینی[2] می باشد و در آن فرد علاوه بر این 2 مشخصه احساس بی کفایتی و بی ارزشی می نماید. (اتکینسون[3] – 1983)
2- اضطراب – هیجان ناخوشایندی است که با اصطلاحاتی مانند – مدل نگرانی و دلشوره وحشت و ترس بیان می شود.
(اتکینسون[4] – 1983)
3- کارکرد اجتماعی – طرز تفکر فرد در ارتباط با کارکرد اجتماعی اش در اجتماع و در ارتباط با افراد دیگر.
(اتکینسون – 1983)
4- وضعیت جسمانی – نگرشی که فرد در این پرسشنامه به وضعیت جسمانی در ارتباط با سلامت یا عدم سلامت آن دارا می باشد.
(اتکینسون – 1983)
منابع:
- آدلین و همکاران (1999). بررسی تأثیر شیوه های حل تعارض ارتباطی و راهبردهای حل مسئله بر سلامت روانشناختی دانشجویان. سومین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان.
- آزاد فلاح و همکاران (1378). بررسی تأثیر شیوه های حل تعارض ارتباطی و راهبردهای حل مسئله بر سلامت روانشناختی دانشجویان. سومین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان.
- اتکینسون، ریتال. و همکاران (1378). زمینة روان شناسی هیلگارد، ج 1 ترجمة گروه مترجمان زیر نظر محمد نقی براهنی، تهران: انتشارات رشد.
- اسماعیلی شیرازی، مرضیه (1379). روان شناسی اجتماعی سالمندی، انتشارات دانشگاه شیراز.
- شاملو، سعید (1381). بهداشت روانی، تهران: انتشارات رشد.
- خدارحیمی، سیامک (1373). روان شناسی سالمندی، انتشارات آستان قدس رضوی.
- دلاور، علی( 1370). روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی. تهران: مؤسسه نشر و ویرایش.
- خدارحیمی، سیامک (1374). مفهوم سلامت روان شناختی، انتشارات جاودان.
- هرمن، هزلر (1999). بررسی تأثیر شیوه های حل تعارض ارتباطی و راهبردهای حل مسئله بر سلامت روانشناختی دانشجویان. سومین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان.
- لطف آبادی، علی (1384). روان شناختی رشد: نوجوانی، جوانی، بزرگسالی، تهران: انتشارات سمت.
- بابا پور، خیرالدین، جلیل، (1382). بررسی تأثیر شیوه های حل تعارض ارتباطی و راهبردهای حل مسأله بر سلامت روان شناختی دانشجویان، سومین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان.
بحث، تفسیر، نتیجه گیری
همان گونه که از عنوان پژوهش حاضر مشخص است هدف این پژوهش بررسی سلامت روان سالمندان ساکن در سرای سالمندان و سالمندان ساکن در منزل می باشد. بر این اساس محققین از بین ابزارهای موجود جهت بررسی و ارزیابی سلامت روان، پرسشنامه 28 سوالی سلامت عمومی (GHQ28) را انتخاب نمودند.
همانطور که در پژوهش حاضر نیز مشخص شد علائم جسمانی، اضطراب و کارکرد اجتماعی زنان بیشتر از مردان و مردان بیشتر از مردان دچار افسردگی هستند. در کل زنان از وضعیت بهتری نسبت به مردان برخوردارند. و سالمندان شهر بستک وضعیت بهتری از نظر علائم جسمانی و افسردگی نسبت به سالمندان شهر گلمکان دراند و برعکس سالمندان شهر گلمکان در اضطراب و کارکرد اجتماعی از وضعیت بهتری برخوردارند.
و همانطوری که از نتایج آزمون t در ارتباط با وضعیت سلامت روان بر حسب جنسیت بدست آمد، مردان ساکن در سرای سالمندان از وضعیت بهداشت روان بهتری نسبت به زنان ساکن در سرای سالمندان برخوردار می باشند و بر عکس زنان ساکن در منزل از وضعیت بهداشت روان بهتری نسبت به مردان ساکن در منزل برخوردار می باشند.
بر حسب محل سکونت نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان دهندة این می باشد که سالمندان ساکن در منزل از سالمندان ساکن در سرای سالمندان وضعیت بهداشت روان بهتری دارند.
بررسی ارزشیابی شخصیت کودکان
چکیده فصل اول:
ب: به دست آوردن ارتباط بین جنسیت و رشد شناختی.
ج: به دست آوردن ارتباط بین سن و رشد شناختی.
اهمیت پژوهش:
در عصر حاضر هر روز که میگذرد هنر کودکان اهمیت بیشتری مییابد و به خاطر تأثیری که روانشناسی و علوم تربیتی از آن به عمل میآورد همپای دیگر هنرهای مختلف رو به تکامل و پیشرفت است، هنر و نقاشی کودکان گواه راستینی بر حقایق اجتماعی و روانشناسی است.
فرضیه:
سطح تحولیافتگی (رشد شناختی) در دختران بالاتر از پسران است.
تعاریف عملیاتی:
الف: تعریف رشد شناختی: رشد شناختی به تغییراتی مربوط میشود که در حوزه فعالیت ذهنی روی میدهد و احساس، ادراک، حافظه، تفکر، استدلال و زبان را شامل میشود.
ب: تست آدمک رنگی: این آزمون در سال 1977 توسط ژاکلین روآیه روانشناس فرانسوی ابداع و هنجارگزینی شده است.
سایر فرضیهها:
1- بین نمرات مقیاس سر دختران 6 ساله با نمرات سر پسران 6 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
2- بین نمرات مقیاس سر دختران 7 ساله با نمرات سر پسران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
3- بین نمرات مقیاس سر دختران 8 ساله با نمرات سر پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
4- بین نمرات مقیاس سر دختران 9 ساله با نمرات سر پسران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
5- بین نمرات مقیاس طرح بدن دختران 6 ساله با نمرات طرح بدن پسران 6 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
6- بین نمرات مقیاس طرح بدن دختران 7 ساله با نمرات طرح بدن پسران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
7- بین نمرات مقیاس طرح بدن دختران 8 ساله با نمرات طرح بدن پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
8- بین نمرات مقیاس طرح بدن دختران 9 ساله با نمرات طرح بدن پسران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
9- بین نمرات مقیاس طرح لباس دختران 6 ساله با نمرات طرح لباس پسران 6 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
10- بین نمرات مقیاس طرح لباس دختران 7 ساله با نمرات طرح لباس پسران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
11-بین نمرات مقیاس طرح لباس دختران 8 ساله با نمرات طرح لباس پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
12- بین نمرات مقیاس طرح لباس دختران 9 ساله با نمرات طرح لباس پسران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
13- بین نمرات کلی دختران 6 ساله با نمرات کلی پسران 6 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
14- بین نمرات کلی دختران 7 ساله با نمرات کلی پسران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
15- بین نمرات کلی دختران 8 ساله با نمرات کلی پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
16- بین نمرات کلی دختران 9 ساله با نمرات کلی پسران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
17- بین نمرات کلی دختران 6 ساله با نمرات کلی دختران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
18- بین نمرات کلی دختران 7 ساله با نمرات کلی دختران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
19- بین نمرات کلی دختران 8 ساله با نمرات کلی دختران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
20- بین نمرات کلی پسران 6 ساله با نمرات کلی پسران 7 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
21- بین نمرات کلی پسران 7 ساله با نمرات کلی پسران 8 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
22- بین نمرات کلی پسران 8 ساله با نمرات کلی پسران 9 ساله تفاوت معناداری وجود دارد.
23- بین نمرات کلی دختران با نمرات کلی پسران تفاوت معناداری وجود دارد.
24- بین نمرات کلی دختران با افزایش سن تفاوت معناداری وجود دارد.
25- بین نمرات کلی پسران با افزایش سن تفاوت معناداری وجود دارد.
نتایج به دست آمده براساس فرمول t تفاوت معنیدار رشد شناختی در دو گروه پسران و دختران را نشان میدهد یعنی دختران در این تست برتری خود را نسبت به پسران نشان دادند و از فرضیات مطرح شده به جز فرضیات 22-21-19-17-9-6-5-2-1، فرضیات دیگر تأیید شدند.
مقدمه:
نقاشی کودک یک پیام است آنچه را که او نمیتواند به لفظ درآورد و به ما انتقال دهد. بررسی و درک زبان نقاشی، اطلاعات ارزندهایی را در اختیار والدین، مربیان، روانشناسان و همه کسانی میگذارد که خواهان درک و دریافت راز و رمز جهان کودک هستند اکتشاف نظامدار این قلمرو به آخرین دهههای قرن گذشته بازمیگردد و بر قوانینی متکی است که خطشناسی نیز از آنها سود جسته است. همچنین دیدگاه روان تحلیلگری براساس بررسی گستره معانی نمادهائی که در خوابدیدهها و اسطورهها، افسانهها و در زندگی بازیافت میشوند به غنای آن در قرن حاضر کمک کرده است. کودک همه مسائل خود را به واسطه نقاشی به تجربه درمیآورد و خود را میآزماید و من خویشتن را بنا میکند.
خطوط ترسیمی، انعکاسی از دنیای هیجانی او هستند و نقاشی به تنهایی به منزلة جهانی است که به موازات افزایش هشیاری و دگرگونیهای کودک متحول میگردد. (دادستان، پریرخ، 1374، ص 1)
بیان مسئله:
با توجه به گسترش پژوهشهای تجربی در زمینه روانشناسی کودک به ویژه به کمک دانش رفتاری و دادههای اساسی که روانشناسی سنجشی در مورد پرورش سیستم عصبی مرکزی ارائه دادهاند، نگرش بزرگسالان در جهات گوناگون رفتار کودکان دستخوش تغییرات مختلفی شده است. (فراری، 1371، ص 7)
طرح مسأله:
مسأله مورد بررسی در این پژوهش مقایسه رشدشناختی دختران و پسران (9-6) ساله میباشد جهت انجام ای بررسی 240 نفر دختر و پسر به صورت تصادفی در دسترس در مدارس شهر قزوین انتخاب شدند (120 نفر دختر، 120 نفر پسر) که تست آدمک زنگی به صورت گروهی در مورد آنها اجرا شده است و پژوهشگر در نظر دارد تفاوت احتمالی بین رشد شناختی دختران و پسران را به وسیله نقاشی تست آدمک به دست آورد.
ابزار پژوهش:
تست آدمک رنگی:
این آزمون در سال 1977 توسط (ژاکلین روآیه) روانشناس فرانسوی ابداع و هنجارگزینی شده است (دادستان، پریرخ، 1374، ص 13).
نخستین تدوین و رسمی روش فرافکنی توسط آزمون نقاشی آدمک گودیناف بود اولین آزمون را تنها برای برآورد توانائیهای شناختی کودکان آنگونه که در کیفیت ترسیمی او انعکاس پیدا میکرد بکار میبرد (سیف نراقی، ترجمه سیدی، 1368، ص 83).
جامعه آماری:
شامل دختران و پسران (6 تا 9 ساله) شهر قزوین در سال تحصیلی 85-84 میباشد.
نمونه آماری:
شامل 240 نفر (120 دختر، 120 پسر) 6 تا 9 ساله شهر قزوین در سال تحصیلی 85-84 میباشد.
روش نمونهگیری:
برای انتخاب نمونه تحقیق حاضر (از روش نمونهبرداری تصادفی در دسترس استفاده شده از مجموعه 3 آمادگی و 4 دبستان ابتدائی دخترانه و پسرانه 240 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدهاند سن مورد نظر6 تا 9 ساله.
روش آماری:
برای تجزیه و تحلیل و تفسیر دادهها از روشهای آمار توصیفی شامل محاسبه: میانگین، جداول توزیع، فراوانی نمودار هیستوگرام، استفاده خواهد شد. آمار توصیفی به آن دسته از روشهای آماری گفته میشود که به پژوهشگر در طبقهبندی، خلاصه کردن، توصیف و تفسیر و برقراری ارتباط از طریق اطلاعات جمعآوری شده کمک میکند (دلاور، علی، 1373). همچنین برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمار استنباطی نیز استفاده میشود یعنی برای محاسبه میانگین دو گروه دختران و پسران 6 تا 9 ساله از آزمون t استفاده میشود و در پژوهش خاصی با توجه به مستقل بودن دو گروه نمونه از آزمون t برای مقایسه میانگینهای دو گروه مستقل استفاده شده است.
فصــل اول
کلیات
1- مقدمه
2- بیان مسأله
3- اهمیت و ضرورت مسأله
4- اهداف تحقیق
5- سؤالات و فرضیات تحقیق
6- روش تحقیق
7- تعریف واژهها و اصطلاحات
مقدمه
مطالعه پیرامون نحوه رفتار والدین و ویژگیهای فرزندان موضوع بسیاری از تحقیقات علمی در کشورهای مختلف جهان بوده است از جمله موارد مهم و اساسی در این تحقیق ویژگی عزت نفس کودکان در رابطه با بدرفتاری والدین آنها است.
بدون تردید خانواده عمدهترین و مؤثرترین نقش را در فرایند شکلگیری شخصیت برای ایجاد حس عزت نفس در کودکان دارد. در خانوادهای که صمیمیت، محبت، مهربانی وجود دارد کودک میتواند هم عزت نفس بالایی داشته باشد و هم تغییرات مطلوب در شخصیت او ایجاد گردد. از یک سو کودک میتواند با اطمینان به شخصیت خود با مشکلات روبرو شود و از سوی دیگر، بدون داشتن اضطراب و تشویش رفتارهای نامناسب خود را مورد تردید قرار داده و سعی میکند آنها را به نحو مطلوب تغییر دهد. شکلگیری بنیادین عزت نفس در کودکان متأثر از فضای کلی خانواده است.
میدانیم که اگر گویا فضای کل خانواده هر حرکت و رفتار کودک را علیرغم نادرست بودن پذیرا باشند، کودک به احتمال زیاد دچار اختلال رفتار میگردد زیرا تفاوت بین رفتارهای درست و غلط را نمیداند و از دیگران نیز انتظار دارد که همچون مادر و پدر هرگونه رفتار او را به گرمی و صمیمیت بپذیرد و چون چنین چیزی مقدور نیست مشکلات و درگیریهای اجتماعی او آغاز میگردد. در نقطه مقابل خانوادههایی وجود دارند که رفتارهای کودک را نمیپذیرند و در حقیقت دائماً در حال طرد کودک خود هستند در چنین فضای خانوادگی کودک نمیداند چه چیزی باعث قبول و تشویق از طرف دیگران میگردد و کودک در هر امری دچار بلاتکلیفی است.
عزت نفس مبتنی بر ارزیابی قضاوتهایی است که شخص درباره خصوصیات خود به عمل میآورد. روانشناسان و جامعهشناسان عزت نفس را از شخصیت و هسته مرکزی سازگاری اجتماعی میدانند «اسلامی نسب، 1373».
تحقیقات انجام شده بر ارتباط متقابل بین عزت نفس فرد و تصور فرد از توانائیهای خود تأکید دارد بدین معنا که اگر عزت نفس کاهش یابد، احساس ضعف و ناتوانی در فرد ایجاد میشود و بالعکس با افزایش اعتماد به نفس احساس توانمندی به وجود میآید.
خانوادهها یا والدینی که بطور مستمر کودکان خود را مورد حمایت قرار میدهند، با آنها گرم و صمیمیاند و کنترل منطقی و متعادل را اعمال میکنند، در فرزندان خود اشتیاق ابراز رفتارهای اجتماعی قابل قبول را ایجاد میکنند و زمینه را برای بروز استعدادها و توانائیهای کودکان و نوجوانان خود فراهم میآورند. برعکس والدین آسان گیر که از کنترل کودکان خود پرهیز میکنند، کودکان آنها اشتیاقی ندارند که از رفتارهای قابل قبول و معیارهای تعریف شده گروههای مختلف جامعه اطاعت کنند.
والدینی وجود دارند که کارهای کودکان خود را در دوره طفولیت و کودکی به گونه صحیح کنترل نمیکنند، در نتیجه در دوره نوجوانی و جوانی از درونی ساختن اخلاقیات و ارزشها در آنها عاجز میمانند. این گروه دیر دست به کار میشوند و فقط در دوره جوانی اقدام به کنترل جوانان خود میکنند، دورهای که مداخلات دیروقت والدین و اختلافات ایجاد شده جوانان را به سوی کژرفتاری اجتماعی و انحرافات اخلاقی سوق میدهد.
یکی از نیازهای اصلی و اساسی انسان احساس ارزش نسبت به خود و یا بطور کلی عزت نفس (self esteem) میباشد در واقع برخوردار از این احساس ارزشمندی و اعتماد به نفس است که برای انسان به مانند یک سرمایه و ارزش حیاتی به حساب آمده و از جمله عوامل مهم و عمده در امر شکوفایی استعدادها و خلاقیت در انسانها محسوب میگردد این احساس ارزش بخشی از خودپنداره (self concept) انسان میباشد که شامل تصویر خود از خود و احساسی که او نسبت به خویشتن دارد و درجه پذیرش و تأیید شخص نسبت به خویش میباشد. نوع نگرش انسان نسبت به خودش، براساس تجربیاتی است که از نگرش دیگران و ارزیابی آنها نسبت به شخصیت خودش دارد (میرزابیگی، 1373).
توجه پژوهشگران به عامل عزت نفس تا آنجا که مورد تحقیق قرار گرفته که بسیاری آن را به عنوان یک نیازمهم و اساسی در وجود افراد با ابعاد فردی و اجتماعی تلقی نمودهاند در این زمینه میتوان به افرادی چون: آدلر 1930، آلپورت 1937، مورفی 1947. مزلو 1970، راجرز و سالیوان 1959 اشاره نمود. (بیابانگرد، 1373، ص 11)
1- به دلیل طولانی بودن سؤالات پرسشنامه افراد علاقهای به پاسخگویی به سؤالات نداشتند.
2- عدم اطمینان به صداقت آزمودنیها در پاسخ دادن به سؤالات و متفاوت بودن میزان آگاهی و آمادگی جسمانی و روانی آنان
3- عدم دسترسی زیاد به جامعه نمونه به دلیل مسافت زیاد و محدودیت زمانی
4- از آنجایی که تحقیق حاضر در سطح کوچک و محدودی انجام شده است و همچنین به دلیل نتایج همبستگیهایی که به دست آمده باید در تعمیم نتایج آن به جامعه هدف قدری احتیاط به عمل آید.
5- همکاری دانشآموزان بعضی از دانشآموزان به نحو مطلوبی به سؤالات آزمونها پاسخ نداده و همکاری لازم را نداشتند.
6- عدم همکاری معاونین دبیرستانهای دخترانه برای اجرای پرسشنامه.
پیشنهادات تحقیق
1- نحوه رفتار والدین با کودکان خود عامل اصلی شکلگیری شخصیت کودک میباشد در این تحقیق فقط یکی از اجزای شخصیت کودکان (عزت نفس) بررسی شد.
پیشنهاد میشود در تحقیقات آینده ابعاد دیگر شخصیت کودکان در رابطه با بدرفتاری والدین مورد بررسی قرار گیرد مثل انعطافپذیری، پرخاشگری و غیره
2- گروه سنی بررسی شده 14 تا 15 سال بودند پیشنهاد میشود این تحقیق در مقاطع سنی دیگر نیز انجام گیرد خصوصاً سنین بالاتر چون تأثیر سوء بدرفتاری والدین در درازمدت نیز ماندگار است.
3- پیشنهاد میشود در تحقیقات بعدی متغیرها و عوامل تأثیرگذار دیگر نظیر شخصیت والدین میزان درآمد، طبقه اجتماعی و … کنترل شود.
4- همچنین میتوان فقط با به کار بردن پرسشنامه بدرفتاری تحلیل عامل کرد و فاکتورهای مختلف این پرسشنامه را تجزیه و تحلیل کرد.
بررسی اوقات فراغت دانشجویان
1-1 مقدمه
یکی از عرصههایی که زندگی روزمره را بازنمایی میکند و قدرت و مقاومت را در زندگی انسانها به نمایش میگذارد عرصهی فراغت است.
فراغت عرصهای است که اختیار و آزادی انسانها در آن عرصه بیشتر قابل اعمال است. در نتیجه برخلاف کار که انضباط بیشتری را ایجاب میکند، فضای مناسبی برای مقاومت در برابر رویههای فرهنگی جا افتاده و برای پدید آوردن روالها و کردارهای جدید است. از این روست که گفتهاند فراغت میتواند فرهنگ ایجاد کند و هویت افراد را اشکار سازد.
برخی از پژوهشگران بر این باورند که پدیده فراغت در سرتاسر تاریخ زندگی بشر وجود داشته و خاص زمان مشخصی نیست . اما برخی دیگر فراغت را پدیدهای میدانند که با تمدن صنعتی پیود دارد و معتقدند که دارای دو ویژگی و شرایط خاص است که عبارتند از: 1ـ تحت تأثیر مراسم اجباری و الزامات فرهنگی و اجتماعی نیست، بلکه با اراده و اختیار فرد سپری میشود. (براون ،1996 صفحه92)
2ـ از سایر فعالیت های ضروری زندگی روزمره نظیر خوردن متفاوت است. (دومازیه،1372،صفحه56)
چنانچه این دو شرط ملاک باشد، اوقاعت فراغت در جواع بیش پیش صنعتی وجود نداشته زیرا افراد در گذراندن فراغت خود نظیر تفریحات و سرگرمی نوعی تابع الزامات فرهنگی اجتماعی بوده اند.(فکوهی، ناصر 1382). واقعیت آن است که امروزه وجود و اهمیت بخشی به آن هم نتیجهی رشد صنعت و هم نتیجهی جامعهی مصرفی بوده است فعالیت های اوقات فراغت امروزه از چنان اهمیتی برخوردار است که حتی از آن به مثابه آینه فرهنگ جامعه یاد میکنند. به این معنی که چگونگی گذران اوقات فراغت افراد یک جامعه تا حد زیادی معرف ویژگیهای فرهنگ آن جامعه است و ازاین نظرگاه، کوشش برای شناسایی چگونگیگذران اوقات فراغت در یک جامعه یا یک گروه اجتماعی حائز اهمیت ویژهای است. (چگونگی پرداختن به فعالیتهای فراغت در بین جوانان و نوجوانان ،شریفیان، مسعود، صفحه 5)
2-1 بیان مسأله
اوقات فراغت بخشی از ساعات زندگی روزمره ی انسانهاست که فارغ از کار و تعهدات شغلی به آن می پردازند. همچنین به زمانهایی اطلاق می شود که افراد کار ضروری برای انجام ندارند و معمولا در این مواقع جهت تفریح و سرگرمی و رفع خستگی تمایل به انجام فعالیت های فرحبخش و نشاط آور دارند. در تحقیق حاضر اوقات فراغت در محدوده ی جوانان مطرح می شود. چرا که نزدیک به 2 میلیون نفر از جوانان آینده ساز کشور را قشر دانشجو تشکیل می دهند. و این دانشجویان در فردایی نه چندان دور به عنوان مدیر، پزشک ، معلم و ... به کار و فعالیت می پردازند. پس طبیعیست که نحوه گذراندن اوقات فراغت این قشر نسبت به دیگر افراد جامعه حساسیت و اهمیتی مضاعف پیدا کند. به طور کلی می توان گفت که در عین حال که کار کرد اوقات فراغت در وجوه رفع خستگی و تفریح و سرگرمی اموری غیر قابل انکار هستند، عنایت به کارکرد دیگر آن که باعث پیشرفت تحصیلی نیز شود حائز اهمیت ویژه ای است. البته باید در نظر داشت که این کارکرد مورد انتظار اوقات فراغت است و چه بسا که گذران اوقات فراغت به گونه ای باشد که خلاف چنین انتظاری رخ نماید.
سوال های اساسی که در این پژوهش مطرح می شود بدین قرارند:
1- انواع فعالیت های فوق برنامه ی دانشجویان در طول سال تحصیلی چیست؟
2- نوع فعالیت ها چه تأثیری بر موفقیت تحصیلی دانشجویان دارد؟
3- انگیزه ی دانشجو ازانجام فعالیت های فوق برنامه چیست؟
4- میزان رضایت دانشجویان از این فعالیت ها به چه میزان است؟
5- پایگاه اجتماعی دانشجویان چه تأثیری بر میزان و نوع این فعالیت ها دارد؟
6- 3-1 اهمیت و ضرورت تحقیق
از آنجا که مقولهی فوق برنامه یک پدیدهی دوسویه است از یک طرف در نظر عدهای معمولاً زمانیکه به فعالیتهای فوق برنامه اختصاص داده میشود در برنامهی جوانان سهم عمدهای دارد و همچنین بازتابهای متفاوتی دارد. فعالیتهای فوق برنامه اعم ازآ موزشی و غیرآموزشی در برنامهی جوانان قرار میگیرد. بحث بر سرتأثیر این فعالیتها بر موفقیت تحصیلی است. یعنی اینکه چگونه این فعالیتها میتوانند منجر به موفقیت یا عدم موفقیت در تحصیل شوند. با توجه به اینکه رویکرد آموزش سنتی معمولاً به گونهای بود که فعالیتهای فوق برنامهها محدود و اصولاً زمانی بر آن قائل نمیشود و در سالهای اخیر توجه به این فعالیتها در برنامههای آموزشی بیشتر شده است، بررسی اصولی این فعالیتها و تأثیر آنها بر تحصیل راهگشا مینماید. عدهای معتقدند زمانیکه معمولاً به این کلاس ها اختصاص داده میشود. گاهاً سبب کمکاری در برنامههای آموزشی اصلی میشود و بنابراین به این فعالیتها به صورت معمولاً مکمل مینگرد بلکه حتی دلایلی هستند که در جای خود قابل بحث است و با ذکر این دلایل معتقد به تأثیر این فعالیتها بر عملکرد تحصیلی جوانان هستند. با توجه به ا ین جریان دو سویه سعی شده است تا در این پژوهش با تعبیراتی فعالیتها و نشان دادن آن با عملکرد تحصیلی به تأثیر آن بر موفقیت یاعدم موفقیت در تحصیل پیببریم.
6-1-3 تئوری مربوط به رابطهی فراغت و بازی
نظریه اسپنسر مبنی بر استراحت و کسب لذت میباشد. او در این خصوص علت گرایش انسان را به تفریح و رها شدن از نیروهای اضافی میداند.
"مورتین لاروس" روانشناس آلمانی، عامل تفریح را نیاز بشر به استراحت و جبران خستگی بیان میکند." توماس میل "رهایی از یکنواختی و بدست آوردن تجربیات را عامل پیدایش تفریح و فراغت را رهایی انسان از فعالیت مداوم و تلاش خسته کننده که نتیجهی آن خستگی جسمی و روحی شدید افراد جامعه است میداند یانگ (جامعهشناس) خاطرنشن میسازد که استفاده از سرگرمیها به اعضای جامعه اجازه میدهد تا برای مدت زمانی از قیودات و تعهدات اجتماعی خود رها میشوند. (رفیعپور، فرامرز، جامعه روستایی و نیازهای آن، تهران، پاییز 1364)
طبقات سوالهای انیگزه به بحث تفریح و سرگرمی، علاقه، کسب پرستیژو... از این نظریه استخراج شده است.
6-1-3 فرضیات تحقیق
1- بین دوره ی تحصیلی و میزان شرکت در فعالیت های فوق برنامه رابطه ی معنادار وجود دارد . (دانشجویان دوره روزانه بیشتر از شبانه به فعالیت می پردازند) .
2- بین وضعیت تاهل و میزان شرکت در فعالیت های فوق برنامه رابطه ی معنادار وجود دارد . (دانشجویان مجرد بیشتر از دانشجویان متاهل به فعالیت های فوق برنامه می پردازند ).
3- بین نوع فعالیت های فوق برنامه و موفقیت تحصیلی رابطه ی معنادار وجود دارد .
4- بین پایگاه اجتماعی و نوع و میزان شرکت در فعالیت های فوق برنامه رابطه ی معنادار و مستقیم وجود دارد .
5- بین انگیزه شرکت در فعالیت های فوق برنامه با میزان شرکت در این فعالیت ها رابطه ی معنادارومستقیم وجود دارد . (انگیزه ی فرد از فعالیت بر حسب نوع فعالیت متفاوت است . )
6- بین میزان رضایت از شرکت در فعالیت های فوق برنامه با میزان شرکت در فعالیت ها رابطه ی معنادار و مستقیم وجود دارد .
7- بین میزان رضایت از شرکت در فعالیت های فوق برنامه با موفقیت تحصیلی رابطه ی معنادار و مستقیم وجود دارد .
بررسی افسردگی
افسردگی
بیان مساله:
افسردگی می تواند به عنوان یک وضعیت و حالت روانی باشد، که نشانگر آن احساس کسالت، کمبود انرﮊی ، نا امیدی و بی علاقگی است. این پدیده گاه به عنوان یک تجربه و گاه یک نگرش به زندگی محسوب و در شکل حاد آن به عنوان یک بیماری محسوب می شود.
مواجهه با بحران های گوناگون زندگی اعم از بحران های رشدی که بیشتر درونی است و یا بحران های عارضی که جنبه بیرونی دارد و رویارویی با وقایع اطراف و حوادث محیطی مانند سوگ، اندوه، شکست های شغلی، اجتماعی، خانوادگی و اقتصادی به طور طبیعی می تواند منجر به افسردگی گردد(میچل،به نقل از خواجه پور1369).
از جمله مهترین بحران ها می توان به بحران رشدی بخصوص در مقطع نوجوانی اشاره کرد، نوجوانی مرحله ای است که کودکی با همه وابستگی ها، بی خبری و بی مسولیتی ها پشت سر گذاشته می شود و شخص نگران تغییرات جسمی،فیزیولوﮊیکی و روحی خویش برای کسب هویت می باشد. در این مقطع افسردگی از جمله مسایلی است که گریبان گیر نوجوانان است.
مسلم است اگر برای رفع افسردگی در این دوره که گاه به وخامت می گراید چاره ای اندیشیده نشود، خطراتی همچون خودکشی را به دنبال خواهد داشت.((در میان افرادی که دست به خودکشی می زنند، تعداد نوجوانان افسرده بیشتر از سایرین است. از مهم ترین مقدمات خودکشی، افسردگی است و در مجموعه ای از خود کشی های موفق 72 در صد آن هابه علت افسردگی بوده است)) (اخوت،1362، ص 143).
در این پژوهش تاکید بر قشر عظیمی از اجتماع یعنی نوجوانان است که آینده یک نظام را تعیین می کنند و لذا پرداختن به مسایل و مشکلات آنها در واقع دادن اعتبار و ارزش به آنها و برنامه ریزی و سرمایه گذاری برای پیشرفت جامعه خواهد بود.
واسیت (1998) در پژوهش خود نتیجه گرفت که وجود افسردگی در دانش آموزان دبیرستانی موجب کم شدن رغبت و انگیزه به فراگیری تحصبلات بالاتر و ورد به دانشگاه می شود. حبیبی نیا(1375)نیز بین عدم موفقیت تحصیلی و میزان افسردگی رابطه معنا دار پیدا کرده است.
این روز ها در جریان تعلیم و تربیت در آموزشگاه ها شاهد آن هستیم که تعداد یاز دانش آموزان دارای حالتی از قبیل اضطراب،باس و نا امیدی، عدم اعتماد به نفس، بی تفاوتی و بی حوصلگی، غم و اندوه و ... هستتند. البته این نشانه ها دلیل قطعی افسردگی نیست ولی مجموع چند نشانه به ما هشدار می دهد که شخص به کمک نیاز دارد.
دبیرذستان دخترانه ادب داران میزان شیوع افسردگی در بین دانش آموزان دوره متوسطه در پرده ابهام است. اختلال افسردگی علاوه بر رفتار افراد بر جنبه های مختلف اجتماعی، اخلاقی و... تاثیر می گذارد. هم چنین با توجه به نتایج تحقیقات قبلی میزان افسردگی دانش آموزان در موقیت های مختلف تحصیلی از جمله رشتته تحصیلی با سایرین متفاوت می باشد لذا محقق در صدد است که با انجام تحقیق حاضر میزان افسردگی دانش آموزان دبیرستان دخترانه ادب داران در پایه اول عمومی و شاخه نظری(رشته های ریاضی فیزیک، علوم تجربی و ادبیات و علوم انسانی ) را با معیار طبقه بندی تست افسردگی بک اندازه گیری نموده و پس از آن رابطه ی با وضعیت تحصیلی را تعیین نماید.
یافته های پژوهش
نوجوانان دلی پاک و روحی پرشور دارند در حساس ترین و بحران ترین دوران زندگی خود به سر می برند و نیازمند هدایت و حمایت و همدلی اند . نوجوان نهال نورسیده ای است که برای رشد و بالندگی به باغبانی دلسوز و روشن بین نیاز دارد تا او را از آفاتها و حادثه ها در امان دارد .
بها دادند به نوجوانان و در تربیت و ارشاد آنان کوشیدن بی گمان یکی از نشانه های رشد فرهنگی یک جامعه است . ÷یامبر اکرم (ص) می فرماید : ((به شما درباره نوجوانان و جوانان سفارش می کنم زیرا انان دارای قلبی رقیق تر و فضیلت پذیرتر می باشند ))رشد شخصیت سالم و متعادل و شکوفایی استعدادهای نوجوانان در سایه راحتی جسم و روان و ثبات عاطفی آنان امکان پذیر است .
در اینجا می توان به نقش حساس و خطیری که خانواده ها و مربیان در هدایت و تربیت و تامین نیازها و رفع مشکلات روحی نوجوانان دارند ÷ی برد . اگر انها به وظیفه بزرگ خود نسبت به این سرمایه های بی نظیر جامعه به نحوی شایسته توجه نکنند باید برای رویارویی با عواقب تلخ غفلت خود آماده باشند .
خلاصه یافته ها:
به طور کلی پس از تجزیه و تحلیل سوالات پژوهش با استفغاده از آمار توصیفی نتیجه گرفته شد که :
1-بیشترین میزان افسردگی در دانش آموزان رشته ادبیات و کمترین میزان افسردگی در دانش آموزان رشته ریاضی می باشد .
2-میانگین نمرات افسردگی در گروههای مورد پژوهش به ترتیب زیر یم باشد .
ادبی>تجربی >اول>ریاضی
6/22>38/15 >6/13>5/13
3-میانگین افسردگی در کل نمونه (بدون توجه به پایه رشته تحصیلی )28/16 است . بدین معنا که افسردگی در دانش آموزان دوره متوسطه خفیف است .
همچنین با استفاده از تکنیکهای موجود در آمار استنباطی چنین نتیجه گیری شد :
بین افسردگی و وضعیت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان داران رابطه معناداری وجود دارد .
بیان یافته ها به تفکیک سوالات پژوهش :
● سوال اول: میزان افسردگی دانش آموزان ÷ایه اول دوره متوسطه شهرستان داران در سال تحصیلی83-84 چقدر است ؟
بررسی عللی افسردگی در زنان 65-25 سال مراجعه کننده به بخش رادیو تراپی بیمارستان قائم
چکیده
افسردگى هر چند که از شایعترین اختلالات روانى انسان است، با این حال شاید بیش از هر اختلال روانى دیگر ناشناخته مانده یا در تشخیص آن اشتباه مىشود. یکى از علل پنهان ماندن و عدم تشخیص افسردگى، در آمیختن آن با غمگینى معمولى است. در زندگى هر کس موقعیتهایى پیش مىآید که خواه ناخواه او را غمگین مىسازد، اما این حالت با آشفتگى واقعى روانى و تقلیل بینش معنوى شخص همراه نیست. برعکس، افسردگى حالتى است که بر کیفیت خلق شخص تاثیر عمیق گذاشته و نحوه ادراک او را از خویش و از محیطش دگرگون مىسازد.
این بیمارى اختصاص به یک طبقه معین اجتماع یا کشور بخصوصى ندارد. علائم زجر دهنده آن را در میان مردم از ثروتمند و فقیر گرفته تا دانشمند و بیسواد و شاه و گدا، زن و مرد و در هر گوشهاى از عالم مىتوان یافت.
مقدمه
افسردگی چیست و به چه صورت در زنان و دختران نمود پیدا می کند؟
افسردگی یک اختلال عاطفی است که در بعد عواطف فرد اختلال ایجاد می کند. افسردگی می تواند هم دلایل بیرونی و محیطی و هم علل ژنی و درونی داشته باشد. به لحاظ ژنی هورمونها تغییراتی در بدن ایجاد می کند.
ما در زبان روزمره، از کلمه افسردگی جهت توصیف ترکیبی از احساسات غمگینی، ناکامی، نا امیدی، و شاید رخوت و بی حالی استفاده کنیم اما زمانی که درمی یابیم پزشکان، روان پزشکان و روان شناسان بالینی این کلمه را به شیوه ای متفاوت به کار می برند، سردرگم می شویم. ازدید آنان، افسردگی یا بیماری افسردگی، حالتی است که به درمان ویژه نیاز دارد. به علت این درهم شدن واژه ها افراد عادی و درمانگرانی که بیماری افسردگی مبتلا نشده اند، احتمالا همدردی و مساعدتی کمتر از آنچه جدی بودن موضوع افسردگی می طلبند، ازخودظاهر می سازند.آنان ممکن است چنین تصور کنند که افراد افسرده تن پرور، خودخواه، یا اهل تمارضند و آنان را با چنین عباراتی نصیحت می کنند : «سعی کن خودت را جمع و جور کنی» یا «خودت را از این حالت خارج کن، به آن بدی هم که فکر می کنی نیست»
افراد مبتلا به خوبی این مسئله را احساس می کنند که دوستان، همکاران و خانواده های آنها نمی توانند مشکل آنها را درک کنند و با آنان همدلی نشان دهند وبا نگرانی از اینکه دیگران آنها را به عنوان فردی متمارض تلقی کنند، ناراحتی شان را دو چندان می سازد.
ضرورتهای تحقیق
تندرستی یکی از نعمتهای بزرگ در زندگی انسان است و نمی توان منکر شد که سلامتی روانی در زمره بالاترین نعمتهاست . و بدیهی است که بیماران روانی مخصوص به یک قشر ویا طبقه خاصی نبوده و تمام طبقات جامعه را شامل می شوند و امکان ابتلا به ناراحتی های روانی برای تمام افراد وجود دارد . از میان اختلالات رفتاری زنان و بیماری آنان لازم است که بیشترین توجه به بیماری افسردگی شود زیرا افسردگی نوعی احساس غم است که اگر درجهت جلوگیری از آن اقدامی نشود به تدریج منجر به گوشه گیری خواهد شد و تقریبا حالت بی تفاوتی به انسان دست می دهد و این زنگ خطر بزرگی است برای زندگی چرا که چنین شخصیتی دچار نوعی کوری می شود و در اثر همین کوری خوبیهای زندگی را نادیده گرفته و فقط بدیها را می بیند واضح است چنین شخصی اکثر اوقات در تنهایی به سر میبرد و هرگز حاضر به رقابت مثبت در هیچ عملی نیست زیرا که خود را شایسته رقابت با دیگران نمی داند و در نتیجه پس از چندی اعتماد به نفس خود را از دست می دهد و مسلم است که نتیجه کارش نه رضایت بخش خواهد بود نه قابل اعتماد . وجود یک بیمار روانی به کار عادی – اقتصادی خانواده لطمه شدید وارد می کند درآمد را کاهش داده و از لحاظ روابط انسانی سایر افراد خانواده را در وضع ناراحت و تاسف باری قرار می دهد . مراقبت و نگهداری بیمار روانی زندگی خانواده را مختل و نشاط و رفاه فردی را از اعضای خانواده سلب می کند . برای سازمان های درمانی – آموزشی – سیاسی – اقتصادی – انتظامی مساله بزرگ و پیچیده ای را ایجاد می کند . به این ترتیب عدم توجه به مسائل عاطفی و روانی زنان – آنها را با مسائل و مشکلات عدیده ای روبرو می کند و آنان را به صورت یک زن دشوار تحویل جامعه می دهد . تراکم مشکلات خطری است که زنان را تهدید می کند و مشکلی که بازشناسی – علت یابی و درمان نشده است با مشکل دیگری پیوند می خورد و ممکن است که در یک دور باطل به پاره ای انحرافات – کمبودها و حتی بزهکاریها در زنان منجر شود .
تعریف مساله
زندگی پر از فراز و نشیب های روحی است و زمانی که چرخ زندگی در سرازیریبیفتد ، نشیب های روحی تداوم یافته ، عملکرد طبیعی فرد مختل میشود و امکان بروز یک بیماری جدی و رایج به نام"افسردگی" افزایش خواهد یافت . افسردگی، روح ، جسم ، ذهن و رفتار فرد را درگیر می کند.
افسردگی – زنان – روابط اجتماعی
امکان بروز این بیماری هم درزنان وهم در مردان وجود دارد، اما بنا به دلایلی زنان دو برابر مردان به این بیماری مبتلامی شوند.
در کشور آمریکا در حدود 19 میلیون نفر ( 10/1 بزرگسالان ) مبتلا به افسردگی هستند . پژوهشگران نشان داده اند که شرایط بیولوژیکی و شیوه زندگی، از عوامل روانی – اجتماعی علت ابتلای بیشتر زنان به این بیماریست . از این رو اشاره به دو نکته حائز اهمیت است:
1-هر فردی به دلیل خاص خود ، به این بیماری مبتلا می شود و حتی دو نفر از مبتلایان به دلایل مشابه ، دچار افسردگی نشده اند .
2ـعلائم افسردگی در بیشتر مواقع بروز می کند ، ولی زمانی که شخص،عزیزی را از دست می دهد، احساس اندوه، ناامیدی و کاهش توانایی های روزمره،علائمی عادی به نظر می رسند.
همانطور که ذکر شد ، زندگی مملو از فشارهای روانی ، کار زیادوخسته کننده ، بیکاری دراز مدت ، در گیری ها و مشکلات خانوادگی و مالی ، تحریک پذیری فرد را افزایش خواهد داد . از آنجا که میزان تحمل فرد محدود است ، تا نقطه ای خاص می تواند تحریک شده و تجربه های مطلوب را پشت سر بگذارد. اما زمانی که تحریک احساسات ادامه پیدا کند ،ممکن است فرد نتواند مانند روزها یا ماه های قبل زندگی کند و به کار و فعالیتادامه دهد ؛ لذا حالتی گذرا پدید خواهد آمد که گاه به یک بیماری جدید تبدیل خواهد شد .
انواع افسردگی و علائم آن
افسردگی دو نوع است ، یک قطبی و دو قطبی . در نوع دوم ( دو قطبی ) علاوه بر احساسغم واندوه ، با علائمی چون پرحرفی ، فعالیت زیاد و تحریک پذیری نیز رو به رو خواهیم بود . زنان کمتر از مردان به نوع دوم ( دو قطبی) افسردگی مبتلا می شوند . علائم افسردگی عبارتند از:
علائم افسردگی
1- شکایات مختلف جسمی و دردهای پراکنده
2- احساس خستگی دائم
3- سوء هاضمه و یبوست
4- اختلالات قاعدگی و جنسی
5-عدم احساس شادی و نشاط
6- لذت نبردن از زندگی
7- زودرنجی
8-از دست دادن توانایی انجام کارهای روزمره
9- کم خوابی و کم اشتهایی و گاهی برعکس
10-از دست دادن قدرت تصمیم گیری
11- احساس بی ارزشی و بی کفایتی
12- اشتغالات ذهنی دائمی درباره مرگ
13- اقدام به خودکشی
بررسی علت های افسردگی
عوامل متعددی چون ارث ، محیط ، شخصیت فرد و اجتماع در بروز افسردگی دخالت دارند .
الف ) ارث
امکان بروز افسردگی در فردی که سابقه ابتلایبه اینبیماری را در خانواده خود داشته ، زیاد است ( به ویژه نوع دو قطبی )با توجه به اینکه افرادی که سابقه ژنتیکی ندارند نیز ممکن است به این بیماری دچار شوند .
اجتماعی کمتر نقش غالب و محوری را میپذیرند. مردان بیشتر عملگرا هستند و زنان حالتگرا.
زنان و سه نکته طلایی
برای اینکه از نشانههای افسردگی رهایی پیدا کنید، میتوانید این سه نکته طلایی را در زندگیتان استفاده کنید:
1ـ به جای اینکه زانوی غم بغل بگیرید و بر حالات ناخوشایند ذهنیتان تمرکز کنید، به فعالیتهای جسمی بپردازید. ورزش کنید، حواستان را به انجام کارهای دیگر پرت کنید و به مهمانی یا گردش بروید.
2ـ اگر بر اثر بارداری دچار افسردگی شدهاید، تلاش کنید اطلاعاتتان را درباره شرایط بارداری افزایش دهید و تا حد امکان فعالیتهایتان را به اندازه دوران پیش از بارداری ادامه دهید.
3ـ همسران شما بهترین سهم را در حمایت روحی و عاطفی شما دارند. بسیاری از افسردگیهای زنان در اثر بیتوجهی اطرافیان و بهویژه همسران ایجاد میشود، بنابراین حمایت همسران میتواند به شما کمک کند تا احساس بهتری داشته باشید.
تا کنون فرضیه های فراوانی برای کشف علل افزایش بروز افسردگی در بین زنان عرضه شده است. این طور که گفته می شود، افسردگی های پس از زایمان مهم ترین نوع این اختلال است که در زنان بروز می کند. عوامل دیگر شامل تحقیر شخصیت زنان در جامعه و یا دشواری شرایط برای رسیدن آنها به اهداف مورد نظرشان می شود که می تواند افسردگی های شدید را در آنها به دنبال داشته باشد. به هر حال گفته می شود، چون زنان معمولا احساساتی تر هستند و نسبت به مردان صادقانه تر با مشکلات مختلف مواجه می شوند آسان تر می شود بیماری افسردگی را در آنها درمان کرد.
افسردگی بعد از زایمان
اکثر زنان طیف وسیعی از حالات روحی را هم در دوران بارداری و هم در دوران زایمان تجربه می کنند. بدون در نظرگرفتن این که یک مادر تا چه حد و چگونه خود را برای زایمان آماد می کند، دچار سرگیجه و اضطراب می شود.
سه یا چهار روز پس از تولد نوزاد، مادر «افسردگی نوزادی» را تحربه می کند، این حالت غم واندوه یک عکس العمل معمولی است که برای یک سوم از نومادران اتفاق می افتد. درواقع یک حالت افت احساسی پس از تولد نوزاد به وجود می آید. احساس می کنید که بدون هیچ دلیلی این نوع از غم و اندوه به همان سرعتی که ظاهر می شود، خود به خود ناپدید می شود. با این حال این احساس در بین بعضی از نومادران تبدیل به افسردگی عمیق می شود دلیل این که چرا مادران متوجه این افسردگی خود نمی شوند، این است که این نوع افسردگی تا قبل از یک سال و حتی بعد از آن خود را ظاهر نمی کند و اغلب به تدریج بدتر می شود. دوست دارید گریه کنید، نا آرام هستید و علایم این نوع افسردگی عبارتند از :
بی توجهی و یا عدم تمایل به نوزاد
ترس از آسیب رساندن به نوزاد یا خود
احساس بی حوصلگی و غم زدگی و ناامیدی
اختلال در اشتها و خواب
عدم وجود تمرکز
رنجیدگی و گریه کردن های بی دلیل
احساس گناه کردن
احساس رنجیدگی خستگی و اضطراب می کنید.
فهرست مطالب
چکیده ....................................................................................................................5
مقدمه ....................................................................................................................5
ضرورت تحقیق..........................................................................................................6
تعریف مساله .........................................................................................................7
انواع افسردگی .......................................................................................................8
بررسی علل افسردگی................................................................................................8
درمان افسردگی .....................................................................................................12
تاثیرات افسردگی..................................................................................................16
تبعیض ها............................................................................................................21
زنان و فعالیت بدنی..............................................................................................24
افسردگی و تغذیه..................................................................................................25
پیشینه تحقیق.......................................................................................................30
روشهای جمع آوری اطلاعات ..................................................................................31
جامعه و نمونه آماری و روش نمونه گیری ............................................................31
نتیجه گیری............................................................................................................32
پیشنهادات ...........................................................................................................32
فهرست منابع ......................................................................................................33
|
بررسی عدم علاقه و توجه دانش آموزان در کلاس درس تاریخ
مقدمه :
تاریخ سرگذشت گذشتگان و عبرت آموز آیندگان است . هر کشوری متعلق به تاریخ و گذشته خود است و حوادث رخ داده در آن ، پشتوانه فرهنگی آن کشور محسوب می شود. فردی که از گذشته تاریخی خود مطلع است ، از فرهنگ جامعه خویش دور نیست و در بطن آن زندگی می کند و با کسب تجربه زندگی را برای خود هموار می سازد.
عموماً کتب درسی تاریخ ، همیشه مملو از نام ها و اسامی پادشاهان ، وزیران ، سلسله ها و وقایعی است که دانش آموزان باید آنرا بخوانند و حفظ نمایند. در نتیجه عملاً در کلاسهای تاریخ کاری جز بالا بردن سطح محفوظات انجام نمی گیرد و نقش معلم ، در حد داستان گویی و نقالی خلاصه می شود.
دکتر صادق زیبا کلام در کتاب « سنت و مدرنیته» نحوه آموزش تاریخ را در جامعه ایران و اروپا با یکدیگر مقایسه می کند و می گوید : در نظام آموزشی و پرورشی ما به مشتی حفظیات ، القائات و تحریفات سیاه و سفید ، بدون آنکه چراغی فرا روی نسل جوان ما ، برای شناخت و درک گذشته اش قرار دهد و کمکی در جهت ایجاد هویت برای زمان حالش بنماید تقلیل یافته است. در اروپا و امریکا ، آموزش تاریخ عبارت است از ایجاد و پرورش استعدادها و قوه تجزیه و تحلیل گذشته .[1]
پژوهنده نیز طی سالها تجربه بخوبی درک نموده که دانش آموزان بطور کلی علاقه ای به درس تاریخ و کلاس تاریخ ندارند ، پس با شروع این کار پژوهشی سعی می کند راههایی جهت ایجاد علاقه و شوق در دانش آموزان ایجاد کند ، تا این مشکل بزرگ را در کلاس درس
مرتفع سازد.
1 ـ 1 بیان موضوع :
مشکل اصلی که پژوهنده با آن روبرو است ، عدم علاقه و توجه دانش آموزان در کلاس درس تاریخ می باشد و جستجو برای یافتن راههایی جهت افزایش علاقمندی دانش آموزان به درس و کلاس تاریخ مهم ترین هدف پژوهنده می باشد.
2 ـ 1 توصیف وضعیت موجود و تشخیص مسئله :
پژوهنده لیسانس تاریخ را در دانشکده ادبیات فارسی دکتر علی شریعتی شهر مشهد اخذ نموده است و حدود 17 سال سابقه کار دارد. هم اکنون در دبیرستان دخترانه صیرفی واقع در منطقه قاسم آباد ، شریعتی 9 ، تدریس می کند. دبیرستان صیرفی تنها مدرسه موضوعی در استان خراسان و تا سال پیش ، در کل ایران می باشد . مدرسه موضوع محوری ، مدرسه است که کلاسهای درس آن بر اساس موضوع درس ، مشخص شده است ، یعنی ما در این مدرسه کلاسهای زیر را داریم :
کلاس تاریخ ـ کلاس جغرافیا ـ کلاس زبان انگلیسی ، کلاس زبان فارسی ـ کلاس ادبیات فارسی ـ کلاس عربی ـ کلاس دینی ـ کلاس قرآن ـ کلاس مطالعات اجتماعی ـ کلاس ریاضی کلاس شیمی ـ کلاس فیزیک ـ کلاس زیست شناسی.
در طبقه دوم دبیرستان ، کلاسهای ریاضی ، فیزیک ، شیمی و زیست شناسی قرار دارد ، چرا که آزمایشگاه فیزیک ، شیمی و زیست شناسی در این طبقه واقع شده است. و بقیه کلاسها در طبقه سوم قرار دارد. مجموع این کلاسها 13 کلاس می شود. این دبیرستان توسط خیری بنام آقای صیرفی در سال 77 بنا شده است و دارای 3 طبقه ، حیاط نسبتاً بزرگ با باغچه کاری در حاشیه آن ، کتابخانه و اتاق کامپیوتر و وسایل سمعی و بصری می باشد. این مدرسه دو نوبته است و در هر نوبت حدود 450 دانش آموز مشغول تحصیل می باشند.
با وجود آنکه بعد از یکسال از افتتاح آن ، مدیریت محترم دبیرستان ، شیوه نام گذاری کلاسها را بر اساس موضوع محوری قرار دادند و هر درس کلاس مخصوص بخود را دارد و در هر کلاس نیز کمد یا ویترین نسبتاً بزرگی با دربهای شیشه ای نصب شده است و از ابتدای امر از کلیه همکاران دعوت به همکاری نمودند تا در امر تجهیز این کلاسها ، تهیه وسایل کمک آموزشی ، نقشه ، پوستر و … سهیم باشند ، ولی متاسفانه همکاران آن طور که باید از وجود این کلاسها با امکانات موجود ، به نحو احسن استفاده ننمودند.
پژوهنده نیز به علت بیماری ، حدود چهار سال از تدریس معاف بود و بطور غیر مستقیم در کادر اجرایی ، با دانش آموزان و سایر همکاران هم رشتة خود در تماس بود. در سال تحصیلی 82-83 ، پژوهنده دوباره به تدریس درس تاریخ می پردازد و متوجه می شود توجه و علاقه دانش آموزان نسبت به درس تاریخ نسبت به سالهای قبل بسیار بسیار کم شده است. پژوهنده در ماه اول تحصیلی این عدم علاقه و توجه را کاملاً در رفتار دانش آموزان ، نحوه نشستن ، گوش دادن و … آنان و نیز در آزمون اولیه ، مشاهده می نماید و حتی متوجه می شود که برخی از دانش آموزان نسبت به این درس نه تنها هیچگونه علاقه ای نشان نمی دهند ، بلکه ، تعدادی نیز کاملاً از این درس متنفر می باشند و بالاجبار در کلاس حضور می یابند.
پژوهنده می داند که تا دانش آموز را به درس و کلاس و کتاب تاریخ علاقمند ننماید ، هر زحمتی را در کلاس بکشد ، بیهوده است و دانش آموزان اگر بخواهند فقط به خاطر حضور و غیاب و یا نمرة قبولی ناپلئونی ، کلاس را تحمل نمایند ، نه تنها متن کتابها را طوطی واری حفظ خواهند نمود ، بلکه ارزش علمی و بار علمی برای آنان ندارد. پژوهنده به دنبال حل این مشکل بر می آید که چگونه علاقه مندی و توجه دانش آموزان را به درس تاریخ بیشتر نماید ؟! مسلماً اگر دانش آموزان بدون هیچ رغبتی وارد کلاس شوند و هیچ انگیزه أی برای خواندن ، گوش فرا دادن و یادگیری درس نداشته باشند ، تلاش دبیر در کلاس نه تنها مثمر ثمر نخواهد بود ،بلکه دانش آموزان روز به روز از این درس منزجرتر شده و با همین دیدگاه وارد اجتماع می شوند و دبیر نیز به هدف اصلی آموزش تاریخ ، عبرت آموزی از تاریخ گذشتگان ، نخواهد رسید.
به نظر پژوهنده باید راه هایی باشد تا در این وضع موجود تغییری حاصل نماید ، او معتقد است باید در بیان دبیر ، طریقه درس دادن ، حتی محیط و فضای آموزشی یک تحولی ایجاد کند تا در دانش آموز نیز تحول ایجاد شود ، اینها لازم و ملزوم هم هستند. اکنون پژوهنده ، با توجه به اهدافی که دارد به دنبال گردآوری شواهد می پردازد.
3-1 گردآوری اطلاعات ( شواهد 1)
در آزمون به عمل آمده در کلاس ، نمرات دانش آموزان بسیار بسیار ناراحت کننده بود و بیش از نیمی از دانش آموزان نمرة زیر 12 آورده بودند.[2]
مشاهده ظاهر بی توجه ، خسته ، بی علاقه کاملاً در دانش آموزان مشهود بود. پژوهنده متوجه شد در هنگام تدریس ، حواس اکثر آنان ، جای دیگر است و با علاقه و توجه لازم به درس گوش فرا نمی دهند .این مشاهدات با پرسش از درس تدریس شده ، در پایان کلاس و عدم پاسخگویی به سوالات از سوی دانش آموزان ، قطعی شد و این امر را برای پژوهنده مسلم نمود که دانش آموزان توجهی به درس نداشته و ندارند.
بعد از مشاهده جو حاکم بر کلاس ، ثبت نمراتی بسیار پایین ، پژوهنده درصدد مصاحبه با دانش آموزان بر می آید تا شاید علل این عدم علاقه را دریابد .
نمونه هایی از چندین مصاحبه :
مصاحبه اول :
پژوهنده : "خانم الف" علت عدم توجه و گوش ندادن شما در هنگام تدریس درس چیست ؟
خانم الف : من از این روش تدریس اصلاً خوشم نمی آید ، هر جلسه تکراری ، دبیر می آید ، اول ساعت از 4 الی 5 نفر درس را می پرسد ، حدود 10 الی 15 سوال از درس جلسة قبل . بعد شروع می کند مسلسل وار درس جدید را میدهد و آخر هم می پرسد سئوالی ندارید؟ خداحافظ !!
پژوهنده : به نظر شما چه بکنیم تا شما بهتر به درس توجه نمایید و بهتر فرا بگیرید ؟
مصاحبه اول :
پژوهنده : " خانم الف" نظر خود را در رابطه با روش تدریس تاریخ بیان کنید ؟
خانم الف : از زمانیکه ما دانش آموزان در امر تدریس مشارکت بیشتری داریم ، بسیار به درس علاقه مند شده ام. اینکه خودم می خواهم مبحثی را برای سایر دوستانم تدریس نمایم یک احساس غروری در من ایجاد می کند و تلاش می کنم با مطالعه کافی به کلاس بیایم و دوستانم می گویند چون می خواهیم کارت را ارزیابی کنیم ، با توجه زیادی به مباحث تدریس شده است گوش فرا می دهیم.
مصاحبه دوم :
پژوهنده : " خانم ب" نظر خود را در رابطه با کلاس و درس تاریخ بگویید. آیا در علاقمندی شما به این درس و میزان توجه شما بدان تغییری حاصل شده است ؟
خانم ب : بله بسیار زیاد ، از زمانیکه کلاس تغییر شکل داده است و ابتدای ورودی به کلاس ، در سر در آن طرحی از تخت جمشید ( یک مکان تاریخی) را مشاهده می کند و وقتی به درون کلاس می آید ، پوسترهای مکانهای تاریخی ، عکس شاهان و موسسین سلسله ها ، وسایل بسیار متنوع و زیبای هر دورة تاریخی ، نقشه های تاریخی ، انواع وسایل ، سکه ، آلبوم تمبر … را می بیند ، مسلماً احساس وی در اینکه وارد کلاس تاریخ شده است تداعی می شود و هم هضم درس برایش آسانتر صورت می گیرد و هم توجه و علاقشان به درس بیشتر شده است بالاخص که خود در تهیه همه اینها و حتی در تدریس درس کاملاً مشارکت دارد .[3]
پژوهنده مشاهده می کند هر ماه نمرات دانش آموزان بهتر می شود و نمرات سه ماهه دوم درصد قبولی رضایت بخشی را نشان می دهد .[4]
بررسی تاثیر عملکرد سازمانهای بخش دولتی بر سرمایه اجتماعی
٢
تاثیرعملکرد سازمانهای بخش دولتی بر سرمایه اجتماعی
چکیده :
سرمایه اجتماعی ، از مفاهیم نوینی است که امروزه در بررسی های اقتصادی و اجتماعی جوامع نوین مطرح است . این سرمایه در یک جامعه به شدت متاثراز عملکرد دستگاههای دولتی است . هر تصمیمی که سازمانهای دولتی اتخاذ می کنند وهر عملی که بدان مبادرت می ورزند ، به نحوی روی جامعه تاثیر می گذارد. عملکرد سازمانهای دولتی تاثیر عمیقی نیزبر سرمایه اجتماعی دارد و این امر در کشورمان بیشتر مصداق دارد .
این مقاله تحقیقی ، در پی پاسخگویی به این سوال است که (( عوامل عملکردی )) سازمانهای بخش دولتی که بر سرمایه اجتماعی اثر می گذارند ، کدامند و اولویت آنها چیست ؟ به منظور پاسخ به این سوال ، چارچوب مفهومی این تحقیق برمبنای مدل گابریل.آ.الموند تنظیم گردید وبدین وسیله سئوالات تحقیق به بوته آزمون نهاده شد . تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات این پژوهش در دو سطح ؟آمار توصیفی و استنباطی همراه با آزمونهای متفاوت آماری انجام پذیرفت ونتایج حاصل از آن در قالب سه مدل برای سازمانهای دولتی ایجاد کننده سرمایه اجتماعی زیاد ، متوسط و کم ارائه گردید ، و در پایان ، پیشنهادهایی به منظور بهبود عوامل عملکردی سازمانهای ایجاد کننده سرمایه اجتماعی کم و متوسط ارائه شد .
٣
مقدمه :
سرمایه اجتماعی ، از مفاهیم نوینی است که امروزه در بررسی های اقتصادی و اجتماعی جوامع نوین مطرح گردیده است . طرح موضوع سرمایه اجتماعی در بسیاری از مباحث اقتصادی ، نشان دهنده اهمیت نقش ساختارها و روابط اجتماعی بر متغیرهای اقتصادی است . سرمایه اجتماعی ، بر خلاف سایر سرمایه ها، به صورت فیزیکی وجود ندارد ، بلکه حاصل تعاملات و هنجارهای گروهی و اجتماعی است که افزایش آن می تواند موجب پایین آمدن زیاد سطح هزینه های عملیاتی سازمانها گردد. سرمایه اجتماعی عمدتا مبتنی بر عوامل فرهنگی و اجتماعی است و شناسایی آن به منزله یک نوع سرمایه ، چه در سطح مدیریت کلان توسعه کشورها و چه در سطح مدیریت سازمانها و بنگاها ، می تواند شناخت جدیدی از نظام اقتصادی – اجتماعی به دست دهد و مدیران را در هدایت بهتر سازمانها یاری کند . سرمایه اجتماعی نیز به مثابه نشان دهنده ارزش اقتصادی شبکه های اعتماد و کاهش دهنده هزینه های مبادلات و تعاملات ، در این فهرست قرار گیرد ؛ به عبارت دیگر ، سرمایه اجتماعی ، بیانگر ذخیره اقتصادی مولفه های فرهنگی و اجتماعی مابین سرمایه های انسانی است . سرمایه اجتماعی را از منظرهای مختلفی می توان مطالعه کرد . مهمترین ابعاد آن عبارتند از : ١- اعتماد ، ٢- مشارکت سیاسی ، ٣- عضویت در گروههای اجتماعی ، و ٤- ادیان و مذاهب .
در این مقاله پژوهشی ، ما به مطالعه بعد اعتماد پرداخته ایم ، شبکه های اعتماد و مولفه های فرهنگی در یک نظام اجتماعی ، علاوه بر کاهش هزینه های مدیریتی ، موجب می شود که زمان و سرمایه بیشتری به فعالیتهای اصلی اختصاص یابد و علاوه برآن ، موجب انتقال دانش اعضای گروهها به یکدیگر شود و جریان مناسبی از یادگیری و دانش را در بین آنها فراهم آورد که این امر خود می تواند
درکاهش هزینه های مدیریتی وتوسعه اجتماعی وسازمانی بسیار موثر باشد (کریشناوشریدر ، ١٩٩٩
٤
، ص ٢٤) . افزایش اعتماد متقابل بین سازمانهای بخش دولتی و شهروندان ، کارایی دستگاههای دولتی را بسیار بالا خواهد برد . بعضی از صاحب نظران مدیریت ، ارزش اعتماد سهم مهمی در بسیاری از فرایندهای اجتماعی ایفا می نماید ، از این رو (( اعتمادسازی )) در اجتماع ، یکی از مهمترین وظایف کارگزاران بخش دولتی است .
سرمایه اجتماعی چیست ؟
سرمایه اجتماعی مفهومی است که پیشینه چندانی ندارد . تعریف رایج سرمایه اجتماعی در جریان اصلی جامعه شناسی آمریکایی – به ویژه در روایت کارکرد گرایانه آن – عبارت از روابط دو جانبه ، تعاملات و شبکه هایی است که در میان گروههای انسانی پدیدار می گردند و نیز سطح اعتمادی است که در میان گروه و جاعت خاصی ، به منزله پیامد تعهدات و هنجارهایی پیوسته با ساختار اجتماعی ، یافت می شود . در مقابل ، جامعه شناسی اروپایی این مفهوم را در بررسی این موضوع به کار می گیرد که چگونه تحرک پیوندهای مربوط به شبکه های اجتماعی ، سلسله مراتب اجتماعی و قدرت تمایز یافته را تقویت می کند .
سرمایه اجتماعی شیئی واحد نیست ، بلکه انواع چیزهای گوناگونی است که دو ویژگی مشترک دارند : همه آنها شامل جنبه ای از یک ساخت اجتماعی هستند ، و کنش های معین افرادی را که در درون ساختار هستند ، تهسیل می کنند .
نقش دولت در ایجاد سرمایه اجتماعی
بنگاههای دولتی از راههای مختلف ، سرمایه اجتماعی ایجاد کرده اند . یکی از اساسی ترین کارکردهای دولت – که هر اقتصاددان نئو کلاسیک برآن تاکید دارد – پاسداری از حقوق مالکیت از
٥
طریق یک قاعده شفاف قانونی است . در وضعیتی که دولتها نمی توانند این وظیفه را انجام دهند ، مانند دولت ایتالیا در جنوب این کشور در گذشته و دولت های روسیه و اوکراین در دهه نود ، سازمانهای خصوصی به حمایت از فعالیتهای بازرگانی و شرکتهای خصوصی می پردازد .
علاوه بر این ، سازمانهای خصوصی می توانند انواع ویژه ای از سرمایه اجتماعی را رواج دهند ؛ برای مثال سازمانهای نظامی ، به صورت آگاهانه ، از طریق فرایند شدید جامعه پذیری همبستگی گروهی را تقویت می کنند ؛ زیرا همبستگی در کارامدی واحد نظامی اهمیت زیادی دارد .
از طرف دیگر ، دولتها وقتی بخواهند وظایفی را در دست گیرند که سپردن آنها به جامعه مدنی بهتری است ، سرمایه اجتماعی را تهی می کنند . مورد عالی و کهن آن فرانسه بود که سلسله ای از پادشاهان جاه طلب ، قدرت سیاسی را در پاریس متمرکز و جامعهای را ایجاد کردند که به تعبیر دوتوکویل ، ده فرانسوی نمی توانستند برای یک هدف مشترک گرد هم آیند .
بنابراین نخستین اصل برنامه ریزی اجتماعی ، این است که آسیبی به سرمایه اجتماعی وارد نکند ؛ یعنی دولتها باید مصممانه کالاهایی را تولید کنند که از عهده آنها بر می آیند ؛ از قبیل پاسداری از حقوق ، آموزش ، دفاع و مانند آن . در عین حال ، دولتها باید وظایفی را که نهادهای کوچک تر و کمتر متمرکز و دیوان سالار می تواندد اجرا کنند ، به جامعه مدنی بسپارند . همچنین دولتها باید در جهت کنش های مثبت با اجرای مستمر و خوب ، با کارکردهایی آغاز کنند که دقیقا متناسب با وظایف آنهاست.
ارتباط بین عوامل عملکردی سازمانهای دولتی با سرمایه اجتماعی
در این قسمت به بررسی همبستگی بین عوامل عملکردی سازمانهای دولتی با سرمایه اجتماعی پرداخته شد . برای این منظور ، سئوالات پرسشنامه تکمیل شده توسط کارکنان سازمانهای دولتی در نظر گرفته و داده ها و اطلاعات مربوط به آنها که به صورت کمی در آمده اند ، تجزیه و تحلیل شده و از آنها برای انجام دادن یک رگرسیون برای نشان دادن میزان همبستگی بین مولفه های یازده گانه تحقیق با سرمایه اجتماعی ، استفاده گردیده است .
بر اساس این یافته ها ضریب همبستگی بین عوامل یازده گانه سازمانهای دولتی با سرمایه اجتماعی ، در سطح ٠١/٠ ≥ P معنادار بوده است . بنابراین ، بین عوامل عملکردی یازده گانه با سرمایه اجتماعی ، رابطه مثبت وجود دارد .
فهرست عناوین :
- چکیده
٢- مقدمه
٣- سرمایه اجتماعی چیست ؟
٤- نقش دولت در ایجاد سرمایه اجتماعی
٥- بیان مسئله
٦- سئوالات تحقیق
٧- جامعه آماری تحقیق
٨- تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری
٩- تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات
١٠- توزیع میزان سرمایه اجتماعی
١١- ارتباط بین عوامل عملکردی سازمانهای دولتی باسرمایه اجتماعی
١٢- مقایسه عوامل عملکردی سازمانهای دولتی،با توجه به سطوح مختلف
سرمایه اجتماعی
١٣- نتیجه گیری
١٤- پیشنهادها
بررسی نیروی انسانی و نیازهای مهارتی کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاهی استان خوزستان
مقدمه
کتابخانهها به عنوان حافظ و اشاعه دهنده دانش بشری در طول تاریخ همواره دستخوش تغییر و تحول بودهاند. آینده کتابخانهها بویژه کتابخانههای دانشگاهی، در گرو همگامی و سازگاری با تغییرات جاری در دانشگاههای علوم کتابداری و اطلاعرسانی و فناوریهای مربوط به آن است. این امر، مستلزم یادگیریهای مکرر و آموزشهای مستمر در حین کار میباشد. «چاتیما ساکنناد» آموزش در محیط کار را اینگونه تعریف کرده است: «گسترهای از مفاهیم، فرایندها و فعالیتهایی که کارکنان در محیط کار به دست میآورند. حاصل این یادگیری باید به توسعه دانش، مهارت، ارزشها، رفتارها و فعالیتهای کارمند در محیط کار بینجامد. قبل از اینکه درباره آنچه باید یاد گرفته شود بحث کنیم، باید بدانیم به چه مهارتهایی نیاز است و چه کسانی به این مهارتها نیاز دارند و چه کسانی باید این مهارتها را بیاموزند؟ این تحقیق در همین راستا و در سراسر کتابخانههای دانشگاهی خوزستان انجام شده است.
سؤالهای پژوهش
- کتابداران شاغل در کتابخانههای دانشگاهی استان خوزستان از نظر جنسیت، سن، سابقه کار، تجربه کاری در مدیریتها و بخشهای مختلف کتابخانه، نوع مدرک و میزان تحصیلات، چه وضعیتی دارند؟
- کتابداران شاغل در کتابخانههای دانشگاهی استان خوزستان، به لحاظ شرکت در دورههای آموزش مختلف در چه وضعیتی قرار دارند؟
- از دیدگاه کتابداران، نقش دورههای آموزشی در ارتقای مهارتها و ارتقای شغلی آنها به چه میزانی است؟
- لزوم برقراری دورههای آموزشی در بخشهای مختلف کتابخانه از دیدگاه کتابداران به چه میزانی است؟
- از دیدگاه کتابداران، نقش انجمنها و سازمانهای علمی کتابداران، در امر برقراری دورههای آموزشی به چه میزانی است؟
- از نظر کتابداران، بهتر است آموزش ضمن خدمت به چه شکلی برگزار شود؟
- مشکلات آموزش ضمن خدمت از دیدگاه کتابداران کتابخانههای دانشگاهی استان خوزستان چیست؟
فرضیهها
1. بین نوع و میزان تحصیلات با نیازهای آموزشی کتابداران رابطهای معنادار وجود دارد.
2. بین دورههای آموزشی طی شده و نیازهای مهارتی کتابداران رابطهای معنادار وجود دارد.
3. بین جنسیت کتابداران و نیازهای مهارتی کتابداران تفاوتی معنادار وجود دارد.
پیشینه تحقیق
مزینانی (1377) در بررسی نیازهای مهارتی کتابداران شاغل در کتابخانههای دانشگاهی و مراکز اطلاعرسانی ایران، نیازهای مهارتی کتابداران و مدیران دارای مدارک تحصیلی گوناگون در مقاطع مختلف را بر اساس 28 اولویت مورد پیمایش قرار داده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد از نظر کل جامعه کتابداران، نیازهای مهارتی اولویتهای اول تا پنجم عبارتند از: فناوری اطلاعات، نرمافزارهای کتابخانهای، آشنایی با مراجع تخصصی، آشنایی با بانکهای اطلاعاتی و مبانی رایانه.
فتاحی (1377: 63 ـ 49) با تأکید بر برخی از زمینههای تأثیرگذار فناوری نوین بر کار کتابخانهها و کتابداران، فناوری اطلاعات را مهمترین جنبه از فناوری جدید پیوسته و در حال تحول و پیشرفت میداند که کتابداران برای حفظ جایگاه خود، باید فعالانه با آن آشنا شوند و تأکید دارد که به موازات کاربرد فناوری نوین در کتابخانهها، دانستههای مربوط به این فناوریها را در کلاسها، همایشها و نمایشگاهها به کارکنان منتقل کنند.
نیککار و فرزین (1379: 58 ـ 47) در بررسی آموزش تکنولوژی جدید اطلاعات به کتابداران و تأثیر آن بر بهرهوری، آموزش را یکی از عوامل مهمی میدانند که تأثیری قابل توجه در بهرهوری دارد. آنها نشان دادهاند 5/87% از کتابداران در انجام امور خود از فناوری جدید استفاده میکنند، 96% آنها نسبت به کسب مهارتهای جدید احساس نیاز میکنند، آنها سواد رایانهای و آشنایی نبودن کامل با پایگاههای اطلاعاتی و شبکههای رایانهای را مهمترین نیاز آموزشی خود تشخیص دادهاند.
رزام و الجو[4] (1998) در بررسی آموزش فناوری اطلاعات به نسل تازه کتابداران در کشورهای در حال رشد، بیان میکنند که برای فایق آمدن بر چالشهای جامعه اطلاعاتی و برآورده کردن خواستههای آن، به تربیت نسل جدیدی از کتابداران در حوزه روشهای نوین ذخیره و بازیابی اطلاعات نیاز است. تولید و عرضه بیحد و حصر اطلاعات، گسترده شدن افقهای فکری و فرهنگی، ظهور فناوریهای نوین، پیشرفتهای فناوری پردازش اطلاعات و افزایش روزافزون حوزههای موضوعی و رشتههای جدید، مشخصههای دنیای امروز هستند که مسائل اطلاعاتی متعددی را با خود همراه کردهاند. حل این مسائل تنها از طریق درک صحیح موقعیت و آگاهی از چگونگی تولید و زایش اطلاعات، ذخیره، بازیابی، اشاعه و استفاده آن میسر است.
واتکینز[5] و مارسیل[6] خاطرنشان میکنند: «یادگیری در محیط کار شامل شرایطی از قبیل کارآموزی و توسعه منابع انسانی است. بویژه بازآموزی که شرط برتر است و به آموزش شغلی بازمیگردد. موارد بالا همه بر اهمیت آموزش بویژه آموزش حین کار کارکنان کتابخانه تأکید دارند. تحقیق حاضر نیز با روش پیمایشی اهمیت، ضرورت و نوع این آموزش را در استان خوزستان مورد بررسی قرار داده است.
پیشنهادها
در این قسمت در دو جهت پیشنهادهایی ارائه خواهد شد: ابتدا روشهایی که میتوان سطح تخصص کتابداران مورد بررسی را ارتقا داد و سپس پیشنهادهایی جهت انجام پژوهشهای آینده.
روشهای ارتقای کتابداران مورد بررسی
برای افزایش تواناییها و روزآمدکردن مهارتهای کتابداران کتابخانههای دانشگاهی در نمونه مورد بررسی، برای ارائه خدمات بهتر به شیوههای مختلف میتوان عمل کرد:
1. توجه به بازآموزی و تداوم آموزش از طریق افزایش تعداد دورههای تکمیلی و مستمر.
2. آموزش کاربرد رایانه در کتابخانهها و استفاده از نرمافزارهای مرتبط با خدمات کتابداری.
3. تشویق این کتابداران و ایجاد انگیزه در آنها برای افزایش دانش و کارایی آنها.
4. ترویج اهمیت و تأثیر آموزشهای ضمن خدمت در بهینهسازی فعالیتها و خدمات این کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی.
5. برگزاری دورههای آموزشی ضمن خدمت برای نیروهای رسمی، غیررسمی و قراردادی.
6. بهکارگیری کتابداران در انجام اموری که در آن زمینه مهارت و توانایی بیشتری دارند و استفاده از نیروهای مجرب در امور تخصصی.
7. برگزاری دورههای آموزشی همه جانبه و متناسب با نیازهای خدماتی کتابداران.
بررسی رابطه بین انواع اختیار مدیران با تعهد سازمانی دبیران مدارس راهنمایی پسرانه نواحی هفت گانه شهرستان مشهد« طرح تحقیق »
عنوان پژوهش :
« بررسی رابطه بین انواع اختیار مدیران با تعهد سازمانی دبیران مدارس راهنمایی پسرانه نواحی هفت گانه شهرستان مشهد سال تحصیلی 83 ـ 82 »
بیان مسئله پژوهش :
مطالعه در خصوص رهبری و مدیریت بازگو کننده این مهم است که استفاده صحیح از منابع اختیارات متناسب با کارکنان محور اصلی اثر بخشی ، کارایی ، ایجاد جوی باز و پویا در سازمان بوده ، در سازمانهای رسمی از جمله سازمانهای نظام آموزش و پرورش روابط رسمی بر اساس اختیار بر قرار می شوند. نوع و ماهیت روابط میان معلم ـ شاگرد ، مدیر ـ معلم یا به طور کلی ، رئیس ـ مرئوس را منحصر اختیار مشخص می سازد.
امروزه دیگر مدیران دریافته اند که پرورش نیروی کار آمد و توسعه منابع انسانی راهی است میان بر که می تواند سازمانها را جهت تحقق هر چه بهتر اهداف یاری کند . لذا در این برهه از زمان مزیتی که سازمانها در پیشی گرفتن از یکدیگر دارند تنها در فناوری جدید خلاصه نمی شود بلکه در بالا بردن اعتماد به نفس و میزان تعهد و وابستگی کارکنان به اهداف سازمان نهفته است.
( هیچ سازمانی نمی تواند موفق شود مگر اینکه اعضا و کارکنان سازمان نسبت به آن نوعی تعهد داشته باشند و تلاش نسبی نمایند ( استونروفری من 1375 ـ 972 )
(مهمترین کمک ماکس وبر به مدیریت ، نظریه اقتدار و اختیار ، و توصیف سازمان ها بر مبنای ساختار روابط ناشی از اختیار است . وبر سه نوع اختیار (اقتدار) تشخیص داد و به موجب منشاء مشروعیت آنها را به شرح زیر طبقه بندی کرد :
1 ـ اختیار فرمند : که منشاء آن کاریزما یا فرمندی و جاذبه شخصیتی است .
2 ـ اختیار سنتی : که بر رسوم و سنن فرهنگی و ارزشهای اجتماعی مبتنی است .
3 ـ اختیار قانونی : که منشأ آن قوانین و مقررات عقلانی است که برای نظم اجتماعی وضع می شوند . علاقه بند 1378 ـ 103 ) .
لذا در این پژوهش سعی می شود ارتباط هر یک از سطوح اختیارات سه گانه از نظر «وبر» با تعهد سازمانی دبیران و نقش هر یک بر تعهد سازمانی دبیران مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد و نتایج حاصل از آن به عنوان راهکارهای عملی مورد استفاده مدیران آموزشی و دبیران قرار گیرد.
اهمیت و ضرورت پژوهش :
بررسی و شناخت منابع قدرت مورد استفاده مدیران به عنوان یکی از عوامل مهم رهبری تصمیم گیری و در نتیجه نفوذ کارکنان و همچنین تعیین کننده نوع تعهد سازمانی حاکم بر مدرسه … بسیار ضروری است. تداوم اینگونه تحقیقات می تواند آثار مفیدی در جهت آشنایی مدیران با منابع قدرت در بر داشته ، علم و آگاهی آنان را نسبت به منابع اختیار مورد قبول کارکنان افزایش داده و این شناخت و آگاهی از طرفی باعث به کارگیری منبع اختیار درست و نادرست با روحیه کارکنان توسط مدیر و از طرفی باعث افزایش سلامت روانی سازمان می گردد.
بنابراین اختیار از عواملی است که می تواند مستقیم و یا غیر مستقیم در تعهد سازمانی دبیران تأثیر گذاشته و آنرا به صورت منفی و یا مثبت نمایان سازد.
مثلاً در اقتدار بوروکراتیک (دیوانسالاری) احکام ، قوانین و مقررات وقتی مبنای کار مدیر قرار می گیرد ، از دبیران انتظار می رود بطور مناسب پاسخ دهند در غیر این صورت منتظر عواقب کار خود باشند. (سر جیوانی توماس 1373 ـ 11 ) .
تعهد در کار معلمان به چند دلیل می تواند حائز اهمیت باشد. اولاً یافته های « کوچ و استیرز» 1976 نشان می دهد که تعهد سازمانی اغلب پیش بینی کننده خوبی برای تمایل ماندن در شغل می باشد. بعلاوه تحقیقات نشان می دهد که کارمندان دارای تعهد بالا ممکن است نسبت به کسانی که تعهد کمتری دارند عملکرد بهتری داشته باشند و نهایتاً تعهد ممکن است شاخص خوبی برای میزان تاثیر و اثر بخشی یک سازمان باشد.
ضرورت و اهمیت این تحقیق در این است که استفاده صحیح مدیران آموزشی از منابع اختیارات متناسب با کارکنان (دبیران) که از عوامل مهم رهبری است ، مدیران مدارس را در ارتقاء بخشی به سطح تلاش خالصانه دبیران و تعهد سازمانی مورد نیاز یاری کرده و از طرفی دبیران همواره احساس نمایند که سازمان برای آنها ارزش و احترام قائل بوده و به نوعی مدیریت سازمان از نظریات و وجود آنها در جهت رسیدن به اهداف سازمان استفاده نماید.
روش اجرایی پژوهش :
الف : جامعه آماری :
چون جامعه آماری در حقیقت شامل همه عناصری است که موضوع یک پژوهش معین در آن مصداق پیدا می کند و مایلیم درباره آن استنباط کنیم (هوس 1376 ، 167 ) بنابراین جامعه آماری در این پژوهش کلیه مدارس راهنمایی دولتی هفت گانه مشهد در سال تحصیلی 83 ـ 82 می باشند.
ب ـ گروه نمونه و روش محاسبه :
برای تعیین حجم نمونه از فرمولهای زیر بر اساس اطلاعات حاصل از نمونه مقدماتی به محاسبه حجم نمونه می پردازیم :
که در آن za/2 با فرض a=0.05 برابر 96،1 می باشد .
S2 واریانس حاصل از نمونه مقدماتی که تخمینی از واریانس جامعه می باشد .
d میزان خطای مجاز (قابل چشم پوشی) می باشد که با توجه به نظر محقق تعیین می شود.
N حجم جامعه می باشد .
تعیین حجم نمونه مدیران :
بر اساس نمونه مقدماتی 15 تایی واریانس جامعه مدیران تخمین زده شد که برابر می باشد (S2=0.08) . میزان خطای مجاز را 05،0 واحد در نظر می گیریم (d=0,05) براین اساس با توجه به فرمولهای فوق داریم :